Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2021) () |
Gence, 1935-1989 Kirovobad (Azerice: Gəncə, Ermenice: Գանձակ Gandzak), Azerbaycan'ın en kalabalık ikinci şehridir. Eski bir yerleşim yeri olan Gence, Rus İmparatorluğu döneminde Çar I. Aleksandr'ın eşine atfen şehrin ismi Elizavetpol olarak değiştirilmiştir (1804-1918), 1920-1935 arasında Gence, 1935-1991 arasında Kirovabat olarak adlandırılmış, şehir 1989'da tekrar Gence ismine kavuşmuştur. Bakü'nün 360 km batısında, Gence Çayı'nın iki yakasında yer almaktadır.
| Gence Gəncə Kirovabad | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
 | |
| Ülke |  Azerbaycan |
| İdare | |
| • Vali | Niyazi Bayramov |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 170 km² |
| Rakım | 408 m |
| Nüfus (2015) | |
| • Toplam | 300 600 |
| • etnik yapı | %98 Azeri %2 diğer |
| Zaman dilimi | () |
| Alan kodu | (+22) |
Resmî site ganja-ih.gov.az | |
Hakkında
1139 senesinde Gence'de baş vermiş deprem sonucu Kapaz Dağı yerle bir olmuş ve dört bir tarafı Küçük Kafkas Sıradağları ile çevrili olan büyük dağ gölü Göygöl Gölü oluşmuştur.
1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı sırasında 1578'de Osmanlı'nın eline geçen şehir, 3 Temmuz 1606'da Şah I. Abbas tarafından geri alınmıştır.
Gence 1747-1804 yıllarında Gence Hanlığının merkezi olmuş, 1804 yılında Rus İmparatorluğu tarafından alınmış, 1826-1828 yılları arasında Rusya'nın elinden alındıysa da 1828 yılında kesin olarak Rusya İmparatorluğu topraklarına ilhak edilmiştir.
1918 yılında ise, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin başkenti olmuştur. 1991'de Azerbaycan'ın bağımsızlığını kazanmasından sonra bu ülkenin ikinci büyük şehridir.
Gence bölgesi Gence'nin batı yarısını ve Kuşkara, Sevinc ve Yeni Gence kasabaları içine alır.
Şehirdeki Gence Şehir Stadyumunda Kapaz futbol takımı mücadele etmektedir.
Etimoloji
Arap kaynaklar 'gence' adının kökeninin arapçaya farsçadan geçen ve farsçada 'hazine' anlamına gelen 'kenz' sözcüğünden türediğini ve şehrin Araplar tarafından kurulduğunu öne sürer.
Azerbaycanlı kaynaklar ise şehrin bölgeye yerleşen Türk boyları tarafından kurulduğunu ve Han'ın yaşadığı yer olması dolayısıyla 'gence' sözcüğünün Türkçedeki 'kan, kağan, han' sözcüklerinden 'Kanca, Kançe' olarak türetildiği ve Gence'ye evrildiği öne sürer. Ayrıca Rus işgali öncesinde yerli halkın Gence'nin güney bölgesindeki dağlık alanları 'Han Yurt' olarak adlandırdığı da kaydedilmiştir.
Tarihi
Gence, tarih boyu Güney Kafkasya'nın en önemli şehirlerinden olmuştur. Gence şehri tarihte Sasani İmparatorluğu, Şeddâdîler, Büyük Selçuklu Devleti, Gürcistan Krallığı, İldenizliler, Harezmşahlar Devleti, İlhanlılar, Timur İmparatorluğu, Kara Koyunlular, Ak Koyunlular, Safeviler, Osmanlı İmparatorluğu, Afşar Hanedanı, Zend Hanedanı, Kaçar Hanedanı, Rus İmparatorluğu, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği ve son olarak da Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir parçası olmuştur. Ayrıca bir dönem Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne başkentlik yapmıştır.
Selçuklu fethi
11. yüzyılın ortalarında Albanya, Selçuklular tarafından fethedildi. Tebriz'in ele geçirilmesinden sonra 1054 yılında Tuğrul Bey Gence'ye doğru hareket etti. Gence hükümdarı Şeddad hanedanından Emir Şavur, Tuğrul Bey'in hükümdarlığını kabul etti.
Büyük Gence Depremi
30 Eylül 1139'da meydana gelen deprem şehri neredeyse tamamen yıkmış ve şehrin biraz daha güneydeki yeni yerine taşınmasına neden olmuştur. Bu büyük deprem sonucunda; Göygöl, Maralgöl, Zaligöl, Ağgöl, Şamlıgöl, Ördekgöl, Ceyrangöl ve Garagöl gölleri oluşmuştur.
Nüfus
| 1825 | 1833 | 1840 | 1856 | 1897 | 1912 | 1915 | 1920 | 1923 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2004 | 2011 | 2013 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 800 | 11 100 | 7800 | 10 900 | 33 600 | 59 600 | 63 400 | 40 700 | 38 900 | 57 400 | 98 900 | 116 100 | 189 500 | 231 900 | 278 000 | 320 000 | 316 000 | 322 900 | 335 600 |
Belediyeler
| # | Belediyelerin adı | Nüfus |
|---|---|---|
| 1 | Kepez belediyesi | 300.000 |
| 2 | Nizami belediyesi | 200.469 |
| 3 | Hacıkend belediyesi | 460 |
Kardeş şehirler
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Gence'nin 9 tane kardeş şehri bulunmaktadır.
Galeri
-
![image]()
Gence Arkeoloji Müzesi -
![image]()
Gence belediyesi -
![image]()
Gence belediyesi -
![image]()
Gence Bulvarı -
![image]()
Gence şehir merkezi -
![image]()
Cevathan Caddesi (Eskiden Gence Caddesi ve daha önce Sabir Caddesi) -
![image]()
Şah Abbas Camii -
![image]()
Şah Abbas Camii ve Cavad Han türbesi(sağda) -
![image]()
Imamzade türbesi -
![image]()
Gence'nin ilginç "Şişe evi"[] (Hüseynli Caddesi)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Gence ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Şair Nizamî’nin kenti Gence 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ abc"Гянджа", Википедия (Rusça), 4 Ekim 2020, erişim tarihi: 7 Ekim 2020
- ^ . anews.az (Azerice). Azerbaijan News. 9 Kasım 2019. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Gence haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Gence 1935 1989 Kirovobad Azerice Gence Ermenice Գանձակ Gandzak Azerbaycan in en kalabalik ikinci sehridir Eski bir yerlesim yeri olan Gence Rus Imparatorlugu doneminde Car I Aleksandr in esine atfen sehrin ismi Elizavetpol olarak degistirilmistir 1804 1918 1920 1935 arasinda Gence 1935 1991 arasinda Kirovabat olarak adlandirilmis sehir 1989 da tekrar Gence ismine kavusmustur Baku nun 360 km batisinda Gence Cayi nin iki yakasinda yer almaktadir Gence Gence KirovabadSehirArmaUlkeAzerbaycanIdare ValiNiyazi BayramovYuzolcumu Toplam170 km Rakim408 mNufus 2015 Toplam300 600 etnik yapi 98 Azeri 2 digerZaman dilimiUTC 04 00 Alan kodu 22 Resmi site ganja ih gov azHakkinda1139 senesinde Gence de bas vermis deprem sonucu Kapaz Dagi yerle bir olmus ve dort bir tarafi Kucuk Kafkas Siradaglari ile cevrili olan buyuk dag golu Goygol Golu olusmustur 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi sirasinda 1578 de Osmanli nin eline gecen sehir 3 Temmuz 1606 da Sah I Abbas tarafindan geri alinmistir Gence 1747 1804 yillarinda Gence Hanliginin merkezi olmus 1804 yilinda Rus Imparatorlugu tarafindan alinmis 1826 1828 yillari arasinda Rusya nin elinden alindiysa da 1828 yilinda kesin olarak Rusya Imparatorlugu topraklarina ilhak edilmistir 1918 yilinda ise Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin baskenti olmustur 1991 de Azerbaycan in bagimsizligini kazanmasindan sonra bu ulkenin ikinci buyuk sehridir Gence bolgesi Gence nin bati yarisini ve Kuskara Sevinc ve Yeni Gence kasabalari icine alir Sehirdeki Gence Sehir Stadyumunda Kapaz futbol takimi mucadele etmektedir EtimolojiArap kaynaklar gence adinin kokeninin arapcaya farscadan gecen ve farscada hazine anlamina gelen kenz sozcugunden turedigini ve sehrin Araplar tarafindan kuruldugunu one surer Azerbaycanli kaynaklar ise sehrin bolgeye yerlesen Turk boylari tarafindan kuruldugunu ve Han in yasadigi yer olmasi dolayisiyla gence sozcugunun Turkcedeki kan kagan han sozcuklerinden Kanca Kance olarak turetildigi ve Gence ye evrildigi one surer Ayrica Rus isgali oncesinde yerli halkin Gence nin guney bolgesindeki daglik alanlari Han Yurt olarak adlandirdigi da kaydedilmistir TarihiGence tarih boyu Guney Kafkasya nin en onemli sehirlerinden olmustur Gence sehri tarihte Sasani Imparatorlugu Seddadiler Buyuk Selcuklu Devleti Gurcistan Kralligi Ildenizliler Harezmsahlar Devleti Ilhanlilar Timur Imparatorlugu Kara Koyunlular Ak Koyunlular Safeviler Osmanli Imparatorlugu Afsar Hanedani Zend Hanedani Kacar Hanedani Rus Imparatorlugu Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Sovyetler Birligi ve son olarak da Azerbaycan Cumhuriyeti nin bir parcasi olmustur Ayrica bir donem Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ne baskentlik yapmistir Selcuklu fethi 11 yuzyilin ortalarinda Albanya Selcuklular tarafindan fethedildi Tebriz in ele gecirilmesinden sonra 1054 yilinda Tugrul Bey Gence ye dogru hareket etti Gence hukumdari Seddad hanedanindan Emir Savur Tugrul Bey in hukumdarligini kabul etti Buyuk Gence Depremi 30 Eylul 1139 da meydana gelen deprem sehri neredeyse tamamen yikmis ve sehrin biraz daha guneydeki yeni yerine tasinmasina neden olmustur Bu buyuk deprem sonucunda Goygol Maralgol Zaligol Aggol Samligol Ordekgol Ceyrangol ve Garagol golleri olusmustur Nufus1825 1833 1840 1856 1897 1912 1915 1920 1923 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2004 2011 2013 202010 800 11 100 7800 10 900 33 600 59 600 63 400 40 700 38 900 57 400 98 900 116 100 189 500 231 900 278 000 320 000 316 000 322 900 335 600Belediyeler Belediyelerin adi Nufus1 Kepez belediyesi 300 0002 Nizami belediyesi 200 4693 Hacikend belediyesi 460Kardes sehirlerBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Gence nin 9 tane kardes sehri bulunmaktadir Derbent Rusya Kars Turkiye Kutaisi Gurcistan Moskova Rusya Newark ABD Olomouc Cekya Ordu Turkiye Tebriz Iran Bursa TurkiyeGaleriGence Arkeoloji Muzesi Gence belediyesi Gence belediyesi Gence Bulvari Gence sehir merkezi Cevathan Caddesi Eskiden Gence Caddesi ve daha once Sabir Caddesi Sah Abbas Camii Sah Abbas Camii ve Cavad Han turbesi sagda Imamzade turbesi Gence nin ilginc Sise evi kaynak belirtilmeli Huseynli Caddesi Ayrica bakinizGence Kalesi Nizami GenceviDis baglantilarWikimedia Commons ta Gence ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sair Nizami nin kenti Gence 15 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c Gyandzha Vikipediya Rusca 4 Ekim 2020 erisim tarihi 7 Ekim 2020 anews az Azerice Azerbaijan News 9 Kasim 2019 27 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2021