Güney Azerbaycanlıların 2020'de Azerbaycan'a destek eylemleri

2020 İran'daki Azerbaycan'a destek eylemleri 2020'deki Tovuz Çatışmaları ve İkinci Karabağ Savaşı sonrasında Güney Azerbaycanlıların Azerbaycan'a destek, İran ve Ermenistan'a karşı eylemleridir.

2020 İran'daki Azerbaycan'a destek eylemleri
Temmuz 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları İkinci Karabağ Savaşı
Temmuz 2020. Azerbaycan'a destek vermek için Tebriz'deki Azerbaycan Konsolosluğuna gelen aile.
Tarih Temmuz 2020 Ekim 2020 Yer Tebriz, Urmiye, Erdebil, Zencan, Hoy, Makı, Culfa, Hadişehr, Sulduz, Hiyav, Keleyber, Marağa, Merend, Muğan, Reşt, Tahran

Birçok kentte gösteriler engellendi. 10'dan fazla şehirde gerçekleşen eylemlere güvenlik güçleri müdahale ederek eylemi dağıttı ve eylemcileri gözaltına aldı. Eyleme katılanlar Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine desteklerini göstererek, Ermenistan ve İran aleyhine sloganlar attı. Gözaltına alınan yüzlerce vatandaşın arasında kadınlar, yaşlılar ve çocuklar da vardı. Birçoğu gözaltı sırasında şiddete maruz kaldı. Gösterilerin dağıtılması sırasında bir kısmı cezaevinde işkence gördü ve dövüldü. Görme engelli Seccad Colani tutuklandığı sırada dövüldü ve burnu kırıldı. Tebriz'de gözaltına alınan Fatma İbrahimzade, 13 yaşındaki kızı Kövser Nemati'nin önünde sorguya çekildi ve işkence gördü. Erdebil'de tutuklanan 74 yaşındaki Perviz Siyabi, cezaevinde darp edildi. Eyleme katılanların çoğu da kırbaçlandı. İnsan hakları savunucuları Jala Tebrizli ve Şahin Hiyavlı'ye göre mahkemelerin bu cezayı vermelerindeki amaç milli aktivistlerin onurunu aşağılamaktı.

Ekim ayında Uluslararası Af Örgütü, Azerbaycanlı milli aktivistlerin İran'ın çeşitli şehirlerinde geniş çaplı tutuklanmasından duyduğu endişeyi dile getirdi ve onların koşulsuz serbest bırakılmasını talep etti. Güney Azerbaycanlı bir grup feminist, Karabağ sorununa ilişkin bir açıklama yaparak, barışın sağlanması için BM kararlarının uygulanmasını ve işgale son verilmesini talep etti. İran'da yaşayan 100 Azerbaycanlı film yönetmeni, Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik askeri saldırısını kınayarak Karabağ'ın kurtuluşuna destek bildirisi yayınladı. Güney Azerbaycan Şairler ve Yazarlar Birliği organizasyonunda İran'da yaşayan 669 Türk şair, yazar ve bilim adamı Azerbaycan'a destek veren bir açıklama yaptı. Azerbaycan Öğrenci Hareketi de Azerbaycan'a destek bildirisi yayınladı. Öğrenci Hareketi'nin bildirisi, Tebriz, Hemedan, Urmiye, Gilan, Zencan, Erdebil ve Tahran gibi şehirlerdeki üniversitelerde faaliyet gösteren Güney Azerbaycanlıların kurduğu çeşitli öğrenci örgütleri, dergiler ve dernekler tarafından imzalandı.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nde yaşayan insan hakları savunucuları, 14 Ekim 2021'de Güney Azerbaycanlı aktivistlerin tutuklanmasına ilişkin BM İnsan Hakları Komitesi, Uluslararası Af Örgütü ve İran'a başvuruda bulundu. Güvenlik güçlerinin eylemler zamanı milli aktivistlere karşı fiziksel güç ve işkence kullanması, onlara yönelik insanlık dışı davranışlarını, ciddi hoşnutsuzluklarını dile getirerek derhal serbest bırakılmalarını talep ettiler.

Tarihçe

Hem Birinci Karabağ Savaşı sırasında hem de Karabağ'ın işgali sırasında İran'ın Ermenistan'a ve Karabağ'daki sözde rejime yaptığı yardımlara karşı çeşitli protestolar yapılmıştır. Bu protestolar farklı zamanlarda Azerbaycan vatandaşları tarafından, devlet düzeyinde ya da dünya Azerbaycanlıları ve Güney Azerbaycanlılar tarafından yapılmıştır. Ayrıca Azerbaycan'da farklı zamanlarda yaşanan olaylara güney Azerbaycanlılar da destek verdi. Çoğu zaman bu destek eylemleri durduruldu ve bunlara katılanlar ya tutuklandı, işkence gördü.

Abbas Lisani

Birinci Karabağ Savaşı sırasında Tahran Üniversitesi'nin Güney Azerbaycanlı öğrencileri Ermenistan'a karşı protesto yürüyüşü düzenledi. Önce üniversitenin avlusunda toplandılar. Daha sonra üniversiteden ayrılarak Ermeni büyükelçiliği önüne yürümek istediler. Üniversite yönetimi onların gitmesini engellemek için kapıları kapattı. Bunun üzerine öğrenciler üniversitenin kapılarını kırarak Devrim Caddesi boyunca yürüdü. "Azerbaycan yalnız değilsin, biz de varız" ve "Canım gözüm Karabağ, tatlı sözüm Karabağ" yazılı pankartlar taşıdılar. Daha sonra Ermeni büyükelçiliği önüne gelerek işgali kınadılar ve protesto ettiler.

Sonraki yıllarda Güney Azerbaycanlıların yaşadığı bölgelerde Karabağ meselesi sürekli gündemde tutuldu. Haziran 2004'te Ermeni devlet temsilcileri ekonomik işbirliği amacıyla Erdebil'e geldi. Ermenistan heyetinde sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nden temsilcilerin de yer aldığının ortaya çıkması üzerine yerel halk bunu protesto etti. Bu işe yaramayınca insanlar Erdebil'in Serçeşme camisine protetso amacıyla oturdular. Camiye saldıran güvenlik güçleri, kişileri döverek gözaltına aldı. Milli kültür aktivisti Abbas Lisani, dövüldü ve bilincini kaybedene kadar ağzı battaniyeyle örtüldü. Bu dövülme sonucunda birkaç kaburga kemiği ve burnu kırılmış, akciğeri ve böbreği hasar görmüştü. Daha sonra tutuklanarak 2 gün boyunca bilinmeyen bir yerde tek kişilik hücrede tutuldu. Erdebil Mahkemesinin 7. Dairesi'ne götürüldükten sonra bir ay daha tutuklu kalmasına karar verildi. Bundan sonra Lisani, Erdebil hapishanesinde tek kişilik hücrede tutuldu. Burada defalarca tıbbi yardım başvurusunda bulunmasına ve bunun için açlık grevine girmesine rağmen talebi kabul edilmedi. 22 Temmuz 2004'te 200 milyon riyal kefaletle serbest bırakıldı. Daha sonra "kamu düzenini bozmaktan" 800.000 riyal para cezasına ve 15 kırbaç cezasına çarptırıldı.

Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan, 27 Şubat 2019'da Tahran'daki Ararat spor kompleksinde İrana yaşayan Ermeni toplumuyla bir araya geldi. Bu toplantıda "Karabağ Ermenistan'dır ve son" sloganlı pankartla fotoğraf çektirdi. Daha sonra hem Azerbaycan Cumhuriyeti'nde hem de Güney Azerbaycanlılar arasında buna karşı protestolar oldu. 1 Mart 2019'da eylemciler Tahran'daki Ararat spor kompleksinin duvarına "Karabağ Azerbaycan'ın ayrılmaz bir parçasıdır" sloganını yazdı.

Traktör futbol kulübünün taraftarları Hocalı soykırımını anıyor. 26 Şubat 2010.

1 Mart 2019'da Tebriz'de "Tractor" ile "Sepahan" futbol kulüpleri arasında oynanan maçı izlemek için Sulduz'dan gelen Ehsan Ismaildoht, Mehdi Hamzei ve Babek Siyami isimli 3 kişi tutuklandı. Bunun nedeni ise Azerbaycan'a destek amacıyla yüzlerine "Karabağ" yazmalarıydı. 1 ay 10 günlük tutukluluğun ardından serbest bırakılan Ehsan İsmaildoht, ülkeyi terk ederek daha sonra sırtındaki işkence izlerinin fotoğrafını çekip paylaştı. Maç sırasında stattaki taraftarlar, "Karabağ bizimdir, bizim olacaktır!" sloganları attı. Ayrıca üzerinde "Karabağ Azerbaycan'ın toprağıdır" ve "Karabağ bizimdir, bizim olacaktır!" yazılmış 2 pankart ve Azerbaycan bayrağını kaldırdılar. Maçın ardından pankart ve bayrak asmakla suçlanan 29 Güney Azerbaycanlı stadyumdan çıkarken tutuklandı.

2 Mart 2019'da Güney Azerbaycanlı aktivistler tarafından Tahran'daki Ermeni konsolosluğunun duvarlarına "Karabağ Azerbaycan'ın ayrılmaz bir parçasıdır" yazılı broşürler yapıştırıldı.

Urmiye'nin "90" futbol kulübü ile Buşehr'in "Şahin" futbol kulüpleri arasında 9 Mart 2019'da oynanan maçta ve "Tractor" futbol kulübünün 14 Mart ve 5 Nisan 2019'da Tebriz'de oynanan maçlarında taraftarlar, yasaklara rağmen "Karabağ bizimdir, bizim olacaktır!" sloganlarını kullandılar.

3 Eylül 2020'de Tahran'da İran Kupası'nın final maçı yapıldı. Tebriz'in "Tractor" futbol kulübünün Tahran'ın "İstiklal" futbol kulübünü mağlup etmesinin ardından galibiyeti kutlayan taraftarlar, Tahran sokaklarında "Karabağ bizimdir, bizim olacak" sloganları attı.

Nisan 2020'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilen Hankendi'de çekilen video görüntüleri Azerbaycan'da protestolara neden oldu. Bu görüntülerde Ermeni aktivistler, İran akaryakıt kamyonlarını filme alarak Hankendi'ye gelişlerini protesto ettiler. Sözde Karabağ rejiminin İran'dan ucuz ve kalitesiz akaryakıt aldığını söylediler. Bunun üzerine Azerbaycan İran'dan resmi soruşturma talep etti. İran ise bu iddiaları reddetti.

Azerbaycan eski Dışişleri Bakanı Tofig Zulfugarov, Haziran 2020'de verdiği röportajda, Rusya'nın Ermenistan'a sağladığı silahların İran üzerinden teslim edildiğini söyledi.

İkinci Karabağ Savaşı'nın başlamasının ardından sosyal ağlarda Güney Azerbaycanlıların çektiği video görüntüleri ve fotoğraflar yayıldı. Bu çekimlerde, Rusya'dan satın alınan silah ve askeri teçhizatın, İran topraklarında bulunan Norduz sınır kapısı üzerinden Ermenistan'a nakledildiği gösterildi. Bu durum güney Azerbaycanlıların protestolarına neden oldu. 29 Eylül'de İran Dışişleri Bakanlığı bu iddiaları reddetti. Daha sonra Azerbaycan'da faaliyet gösteren sitelerde ve televizyonlarda, askeri teçhizatın İran topraklarından Ermenistan'a nakledildiğini gösteren video görüntüler paylaşıldı. Azerbaycan milletvekili Sabir Rüstemhanlı, İran'ın farklı ülkelerden Ermenistan'a silah nakliyesi yaptığını söyledi. İran Cumhurbaşkanlığı İşleri Dairesi Başkanı Mahmud Vaezi, Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev ile yaptığı telefon görüşmesinde iddiaları yalanladı ve bu söylentilerin iki ülke arasındaki ilişkileri bozmayı amaçladığını söyledi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, 5 Ekim'de Tahran'da düzenlediği basın toplantısında, İran'ın sınırından Ermenistan'a silah ve askeri araç nakledilmesine izin vermediğini belirtti. Daha sonra İran devletine bağlı medya kuruluşları bu konuyla ilgili haberler hazırlayarak, görüntülerde gösterilen kamyonların Ermenistan hükûmetinin daha önce Rusya'dan satın aldığı Kamaz kamyonları olduğunu belirtti. Gösterilen görüntülerde bu araçların sivil değil askeri olduğu görülüyor. Bu programlarda, Ermenistan'a nakledilmek üzere sınırda toplanan 670 askeri kamyon bulunduğu belirtildi.

Tovuz çatışmaları sırasına

Güney azerbaycanlılar, 12 Temmuz 2020'de başlayan Tovuz çatışmalarının ardından Tebriz, Urmiye, Erdebil, Zencan, Sulduz ve Tahran şehirlerinde Azerbaycan'a destek eylemleri çağrısında bulundu. Eylem gününden önce İran güvenlik güçleri bu şehirlerdeki milli aktivistlerden bazılarını arayarak, bazılarını tehdit ederek mitinge katılmamalarını talep etti. Mitinge katılanlar ve belirlenen yerlerde toplanan vatandaşlar çok sert tepkiye maruz kalarak dövüldüler, eylem yapmalarına izin verilmedi. Buna rağmen birçok şehirde eylemler düzenlendi.

16 Temmuz'da Tebriz'deki Azerbaycan Konsolosluğu önünde yerel halk tarafından Azerbaycan'a destek eylemi düzenlendi. Eyleme katılanlar, Ermenistan'ın işgal politikasını kınayarak, "Azerbaycan var olsun, istemeyn kör olsun!", "Karabağ bizimdir, bizim olacaktır!" sloganlarını attılar. Eylemde gözaltına alınan Hekime Ahmadi, Yasemen Zafari, Sadullah Sasaniyan, Rahim Sasaniyan ve Mehdi Purali, Ocak 2021'de Tebriz İkinci Ceza Mahkemesi tarafından "kamu düzenini bozmak", "yasadışı toplantılara katılarak kamu düzenini bozmak" ve "memurlara isyan" suçundan 1'er yıl hapis ve 60'ar kırbaç cezasına çarptırıldılar.

16 Temmuz'da Farid Horşidi, Urmiye'deki polis karakoluna çağrıldı. İlk gün serbest kalmasına rağmen bir gün sonra güvenlik güçleri tarafından tekrar gözaltına alınarak Urmiye Merkez Cezaevi'ne götürüldü. Miting gününde Salar Tahir Afşar, Urmiye güvenlik güçleri tarafından çağrıldı ancak emniyet teşkilatının güvenlik departmanı tarafından gözaltına alındı ve tutuklandı. 21 Temmuz'da her biri duruşma gününe kadar 50 milyon tümen kefaletle serbest bırakıldı. Her iki milli aktivist de "İran İslam Cumhuriyeti'ne karşı propaganda yapmak" ve "ulusal güvenlik ve kamu düzenini ihlal etmekle" suçlandı. Ağustos ayında milli aktivist Farid Horşidi, aleyhine delil yetersizliğinden beraat etti. Salar Tahir Afşar 2021'de 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

16 Temmuz'da Tahran'daki Ermenistan Büyükelçiliği önünde düzenlenen Azerbaycan'a destek eyleminde Hamit Cabbarlı, Hüseyin Şahidi, Hadi Alişi ve Yagub Majidi tutuklanarak Evin Cezaevi'ne götürüldü. 20 Temmuz'a kadar akrabalarına nerede tutuldukları söylenmedi. Hüseyin Şahidi, Hadi Alişi, Yagub Mecidi 20 Temmuz'da kefaletle serbest bırakılsa da Hamit Cabbarlı'yı serbest bırakmadılar. Hamit Cabbarlı o gün ailesini aradı ve Evin'in cezaevinde olduğunu söyledi. Azerbaycan türkcesinde konuştuğu için gardiyanlar tarafından Farsça konuşması gerektiği söylenmiş ve görüşme kesildi. Daha sonra iki DAİŞ'liyle aynı hücrede tutuldu. 7 gün tutuklu kaldıktan sonra 27 Temmuz'da mahkeme gününe kadar kefalet karşılığında geçici olarak serbest bırakıldı.

İkinci Karabağ Savaşı sırasında

İkinci Karabağ Savaşı'nın başlamasının ardından İran'da yaşayan Azerbaycanlılar, Tebriz'deki Azerbaycan konsolosluğuna başvurdu. Konsolosluğa başvuran kişiler, bu savaşta gönüllü olarak Azerbaycan'ın yanında savaşmak istediklerini söyledi. Konsolos Aliyannağı Huseynov ise desteklerinden dolayı kendilerine teşekkür etti.

İran'da yaşayan Güney Azerbaycanlılar, Azerbaycan Ordusu'na destek ve İran'ın Ermenistan'a yaptığı yardıma karşı başkent Tahran'ın da aralarında bulunduğu birçok şehirde protesto gösterileri düzenledi. Birçok kentte düzenlenen eylemlerde Azerbaycan bayrağı dalgalandırıldı. Eyleme katılanlar, "Karabağ bizimdir, bizim olacak!", "Ermenistan'a himayet cinayettir, cinayet." sloganları attı. Ayrıca eyleme katılanlar, Rusya'nın gönderdiği askeri kargonun İran üzerinden Ermenistan'a teslim edilmesine itiraz ederek Norduz sınır kapısının kapatılmasını talep etti. Erdebil, Tebriz, Urmiye, Zencan, Culfa, Elemdar, Hiyav, Keleyber, Maki, Marağa, Merend, Sulduz, Parsabad ve Tahran şehirlerinde yüzlerce Güney Azerbaycanlı protestocu tutuklandılar, dövüldüler ve işkence gördüler. Polis ve güvenlik güçleri gösteriye biber gazı, plastik mermi ve cop kullanarak sert müdahalede bulundu. Gözaltına alınanların hepsi eylemlerde yakalanmadı. Protestolardan önce veya sonra onlarca Güney Azerbaycanlı milli kültür aktivisti evlerinde veya işyerlerinde tutuklandı.

Ekim 2020'de bir grup Güney Azerbaycanlı feminist Karabağ savaşına ilişkin bir açıklama yayınladı. Onlar bu bildiride savaşı kınadılar ve işgale son verilmesinin yanı sıra barışın sağlanmasına yönelik BM kararlarının uygulanmasını talep ettiler.

Erdebil

Azerbaycan'ı destekleyen Erdebil sakinleri

29 Eylül 2020'de Erdebil şehrinin Ciral parkında halk, Azerbaycan Ordusuna destek ve İran'ın Ermenistan'a yardımını protesto etmek için bir protesto düzenledi. Onlar "Sizin zaferiniz bizim zaferimizdir, Azerbaycan askeri" yazılı pankart açtılar. Eyleme katılanlar İran rejiminin güvenlik güçleri tarafından dövülerek tutuklandı. Dövüldükten sonra onları bir odaya topladılar. Odaya biber gazı sıkarak daha da mağdur ettiler. Gazın etkisiyle bazı kişilerin yüzlerinin derisi soyuldu. Tutuklananlardan görme engelli Sajjad Colani darp edildi ve burnu kırıldı.

İkinci Karabağ Savaşı'nın başlamasının ardından o dönemde tutuklu bulunan Güney Azerbaycanlı tanınmış milli kültür aktivisti ve düşünce mahkûmu Abbas Lisani'nin yakınlarıyla görüşmesi ve telefonda görüşmesi yasaklandı. Bu yasak 13 Kasım'da yeniden getirildi. Erdebil Cezaevi'nin 7'nci bölümünde tutuklu bulunan Abbas Lisani, 20 Kasım 2020'de kendisine uygulanan yasakları protesto ederek cezaevi gardiyanlığında 5 saatlik oturma eylemi düzenledi. Bu yasakların Erdebil vilayetinin istihbarat dairesi başkanı Nasır Atabati, il yargı genel müdürü ve Erdebil savcısı Seyyid Abdullah Tabatabayi'nin girişimiyle uygulandığı bildirildi. Eylemin ardından Abbas Lisani'nin yakınları tarafından ziyaret edilmesine izin verildi. Ancak telefonla konuşma yasağını kaldırmadılar.

Erdebil'deki eylemde tutuklanan 74 yaşındaki Perviz Siyabi'nin vücudunda darp ve işkence izleri

30 Eylül 2020'de Erdebil'deki birkaç milli aktivist, Şeyh Safi Külliyesi önünde Azerbaycan'a destek amacıyla pankartla fotoğraf çektirdi. Taşıdıkları pankartta Latin alfabesiyle "Bu millet arkanızdadir, Azerbaycan ordusu" yazıyor. Bunun üzerine 1 Ekim 2020'de polis ve güvenlik güçleri Meysem Colani ve Ali Kheirju'nun evine baskın düzenleyerek onları tutukladı. Güvenlik güçleri, Ali Kheirju'nun bahçesinin duvarını aşarak evine baskın düzenledi. Daha sonra kendisini, tutuklanmalarını engellemeye çalışan aile üyelerini ve komşularını dövüp hakaret ettiler. Olayın videoya kaydedilerek sosyal ağlarda yayılması, bu görüntülerin halk arasında protestolara neden oldu. Daha sonra Ali Kheirju'nun eşi Efsane Ekberzadeh, kocasının durumunu öğrenmek için Erdebil Savcılığı'nın 10'uncu dairesine başvurdu. Burada Nonahal isimli hakim tarafından hakarete uğradı ve tutuklandı. Bir gün gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakıldı. Erdebil güvenlik güçleri o gece Mohsen İsmaili Agdam ve Samad Nazmi'nin evlerine baskın düzenleyerek onları tutuklamaya çalıştı. Ancak komşularının güvenlik güçlerine direnmesi nedeniyle aktivistleri tutuklamak mümkün olmadı.

3 Ekim 2020'de Uluslararası Af Örgütü, protestoların ilk gününde Erdebil'de tutuklanan Asker Ekberzadeh, Murtaza Parvin, Mustafa Parvin, Mohammad Colani, Meysam Colani ve Ali Kheirju'nun da aralarında bulunduğu 20 Türk aktivistin durumuyla ilgili endişelerini dile getirdi.

Erdebil'deki eylemde tutuklanan 74 yaşındaki Parviz Siyabi, 5 Ekim'de kefaletle geçici olarak serbest bırakıldı. Serbest bırakıldıktan sonra dövüldüğünü göstermek için vücudunun resimlerini paylaştı. Fotoğraflarda sırt ve kollarındaki morluklar, ağır şekilde dövüldüğünü gösteriyor.

Aralık 2020'de Erdebil 2. Ceza Mahkemesi 110. Dairesi, Meysam Colani ve Ali Kheirju'yu "karmaşa yaratarak kamu düzeninin bozulmasına katılmak" suçundan 4 ay hapis ve 20'şer kırbaç cezasına çarptırdı.

9 Ekim 2021'de Erdebil şehri mahkemesi birçok milli kültür aktivistini mahkûm etti. Hüseyin Balahani, Askar Akbarzadeh, Mustafa Parvin, Murtaza Parvin, Mojtaba Parvin, Hamid Heydari, Mohammad Colani, Subhan Bakhşi, Mehdi Huşmend, Bahman Kheirju ve Seccad Colani, İran İslam Cumhuriyeti Ceza Kanunu'nun 607. maddesi uyarınca suçlu bulunarak cezaya çarptırıldı. 7'şer ay 16'şar gün hapis ve 74'er kırbaç cezasına çarptırıldılar.

Tebriz

"Gel kardeşim meydana silah gidiyor Erivana", "Norduz kapatılmalıdır" Tebriz, 18.10.2020

1 Ekim'de en geniş çaplı eylemler Tebriz'de yapılırken, en çok tutuklama da Tebriz'de gerçekleşti. Eyleme katılanlar, "Yaşasın Azerbaycan", "Karabağ bizimdir, bizim olacak", "Biz ölmeye hazırız, Babek'in serbaziyiz." sloganları attılar. Tebriz'in Rastaküçe caddesinde bir grup vatandaş, gözaltına alınan miting katılımcılarından bazılarını çevik kuvvet polislerinin elinden aldı. Buna rağmen katılımcıların çoğu dövüldü ve 40 kişi tutuklandı.

Ekim 2020'de Tebriz'deki milli aktivistler, 18 Ekim'de "Karabağ'a Destek" mitingi düzenleyecekleri yönünde çağrıda bulundu.Bunun üzerine İran İstihbarat Bakanlığı çalışanları çok sayıda aktivisti arayarak onları tutuklamakla tehdit etti ve bazılarını ETTELAAT Bürosu'na çağırdı. Eylem gerçekleşmeden önce 17 Ekim'de Resul Rezavi, Hüseyin Amir-Hijri ve Hüseyin Mohammadiya gibi aktivistler tutuklandı. Bütün bunlara rağmen 18 Ekim'de Tebriz'de Azerbaycan'a destek eylemi gerçekleşti. Polisin sıkı müdahalesine rağmen eylem gece saatlerine kadar devam etti. Eyleme katılanlar, "Gel kardeşim meydana silah gidiyor Erivana", "Karabağ bizimdir, bizim olacak", "Ermenistan'a himayet, cinayetdir cinayet", Tebriz, Bakü, Ankara, selam olsun Turana" gibi sloganlar attılar. İran ile Ermenistan arasındaki Norduz sınır kapısının da kapatılmasını talep eden grup, "Norduz kapatılmalıdır" sloganını kullandı. Eylemde erkeklerin yanı sıra çok sayıda kadın da gözaltına alındı. Bazıları çocuklarıyla birlikte gözaltına alındı. Tutuklananlar arasında Şima Almasi, Mehtab Askerinejad ve kızı Aylin Şirzadi, Habiba Barqi, Mina Valipour, Sara Turi, Fatima İbrahimzadeh ve kızı Kövser Nemati de yer aldı. 13 yaşındaki kızı Kövser ile birlikte tutuklanan Fatıma İbrahimzade, 24 saat gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakıldı.

Tutuklanan Ekber Muhajiri, Resul Razavi ve Hüseyin Mahammadiyan, 17 Ekim'de tutuklanmalarının hukuka aykırı olduğunu belirterek açlık grevine başladı.

Tutuklananlardan Siyamek Kuşi geçici olarak serbest bırakıldı. Gözaltına alındıkları ETTELAAT gözaltı merkezinde kendilerini sorgulayan güvenlik görevlilerinin, tutukluları dövdüğünü, ailelerine hakaret ettiğini söyledi. 2 gün süren gözaltı süresi boyunca kendilerine su verilmedi, yemek isteyenler odadan çıkarılarak dövüldü. Gözaltı merkezinde tutuklananlar arasında 30'dan fazla erkek ve 10'dan fazla kadın gördüğünü söyledi.

Zencan

30 Eylül'de Zencan'da bir grup Azerbaycanlı genç, Olcaytu Türbesinin karşısında üzerinde "Vatan haritalardakı sınırların ilerisindedir" yazılı bir poster açtı. 1 Ekim'de Zencan'da yaşayan Azerbaycan türkleri, Azerbaycan'a destek vermek için Sabze Meydan'da toplandı. Ancak eylem başlamadan önce güvenlik görevlileri meydana geldi. Azerbaycan'ın Karabağ'daki operasyonlarını destekleyen pankart açanlar, sivil polisler tarafından şiddete maruz kaldı ve dövüldü. Güvenlik yetkilileri tarafından tutuklanan birkaç protestocu, diğer protestocuların yardımıyla serbest bırakıldı. Eylem, dağıldıktan 1 saat sonra yeniden başladı. Katılımcılar, "Karabağ bizimdi, bizim olacak" sloganı attı. Ancak güvenlik güçlerinin müdahalesiyle eylem yine dağıtıldı ve aralarında Ekber Karabağı ve Mecid Karim'in de bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.

Urmiye

1 Ekim'de Urmiye'nin İmam ve Atayi sokaklarında Azerbaycan'a destek mitingleri düzenlendi. Huşeng Nagizadeh, Amir Govhari, Sahand Behnamun, Reza Khalili, Javad Rzayi, Aşkan Saadatmehr, Abulfazl Askari tutuklandı. Daha sonra nolarin bazıları geçici olarak serbest bırakıldı. 22 Kasım'da Yunus Şirzad Javan, Ramin Khuda Bakhsh, Salar Tahir Afşar, Sahand Behnamun, Hüsniya İntikhabi Hansanluyi, Ramin Dehgan, Erfan Mehdi Khanli Saatlu, Amir İzzati Heydarlu, Farhad Mohammadi, Javad Rızayi ve diğer aktivistler Urmiye Genel ve Devrim Savcılığı'nın 8. dairesine çağrıldılar.

Salar Tahir Afşar 2020 yılında Urmiye'de tutuklandı. "Sistem aleyhine propaganda yapmak" ve "yasadışı protesto düzenlemek" suçlamasıyla suçlu bulunarak 4 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Daha sonra Batı Azerbaycan Temyiz Mahkemesi tarafından cezası 1 yıla indirildi. 19 Haziran 2021'de cezaevinden elektronik kelepçeyle serbest bırakıldı.

Hudaferin

18 Ekim 2020'de Hudaferin kasabası Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgalden kurtarıldı. Çatışmalar devam ederken Aras Nehri'nin güney yakasında yaşayan Azerbaycanlılar nehrin etrafında toplanarak sloganlar atarak ve tezahürat yaparak Azerbaycan askerlerine destek verdi. Burada toplanan halk, askerleri alkışlayarak, "Azerbaycan bir olsun, istemeyen kör olsun" ve "Yaşasın Azerbaycan" sloganları attı. Sonraki günlerde halkın nehir kıyısına gitmesine izin verilmedi.

Azerbaycan'ın İran'la sınır bölgelerini işgalcilerden temizlemesinin ardından İran'ın Hudaferin ilçesinde "İmam Zaman" mekanik tugayı konuşlandırıldı. Daha sonra 24 Ekim'de bölgeyi ziyaret eden İslam Devrimi Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpur, tugayın Hudafarin ilçesi sakinlerini ve sınırlarını korumak için burada konuşlandırıldığını söyledi. Ancak savaş sırasında ordunun Azerbaycan sınırına konuşlanması ve askeri tatbikatlar yapılması bölge sakinleri tarafından protestoyla karşılandı.

Karadağ'da yaşayan milli aktivist Vügar Nemeti, RFE/RL'nin Azerbaycan servisine röportaj verdikten sonra 30 Ekim'de Keleyber'in ETTELAAT güçleri tarafından tutuklandı. Bu röportajda Aras Nehri'nin güneyindeki halkın Azerbaycan ordusunun ilerleyişini mutlulukla izlediğini söyledi. Bundan önce 1 Ekim'de Kaleyber şehrinin ETTELAAT Bürosu'na çağrıldı ve birkaç saat sorgulandı.

Diğer bölgeler ve aktiviteler

Güney Azerbaycan Demokratik Türk Birliği (GADTB), Azerbaycan Ordusunun yanında olduğunu açıkladı. Ayrıca Azerbaycan'ın yürüttüğü terörle mücadele operasyonunu da desteklediklerini kaydettiler.

30 Eylül'de Tebriz, Urmiye, Erdebil, Zencan gibi şehirlerin duvarlarına Azerbaycan'a destek sloganları yazıldı. Duvarlara "Karabağ bizimdir, bizim kalacaktır", "Ya Karabağ, ya ölüm", "Azerbaycan milleti bu çekemez bu zilleti" sloganları yazdılar.

1 Ekim'de Tahran'ın İmam Hüseyin Meydanı ve 17 Şehrivar Caddesi'nde Azerbaycan'a destek mitingi başladı. Eyleme katılanlar, Azerbaycan bayrağını kaldırarak, "Ermenistan'a destek vermek suçtur", "Norduz kapatılmalıdır", "Yaşasın Azerbaycan", "Karabağ can Karabağ, ben sana kurban Karabağ" ve "Karabağ bizimdir, bizim olacak" sloganlarını attılar.

Tebriz sakinleri Hasan Demirçi'nin mezarının yanında, Vadi Rehmat mezarlığı 2020.

Sulduz'da vatandaşlar Azerbaycan'a destek eylemi yapmak için belediyeye başvursa da "hayır" yanıtı aldı. Eylem gününden bir gün birkaç milli aktivist gözaltına alındı. Hiyav ve Muğan bölgelerinde düzenlenen destek eylemlerinde Vahid Khavandi, Siyamak Seyfi, Kazım Sefabakhş, Mehdi İbadullahi, Şahruz Himmetoğlu ve Peyman Ağayi gözaltına alındı.

1 Ekim'de İran'da yaşayan 100 Azerbaycanlı yönetmen, Karabağ'ın kurtuluşuna destek veren bir bildiri yayınlayarak Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik askeri saldırganlığını kınadı.

1 Ekim'de Kaşkay Türklerinin milli-kültürel, siyasi ve sosyal aktivistleri, Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik askeri saldırısını kınamanın yanı sıra, işgal altındaki diğer bölgeleri Ermeni işgalinden kurtarmak için askeri operasyonlara başlayan Azerbaycan Ordusunu destekleyen ortak bir bildiri yayınladılar. Bu açıklamada Azerbaycan topraklarının işgalden kurtarılması için mücadeleye hazır olduklarını da söylediler.

1 Ekim'de İran'da yaşayan Azerbaycan Türkleri, Azerbaycan Cumhuriyeti ve ordusuna destek, İran hükûmetini ise protesto etmek amacıyla "Biz Azerbaycanın kendisiyiz!" adında bir kampanya başlatdılar. Kampanyaya katılanlar, "Biz Azerbaycan'ın yandaşı değiliz, biz Azerbaycan'ın kendisiyiz!" yazılı pankartlarla fotoğraf çektirerek sosyal ağlarda paylaştı.

3 Ekim'de İran'da yaşayan 669 Türk şair, yazar ve bilim adamı, Güney Azerbaycan Şairler ve Yazarlar Birliği'nin organizasyonuyla Azerbaycan'a destek veren bir açıklama yaptı.

4 Ekim'de Said Sultani ve Babek Kiyumers Culfa şehrinde tutuklandı. 2 aydan fazla bir süre Tebriz'deki ETTELAAT'ta, ardından da Tebriz hapishanesinde tutuklu kaldılar. Her ikisi de Aralık 2021'de Tebriz Devrim Mahkemesi 3. Şubesi tarafından İran Ceza Kanunu'nun 499. maddesi uyarınca "Ülkenin güvenliğini sarsmak amacıyla yasa dışı örgütlere üye olmak" suçlamasıyla 2'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Azerbaycan'ı destekleyen Nadarlı sakinleri. Ekim 2020.

Ekim ayında Nadarlıda yaşayan Aydın Hilali, dükkanının duvarına "Karabağ bizimdir, bizim olacak!" sloganının yazıldiği bir poster astı. Bunun ardından dükkanı İran polisinin kamusal alan kontrol birimi tarafından kapatıldı. Murtuz Nurmuhammadi ve Hossein Amani daha sonra bu posterle ilgili olarak İran polisinin istihbarat birimine çağrıldı.

6 Ekim'de Güney Azerbaycan'da faaliyet gösteren Azerbaycan Öğrenci Hareketi, Azerbaycan'a destek bildirisi yayınladı. Öğrenci Hareketi'nin bildirisi, Tebriz, Hamedan, Urmiye, Reşt, Zencan, Erdebil ve Tahran gibi şehirlerdeki üniversitelerde faaliyet gösteren, Güney Azerbaycanlilardan oluşan, çeşitli öğrenci örgütleri, dergiler ve dernekler tarafından imzalandı.

Aktivistler 18 Ekim'de gerçekleşecek "Ermeni teröristleri desteklemeyi bırakın!" eylem çağrısında bulundu. Bu çağrıda eylemin gerçekleşeceği yerler ve saatler belirtildi. Organizatörler dağıttıkları posterde Norduz sınır kapısının kapatılmasını ve İran'ın Ermenistan'a verdiği desteğin durdurulmasını talep olarak dile getirdi. Bunun sonucunda 18 Ekim'de Tebriz, Urmiye, Zencan, Erdebil ve Tahran gibi şehirlerde protestolar yaşandı.

18 Ekim'de Reşt şehrinde Gilan vilayetinin İslam Kültürü ve İrşat Dairesi önünde şehirde yaşayan Azerbaycan türkleri Azerbaycan ordusuna destek eylemi düzenledi. Eyleme katılanlar, "Biz Azerbaycan'ın destekçisi değiliz, biz Azerbaycanın kendisiyiz!" yazılı pankart açtılar. Bundan sonra Vadud Asadi, Mohammad Eyni, İbrahim Ganji tutuklandı. Muhammed Eyni, "sistem aleyhine propaganda yapmak" ve "milli güvenliğe karşı hareket etmek" suçlamalarıyla yargılandı ve toplam 2 yıl 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. Reşt hapishanesinde 8 ay yattıktan sonra 14 Ağustos'ta elektronik kelepçeyle cezaevinden serbest bırakıldı. Şubat 2023'te elektronik kelepçeler açıldı ve serbest bırakıldı.

Tutuklulara destek

Erdebil'de bir duvar yazısı: "Karabağ'ı destekleyen aktivistleri serbest bırakın". 26 Ekim 2020

Ağustos 2020'de Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Azerbaycan diasporasının üyeleri, Washington'da İran İslam Cumhuriyeti'ni temsil eden ofis binası önünde bir protesto düzenledi. Onlar bildiri yayınlayarak İran hükûmetinin Azerbaycanlıların haklarını savunan milli aktivistlere yönelik artan baskısını kınadılar.Ayrıca milli aktivistler Dr. Latif Hasanlı, Abbas Lisani, Alirza Farshi, Behnam Sheikhi, Hamid Manafi Nadarli ve Azerbaycan Cumhuriyeti'ne destek için çeşitli şehirlerde düzenlenen mitinglere katılan ve Temmuz 2020'de tutuklanan Yaseman Zafari, Hakima Ahmadi, Sadullah ve Rahim Sasaniyan, Hamid Cabbarli, Maksud Fazlı ve diğerlerinin serbest bırakılmasını talep etti.

26 Ekim 2020'de Erdebil'de sokak duvarlarına Karabağ mitinglerine destek veren kişilerin tutuklanmasına karşı sloganlar yazıldı. Duvarlarda "Azerbaycanlı sanatçıları ve siyasi aktivistleri serbest bırakın", "Karabağ'ı destekleyen aktivistleri serbest bırakın" gibi sloganlar yazıldı.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nde yaşayan insan hakları savunucuları, 14 Ekim 2021'de Güney Azerbaycanlı aktivistlerin tutuklanmasına ilişkin BM İnsan Hakları Komitesi, Uluslararası Af Örgütü ve İran'a başvuruda bulundu. Onlar güvenlik güçlerinin aktivistlere yönelik fiziksel güç ve işkence uygulamasını şiddetle kınadılar, onlara insanlık dışı muamelede bulundular ve tutuklanmalarının insan hakları ihlali olarak görülmesinden ciddi memnuniyetsizlik duyduklarını ifade ederek, derhal serbest bırakılmalarını talep ettiler.

Savaş bittikten sonra

Tebriz

Savaşın sona ermesinin ardından İran'da yaşayan Azerbaycanlılar, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması münasebetiyle farklı şehirlerde zafer yürüyüşleri düzenlediler, tatlılar dağıttılar ve kurban kestiler. Bu etkinliklerin bazılarına müzik ve dans da eşlik etti. Ancak İran güvenlik güçleri bu olayları engelledi, bazılarını tutukladı, bazılarını da tutuklamakla tehdit etti. Tebriz, Erdebil, Urmiye gibi şehirlerin merkezi meydanlarına erişimi kısıtladılar.Şehir merkezlerinde özel polis ekipleri yoğunlaştı.Şuşa'nın işgalden kurtuluş haberinin ardından Urmiye'nin merkezi caddeleri olan Hayyam ve İmam caddelerinde halka şeker dağıtıldı. Dükkanların önüne tatlı ve içecekli masalar kuruldu. Akşam saatlerinde Azerbaycan'ın zaferi dolayısıyla Urmiye'de bulunan "Parke-Jengali" parkında, Goşaçay'da ve birçok şehirde havai fişekler atıldı. Maki şehrinde zaferi kutlayan Azerbaycanlılar, arabalarıyla şehrin sokaklarında yürüyüş yaptı. 2020 yılında Firuz Agli ve Babek Delkhuni, Sarab şehrinde Karabağ'ın kurtuluşunu kutlamak için kurban kestikleri için tutuklanarak bilinmeyen bir yere götürüldü. Maki sakinlerinden Ali Hüseynnejad Aslı, Şuşa'nın işgalden kurtarılması münasebetiyle Makida halka şeker dağıttı. 12 Kasım'da ETTELAAT görevlileri sahibi olduğu giyim mağazasına saldırarak onu tutukladı.

Kasım 2020'de Abbas Lisani'nin oğlu Oktay Lisani, 9 Kasım'da Şuşa'nın işgalden kurtarılması münasebetiyle şeker dağıttığı için Erdebil Kamu Tesisleri Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından "kamuoyunu rahatsız etmekle" suçlandı ve ona Erdebil pazarında faaliyet göstermek yasaklandı.

Tikantepe şehrinde Azerbaycanlıların bayram etkinliğine Kamu Tesisleri Kontrol Dairesi Başkanlığı amirleri saldırdılar ve 16 yaşındaki Emir Rıza Moradi Pahlavan, 16 yaşındaki Hüseyin Sadri ve 15 yaşındaki Ali Sadrini tutuklandılar. Daha sonra güvenlik güçleri, etkinliğe katılan üç milli kültür aktivisti Mecit Zahedpour, Saeb Nahavendi Tikantepe ve Abdullah Gulami'yi de tutukladı. Bunun nedeni onlar tarafından Azerbaycan'ın savaşta zaferi münasebetiyle havai fişek atmaları ve milli sloganlar söylemeleridir. Gözaltına alınanlar saatlerce süren sorgunun ardından serbest bırakıldı. Karabağ'ın bağımsızlığını kutlamak amacıyla çektikleri video klibi yeniden paylaşmaları halinde tutuklanacakları tehdidinde bulunuldu.Onlara Karabağ'ın bağımsızlığını kutlamak amacıyla çektikleri videoyu yeniden paylaşmaları halinde tutuklanacakları söylendi.

Gazeteci Parviz Yari, protestolar sırasında ve sonrasında 242 Türk aktivistin tutuklandığını kaydetti. Tutuklananlar arasında 24 kadının da bulunduğu belirtildi. Bazı kadınlar çocuklarıyla birlikte gözaltına alındı.Tebriz'de gözaltına alınan Fatma İbrahimzade, 13 yaşındaki kızı Kövser Nemati'nin önünde sorguya çekildi ve işkence gördü.

Eyleme katılanların birçoğu mahkeme tarafından kırbaç cezasına çarptırıldı. İnsan hakları savunucuları Jala Tebrizli ve Şahin Khiyavli'ye göre mahkemelerin bu cezayı vermelerindeki amaç ulusal aktivistlerin onurunu aşağılamaktır.

Kaynakça

1. ^ Şaffer, Brenda (2021). Iran Is More than Persia Ethnic Politics in the Islamic Republic (PDF) (İngilizce). Vaşinqton: Foundation for Defense of Democracies. s. 37. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
2. ^ Vatanka, Alex (15 Ocak 2013). "Tangle in the Caucasus". Foreign Affairs (İngilizce). ISSN 0015-7120. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
3. ^ Rauschenbach, Kyra (7 Ekim 2020). "The Nagorno-Karabakh conflict challenges Iran". Critical Threats (İngilizce). 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
4. ^ Şaffer, Brenda (2020). BAKU DIALOGUES / Iran’s Longstanding Cooperation with Armenia (PDF) (İngilizce). Bakı: ADA. s. 150. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
5. ^ Paşasoy, E. (14 Nisan 2020). "Bakı Tehrana, İran da işğaldakı Qarabağa yardım edir - reaksiya". musavat.com (Azerice). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
6. ^ "Həkimə Əhmədi müvəqqəti olaraq sərbəst buraxılıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 6 Ağustos 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
7. ^ "İran Azərbaycanında tutulan fəalların işgəncəyə məruz qaldığı bildirilir". Amerika'nın Sesi (Azerice). 19 Temmuz 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
8. ^ ^{a b} AzadlıqRadiosu (18 Ocak 2008). "Təbrizdə Ermənistanın konsulluğu açılır". Azadlıq Radiosu (Azerice). 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023. 
9. ^ ^{a b c d e f g h} (PDF) (İngilizce). Amnesty International. 1 Şubat 2007. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
10. ^ ^{a b c} "UA 163/06 Incommunicado detention/Fear of torture/Medical concern / Abbas Lisani (or Leysanli) (m), aged 38, activist" (PDF). amnesty.org. 8 Haziran 2006. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Aralık 2023. 
11. ^ "Abbas Lisani barəsində daha bir təhqiqat işi: ali rəhbəri təhqir etmisən". Ayna-Plus.az. 2 Temmuz 2013. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
12. ^ . web.archive.org. 23 Nisan 2020. Archived from the original on 23 Nisan 2020. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
13. ^ "اذعان نماينده تبريز به اعتصاب غذای فعال آذربايجانی". bbc.com (Farsça). 30 Ocak 2007. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023. 
14. ^ "Abbas Lisani son iki həftə ərzində ikinci dəfə ifadə verməyə çağırılıb". musavat.com. 1 Ağustos 2013. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023. 
15. ^ "Mübarizəmin fəlsəfəsi ana dilimi qorumaqdır-Sosial şəbəkələrdə Abbas Lisaninin məşhur ifadəsi yayıldı". GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ (Azerice). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
16. ^ . web.archive.org (Ermenice). 6 Temmuz 2022. Archived from the original on 6 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
17. ^ Арутюнян, Саргис (27 Şubat 2019). "Пашинян: Армения готова стать транзитной страной для иранского газа". Радио Свобода (Rusça). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
18. ^ "Հայաստանի վարչապետի և Իրանի հոգևոր առաջնորդի հանդիպման նշանակությունը". armenpress.am (Ermenice). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
19. ^ "Pashinyan's Tehran Selfie Creates Problems for Armenians in Iran; A Conversation with Atrpatakan Armenian Apostolic Primate Bishop Grigor Zitjian". Hetq.am (İngilizce). 5 Ağustos 2019. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
20. ^ "Pashinyan meets with Iranian-Armenians in Tehran". armenpress.am (İngilizce). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
21. ^ Ahmadzada, Rufat (5 Mart 2019). "Iran's ethnic Azeris protest at Tehran's duplicitous policy towards Baku". timesofisrael.com (İngilizce). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
22. ^ ^{a b} Bağırova, F. (15 Nisan 2019). "СМИ: В Иране к азербайджанцам, задержанным за протесты против провокационного селфи Пашиняна, применяются пытки – ФОТО - ВИДЕО". 1news.az. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
23. ^ "Güney Azərbaycandan ermənilərə cavab: Araratın divarında "Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz parçasıdır" şüarı yazıldı-Şəkil". gadtb.com. 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
24. ^ Yunus, Büllurə (1 Mart 2019). "İranda "Qarabağ Ermənistandır"a etiraz: onminlər... - Foto". axar.az (Azerice). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
25. ^ ^{a b} "İşğalçı fars rejim Təbrizdə alnına "Qarabağ" yazmış 3 azərbaycanlı fəalı yaxaladı". gadtb.com (Azerice). 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
26. ^ ^{a b} یازار_ح (1 Mart 2019). "بازداشت سه تن از هواداران تیم تراختور در ورزشگاه سهند". آراز نیوز (Farsça). 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
27. ^ Təbrizdə "Qarabağ bizimdir bizim olacaq" şüarı. Tebriz: GADTB. 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
28. ^ Süleymanov, Elçin (26 Haziran 2019). "Traktor Sazi FC: Futboldan daha çox əhəmiyyət kəsb edən klub". BBC News Azərbaycanca (Azerice). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
29. ^ ^{a b} "29 güneyli fəal Qarabağla bağlı plakata etiraz etdiyi üçün saxlanılıb". gamac.info. 3 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
30. ^ “Qarabağ Azərbaycan torpağıdır” banerinin qaldırılması. Təbriz: GADTB. 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
31. ^ "Güney Azərbaycan "Qarabağ bizimdir, bizim qalacaq" şüarı ilə ayağa qalxdı- Video". gadtb.com. 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
32. ^ “Qarabağ bizimdir, bizim olacaq!” yazılmış banerin qaldırılması. Təbriz: GADTB. 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
33. ^ Təbrizdə Azərbaycan bayrağının dalğalandırılması. Təbriz: YouTube. 1 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
34. ^ ^{a b} Rəğbətoğlu, Mənsur (4 Mart 2019). "29 azərbaycanlı fəala fiziki zorakılıq – İran həbsxanasında". Teleqraf.com (Azerice). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
35. ^ "South Azerbaijanis Stand Up For Karabakh: " Karabakh is Ours, Will Remain As Such!" | SOUTH AZERBAIJAN" (İngilizce). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
36. ^ "Iran faces backlash from its Azeri citizens over Armenia and the Karabakh question". Global Voices (İngilizce). 11 Nisan 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
37. ^ "Tehranda erməni konsulluğuna vərəqələr yapışdırıldı - Foto". Axar.Az (Azerice). 3 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
38. ^ "Azərbaycanlı fəallar Tehranda erməni konsulluğuna vərəqələr yapışdırıldı – Şəkil". gadtb.com. 3 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
39. ^ "Urmiyada "Qarabağ bizimdir, bizim olacaq" şüarı səsləndi – Video". gadtb.com. 19 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
40. ^ "Urmiyada da Qarabağ şüarı... -". www.aznews.az. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
41. ^ "Təbriz lərzəyə gəldi - 50 min azarkeş "Qarabağ" qışqırdı - VİDEO". BAKU.WS - Azərbaycanın xəbər saytı (Rusça). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
42. ^ "Rejimin stadionu mühasirəyə almasına baxmayaraq Təbrizdə Qarabağ şüarı səsləndi – Video". gadtb.com. 14 Mart 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
43. ^ "Təbrizdə "Qarabağ bizimdir, bizim olacaq" şüarı – Video". gadtb.com. 5 Nisan 2019. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
44. ^ "Tractor claims title of Iran's Hazfi Cup". Mehr News Agency (İngilizce). 3 Eylül 2020. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
45. ^ ""Traktor" azərkeşlərindən Azərbaycana dəstək şüarları: "Qarabağ bizimdir, bizim olacaq!" - VİDEO". press.az (Azerice). 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
46. ^ Kucera, Joshua (17 Nisan 2020). "Iranian trucks in Karabakh spark protest in Azerbaijan". eurasianet.org (İngilizce). 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
47. ^ "Иранские грузовики в Карабахе… Азербайджану стоит призвать к ответу посла Ирана! - редакционная". haqqin.az (Rusça). 16 Nisan 2020. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
48. ^ "İran ermənilər tərəfindən işğal edilmiş Dağlıq Qarabağda caynaqlarını işə salıb – FOTO/VİDEO". oxu.az (Azerice). 8 Şubat 2021. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
49. ^ ""Rus silahları Ermənistana İran vasitəsilə aparılır" - Sabiq diplomat". Teleqraf.com (Azerice). 18 Haziran 2020. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
50. ^ Jalilov, Orkhan (2020). "Iran Denies Facilitating Transfer of Russian Arms to Armenia". caspiannews.com (İngilizce). 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
51. ^ ^{a b c} Motamedi, Maziar. "Iran's delicate balancing act in the Nagorno-Karabakh conflict". Al Jazeera (İngilizce). 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
52. ^ "Iran denies allowing passage of weapons into Armenia after video emerges on social media". www.intellinews.com (İngilizce). 29 Eylül 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
53. ^ "Tehran Denies Sending Russian Arms To Armenia Via Iran". Radio Free Europe / Radio Liberty (İngilizce). 1 Ekim 2020. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
54. ^ "نمایندگان آیت‌الله خامنه‌ای در چهار استان: قره‌باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است". BBC News فارسی (Farsça). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
55. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 108. ISBN . 
56. ^ . en.mfa.gov.ir (İngilizce). 29 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
57. ^ . trend.az (İngilizce). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
58. ^ . apa.az (Azerice). 29 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
59. ^ . azernews.az (İngilizce). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
60. ^ . Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
61. ^ . tasnimnews.com (Farsça). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
62. ^ . iribnews.ir (Farsça). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
63. ^ . mojnews.com (Farsça). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
64. ^ "İran öz sərhədindən Ermənistana hərbi maşınları buraxmadığını deyir". Azadlıq Radiosu. 5 Ekim 2020. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
65. ^ . iribnews.ir. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
66. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 109. ISBN . 
67. ^ "سخنگوی گمرک ایران: کامیون‌های روسی که به مقصد ارمنستان عبور کردند خالی بودند". رادیو فردا (Farsça). 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
68. ^ "انتقال تجهیزات نظامی روسیه از خاک ایران به ارمنستان واقعیت ندارد". www.irna.ir. 2020. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
69. ^ ^{a b} Əlisəfa, Rəfiqə (30 Eylül 2020). "İran etiraf etdi: Ermənistana gedən 670 "Kamaz"... - Video". Axar.az (Azerice). 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
70. ^ Məmmədzadə, Rəfiqə (30 Eylül 2020). "Iran stated on 670 Kamaz trucks headed to Armenia -". Axar.Az (İngilizce). 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
71. ^ ایران, عصر. "سخنگوی گمرک ایران: تکذیب ترانزیت سلاح از روسیه به ارمنستان (+عکس)". fa (Farsça). 28 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
72. ^ "چرا ایران حلقه محاصره ارمنستان را تکمیل نمی‌کند؟". ایندیپندنت فارسی (Farsça). 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
73. ^ "Qarabağdakı müharibə; İrandakı Türk vətəndaşların üçüncü həbs dalğasının başlanğıcı". iranwire.com. 21 Eylül 2020. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
74. ^ یازارـاو (16 Temmuz 2020). "دستگیری فعالان تورک آزربایجانی در تبریز، اورمیه و تهران". آراز نیوز (Farsça). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
75. ^ Şaffer, Brenda (2020). BAKU DIALOGUES / Iran’s Longstanding Cooperation with Armenia (PDF) (İngilizce). Bakı: ADA. s. 153. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
76. ^ ^{a b c d} Məlikoğlu, Hamid (17 Temmuz 2020). "İran Azərbaycanında Qarabağa dəstək mitinqi sərt şəkildə dağıdılıb". Amerika'nın Sesi. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
77. ^ Ramezani, Ebrahim (3 Ağustos 2020). "Iran Arrests Azerbaijani Activists Demanding Ethnic Rights". iranwire.com. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
78. ^ "İranda Azərbaycana dəstək aksiyaları keçirilib - Video". kaspi.az (Azerice). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
79. ^ ^{a b c d e} TV, Meydan (27 Temmuz 2020). ""Qarabağ məsələsi güneylilərin İrana bağlılığında dönüş nöqtəsi idi"". MEYDAN.TV (Azerice). 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
80. ^ "İranda Azərbaycana dəstək aksiyaları keçirilib". yeniavaz.com (İngilizce). 16 Temmuz 2020. 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
81. ^ Rəğbətoğlu, Mənsur (17 Temmuz 2020). "Azərbaycan bayrağı qaldıran qıza qarşı... – Qandonduran əməl". Teleqraf.com (Azerice). 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
82. ^ "Təbriz məhkəməsi Həkimə Əhmədinin ölkədən çıxışına qadağa qoyub". Amerika'nın Sesi (Azerice). 23 Eylül 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
83. ^ "Yasəmin Zəfəri Təbriz məhkəməsinə çağırılıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 10 Kasım 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
84. ^ "Qarabağa dəstək aksiyasının təbrizli iştirakçısı Sədullah Sasani həbsxanaya köçürülüb". Voice of America (Azerice). 8 Ekim 2020. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
85. ^ "Beş Təbrizli vətəndaş cəmi beş il həbs və 300 şallaq cəzasına məhkum edildilər". iranwire.com. 13 Ocak 2021. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
86. ^ ^{a b c} Channel, Aznews TV (19 Temmuz 2020). "The condition of Azerbaijani activists arrested in recent days • Aznews TV". Aznews TV (İngilizce). 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
87. ^ Məlikoğlu, Hamid (22 Temmuz 2020). "Urmiyədə Qarabağa dəstək aksiyasına görə saxlanılan iki fəal müvəqqəti azad edilib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
88. ^ Məlikoğlu, Hamid (25 Ağustos 2020). "İran Azərbaycanında iki milli fəala bəraət qazandırılıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
89. ^ Haghjoo, Ramin; Lipin, Michael (13 Ocak 2021). "Iran Sentences Azerbaijani Turk Activist to 3 Years in Prison for Joining 2020 Pro-Azerbaijan Street Protest". Amerika'nın Sesi (İngilizce). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
90. ^ ^{a b} "Oğurlanan soydaşımızdan xəbər yoxdur". axar.az (Azerice). 21 Temmuz 2020. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
91. ^ ^{a b c} AzadlıqRadiosu © (24 Temmuz 2020). "İranda 18 türk fəalın saxlandığı deyilir". Azadlıq Radiosu (Azerice). 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
92. ^ "İranda Azərbaycan Respublikasına dəstək mitinqlərində tutulanların sayı artıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 21 Temmuz 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
93. ^ "Təbrizdə saxlanılan fəalın evində axtarış aparılıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 25 Temmuz 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
94. ^ Məlikoğlu, Hamid (27 Temmuz 2020). "Milli fəal Həmid Cabbarlı müvəqqəti olaraq sərbəst buraxılıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
95. ^ یازارـاو (30 Eylül 2020). "مراجعه جوانان در تبریز برای ثبت نام جهت آزادسازی قره باغ به کنسولگری آزربایجان شمالی". آراز نیوز (Farsça). 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
96. ^ ^{a b c} یازارـاو (30 Eylül 2020). "مراجعه جوانان در تبریز برای ثبت نام جهت آزادسازی قره باغ به کنسولگری آزربایجان شمالی". آراز نیوز (Farsça). 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2024. 
97. ^ ^{a b} AzadlıqRadiosu © (2 Ekim 2020). "İranda Azərbaycanı dəstəkləyənlər saxlanıb". Azadlıq Radiosu (Azerice). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
98. ^ "Təbrizdə və Tehranda Azərbaycana dəstək aksiyaları keçirilib". 1news.az (Azerice). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
99. ^ "حمایت نمایندگان خامنه‌ای از جمهوری آذربایجان؛ صوری یا واقعی؟ – DW – ۱۳۹۹/۷/۱۰". dw.com (Farsça). 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
100. ^ Mehdi, Syed Zafar (6 Ekim 2020). "Growing support for Azerbaijan in Iran". www.aa.com.tr. 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
101. ^ Qəhrəmanov, Aqil. "Кампания поддержки Азербайджана активистами Южного Азербайджана перешла в открытую плоскость". nedelia.az. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
102. ^ ^{a b} "Protests Erupt In Iran Backing Azerbaijan In Nagorno-Karabakh Conflict". Radiofreeeurope/Radioliberty (İngilizce). RFERL. 2 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
103. ^ РедакцияTuranToday.com. "В Иранском Азербайджане прошли многотысячные акции азербайджанских тюрок (видео)". TuranToday. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
104. ^ Vatanka, Alex (18 Aralık 2023). "Tehran's Worst Nightmare". Foreign Policy (İngilizce). 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
105. ^ "Pro-Azerbaijan protestors in Tabriz demand closure of Iran-Armenia border". Daily Sabah (İngilizce). Daily Sabah. 1 Ekim 2020. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
106. ^ Esfandiari, Golnaz. "Trying To Be Neutral: Iran Worried Nagorno-Karabakh Conflict Could Turn Into Wider War". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 18 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
107. ^ Mirzəli, Fərid; Təhməzov, Murad (25 Temmuz 2023). "Arazın cənubunda yenilik yoxdur?". top-center.org (Azerice). 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
108. ^ Filou, Benoit (11 Kasım 2020). . bakuresearchinstitute.org (İngilizce). 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
109. ^ ^{a b c} Quluncu, Əlirza (5 Ekim 2020). "İranda türklərə qarşı həbs dalğası davam edir". Amerika'nın Sesi. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
110. ^ ^{a b c d} Ramezani, Ebrahim (4 Ekim 2020). "Hundreds of Protesters Arrested for Opposing Iran's Support of Armenia". iranwire.com. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
111. ^ ^{a b c d e f g h i} "İranın on şəhərində keçirilən etiraz mitinqlərindən sonra ən az altmış nəfər saxlanılıb". iranwire.com. 3 Ekim 2020. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
112. ^ ^{a b} 2020 Country Reports on Human Rights Practices: Islamic Republic of Iran (PDF) (İngilizce). Vaşinqton: Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı. 2021. s. 62. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
113. ^ Quluncu, Əlirza (9 Ekim 2020). ""Güneydə tutulan fəalların məmurlar tərəfindən döyülməsi normal hala gəlib"". Amerika'nın Sesi (Azerice). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
114. ^ "جنگ در قره‌باغ؛ آغاز موج سوم بازداشت شهروندان تُرک در ایران". iranwire.com. 2020. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
115. ^ ^{a b} یازارـاو (1 Ekim 2020). "تجمع مسالمت آمیز مردم آزربایجان جنوبی در حمایت از آزادسازی قاراباغ / استفاده ماموران از گلوله ساچمه ای و گاز اشک آور". آراز نیوز (Farsça). 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
116. ^ یازارـاو (19 Ekim 2020). "موج دستگیری های جدید در آزربایجان جنوبی / به اتهام حمایت از آزادی قاراباغ". آراز نیوز (Farsça). 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
117. ^ Ahəni, Mehdiyyə (20 Kasım 2020). "Güneyli yazar: QARABAĞDA SÜLH - susqunluğa çağıran koddur". qadinkimi.az (Azerice). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
118. ^ Quluncu, Əlirza (25 Ekim 2020). "Bir qrup güneyli feminist Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı bəyanat yayıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
119. ^ "Bir qrup güneyli feminist Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı bəyanat yayıb". turkqadini.com. 27 Ekim 2020. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
120. ^ "Iran arrests 11 pro-Azerbaijan protesters". www.aa.com.tr. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
121. ^ Recent human rights issues of Azerbaijani turks in İran (Annual Reports October 2021) (Rusça). Oslo: Association for the Human Rights of the Azerbaijani People in Iran. 2021. s. 10. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
122. ^ "İranda Dağlıq Qarabağa dәstәk mәqsәdilә aksiya keçirәn aktivistlәr saxlanılıb | TRT Azerbaycan". www.trt.net.tr (Azerice). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
123. ^ "برگزاری تظاهرات در برخی شهرهای ایران در حمایت از آذربایجان | TRT Persian". www.trt.net.tr (Farsça). 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
124. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 110. ISBN . 
125. ^ "İran polisi Ərdəbildə Qarabağa dəstək mitinqini sərt şəkildə dağıdıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 29 Eylül 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
126. ^ Чеботарева, Джамиля (19 Aralık 2023). "«Иран боится сильного Азербайджана и поэтому обрушивает репрессии на южных азербайджанцев» - Правозащитники на связи с Caliber.Az". caliber.az (Rusça). 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
127. ^ "Ərdəbildə Azərbaycan Ordusuna dəstək aksiyası: 50 nəfərədək soydaşımız saxlanılıb". Ayna.az (İngilizce). 2 Ekim 2020. 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
128. ^ Quluncu, Əlirza (2 Aralık 2020). "Jalə Təbrizli: İranda Qarabağa dəstək aksiyalarında tutulanlar ağır işgəncələrə məruz qalıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
129. ^ ^{a b c d} "تشدید نگرانی‌ها در پانزدهمین روز بی‌خبری از وضعیت بازداشت‌شدگان پارک جیرال اردبیل". iranwire.com. 2020. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
130. ^ "İran polisi Ərdəbildə Qarabağa dəstək mitinqini sərt şəkildə dağıdıb". Amerika'nın Sesi. 29 Eylül 2020. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
131. ^ Novruz, Zərifə (30 Eylül 2020). "Hüquqşünas Nağı Mahmudi: "İranda çox sayda azərbaycanlı saxlanıb"". Toplum TV (Azerice). 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
132. ^ . web.archive.org. 20 Kasım 2020. Archived from the original on 20 Kasım 2020. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
133. ^ . web.archive.org. 20 Ağustos 2022. Archived from the original on 20 Ağustos 2022. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
134. ^ "Abbas Lisani zindanda aksiya keçirdi: Görüş qadağası ləğv edildi". gadtb.com. 22 Kasım 2020. 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
135. ^ "Abbas Lisaniyə telefonla danışmaq və görüşmək qadağası qoyulub". aznews.tv. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
136. ^ ^{a b} . web.archive.org. 21 Ocak 2021. Archived from the original on 21 Ocak 2021. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
137. ^ . web.archive.org. 20 Ağustos 2022. Archived from the original on 20 Ağustos 2022. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
138. ^ . web.archive.org. 19 Ağustos 2022. Archived from the original on 19 Ağustos 2022. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
139. ^ ^{a b c d} "Qarabağ muharibəsində Azərbaycanı dəstəkləyən İki Ərdəbilli mədəni fəal şallaq və həbs cəzasına məhkum edildi". iranwire.com. 13 Ocak 2021. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
140. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 114. ISBN . 
141. ^ TV, Meydan (2 Şubat 2021). "Ərdəbil Məhkəməsi azərbaycanlı fəalları cəzalandırıb: 8 ay həbs, 40 şallaq". MEYDAN.TV (Azerice). 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
142. ^ "Ərdəbildə ikinci gün Qarabağ torpaqlarını qurtarılması üçün dəstək mitinqi keçirilib". gadtb.com. 1 Ekim 2020. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
143. ^ "Meysəm Colani və Əli Xeyrcunun həbs hökmü təsdiqlənib". aznews.tv. 2021. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
144. ^ ^{a b c} Məlikoğlu, Hamid (27 Kasım 2020). "Ərdəbildə Qarabağa dəstək mitinqində həbs edilənlər məhkəməyə çağırılıb". Amerika'nın Sesi. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
145. ^ Məlikoğlu, Hamid (27 Şubat 2021). "Güneyli fəal Əli Xeyrcu Ərdəbil Kəşfiyyat İdarəsinə çağırılıb". Amerika'nın Sesi. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
146. ^ "Ərdəbildə Qarabağa dəstək mitinqində həbs edilən iki fəalın məhkəmə zamanı bəlli olub". abzas.org. 8 Aralık 2020. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
147. ^ "İran Erməistanın Azərbaycana hərbi təcavüzünü pisləyən azərbaycanlı fəalın həyat yoldaşını da həbs etdi". gadtb.com. 4 Ekim 2020. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
148. ^ "Apellyasiya məhkəməsi; İki Ərdəbili mədəni fəala həbs və şallaq cəzası verildi". iranwire.com. 25 Nisan 2021. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
149. ^ "Qarabağ muharibəsində Azərbaycanı dəstəkləyən İki Ərdəbilli mədəni fəal şallaq və həbs cəzasına məhkum edildi". iranwire.com. 13 Ocak 2021. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
150. ^ "İran rejimi erməni təcavüzünü pisləyən Əli Xeyrcu və Meysəm Colani həbs və qamçı cəzasına məhkum etdi". gadtb.com. 12 Ocak 2021. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
151. ^ "ابراز نگرانی از بازداشت ده‌ها نفر در پی تجمعات در مناطق ترک‌نشین ایران". BBC News فارسی (Farsça). 2023-09-26 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2024-02-12. 
152. ^ "Ərdəbildə 3 milli fəalın məhkəmə iclası keçirilib". Amerika'nın Sesi. 23 Kasım 2020. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
153. ^ Məlikoğlu, Hamid (29 Ekim 2020). "Təbrizdə üç milli fəal mərkəzi həbsxanaya köçürülüb". Voice of America (Azerice). 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
154. ^ Novruz, Zərifə (30 Eylül 2020). "Hüquqşünas Nağı Mahmudi: "İranda çox sayda azərbaycanlı saxlanıb"". Toplum TV (Azerice). 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
155. ^ "Təbrizdə həbslər və məhbusların vəziyyətindən xəbərsizlik davam edir". iranwire.com. 19 Ekim 2020. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
156. ^ "İran Ermənistanın hərbi təcavüzünü pisləyən Pərviz Siyabini vəhşicəsinə işgəncə edib". gadtb.com. 8 Ekim 2020. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
157. ^ Məlikoğlu, Hamid (7 Ekim 2020). "Ərdəbilli fəal işgəncələrə məruz qalıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
158. ^ "Ərdəbildə Azərbaycana dəstək aksiyası ilə bağlı iki fəalın hökmü qüvvədə saxlanılıb". Azadliq (Azerice). 25 Nisan 2021. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
159. ^ ^{a b c} Bəşir, Türkan (14 Ekim 2021). "Azərbaycanlı hüquq müdafiəçiləri fəalların həbsi ilə bağlı İrana müraciət ünvanlayıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
160. ^ "Qarabağa dəstək aksiyasına qatılan ərdəbilli fəallar barədə hökm çıxarıldı". GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
161. ^ Məlikoğlu, Hamid (11 Ekim 2021). "Ərdəbildə Qarabağa dəstək aksiyası ilə əlaqədar 12 vətəndaşa ümumilikdə 15 il həbs və 888 şallaq cəzası kəsilib". Amerika'nın Sesi. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
162. ^ ^{a b c d e f} Quluncu, Əlirza (2 Ekim 2020). "İran Azərbaycanında Qarabağa dəstək mitinqlərində onlarla vətəndaş həbs edilib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
163. ^ Farda, RFE/RL's Radio. "Protests Erupt In Iran Backing Azerbaijan In Nagorno-Karabakh Conflict". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 2020-10-09 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2023-12-20. 
164. ^ "В Иране задержали 11 протестующих против оккупации Нагорного Карабаха". TRT (Rusça). 1 Ekim 2020. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
165. ^ "تجمع در تبریز و تهران در حمایت از جمهوری آذربایجان". ایران اینترنشنال (Farsça). 1 Ekim 2020. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
166. ^ ^{a b} Məlikoğlu, Hamid (20 Ekim 2020). "İranda "Qarabağa dəstək" aksiyalarının bir çox iştirakçısı həbs edilib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
167. ^ "Təbrizdə tutulan fəalların harada saxlanıldığı bilinmir". Voice of America (Azerice). 27 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
168. ^ "Abdullah Səduqi və Əkbər Mühaciri Təbriz həbsxanasından müvəqqəti azadlığa buraxılıblar". Voice of America (Azerice). 28 Ekim 2020. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
169. ^ ^{a b} Quluncu, Əlirza (19 Ekim 2020). "Təbrizdə keçirilən aksiyada İran-Ermənistan sərhəd məntəqəsinin qapadılması tələb edilib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
170. ^ ^{a b} Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 117. ISBN . 
171. ^ "گزارشی تازه از بازداشت شدگان اعتراضات آذربایجان به ادامه فعالیت گمرک نوردوز". aznews.tv. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
172. ^ "Təbrizdə siyasi fəal Sara Turi İnqilab Məhkəməsinə çağırılıb". Voice of America (Azerice). 10 Ocak 2021. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. 
173. ^ ""Qarabağa dəstək" aksiyalarında saxlanılan qadınların adları açıqlanıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 23 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
174. ^ "Əkbər Mühaciri Təbrizin mərkəzi həbsxanasına köçürülüb". Voice of America (Azerice). 27 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
175. ^ ^{a b c} "Siyamək Kuşi: İki günə yaxın bizi döydülər, ac və susuz saxladılar". Voice of America (Azerice). 23 Ekim 2020. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
176. ^ ^{a b} ""They tortured us for two days, held us hungry and thirsty." | SOUTH AZERBAIJAN" (İngilizce). 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
177. ^ "Siyamək Kuşi İnqilab Məhkəməsində mühakimə ediləcək". Amerika'nın Sesi. 5 Ocak 2021. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
178. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 116. ISBN . 
179. ^ Gəray, Xalidə (1 Ekim 2020). "Zəncanda Azərbaycan Ordusuna dəstək aksiyası keçirilib". musavat.biz. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
180. ^ ^{a b} "تصاویر و جزئیات تجمع جمعی از مردم تبریز، اردبیل و زنجان در حمایت از مردم مسلمان قره‌باغ". همشهری آنلاین (Farsça). 2 Ekim 2020. 4 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
181. ^ Məlikoğlu, Hamid (24 Kasım 2020). "Urmiyədə Qarabağa dəstək mitinqləri ilə bağlı həbs edilənlər məhkəməyə çağırılıb". Amerikanın Səsi. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
182. ^ "Urmiyədə Qarabağa dəstək aksiyaları ilə əlaqədar həbs edilən 12 vətəndaşın mühakiməsi dayandırılıb". Voice of America (Azerice). 24 Aralık 2020. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
183. ^ Məlikoğlu, Hamid (11 Aralık 2021). "Güneyli milli fəal Salar Tahir Əfşarın cəzası sona çatıb". Amerikanın səsi. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
184. ^ Məlioğlu, Hamid (3 Ekim 2022). "Sevda Tahir Afşar: Ailəm qardaşım Saların səhhətindən narahatdır". Amerika'nın Sesi (Azerice). 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
185. ^ Məlikoğlu, Hamid (20 Temmuz 2021). "Salar Tahir Əfşar həbsinin qalan hissəsini elektronik qandalla çəkəcək". Amerika'nın Sesi (Azerice). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
186. ^ "Tarixi Xudafərin körpüsü üzərində Azərbaycan bayrağı ucaldı, müzəffər ordumuz onu əsl sahibinə qaytardı". AzərTac. 18 Ekim 2020. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
187. ^ Məlikoğlu, Hamid (26 Ekim 2020). "İran Araz çayı boyunca sərhəd bölgəsinə qoşun yeridir". Amerikanın səsi. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
188. ^ Şaffer, Brenda (2021). Iran Is More tan Persia Ethnic Politics in the Islamic Republic (PDF) (İngilizce). Vaşinqton: Foundation for Defense of Democracies. s. 38. 2023-12-27 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2024-01-24. 
189. ^ Shaffer, Brenda (25 Kasım 2020). "The Armenia-Azerbaijan War: Downgrading Iran's Regional Role". www.cacianalyst.org (İngilizce). 4 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
190. ^ Tarixi Xudafərin körpüsü üzərində Azərbaycan bayrağı ucaldı. Hudaferin: DSX Media. 2020. 0:30 dakika. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
191. ^ "Xudafərin körpüsünün azad olunması ilə bağlı yeni görüntülər yayıldı". E-hüquq.az (Azerice). 13 Kasım 2022. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
192. ^ "Появились новые видеокадры об освобождении Худаферинского моста". Информационное Агентство Репорт (Rusça). 13 Kasım 2022. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
193. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 128. ISBN . 
194. ^ "Почему режим муллы беспокоится о том, что азербайджанцы приближаются к Худаферину?". nedelia.az. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
195. ^ "درگیری قره‌باغ؛ نیروی زمینی سپاه در مرزهای شمال غرب ایران مستقر شد". BBC News فارسی (Farsça). 2024-01-24 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2024-01-24. 
196. ^ "ایران در مرز جمهوری آذربایجان نیرو و سلاح‌ سنگین مستقر کرد – DW – ۱۳۹۹/۸/۴". dw.com (Farsça). 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
197. ^ Петров, Андрей (25 Ekim 2020). "Иран провел военные учения на границе с Арменией и Азербайджаном". vestikavkaza.ru (Rusça). 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
198. ^ "Iran troops deployed on border near Nagorno-Karabakh conflict". Arab News (İngilizce). 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
199. ^ "فرمانده نیروی زمینی سپاه از شهرستان خداآفرین بازدید کرد". www.irna.ir. 24 Ekim 2020. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
200. ^ "حضور فرمانده نیروی زمینی سپاه در مناطق مرزی خداآفرین". خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency (Farsça). 23 Ekim 2020. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
201. ^ TV, Meydan (27 Ekim 2020). "Zərdüşt Əlizadə: İranın sərhədə qoşun toplamasından narahat olmağa heç bir əsas yoxdur". MEYDAN.TV (Azerice). 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
202. ^ Rövşənoğlu, Kənan (30 Ekim 2020). "Vətən Müharibəsində İran amili". musavat.com. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
203. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 103. ISBN . 
204. ^ Məlikoğlu, Hamid (8 Ekim 2021). "Nəcəf Neməti: İranın Azərbaycanla sərhəddə hərbi texnika yerləşdirməsi yerli əhalinin narazılığına səbəb olub". Amerikanın Səsi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
205. ^ "Güneyli fəal Vüqar Nemət ikinci dəfə həbs edilib". Amerikanın Səsi. 1 Kasım 2020. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
206. ^ "Arazın o tayında da Əliyevin tvitini gözləyənlər var: 'Burda hamı Qarabağdan danışır'". Azadlıq Radiosu. 31 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
207. ^ "İranlı milli fəal Vüqar Nemət həbs, daha sonra azad edilib". Voice of America (Azerice). 7 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
208. ^ "GADTB başqanı Əjdər Tağızadənin Azərbaycan ordusunun Ermənistanın cəbhədə təxribatına layiqli cavabı ilə bağlı bildirişi". gadtb.com. 27 Eylül 2020. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
209. ^ "Güney Azərbaycan şəhərlərində azərbaycanlı fəallar şüarlar yazmaqla Azərbaycana dəstək nümayiş etdirir". gadtb.com. 1 Ekim 2020. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
210. ^ "تجمع در تهران و تبریز در حمایت از جمهوری آذربایجان". ایندیپندنت فارسی (Farsça). 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2024. 
211. ^ "Azərbaycanlı kinematoqrafçılar Qarabağın azadlığına". gadtb.com. 3 Ekim 2020. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
212. ^ "بیانیه جمعی از سینماگران آذربایجانی ایران در حمایت از آزادی قره‌باغ؛ به اشغال قره‌باغ خاتمه دهید". aznews.tv. 3 Ekim 2020. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
213. ^ ^{a b} "Qaşqay türkləri bəyanat yaymaqla Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzünü pislədilər". gadtb.com. 3 Ekim 2020. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
214. ^ Məlikoğlu, Hamid (14 Ekim 2020). "İran Azərbaycanında "Biz Azərbaycanın özüyük" kampaniyası başlandı". Amerika'nın Sesi (Azerice). 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
215. ^ "İran Azərbaycanında "Biz Azərbaycanın özüyük" kampaniyası başlanıb". turan.az (Azerice). 9 Ocak 2024. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
216. ^ ""We are Azerbaijan" campaign is gaining popularity • Aznews TV". Aznews TV (İngilizce). 13 Ekim 2020. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
217. ^ "Urmiyadan başlayan "Biz Azərbaycanın özüyük" kampaniyası bütün Güney Azərbaycana yayıldı". gadtb.com. 13 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
218. ^ ^{a b} Müşfiq, Şahanə (18 Ekim 2020). "Haqqa dəstək sədaları kəsilməsin!". 525-ci qəzet. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
219. ^ Mehdili, Məhsa (2022). 44 günlük Qarabağ savaşında Güney Azərbaycan (Azerice). Bakı: Azərbaycan Yüksəliş Partiyası kitabxanası. s. 126. ISBN . 
220. ^ "بیانیه جمعی از شاعران و نویسندگان آذری ایران در حمایت از آزادسازی قره باغ". qafqaz.ir. 2 Kasım 2020. 15 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
221. ^ ^{a b} Məlikoğlu, Hamid (19 Nisan 2021). "Səid Sultani və Babək Kiyumərsinin məhkəmə iclası keçirilib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
222. ^ Məlikoğlu, Hamid (19 Aralık 2021). "Güneyli milli fəal Səid Sultani 2 illik həbs cəzasına məhkum edilib". Amerikanın səsi. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
223. ^ "Güneyli milli fəal Babək Kiyumərsi 2 il həbs cəzasına məhkum edilib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 16 Aralık 2021. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
224. ^ ^{a b} "İran Azərbaycanında 'Qarabağ bizimdir' plakatını nümayiş etdirən vətəndaşın mağazası möhürlənib". Amerikanın səsi. 11 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
225. ^ "پلمپ محل کار و احضار ۲ تن از فعالین ملی و مدنی نادارلی". gadtb.com. 12 Ekim 2020. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
226. ^ "پلمپ محل کار و احضار ۲ تن از فعالین مدنی آذربایجانی در روستای نادارلی شبستر". aznews.tv. 20 Ekim 2020. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
227. ^ "Azərbaycan Tələbə Hərəkatının son Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı bəyanatı". gadtb.com. 6 Ekim 2020. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
228. ^ ^{a b} "Güney Azərbaycanda İrandan Ermənistana silah-sursatın daşınmasına etirazlar bazar günü keçiriləcək". gadtb.com. 15 Ekim 2020. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
229. ^ ^{a b} "Vədud Əsədi Rəşt həbsxanasına köçürülüb". iranwire.com. 9 Eylül 2021. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
230. ^ Məlikoğlu, Hamid (17 Kasım 2020). "İranda beş azərbaycanlı fəal məhkəməyə çağırılıb". Amerikanın Səsi. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
231. ^ Məlikoğlu, Hamid (17 Şubat 2023). "Güneyli fəal Məhəmməd Eyni elektron qandalı çıxarılıb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
232. ^ ^{a b} "Azərbaycanlılar Vaşinqtonda etiraz aksiyası keçirib". Amerika'nın Sesi (Azerice). 2 Ağustos 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
233. ^ "İranda Qarabağa dəstək mitinqlərində həbslərə etiraz olaraq Ərdəbil divarlarında şüarlar yazılıb". Amerikanın Səsi. 27 Ekim 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
234. ^ ^{a b} Həsənov, İlkin (15 Ekim 2021). "Azərbaycan hüquq müdafiəçilərinin müraciəti İrana təzyiqdirmi?". BBC News Azərbaycanca (Azerice). 2024-01-11 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2024-01-11. 
235. ^ "Hüquq müdafiəçiləri İranda fəalların həbsi ilə bağlı BMT və "Amnesty İnternational"a müraciət ünvanlayıblar". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 14 Ekim 2021. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
236. ^ ^{a b c} "Güney Azərbaycan şəhərlər Şuşanın azad edilməsini bayram etdi-Video". gadtb.com. 9 Kasım 2020. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
237. ^ "Şuşanın azad edilməsi İran rejimini qorxuya saldı-Şəkil". gadtb.com. 9 Kasım 2020. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
238. ^ "İran Azərbaycanında Qarabağ şənliklərində iştirak edənlər həbs edilir". Voice of America (Azerice). 16 Kasım 2020. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
239. ^ "Qarabağın erməni işğalından azad edilməsinə görə qurban kəsənləri İran rejimi həbs etdi". gadtb. 13 Kasım 2020. 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
240. ^ "Ermənipərəst İran rejimi Şuşanın azad edilməsinə sevindiyinə görə Əli Hüseynnəjad Əsli həbs edib". gadtb.com. 11 Kasım 2020. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
241. ^ ^{a b} (Azerice). iranwire.com. 2020. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
242. ^ ^{a b} "Antiislam və ermənipərəst İran rejimi Şuşanın azad edilməsinə sevinən yeniyetmələri həbs edib- Video". gadtb.com. 13 Kasım 2020. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
243. ^ ^{a b c} Quluncu, Əlirza (25 Mart 2021). "Pərviz Yari: İran Azərbaycanında mədəni fəallar çətin bir il yaşadılar". Amerika'nın Sesi (Azerice). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023. 
244. ^ Quluncu, ƏIirza (31 Ekim 2021). "Jalə Təbrizli: Artıq BMT-də İran Azərbaycanının problemlərini daha çox səsləndirməyə imkanımız var". Voice of America (Azerice). 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2024.