Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hâlid bin Abdullah el-Kasrî (Arapça: خالد بن عبد الله القسري; ö. 743), 8. yüzyılda Emevî Mekke ve 724'ten 738'e kadar Irak valisi olarak hizmet etmiş bir Araptır. Doğu Halifeliğinin tamamını kontrol etmeyi gerektirdiği için Irak valiliği, onu Halife Hişâm bin Abdülmelik'in kritik hükümdarlığı sırasında en önemli yetkililerden biri yaptı. Selefi ve halefi altında Irak ve Doğu yönetimine hakim olan Kays ile çatışmada Yaman aşiretlerine verdiği destekle en dikkate değerdir. Görevden alınmasının ardından iki kez hapse atıldı ve 734'te halefi Yûsuf bin Ömer es-Sekafî tarafından işkence edilerek öldürüldü.
| Hâlid bin Abdullah el-Kasrî | |
|---|---|
| Emevî Mekke valisi | |
| Emevî Irak valisi | |
| Görev süresi 724-738 | |
| Yerine geldiği | Ömer bin Hübeyre |
| Yerine gelen | Yûsuf bin Ömer es-Sekafî |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Şam |
| Ölüm | 743 |
Kökeni ve erken yaşam
Halid Şam'da doğdu. Bajila'nın bir alt kabilesi olan Tihâme Qasr kabilesinin bir üyesiydi ve bazı geleneklere göre büyük büyükbabası 'nin Muhammed'in zamanında kabilenin şefi olduğu ve Peygamber'in sahabelerinden biri olduğu kabul edilir. Ancak Halid'e düşman olan diğer gelenekler, Esad'ın kaçak bir Yahudi köle olduğunu söyler. Halid'in büyükbabası , İlk Fitne'de Emevîlerin erken ve önde gelen bir destekçisiydi, Halid'in babası ise İkinci Fitne'de Abdullah bin Zübeyr'in yanında yer aldı, ancak sonunda Halife Abdülmelik (h. 685-705) tarafından affedildi. Halid'in annesi bir Hristiyandı.
Halid muhtemelen 702'de Rey valisi olarak görev yaptı, ancak kayıtları sağlam ilk ataması Mekke valiliğidir.Taberî, I. Velîd (h. 705-715), ancak diğer gelenekler ise görevi 705'te Abdülmelik'in altında görev yaptığını bildirir. Benzer şekilde, görev süresinin Süleyman bin Abdülmelik'in 715'te tahta çıkmasıyla sona erdiği kabul edilse de tarihçi el-Azraqi, Süleyman'ın saltanatına kadar Mekke'yi yönetmeye devam ettiğine dair rivayetler aktarır. Mekke valiliği, esas olarak Kâbe'nin altınla süslenmesi veya tavaf sırasında cinsiyet ayrımı gibi yerel kültü düzenleyen önlemler gibi eylemlerle hatırlanır. Halid ayrıca Halife'nin emriyle hacılar için bir çeşme yaptırdı ve kutsal Zemzem Kuyusu'nun acı suyuna üstünlüğüyle övündü. Bu süre zarfında, halife emrederse, hanedana olan sadakatinin bir ölçüsü olarak, Kabe'yi yıkıp Kudüs'e nakletmeye istekli olacağını da ilan ettiği bildirildi.
Irak Valiliği
Mekke valiliğinden alındıktan sonra Halife II. Yezîd'in (h. 720-724) isyanını önlemeyi umarak Irak'ın eski valisi Yezid bin Mühelleb'e gönderdiği iki elçiden biri olarak anılır. 724'te Hişâm bin Abdülmelik (h. 724-743), Halid'i Ömer bin Hübeyre'nın yerine Irak valisi olarak atandı. Yetkisi, bazen Irak'ın otoritesinden ayrılan Horasan dışında tüm doğu Halifeliğini kapsıyordu. Horasan kendi yetkisi altındayken kardeşi Esad'ı valiliğine atadı (725-727 ve 734-738).
Yerli Bajila aşireti, dönemin Kays ve Yaman aşiret grupları arasındaki yaygın çatışmada nispeten zayıf ve bağlantısız olduğundan, Halid'in Irak'a atanması, Muhallabid isyanının Kaysi Suriye-Ceziran ordusu tarafından acımasızca bastırılması ve ardından İbn Hubayra'nın sağlam Kaysi rejimi tarafından daha da kötüleşen durumu sakinleştirmek için tasarlanmış bir hareket olabilir. Ancak olayda bu geri tepti: Kaysiler, liderleri İbn Hubeyra'nın yerine geçtiği için Halid'e kızdılar, oysa Yamaniler, yönetiminde Yamani görevlendirmesine rağmen onu gönülden desteklemediler; Halid'in daha sonraki gelenekte bir "Yamani" valisi olduğunu doğrulayan, yalnızca 738'de başka bir Kaysi valisi olan Yûsuf bin Ömer es-Sekafî ile değiştirilmesiydi.
Uzun görev süresinin ayrıntıları nispeten bilinmiyor. Kuzeyde Behlül ibn Bişr eş-Şeybani'nin bir Hâricî isyanının bastırılması ve 737'de Kufe'de aşırı Şii el-Muğira ibn Sa'id'in ve Hîre'de Vezir el-Sihtiyani'nin hareketlerinin bastırılması dışında, valiliği genel olarak barışçıl görünüyor. Ayrıca, "çeşitli dini doktrinlerle ilişkili oldukça karanlık bir figür" olan Ja'd ibn Dirham'ın infazından da sorumlu tutulur (Hawting). Bu görev süresi boyunca Halid, büyük bir servet biriktirdiği kapsamlı sulama ve arazi ıslah projelerini üstlendi. Valiliği, Hişam'ın emriyle gümüş dirhemin ağırlığını altıdan yedi danika çıkararak yüksek kaliteli madeni para basmasıyla da damgasını vurdu . Görevden alınmasının ardından bu değişiklik geri alındı. Halid ayrıca daha sonraki bazı gelenekler tarafından kararsız ve hatta İslam'a düşman olmakla suçlanır. Şüpheci veya ateist (zındık) olarak sunulur ve gayrimüslim gruplara, özellikle de Hristiyanlara karşı olumlu bir tutum sergilediği iddia edilir; Hristiyanlar ile olan annelik bağları nedeniyle alaycı bir şekilde İbn Nasraniyye olarak anılır ve Hristiyanlığın İslam'a üstünlüğünü yorumladığı, Kur'an hâfızı ile alay ettiği ve Küfe'de caminin yanında annesi için bir kilise yaptırdığı söylenir.
Görevden alınması ve ölümü
Halid'in 738'de görevden alınmasının nedenleri belirsizdir. Kaynaklar, Hişam'ın Halid'in servetini kıskandığını öne sürüyor, ancak asıl sebep, Kaysi'nin onu rahatlatması için yaptığı baskı gibi görünüyor. Halid, yerine geçen Yusuf ibn Umar'ın gelişiyle kesinlikle şaşırmıştı. Yûsuf, Halid ve oğullarını hemen hapse attı ve o dönemde valiliklerin devir teslimlerinde yaygın bir uygulama olan servetini almak için selefine işkence yaptı. On sekiz ay sonra Halid serbest bırakıldı ve Hişam'ın başkenti Rusafa'ya ve ardından memleketi Şam'a gitti. Bununla birlikte, Hişam 743'ün başlarında öldükten sonra, halefi II. Velîd h. 743-744 ) Halid'i 50 milyon dirheme Yûsuf bin Ömer'e sattı. Yûsuf, Halid ölene kadar ona tekrar işkence yaptı, bu, Kays-Yaman kan davasını daha da kötüleştiren ve II. Velîd'in düşüşüne yol açan bir eylemdir.
Halid'in oğullarından Yezid, Üçüncü Fitne sırasında III. Yezîd'in taraftarı oldu ve II. Mervân tarafından idam edildi (h. 744-750), Muhammed ise Abbâsî ordularına katıldı ve Mekke ve Medine valisi olarak görev yaptı.
Kaynakça
- Özel
- ^ Hawting 2000, s. 93.
- ^ Crone 1980, s. 44.
- ^ a b c d Crone (1980), p. 102
- ^ a b c d e f g h i j k l Hawting (1978), pp. 925–927
- ^ a b c Hawting (2000), p. 82
- ^ Hawting (2000), p. 81
- ^ Hawting (2000), pp. 75–76, 82
- ^ Crone (1980), pp. 44, 47, 102
- ^ Blankinship (1994), p. 190
- ^ Blankinship (1994), p. 90
- ^ Hawting (2000), pp. 81–82
- ^ Blankinship (1994), p. 95
- ^ Blankinship (1994), p. 223
- ^ Hawting 2000, ss. 82-83,93.
- ^ Crone (1980), pp. 102–103
- Genel
- Blankinship, Khalid Yahya (1994). The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Crone, Patricia (1980). Slaves on Horses: The Evolution of the Islamic Polity (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- Hawting, G. R. (1978). "K̲h̲ālid b. ʿAbd Allāh al-Ḳasrī". ; Lewis, B.; ; Bosworth, C. E. (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IV: Iran–Kha (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 925–927. OCLC 758278456.
- Hawting, G. R (2000). The First Dynasty of Islam: The Umayyad Caliphate AD 661-750. 2nd. Routledge. ISBN .
| Önce gelen Ömer bin Hübeyre | Emevî Irak valisi 724–738 | Sonra gelen Yûsuf bin Ömer es-Sekafî |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halid bin Abdullah el Kasri Arapca خالد بن عبد الله القسري o 743 8 yuzyilda Emevi Mekke ve 724 ten 738 e kadar Irak valisi olarak hizmet etmis bir Araptir Dogu Halifeliginin tamamini kontrol etmeyi gerektirdigi icin Irak valiligi onu Halife Hisam bin Abdulmelik in kritik hukumdarligi sirasinda en onemli yetkililerden biri yapti Selefi ve halefi altinda Irak ve Dogu yonetimine hakim olan Kays ile catismada Yaman asiretlerine verdigi destekle en dikkate degerdir Gorevden alinmasinin ardindan iki kez hapse atildi ve 734 te halefi Yusuf bin Omer es Sekafi tarafindan iskence edilerek olduruldu Halid bin Abdullah el KasriEmevi Mekke valisiEmevi Irak valisiGorev suresi 724 738Yerine geldigi Omer bin HubeyreYerine gelen Yusuf bin Omer es SekafiKisisel bilgilerDogum SamOlum 743Kokeni ve erken yasamHalid Sam da dogdu Bajila nin bir alt kabilesi olan Tihame Qasr kabilesinin bir uyesiydi ve bazi geleneklere gore buyuk buyukbabasi nin Muhammed in zamaninda kabilenin sefi oldugu ve Peygamber in sahabelerinden biri oldugu kabul edilir Ancak Halid e dusman olan diger gelenekler Esad in kacak bir Yahudi kole oldugunu soyler Halid in buyukbabasi Ilk Fitne de Emevilerin erken ve onde gelen bir destekcisiydi Halid in babasi ise Ikinci Fitne de Abdullah bin Zubeyr in yaninda yer aldi ancak sonunda Halife Abdulmelik h 685 705 tarafindan affedildi Halid in annesi bir Hristiyandi Halid muhtemelen 702 de Rey valisi olarak gorev yapti ancak kayitlari saglam ilk atamasi Mekke valiligidir Taberi I Velid h 705 715 ancak diger gelenekler ise gorevi 705 te Abdulmelik in altinda gorev yaptigini bildirir Benzer sekilde gorev suresinin Suleyman bin Abdulmelik in 715 te tahta cikmasiyla sona erdigi kabul edilse de tarihci el Azraqi Suleyman in saltanatina kadar Mekke yi yonetmeye devam ettigine dair rivayetler aktarir Mekke valiligi esas olarak Kabe nin altinla suslenmesi veya tavaf sirasinda cinsiyet ayrimi gibi yerel kultu duzenleyen onlemler gibi eylemlerle hatirlanir Halid ayrica Halife nin emriyle hacilar icin bir cesme yaptirdi ve kutsal Zemzem Kuyusu nun aci suyuna ustunluguyle ovundu Bu sure zarfinda halife emrederse hanedana olan sadakatinin bir olcusu olarak Kabe yi yikip Kudus e nakletmeye istekli olacagini da ilan ettigi bildirildi Irak ValiligiMekke valiliginden alindiktan sonra Halife II Yezid in h 720 724 isyanini onlemeyi umarak Irak in eski valisi Yezid bin Muhelleb e gonderdigi iki elciden biri olarak anilir 724 te Hisam bin Abdulmelik h 724 743 Halid i Omer bin Hubeyre nin yerine Irak valisi olarak atandi Yetkisi bazen Irak in otoritesinden ayrilan Horasan disinda tum dogu Halifeligini kapsiyordu Horasan kendi yetkisi altindayken kardesi Esad i valiligine atadi 725 727 ve 734 738 Yerli Bajila asireti donemin Kays ve Yaman asiret gruplari arasindaki yaygin catismada nispeten zayif ve baglantisiz oldugundan Halid in Irak a atanmasi Muhallabid isyaninin Kaysi Suriye Ceziran ordusu tarafindan acimasizca bastirilmasi ve ardindan Ibn Hubayra nin saglam Kaysi rejimi tarafindan daha da kotulesen durumu sakinlestirmek icin tasarlanmis bir hareket olabilir Ancak olayda bu geri tepti Kaysiler liderleri Ibn Hubeyra nin yerine gectigi icin Halid e kizdilar oysa Yamaniler yonetiminde Yamani gorevlendirmesine ragmen onu gonulden desteklemediler Halid in daha sonraki gelenekte bir Yamani valisi oldugunu dogrulayan yalnizca 738 de baska bir Kaysi valisi olan Yusuf bin Omer es Sekafi ile degistirilmesiydi Uzun gorev suresinin ayrintilari nispeten bilinmiyor Kuzeyde Behlul ibn Bisr es Seybani nin bir Harici isyaninin bastirilmasi ve 737 de Kufe de asiri Sii el Mugira ibn Sa id in ve Hire de Vezir el Sihtiyani nin hareketlerinin bastirilmasi disinda valiligi genel olarak bariscil gorunuyor Ayrica cesitli dini doktrinlerle iliskili oldukca karanlik bir figur olan Ja d ibn Dirham in infazindan da sorumlu tutulur Hawting Bu gorev suresi boyunca Halid buyuk bir servet biriktirdigi kapsamli sulama ve arazi islah projelerini ustlendi Valiligi Hisam in emriyle gumus dirhemin agirligini altidan yedi danika cikararak yuksek kaliteli madeni para basmasiyla da damgasini vurdu Gorevden alinmasinin ardindan bu degisiklik geri alindi Halid ayrica daha sonraki bazi gelenekler tarafindan kararsiz ve hatta Islam a dusman olmakla suclanir Supheci veya ateist zindik olarak sunulur ve gayrimuslim gruplara ozellikle de Hristiyanlara karsi olumlu bir tutum sergiledigi iddia edilir Hristiyanlar ile olan annelik baglari nedeniyle alayci bir sekilde Ibn Nasraniyye olarak anilir ve Hristiyanligin Islam a ustunlugunu yorumladigi Kur an hafizi ile alay ettigi ve Kufe de caminin yaninda annesi icin bir kilise yaptirdigi soylenir Gorevden alinmasi ve olumuHalid in 738 de gorevden alinmasinin nedenleri belirsizdir Kaynaklar Hisam in Halid in servetini kiskandigini one suruyor ancak asil sebep Kaysi nin onu rahatlatmasi icin yaptigi baski gibi gorunuyor Halid yerine gecen Yusuf ibn Umar in gelisiyle kesinlikle sasirmisti Yusuf Halid ve ogullarini hemen hapse atti ve o donemde valiliklerin devir teslimlerinde yaygin bir uygulama olan servetini almak icin selefine iskence yapti On sekiz ay sonra Halid serbest birakildi ve Hisam in baskenti Rusafa ya ve ardindan memleketi Sam a gitti Bununla birlikte Hisam 743 un baslarinda oldukten sonra halefi II Velid h 743 744 Halid i 50 milyon dirheme Yusuf bin Omer e satti Yusuf Halid olene kadar ona tekrar iskence yapti bu Kays Yaman kan davasini daha da kotulestiren ve II Velid in dususune yol acan bir eylemdir Halid in ogullarindan Yezid Ucuncu Fitne sirasinda III Yezid in taraftari oldu ve II Mervan tarafindan idam edildi h 744 750 Muhammed ise Abbasi ordularina katildi ve Mekke ve Medine valisi olarak gorev yapti KaynakcaOzel Hawting 2000 s 93 Crone 1980 s 44 a b c d Crone 1980 p 102 a b c d e f g h i j k l Hawting 1978 pp 925 927 a b c Hawting 2000 p 82 Hawting 2000 p 81 Hawting 2000 pp 75 76 82 Crone 1980 pp 44 47 102 Blankinship 1994 p 190 Blankinship 1994 p 90 Hawting 2000 pp 81 82 Blankinship 1994 p 95 Blankinship 1994 p 223 Hawting 2000 ss 82 83 93 Crone 1980 pp 102 103 GenelBlankinship Khalid Yahya 1994 The End of the Jihad State The Reign of Hisham ibn ʻAbd al Malik and the Collapse of the Umayyads Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 1827 7 Crone Patricia 1980 Slaves on Horses The Evolution of the Islamic Polity Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 52940 9 Hawting G R 1978 K h alid b ʿAbd Allah al Ḳasri Lewis B Bosworth C E Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume IV Iran Kha Ingilizce Leiden E J Brill ss 925 927 OCLC 758278456 Hawting G R 2000 The First Dynasty of Islam The Umayyad Caliphate AD 661 750 2nd Routledge ISBN 978 1 134 55059 3 Once gelen Omer bin Hubeyre Emevi Irak valisi 724 738 Sonra gelen Yusuf bin Omer es Sekafi