Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II. Yezîd, (Arapça: يزيد بن عبد الملك) Yezîd bin Abdülmelik (687 - 724), dokuzuncu Emevî halifesidir. 720 yılında kuzeni olan halife Ömer bin Abdülaziz'in ölümü ile halife olmuş ve böylece kardeşlerinin halifelik üzerindeki haklarını tekrar ortaya çıkarmıştır. Daha önceki halifelerden Abdülmelik'in halifelik yapan üçüncü oğludur. Şam'dan uzakta Hazarlara karşı sefer yapmakta iken 724 yılında ölmüştür. Ancak ölüm haberi Şam'a geç ulaştığından kardeşi Hişâm bin Abdülmelik 724 yılında Emevî halifesi olmuştur.
| II. Yezîd | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Arapça Hüsn-ü Hatt ile "Yezîd" yazısı | |||||
| 9. Emevî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 720 – 724 | ||||
| Önce gelen | Ömer bin Abdülaziz | ||||
| Sonra gelen | Hişâm bin Abdülmelik | ||||
| Doğum | 687 Şam, Suriye | ||||
| Ölüm | 724 İrbid, Suriye | ||||
| Eş(ler)i | Ümmü'l-Ḥaccac bint Muḥammed bin Yusuf es-Sekafiyye Sude bint Abdullah bin Amr bin Osman | ||||
| |||||
| Hanedan | Emevî Hanedanı | ||||
| Babası | Abdülmelik | ||||
| Annesi | Atike bint Yezid | ||||
| Dini | Sünnî İslâm | ||||
Yezid bin Mühelleb'e karşı seferler (720)
II. Yezîd halifeliğe geçtiği zaman ilk uğraşması gereken sorun, Yezid bin Mühelleb'in tutukluluktan kaçması üzerine doğmuştur. Yezid bin Mühelleb, Emevîlerin Horasan valisi idi ve bir önceki halife olan Ömer bin Abdulaziz tarafından bu valilik görevinden atılarak tutuklanmıştı. Ömer bin Abdülaziz'in ölümünden hemen sonra hapisten kaçtı. Bu hapis kaçağının Basra'da yaşayan ailesinin yanına gitmeye çalışacağını düşünen halife II. Yezîd, Yezid bin Mühelleb'in Basra'da bulunan ailesini tutuklatmak için Kufe'de bulunan Irak Valisi Hişâm'a emir gönderdi. Buna rağmen Yezid bin Mühelleb, Basra'ya erişmeyi başardı. Irak valisinin halifeye gönderdiği suçunu bağışlama mektubuna cevap olarak af edilmesini beklediğini bildirdi ve ondan o zamana kadar ailesini hapis etmekten sakınmasını istedi.
Buna rağmen Irak valisi ordusuyla Basra üzerine yürümeye başlayınca Yezid bin Mühelleb bir ordu kurup buna karşı koydu. İki ordu arasında cereyan eden çarpışmada Yezid bin Mühelleb'in ordusu galip geldi. Bu çarpışmadan sonra Yezid bin Mühelleb, Basra'ya gidip buranın halife Yezîd'e bağlı olmadığını ilan etti. Basra'da bulunan toplanmış vergi gelirlerini eline geçirdi ve bunları ordusunun mensupları arasında dağıttı. Bununla da kalmayıp Peygamberin ailesinin katilleri olan Emevîlere karşı cihat açtığını ilan edip yeniden asker toplamaya başladı.
Halife II. Yezîd, Suriye'de bulunan en iyi Emevî birliklerini o zaman Horasan valisi olan Mesleme bin Abdülmelik komutası altında Yezîd bin Muhalleb'in üzerine gönderdi. İki ordu Ağustos 720 sonlarında karşı karşıya geldiler ve birbirlerine hücuma geçmeyip yedi gün karşılıklı olarak beklediler. Yezid bin Mühelleb'in ordusundaki bâzı askerler orduyu bırakıp kaçtılar; ama Yezid bin Mühelleb utanç dolu bir hayat, ölüme tercih edilir diyerek kaçmayı veya teslim olmayı kabul etmedi. En sonunda başlayan muharebede Yezid bin Mühelleb öldürüldü. Ordusundan 3.000 kadar asker esir alınıp Kufe'ye hapis edilmek üzere gönderildi.
Halife II. Yezîd, Kufe'deki Irak valisine hapiste olan bu asker esirlerin öldürülmesi emrini iletti ve bu emir uygulanıp 3.000 kadar esir asker idam edildi. Yezid bin Mühelleb'in ailesi ise küçük bir gemi ile Basra Körfezi'ni geçip Kerman'a ve buradan da Fars bölgesine kaçtı. Orada önce esir olarak esir pazarında satıldılarsa da çok geçmeden azat edildiler.
Mesleme bin Abdülmelik ise hem Irak'ta Basra ve Kufe'ye, hem de Horasan eyaletine vali olarak atandı.
Fakat çok geçmeden Mesleme bin Abdülmelik hakkında Irak vergilerinin merkeze gitmesi gereken kısmının Şam'a gönderilmediği hakkında şikâyetler başladı. II. Yezîd, Mesleme bin Abdülmelik'in yerine orduda ün yapmış, ama çok koyu Kais kabilesi taraftarı olan Ömer bin Hubeira'yı Irak valisi yaptı. Bu vali, Haccâc'ın Şiîlere karşı gayet sert politikasını tekrar uygulamaya başladı. Aynı zamanda bu valinin Kais kabilesini tutması ve o zamana kadar hiç görülmemiş bir kararla Yemenli kabileden olan Yezîd bin Mühelleb'in ailesini ortadan kaldırma siyasetleri, Mevali-Arap ayrımı yanında Kais ve Yemenli Arap asıllıların arasının çok açılmasına yol açtı.
Maveraünnehir'de sefer (721)
Yezîd halife olduktan sonra 721'de Maveraünnehir valisi olarak Said bin Amrelhareci'yi atadı. Said bin Amrelhareci Fergana Sultanı'nı merkez kalesindeki kuşatmaya aldı. Fergana Sultanı, barışı sağlamak için 100.000 altın dirhem, 50 erkek köle ve 50 genç kız köle vermeye hazır olduğunu bir ulak ile bildirdi. Fergana Sultanı bundan dolayı dikkatini savunmaya vermeyen Müslüman ordusuna bir gece baskını yaptı. Fakat Fergana Sultanı bu baskın sırasında öldürüldü. Yezîd, Said'i eyalet valiliğinden geri çekti ve sonraki kısa saltanat yıllarında yerine birbiri arkasına bir sıra vali tayin etti.
İfrikiye, Endülüs ve Fransa'ya tekrar hücum
II. Yezîd, İfrikiye’ye vali olarak Yezîd bin Müslim adında zalim lakaplı Irak valisi Haccâc'ın katibini atadı. Bu vali, Haccâc'ın çok sert idare sistemini ve özelikle Arap asıllılara devamlı taraflı olarak destek sağlayıp Arap asıllı olmayan Mevâliler'e çok ağır vergi koymayı uygulamaya başladı. Özellikle Müslümanlığı kabul etmiş olan Berberi asıllılardan cizye vergisini zorla toplaması, 720-721’de (h. 102) İfrakiyye'nin ve özellikle Müslüman olan Berberi halkın hoşnutsuzluğunun isyana dönmesine yol açtı. Bu isyanda vali Yezîd bin Müslim öldürüldü. Ondan önce Kayrevan'da Arap eyalet valisi olan , tekrar orada eyaletin idaresini eline aldı ve daha âdil tutumu ile isyancı Berberileri memnun ederek isyan sona erdirildi. Şam'da bulunan II. Yezîd, bunu kabul etmek zorunda kaldı ve Muhammed bin Yezîd'in İfrakiyye valiliğini onayladı.
II. Yezîd döneminde İfrakiyye eyaletine bağlı olan Endülüs'teki durum, halifelik merkezi açısından çok daha kötü idi. Bu bölgenin Şam'dan çok uzak olması nedeniyle merkezî hükûmetin bu bölgede idaresi çok kere çok zayıf ve değişken şekildeydi. Bu bölgede Emevî idarecileri daha çok askerî işlere önem vermekte olan, sınır bölgelerinde ve ellerinden bulunmayan arazilere hücumlarda cesaret ve kararlılık gösteren kişilerdi. Endülüs'ün içişleri ise sadece kendi menfaatlerini düşünen, devamlı olarak bu menfaatlerini arttırma hedefli ve idare ettikleri halka pek aldırmayan idarecilere kalmıştı.
Bunun en iyi örneklerden biri Endülüs'ten yıl be yıl Arap ordularının Pireneler'in kuzeyine Fransa içlerine yaptıkları hücumlarda ve bu hücumların kazançlarının yeni organize edilmiş içişleri idaresi ile pekiştirilmemesinde görülmektedir. Bu nedenle Endülüs'te özellikle güney İber Yarımadası’ndaki Müslüman tarım, ticaret, ekonomik ve kültürel alanlarındaki gelişmelerin Pireneler'in kuzeyinde Arapların hücumuna ve işgaline uğramış olan bölgelerde görülmemesine yol açmıştır.
II. Yezîd, saltanat döneminde 721’de Pireneler'i geçen Arap ordusu güney Fransa'da Narbonne kalesini eline geçirdi ve bu kaleyi sonraki hücumlar için bir üs olarak kullanmaya başladı. Endülüs valisi komutasında bir akıncı gücü Toulouse'a kadar ilerleyip bu şehri kuşatmaya aldı. Ancak Toulouse Muharebesi olarak bilinen çatışmada Akitanya Dükü Odo komutasındaki bir Frank ordusu tarafından yenilip geri püskürtüldü. Emevi ordusunun kılıç artıkları bayrağı altında birleşerek üsleri olan Narbonne'a çekildiler.
Arapların bu yenilgisi İber Yarımadası'nın dağlık kuzey tarafında bulunan ve Arapların idaresine hiç girmemiş olan Asturias Krallığı'ndaki Hristiyanları uyardı ve buradan Endülüs Müslümanlarına akın şeklinde hücumlar yapıp onlara ziyan vermeye başladılar. Pelayu önderliğinde kazanılan askerî başarılar birçok Avrupalı ve İspanyol tarihçi tarafından Reconquista'nın başlangıcı olarak kabul edilir.
Hazarlara karşı seferler (720-724)
641 yılında Emevî Arap orduları Güney Kafkasya bölgesine gelmişlerdi. Aynı bölgeye çok yakın bir zaman önce de kuzeyden Hazar orduları girmiş ve bu bölgedeki Hazarlar durumlarını geliştirip pekiştirmeye çalışmışlardı. İki istilacı güç, bundan sonra bu bölgeyi kendi ellerine geçirmek için mücadeleye girişti.
Bu bölgedeki Hazar ordularına karşı II. Yezîd döneminde ilk Arap seferi, el-Tubayt Nahran komutasında Arapların "Babelabvab" (Arapça باب الابوب) diye adlandıkları (şimdi Dağıstan'da bulunup klâsik dönemde İskender Geçidi olarak anılan Derbent Geçidi) ve Sâsânîler döneminden beri devamlı olarak kullanılan uzun bir sur dizisi üzerine olmuştur. Bu orduyu Hazar orduları "Marj el-Hacar" denilen bir mevkide karşıladı. Burada yapılan savaşta Hazarlar galip geldi. Araplar büyük sayıda asker kaybettiler. Yenik Arap ordusundan geri kalanlar Suriye'ye döndükleri zaman II. Yezîd'in büyük bir hoşnutsuzluğu ile karşılaştıkları bildirilir.
Ertesi yıl Yezîd, seçkin asker ve birliklerden oluşan yeni büyük bir Arap ordusu kurdu ve bu orduyu "Cerrah el-Hakemî" komutasında Hazarlar üzerine gönderdi. Bu ordusu Kura Irmağı'nı geçip Güney Kafkasya'ya girdi ve buraları talan ederek epey ganimet toplamayı başardı. Bu ordu, 722 veya 723'te Hazar Denizi batı kıyılarından yürüyerek Dağıstan içlerine yöneldi. Araplar, Hazarların elinde bulunan, (belki de başkentleri olan) "Belencer" adı ile bilinen büyük bir şehre yöneldiler. Surları bulunmayan bu şehir sakinlerinin şehrin etrafına (300 veya Tâberî'ye göre 3.000 adet) birbirine bağlı Araba kalesi kurup ve şehri kuşatan bir mevzi kurup şehri böyle savunmaya çalıştıkları bildirilmektedir. 723'te bu Arap ordusu "Belencer" şehrini kuşatıp eline geçirdi. Belencer'in savunmasını yapan Hazar prensi şehirden kaçıp biraz daha kuzeyde bulunan "Samandar" şehrine çekildi ve burasını merkezi yaptı.
Halifelik döneminde ilgi çeken bâzı olaylar
İslâm Peygamberi'ni gören ve bilen (İbn-i Tufeyl adlı) yaşayan en son kişi II. Yezîd döneminde 719'da (Hicri 101) Mekke'de yüz yaşını çoktan aşmış olduğu hâlde öldü.
II. Yezîd'in kendinden önceki Emevî halifelerinden daha çok harem hayatına ve harem dışındaki kadınlara düşkünlüğü bildirilmektedir. II. Yezîd'in karısı, halife Osman'ın torunu "Sudha", onun bu düşkünlüğünü bilip gayet güzel, fakat yüksek fiyatla bir esir kız satın alıp hediye ettiği; bu kızın adına "Hababah" denildiği; II. Yezîd'in bu cariyeye çok düşkün olup cariyenin ölümünden hemen sonra II. Yezîd'in de öldüğü tarihlerde yazılmaktadır. II. Yezîd'in "Sallama" adlı bir şarkıcıya yakınlığı da bilinmektedir. Bu iki kadının Emevî devletinin iç işlerini etkiledikleri iddia edilir. Bin Hubeira'nın Irak valiliğine tayin edilmesinin "Hababah" aracılığı ve ona verilen hediyeler dolayısıyla yapıldığı yazılmıştır. II. Yezîd ölüm döşeğindeyken yanında bulunan kişinin "Sallama" olduğu, ailesini ve saray mensuplarının II. Yezîd'in ölmesini "Sallama"’nın ağlayıp haykırışları vasıtasıyla öğrendikleri rivayet edilir.
"Tepfanes" adlı bir Hristiyan tarih yazarı, II. Yezîd'e bir müneccimin eğer Hristiyan putlarına karşı tedbirler alırsa 40 yıl halife olarak hüküm süreceğini bildirdiğini yazar. II. Yezîd'in halifeliğinin son yılında Hristiyanlar aleyhinde bir put kırma buyruğu yayınladığı; ama bunun uygulanmasına başlanmadan öldüğü bilinmektedir.
Ölümü
II. Yezîd 724’te veremden öldü. Yerine kardeşi Hişâm bin Abdülmelik Emevî halifesi oldu.
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- ^ a b c d e f g h i Muhammed bin Cerîr Taberî (ed. Ehsan Yar-Shater çev. David Stephan Powers)(1989-2007) The History of al-Ţabarī 40 Cilt, Albany: State University of New York Press (Cilt 24) (İngilizce)
- ^ "Belencer" şehrinin nerede bulunduğu tam olarak bilinmemekte ve bu şehrin şimdiki mevkii hakkında değişik açıklamalar bulunmaktadır. En büyük ihtimalle şimdiki Dağıstan merkezi olan Mahaçkale veya bu şehrin çok yakınında bulunan bir harabe olduğu kabul edilmektedir.
- ^ "Samandar" şehrini de tam mevkii üzerinde anlaşmazlık bulunmaktadır. Bugünkü Dağıstan'da bulunan Kizlyar ile Hazar Denizi sahilleri arasında bir mevki olduğu sanılmaktadır.
- ^ İslâm Peygamberi'ni yaşadığı dönemde yaşamakla birlikte onu yakından görmemiş olan en son kişinin 817'de ( Hicri 109) öldüğü bildirilmektedir.
Kaynakça
- Çağatay, Neşet (1993),Başlangıcından Abbasilere Kadar (Dinî-İçtimaî-İktisadî-Siyasî Açıdan) İslam Tarihi: , Ankara:Türk Tarih Kurumu
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Üçok, Bahriye (1979) İslam Tarihi Emeviler- Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basımevi (1.Basım:1968)
- Muhammed bin Cerîr Taberî (ed. Ehsan Yar-Shater çev. David Stephan Powers)(1989-2007) The History of al-Ţabarī 40 Cilt, Albany: State University of New York Press (Cilt 24) (İngilizce)
- Muir, William (1924), The Caliphate; Its Rise, Decline and Fall, Edinburgh, Bölüm 54. Websitesi: [1]13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
II. Yezîd | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Ömer bin Abdülaziz | Emevî Halifesi 720 - 724 | Sonra gelen Hişam bin Abdülmelik |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Yezid Arapca يزيد بن عبد الملك Yezid bin Abdulmelik 687 724 dokuzuncu Emevi halifesidir 720 yilinda kuzeni olan halife Omer bin Abdulaziz in olumu ile halife olmus ve boylece kardeslerinin halifelik uzerindeki haklarini tekrar ortaya cikarmistir Daha onceki halifelerden Abdulmelik in halifelik yapan ucuncu ogludur Sam dan uzakta Hazarlara karsi sefer yapmakta iken 724 yilinda olmustur Ancak olum haberi Sam a gec ulastigindan kardesi Hisam bin Abdulmelik 724 yilinda Emevi halifesi olmustur II YezidArapca Husn u Hatt ile Yezid yazisi9 Emevi HalifesiHukum suresi720 724Once gelenOmer bin AbdulazizSonra gelenHisam bin AbdulmelikDogum687 Sam SuriyeOlum724 Irbid SuriyeEs ler iUmmu l Ḥaccac bint Muḥammed bin Yusuf es Sekafiyye Sude bint Abdullah bin Amr bin OsmanTam adiYezid bin AbdulmelikHanedanEmevi HanedaniBabasiAbdulmelikAnnesiAtike bint YezidDiniSunni IslamYezid bin Muhelleb e karsi seferler 720 II Yezid halifelige gectigi zaman ilk ugrasmasi gereken sorun Yezid bin Muhelleb in tutukluluktan kacmasi uzerine dogmustur Yezid bin Muhelleb Emevilerin Horasan valisi idi ve bir onceki halife olan Omer bin Abdulaziz tarafindan bu valilik gorevinden atilarak tutuklanmisti Omer bin Abdulaziz in olumunden hemen sonra hapisten kacti Bu hapis kacaginin Basra da yasayan ailesinin yanina gitmeye calisacagini dusunen halife II Yezid Yezid bin Muhelleb in Basra da bulunan ailesini tutuklatmak icin Kufe de bulunan Irak Valisi Hisam a emir gonderdi Buna ragmen Yezid bin Muhelleb Basra ya erismeyi basardi Irak valisinin halifeye gonderdigi sucunu bagislama mektubuna cevap olarak af edilmesini bekledigini bildirdi ve ondan o zamana kadar ailesini hapis etmekten sakinmasini istedi Buna ragmen Irak valisi ordusuyla Basra uzerine yurumeye baslayinca Yezid bin Muhelleb bir ordu kurup buna karsi koydu Iki ordu arasinda cereyan eden carpismada Yezid bin Muhelleb in ordusu galip geldi Bu carpismadan sonra Yezid bin Muhelleb Basra ya gidip buranin halife Yezid e bagli olmadigini ilan etti Basra da bulunan toplanmis vergi gelirlerini eline gecirdi ve bunlari ordusunun mensuplari arasinda dagitti Bununla da kalmayip Peygamberin ailesinin katilleri olan Emevilere karsi cihat actigini ilan edip yeniden asker toplamaya basladi Halife II Yezid Suriye de bulunan en iyi Emevi birliklerini o zaman Horasan valisi olan Mesleme bin Abdulmelik komutasi altinda Yezid bin Muhalleb in uzerine gonderdi Iki ordu Agustos 720 sonlarinda karsi karsiya geldiler ve birbirlerine hucuma gecmeyip yedi gun karsilikli olarak beklediler Yezid bin Muhelleb in ordusundaki bazi askerler orduyu birakip kactilar ama Yezid bin Muhelleb utanc dolu bir hayat olume tercih edilir diyerek kacmayi veya teslim olmayi kabul etmedi En sonunda baslayan muharebede Yezid bin Muhelleb olduruldu Ordusundan 3 000 kadar asker esir alinip Kufe ye hapis edilmek uzere gonderildi Halife II Yezid Kufe deki Irak valisine hapiste olan bu asker esirlerin oldurulmesi emrini iletti ve bu emir uygulanip 3 000 kadar esir asker idam edildi Yezid bin Muhelleb in ailesi ise kucuk bir gemi ile Basra Korfezi ni gecip Kerman a ve buradan da Fars bolgesine kacti Orada once esir olarak esir pazarinda satildilarsa da cok gecmeden azat edildiler Mesleme bin Abdulmelik ise hem Irak ta Basra ve Kufe ye hem de Horasan eyaletine vali olarak atandi Fakat cok gecmeden Mesleme bin Abdulmelik hakkinda Irak vergilerinin merkeze gitmesi gereken kisminin Sam a gonderilmedigi hakkinda sikayetler basladi II Yezid Mesleme bin Abdulmelik in yerine orduda un yapmis ama cok koyu Kais kabilesi taraftari olan Omer bin Hubeira yi Irak valisi yapti Bu vali Haccac in Siilere karsi gayet sert politikasini tekrar uygulamaya basladi Ayni zamanda bu valinin Kais kabilesini tutmasi ve o zamana kadar hic gorulmemis bir kararla Yemenli kabileden olan Yezid bin Muhelleb in ailesini ortadan kaldirma siyasetleri Mevali Arap ayrimi yaninda Kais ve Yemenli Arap asillilarin arasinin cok acilmasina yol acti Maveraunnehir de sefer 721 Yezid halife olduktan sonra 721 de Maveraunnehir valisi olarak Said bin Amrelhareci yi atadi Said bin Amrelhareci Fergana Sultani ni merkez kalesindeki kusatmaya aldi Fergana Sultani barisi saglamak icin 100 000 altin dirhem 50 erkek kole ve 50 genc kiz kole vermeye hazir oldugunu bir ulak ile bildirdi Fergana Sultani bundan dolayi dikkatini savunmaya vermeyen Musluman ordusuna bir gece baskini yapti Fakat Fergana Sultani bu baskin sirasinda olduruldu Yezid Said i eyalet valiliginden geri cekti ve sonraki kisa saltanat yillarinda yerine birbiri arkasina bir sira vali tayin etti Ifrikiye Endulus ve Fransa ya tekrar hucumII Yezid Ifrikiye ye vali olarak Yezid bin Muslim adinda zalim lakapli Irak valisi Haccac in katibini atadi Bu vali Haccac in cok sert idare sistemini ve ozelikle Arap asillilara devamli tarafli olarak destek saglayip Arap asilli olmayan Mevaliler e cok agir vergi koymayi uygulamaya basladi Ozellikle Muslumanligi kabul etmis olan Berberi asillilardan cizye vergisini zorla toplamasi 720 721 de h 102 Ifrakiyye nin ve ozellikle Musluman olan Berberi halkin hosnutsuzlugunun isyana donmesine yol acti Bu isyanda vali Yezid bin Muslim olduruldu Ondan once Kayrevan da Arap eyalet valisi olan tekrar orada eyaletin idaresini eline aldi ve daha adil tutumu ile isyanci Berberileri memnun ederek isyan sona erdirildi Sam da bulunan II Yezid bunu kabul etmek zorunda kaldi ve Muhammed bin Yezid in Ifrakiyye valiligini onayladi II Yezid doneminde Ifrakiyye eyaletine bagli olan Endulus teki durum halifelik merkezi acisindan cok daha kotu idi Bu bolgenin Sam dan cok uzak olmasi nedeniyle merkezi hukumetin bu bolgede idaresi cok kere cok zayif ve degisken sekildeydi Bu bolgede Emevi idarecileri daha cok askeri islere onem vermekte olan sinir bolgelerinde ve ellerinden bulunmayan arazilere hucumlarda cesaret ve kararlilik gosteren kisilerdi Endulus un icisleri ise sadece kendi menfaatlerini dusunen devamli olarak bu menfaatlerini arttirma hedefli ve idare ettikleri halka pek aldirmayan idarecilere kalmisti Bunun en iyi orneklerden biri Endulus ten yil be yil Arap ordularinin Pireneler in kuzeyine Fransa iclerine yaptiklari hucumlarda ve bu hucumlarin kazanclarinin yeni organize edilmis icisleri idaresi ile pekistirilmemesinde gorulmektedir Bu nedenle Endulus te ozellikle guney Iber Yarimadasi ndaki Musluman tarim ticaret ekonomik ve kulturel alanlarindaki gelismelerin Pireneler in kuzeyinde Araplarin hucumuna ve isgaline ugramis olan bolgelerde gorulmemesine yol acmistir II Yezid saltanat doneminde 721 de Pireneler i gecen Arap ordusu guney Fransa da Narbonne kalesini eline gecirdi ve bu kaleyi sonraki hucumlar icin bir us olarak kullanmaya basladi Endulus valisi komutasinda bir akinci gucu Toulouse a kadar ilerleyip bu sehri kusatmaya aldi Ancak Toulouse Muharebesi olarak bilinen catismada Akitanya Duku Odo komutasindaki bir Frank ordusu tarafindan yenilip geri puskurtuldu Emevi ordusunun kilic artiklari bayragi altinda birleserek usleri olan Narbonne a cekildiler Araplarin bu yenilgisi Iber Yarimadasi nin daglik kuzey tarafinda bulunan ve Araplarin idaresine hic girmemis olan Asturias Kralligi ndaki Hristiyanlari uyardi ve buradan Endulus Muslumanlarina akin seklinde hucumlar yapip onlara ziyan vermeye basladilar Pelayu onderliginde kazanilan askeri basarilar bircok Avrupali ve Ispanyol tarihci tarafindan Reconquista nin baslangici olarak kabul edilir Hazarlara karsi seferler 720 724 641 yilinda Emevi Arap ordulari Guney Kafkasya bolgesine gelmislerdi Ayni bolgeye cok yakin bir zaman once de kuzeyden Hazar ordulari girmis ve bu bolgedeki Hazarlar durumlarini gelistirip pekistirmeye calismislardi Iki istilaci guc bundan sonra bu bolgeyi kendi ellerine gecirmek icin mucadeleye giristi Bu bolgedeki Hazar ordularina karsi II Yezid doneminde ilk Arap seferi el Tubayt Nahran komutasinda Araplarin Babelabvab Arapca باب الابوب diye adlandiklari simdi Dagistan da bulunup klasik donemde Iskender Gecidi olarak anilan Derbent Gecidi ve Sasaniler doneminden beri devamli olarak kullanilan uzun bir sur dizisi uzerine olmustur Bu orduyu Hazar ordulari Marj el Hacar denilen bir mevkide karsiladi Burada yapilan savasta Hazarlar galip geldi Araplar buyuk sayida asker kaybettiler Yenik Arap ordusundan geri kalanlar Suriye ye dondukleri zaman II Yezid in buyuk bir hosnutsuzlugu ile karsilastiklari bildirilir Ertesi yil Yezid seckin asker ve birliklerden olusan yeni buyuk bir Arap ordusu kurdu ve bu orduyu Cerrah el Hakemi komutasinda Hazarlar uzerine gonderdi Bu ordusu Kura Irmagi ni gecip Guney Kafkasya ya girdi ve buralari talan ederek epey ganimet toplamayi basardi Bu ordu 722 veya 723 te Hazar Denizi bati kiyilarindan yuruyerek Dagistan iclerine yoneldi Araplar Hazarlarin elinde bulunan belki de baskentleri olan Belencer adi ile bilinen buyuk bir sehre yoneldiler Surlari bulunmayan bu sehir sakinlerinin sehrin etrafina 300 veya Taberi ye gore 3 000 adet birbirine bagli Araba kalesi kurup ve sehri kusatan bir mevzi kurup sehri boyle savunmaya calistiklari bildirilmektedir 723 te bu Arap ordusu Belencer sehrini kusatip eline gecirdi Belencer in savunmasini yapan Hazar prensi sehirden kacip biraz daha kuzeyde bulunan Samandar sehrine cekildi ve burasini merkezi yapti Halifelik doneminde ilgi ceken bazi olaylarIslam Peygamberi ni goren ve bilen Ibn i Tufeyl adli yasayan en son kisi II Yezid doneminde 719 da Hicri 101 Mekke de yuz yasini coktan asmis oldugu halde oldu II Yezid in kendinden onceki Emevi halifelerinden daha cok harem hayatina ve harem disindaki kadinlara duskunlugu bildirilmektedir II Yezid in karisi halife Osman in torunu Sudha onun bu duskunlugunu bilip gayet guzel fakat yuksek fiyatla bir esir kiz satin alip hediye ettigi bu kizin adina Hababah denildigi II Yezid in bu cariyeye cok duskun olup cariyenin olumunden hemen sonra II Yezid in de oldugu tarihlerde yazilmaktadir II Yezid in Sallama adli bir sarkiciya yakinligi da bilinmektedir Bu iki kadinin Emevi devletinin ic islerini etkiledikleri iddia edilir Bin Hubeira nin Irak valiligine tayin edilmesinin Hababah araciligi ve ona verilen hediyeler dolayisiyla yapildigi yazilmistir II Yezid olum dosegindeyken yaninda bulunan kisinin Sallama oldugu ailesini ve saray mensuplarinin II Yezid in olmesini Sallama nin aglayip haykirislari vasitasiyla ogrendikleri rivayet edilir Tepfanes adli bir Hristiyan tarih yazari II Yezid e bir muneccimin eger Hristiyan putlarina karsi tedbirler alirsa 40 yil halife olarak hukum surecegini bildirdigini yazar II Yezid in halifeliginin son yilinda Hristiyanlar aleyhinde bir put kirma buyrugu yayinladigi ama bunun uygulanmasina baslanmadan oldugu bilinmektedir OlumuII Yezid 724 te veremden oldu Yerine kardesi Hisam bin Abdulmelik Emevi halifesi oldu Ayrica bakinizEmevi halifeleri listesi EmevilerDipnotlar a b c d e f g h i Muhammed bin Cerir Taberi ed Ehsan Yar Shater cev David Stephan Powers 1989 2007 The History of al Ţabari 40 Cilt Albany State University of New York Press ISBN 0 88706 563 5 Cilt 24 Ingilizce Belencer sehrinin nerede bulundugu tam olarak bilinmemekte ve bu sehrin simdiki mevkii hakkinda degisik aciklamalar bulunmaktadir En buyuk ihtimalle simdiki Dagistan merkezi olan Mahackale veya bu sehrin cok yakininda bulunan bir harabe oldugu kabul edilmektedir Samandar sehrini de tam mevkii uzerinde anlasmazlik bulunmaktadir Bugunku Dagistan da bulunan Kizlyar ile Hazar Denizi sahilleri arasinda bir mevki oldugu sanilmaktadir Islam Peygamberi ni yasadigi donemde yasamakla birlikte onu yakindan gormemis olan en son kisinin 817 de Hicri 109 oldugu bildirilmektedir KaynakcaCagatay Neset 1993 Baslangicindan Abbasilere Kadar Dini Ictimai Iktisadi Siyasi Acidan Islam Tarihi Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605342 Hitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Ucok Bahriye 1979 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 1 Basim 1968 Muhammed bin Cerir Taberi ed Ehsan Yar Shater cev David Stephan Powers 1989 2007 The History of al Ţabari 40 Cilt Albany State University of New York Press ISBN 0 88706 563 5 Cilt 24 Ingilizce Muir William 1924 The Caliphate Its Rise Decline and Fall Edinburgh Bolum 54 Websitesi 1 13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 30 8 2009 II YezidEmevilerResmi unvanlarOnce gelen Omer bin Abdulaziz Emevi Halifesi 720 724 Sonra gelen Hisam bin Abdulmelik