Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hadîm Süleyman Paşa (d. 1467 - Eylül 1547, Malkara), I. Süleyman saltanatı döneminde Nisan 1541-28 Kasım 1544 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı ve Serdarıdır. İki kez Mısır Valiliği yapmış ve Hindistan'a sefere çıkan ilk Osmanlı Donanması'na komuta etmiştir.
| Hadîm Süleyman Paşa | |
|---|---|
 | |
| Hadım Süleyman Paşa gravür portresi (1590'lar) | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi Nisan 1541 - 28 Kasım 1544 | |
| Hükümdar | I. Süleyman |
| Yerine geldiği | Lütfi Paşa |
| Yerine gelen | Damat Rüstem Paşa |
| Mısır Beylerbeyi | |
| Görev süresi 1524-1536 | |
| Yerine geldiği | Pargalı Damat İbrahim Paşa |
| Yerine gelen | Divane Hüsrev Paşa |
| Görev süresi 1536-1538 | |
| Yerine geldiği | Divane Hüsrev Paşa |
| Yerine gelen | Davud Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1467 civarı |
| Ölüm | Eylül 1547 Malkara |
Hayatı
Hadım Süleyman Paşa devşirme olarak saraya geldi. Enderun'dan çıkınca hadım akağalar arasına girdi. Önce hazinedarbaşılığa yükseldi. Daha sonra Macaristan sınırını korumakla görevlendirildi.
Birinci Mısır beylerbeyliği
1524'te Şam beylerbeyiliğine atandı. Mısır'a gidip Hain Ahmed Paşa isyanının bastırıp onu ortadan kaldıran Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa'nın davet üzerine 14 Haziran 1525'te de Mısır Beylerbeyiliğine atandı. Mısır'da bulunduğu 10 yıllık süre zarfında Osmanlı merkezi yönetiminin güçlenmesini ve eyalet gelirinin artmasını sağladı. Osmanlı egemenliğini Yemen ve güney Mısır'da genişletip pekiştirmek istemekteydi.
Aynı zamanda Hint ticaretine Portekiz Krallığı tehdidi ortaya çıkmıştı. Portekizlilerin Ümit Burnu'nu geçip o zamanlarda Müslümanların tekelinde bulunan Baharat Yolu ticaretine alternatif bir yol açmaları ve Portekiz Krallığı'nın yeni limanlarda söz sahibi olmak istemeleri İmparatorluğun Doğusunda gerginliği arttırmıştı. Aden Körfezi ve çevresinde seyrüseferin güvenli olması ayrıca Aden ve Yemen'in tam bir Osmanlı hakimiyeti altına girmesi için Hadım Süleyman Paşa, I. Süleyman'dan bir donanma kurmak için izin istedi. Gelen olumlu cevaba müteakiben 80 parçalık gemi yapılmak üzere gerekli malzemeler Süveyş tersanesi istikametine doğru peyderpey 1530-31 yılları içerisinde ulaştırıldı. Lakin bu donanmanın yapımı için ayrılan Mısır Eyaleti vergisi İran'a savaş açılması sebebiyle bu cepheye kaydırıldığı için Süveyş tersanesindeki donanma projesi bir süreliğine ertelendi.
Padişah İran'a savaş açılıp Irakeyn Seferi'ne başlayınca, yeni cepheye destek olmak için padişahın talimatıyla 26 Şubat 1535'te Mısır Beylerbeyliği görevini Divane Hüsrev Paşa'ya bıraktı.
İran Seferi ve ikinci Mısır beylerbeyiliği
Irakeyn Seferi dönüşünde 1535'te Anadolu Beylerbeyiliğine atandı.
Bu sırada Portekiz Krallığının Hindistan'da baskıları sürüyordu. Gucerat Sultanı Bahadır Şah, hem hediyelerle Osmanlı Devleti Padişahına ulak göndermişti hem de hazinesini işgal altındaki ülkesinden daha güvenli bölgesine emaneten 3 adet kalyon ile yola çıkartmıştı. 1536 yılında Edirne'ye ulaşan Gucerat Sultanı Bahadır Şah'ın elçisi Edirne'de Padişah huzuruna kabul edildi. Bahadır Şah hem ülkesini işgal eden Türk-Moğol imparatoru Hümâyun Şah'a hem de Portekiz Krallığı'na karşı yardım istiyordu. Osmanlı İmparatorluğu, Hindistan'daki Müslüman devletlerin iç işlerine karışmayı reddetti. Lakin Portekiz Krallığı'nı orada bir tehdit olarak gördüğünü belirterek bir donanma hazırlığına başlayacaktı. Elçiyle bu görüşme yapıldığında Portekizliler Diu limanını ele geçirmişlerdi.
Hadim Süleyman Paşa bu olaylar doğrultusunda Ocak 1537'de tekrar Mısır Beylerbeyiliğine getirildi ve İran seferi dolayısıyla yarım kalan Süveyş Donanmasını bitirmesi için görevlendirildi. Diğer taraftan Portekizlilere Süveyş'te bir Osmanlı filosu kurulma haberinin almışlardı. Diu kalesini tahkim ettiler. Şubat 1537'de Bahadır Şah'ı Portekizliler hile ile öldürüp kardeşi Mahmut'u Gücerat Sultanı yaptılar. Bahadır Şah, Portekizlilerce öldürüldü. Haberi Osmanlı Devleti'ne tam bir yıl sonra Şubat 1538'de ulaştı.
Bunun üzerine Padişah Mısır'a donanma yapımının hızlandırılması talimatını verdi. Ayrıca Bahadır Şah'ın varisi olmadığı için Gucerat'ta veraset kavgaları baş göstermişti. Bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman Bahadır Şah'ın elçi yolladığı sırada Mekke'ye 3 kalyonla gönderdiği Gücerat devlet hazinesini İstanbul'a getirmeye karar verdi. Önce İskenderun'a getirilen hazine Salih Reis gözetiminde İstanbul'a getirilecekti. Bu nakliyat haberini alan Cenevizli amiral Andrea Doria, Salih Reis’in filosunu zaptetmeye çalıştıysa da Barbaros Hayreddin Paşa’nın müdahale etmesi üzerine emeline ulaşamadı.
Donanma hazırlığı hem yeni gemilerin yapımıyla hem de eski gemilerin toplarla takviye edilmesiyle sürüyordu. Bu sırada Venedik Cumhuriyeti ile Osmanlı Devleti'nin arası bozulduğu için İskenderun'da ve İstanbul'da Venedik ticaret gemilerine el konulmuş ve mürettebatı da esir edilmişti. Hadım Süleyman Paşa bazı mürettebatı donanmayı güçlendirmek için sefere beraberinde götürdü.
Aden'in Zaptı
Hadım Süleyman Paşa kendi arzusu üzerine Süveyş Donanması Serdarlığına atandı. 13 Haziran 1538'de 76 parça gemi ve 1500'u yeniçeri 6500 asker ile Süveyş'ten ayrıldı. Tur'da bulunan 30 gemi de donanmaya katıldıktan sonra Temmuz ayının ortasında tüm donanma Cidde'de toplandı. Kameran limanının geldiğinde daha önce Osmanlı egemenliğini kabul etmiş olan Aden Emiri Amir bin Davud'u tekrar itaata davet etti. 3 Ağustos 1538'de ise donanma Aden Limanı'na demirledi. Portekiz Krallığı'na daha yakın olan Aden Emiri Amir Bin Davud önce Süleyman Paşa tarafından gemisine çağrıldı. Zamanın kroniklerine bakılacak olursa da önceden hasta askerlerin tedavisi bahanesiyle hasta olmayan askerler de şehre sokulmuş ve onlara refakatçi olarak da askerler Aden'e girmişlerdi. Aden Emiri Süleyman Paşa'nın gemisine 4 önemli adamıyla geldiğinde tutuklandı ve asılarak idam edildi. Bu sırada top atışı ile işaret verildi. Hem limandaki donanmada bulunan askerler hem de içeriye hasta olarak ve refakatçi olarak girmeyi başaran 500 silahlı asker Aden'i işgal ettiler. Şehir yağmalandı. Ganimet Süleyman Paşa'nın emriyle toplanıp haznedarına teslim etti. 16 gün Aden'de kalıp sukûneti sağladıktan sonra Behram Bey'i ve 500 askeri burada bırakarak Hindistan'a doğru yola koyuldu. Gucerat kıyılarına yöneldi.
Hindistan Seferi ve başarısızlık
19 Ağustos 1538'de Aden'den demir alan Hadım Süleyman Paşa Serdarlığındaki Osmanlı donanması Cücerat kıyılarına erişip 2 Eylül'de Diu'nun 100 mil açıklarında demirledi. Ayın 4'unde ise Diu limanına yakın bir yerde demirledi. Ayın 7'sinde patlak veren fırtınada donanma hasar gördü. Gemilerin tamiri için Diu'ya 20 mil mesafedeki Madresabat(Caffarâbâd) limanına demirledi. Burada yaklaşık 3 hafta kaldı. Bu süre zarfında hem Diu limanına gelen Portekiz yardım gemilerini engelleyememiş olacaktı hem de Portekizlilere hazırlık için 3 hafta daha vermiş olacaktı. Ayrıca Madresebad'a demirlerken 4 gemi haliçte karaya oturdu. Yüklerin bir kısmı döküldü. Bunların içinde at eyeri de vardı. Bu durum yerel yöneticilerce Türk'lerin kendi ülkelerini de istila edeceklerine yoruldu. Bu olaydan sonra yerel yönetimlerin erzak ve at destekleri sekteye uğradı. Hindistan'daki yerel yöneticilere varmadan önce destekleri için mektuplar yollayan Süleyman Paşa, hem bu son olaya yüzünden hem de daha önce izlediği politikalar sebebiyle çok fazla destek göremedi. Bu durumun, kroniklerde ve günümüz tarihçilerinin görüşlerinde birleştiği üzere Hadim Süleyman Paşa'nın Başta Aden Emiri'ni idam etmesi gibi ven vermeyen politikalarından kaynaklandığı söylenebilir. Eylül ayında Diu Kuşatması'nı başlattı ama Portekiz muhafızı Antonio de Silva'nın direnişi ile çok iyi takhim edilmiş bu kaleyi eline geçiremedi.
Hindistan'da Diu limanını bir üs olarak kullanması gerektiğinin bilincinde olduğu düşünüldüğünde Hadim Süleyman Paşa'nın daha fazla müttefik edinmesi için daha ılımlı bir politika gütmesi gerektiği genel kabul görmektedir. Bölgedeki Türk devletleri Hadim Süleyman Paşa'nın askerlerle topraklarından geçmelerini bir tehdit olarak görmüş mümkün mertebe desteklerini belli etmeden de olsa geciktirerek ya da tam bir karşı duruşla esirgemişlerdir.
Hindistan'dan geri dönüş
Hindistan'dan başarısız dönüş Hadim Süleyman Paşa'nın saldırgan yönetim tarzını daha da sertleştirdiği kabul edilebilir. Önce Zebid kalesine hücum etmiştir. Yenilgiyi kabul ederek boynunda urgan ile teslim olan Zebid Beyi Nâhüda Ahmed'i idam ettirmiştir. Zebid'den geri dönüş yolunda 140 Portekizli esirin idam edilmesi sertliğinin bir başka göstergesidir.
Zebid kalesini eline geçirdikten sonra bir idari reform yaparak 1539'da Yemen, Aden ve 'i de içine alan Yemen Eyaleti' ni oluşturdu. Bu eyalet valiliğine Bıyıklı Mehmet Paşa'nın oğlu Mustafa Paşa'yı vali tayin etti. Cidde'ye 31 Mart 1539'da geldi. Donanmayı Süveyş'e geri gönderip kendisi Cidde'den kara yolu ile Mekke ve Medine'ye hacca gitti. Sonra Mayısta Mısır'a geri döndü. İstanbul'dan gelen emirle Divan-ı Humayun'a rapor vermek üzere Kasım ayında İstanbul'a döndü.
İstanbul yılları ve ölümü
1539 sonlarına doğru İstanbul'a dönüp Kubbealtı Vezirliğine getirildi. Önce ikinci vezirliğe yükseldi sonra da Nisan 1541'de Lütfi Paşa yerine Sadrazam oldu. Kanuni Süleyman'ın 1541 Macaristan seferi sırasında ülkenin doğu sınırını korumak hedefiyle Tokat bölgesinde Artükabada'a gönderildi. Daha sonraki Istolni-Belgrad seferinde ise Kanuni'nin maiyetinde bulundu.
28 Kasım 1544'te yerine Mısır Beylerbeyiliğine getirilen Divane Hüsrev Paşa ile Hadim Süleyman Paşa'nın Mısır Beylerbeyi olduğu sıradaki uygulamaları hususunda suçlamalarda bulununca aralarında tartışma çıktı. Hatta padişah önünde hançerler çekildi. Bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman her iki Paşayı da görevden aldı.
Hadim Süleyman Paşa Malkara'ya sürüldü. Hakkında öne sürülen suçlamalardan aklanmasının ardından kısa bir süre sonra Eylül 1547'de Malkara'da hayatını kaybetti.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir.
Sert, tedbirli ve cesurdu. İhtişama düşkün olup bin nefer kölesi vardı.
Eserleri
Kahire kalesini tamir ettirmiştir. Kusun'da bir zaviye, Bulak ve Yemen'de camii, ribat, hamam gibi hayır eserleri yaptırmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Aslan, Adnan, "Süleyman Paşa (Hadım)", (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.567-668
- ^ a b Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.1II say.78-79 [1]
- ^ OTAM (2008) "", Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, No.23 Say.195-239 Yayın T
- ^ Ana Britannica, Hadim Süleyman Paşa Maddesi
Dış kaynaklar
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (8.bas.:1998) Osmanlı Tarihi II. Cilt: İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar . Ankara:Türk Tarih Kurumu Say.:393-397, 549
- Aslan, Adnan, "Süleyman Paşa (Hadım)", (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.567-668
- Kerr, R. ve F.A.Eden, (1972) Particular relation of the expedition of Solayman Pasha from Suez to India against the portuguese at Diu, Edinburg. (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.1II say.78-79 Online:[2]
- Afyoncu, Erhan (2010) "Süleyman Paşa, Hadım" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:38 Sayfa:96-98 . Ankara:TDIV Online:[3] 5 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Lütfi Paşa |  Osmanlı Sadrazamı Nisan 1541 - 28 Kasım 1544 | Sonra gelen: Damat Rüstem Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hadim Suleyman Pasa d 1467 Eylul 1547 Malkara I Suleyman saltanati doneminde Nisan 1541 28 Kasim 1544 arasinda sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adami ve Serdaridir Iki kez Misir Valiligi yapmis ve Hindistan a sefere cikan ilk Osmanli Donanmasi na komuta etmistir Hadim Suleyman PasaHadim Suleyman Pasa gravur portresi 1590 lar Osmanli SadrazamiGorev suresi Nisan 1541 28 Kasim 1544Hukumdar I SuleymanYerine geldigi Lutfi PasaYerine gelen Damat Rustem PasaMisir BeylerbeyiGorev suresi 1524 1536Yerine geldigi Pargali Damat Ibrahim PasaYerine gelen Divane Husrev PasaGorev suresi 1536 1538Yerine geldigi Divane Husrev PasaYerine gelen Davud PasaKisisel bilgilerDogum 1467 civariOlum Eylul 1547 MalkaraHayatiHadim Suleyman Pasa devsirme olarak saraya geldi Enderun dan cikinca hadim akagalar arasina girdi Once hazinedarbasiliga yukseldi Daha sonra Macaristan sinirini korumakla gorevlendirildi Birinci Misir beylerbeyligi 1524 te Sam beylerbeyiligine atandi Misir a gidip Hain Ahmed Pasa isyaninin bastirip onu ortadan kaldiran Sadrazam Pargali Ibrahim Pasa nin davet uzerine 14 Haziran 1525 te de Misir Beylerbeyiligine atandi Misir da bulundugu 10 yillik sure zarfinda Osmanli merkezi yonetiminin guclenmesini ve eyalet gelirinin artmasini sagladi Osmanli egemenligini Yemen ve guney Misir da genisletip pekistirmek istemekteydi Ayni zamanda Hint ticaretine Portekiz Kralligi tehdidi ortaya cikmisti Portekizlilerin Umit Burnu nu gecip o zamanlarda Muslumanlarin tekelinde bulunan Baharat Yolu ticaretine alternatif bir yol acmalari ve Portekiz Kralligi nin yeni limanlarda soz sahibi olmak istemeleri Imparatorlugun Dogusunda gerginligi arttirmisti Aden Korfezi ve cevresinde seyruseferin guvenli olmasi ayrica Aden ve Yemen in tam bir Osmanli hakimiyeti altina girmesi icin Hadim Suleyman Pasa I Suleyman dan bir donanma kurmak icin izin istedi Gelen olumlu cevaba muteakiben 80 parcalik gemi yapilmak uzere gerekli malzemeler Suveys tersanesi istikametine dogru peyderpey 1530 31 yillari icerisinde ulastirildi Lakin bu donanmanin yapimi icin ayrilan Misir Eyaleti vergisi Iran a savas acilmasi sebebiyle bu cepheye kaydirildigi icin Suveys tersanesindeki donanma projesi bir sureligine ertelendi Padisah Iran a savas acilip Irakeyn Seferi ne baslayinca yeni cepheye destek olmak icin padisahin talimatiyla 26 Subat 1535 te Misir Beylerbeyligi gorevini Divane Husrev Pasa ya birakti Iran Seferi ve ikinci Misir beylerbeyiligi Irakeyn Seferi donusunde 1535 te Anadolu Beylerbeyiligine atandi Bu sirada Portekiz Kralliginin Hindistan da baskilari suruyordu Gucerat Sultani Bahadir Sah hem hediyelerle Osmanli Devleti Padisahina ulak gondermisti hem de hazinesini isgal altindaki ulkesinden daha guvenli bolgesine emaneten 3 adet kalyon ile yola cikartmisti 1536 yilinda Edirne ye ulasan Gucerat Sultani Bahadir Sah in elcisi Edirne de Padisah huzuruna kabul edildi Bahadir Sah hem ulkesini isgal eden Turk Mogol imparatoru Humayun Sah a hem de Portekiz Kralligi na karsi yardim istiyordu Osmanli Imparatorlugu Hindistan daki Musluman devletlerin ic islerine karismayi reddetti Lakin Portekiz Kralligi ni orada bir tehdit olarak gordugunu belirterek bir donanma hazirligina baslayacakti Elciyle bu gorusme yapildiginda Portekizliler Diu limanini ele gecirmislerdi Hadim Suleyman Pasa bu olaylar dogrultusunda Ocak 1537 de tekrar Misir Beylerbeyiligine getirildi ve Iran seferi dolayisiyla yarim kalan Suveys Donanmasini bitirmesi icin gorevlendirildi Diger taraftan Portekizlilere Suveys te bir Osmanli filosu kurulma haberinin almislardi Diu kalesini tahkim ettiler Subat 1537 de Bahadir Sah i Portekizliler hile ile oldurup kardesi Mahmut u Gucerat Sultani yaptilar Bahadir Sah Portekizlilerce olduruldu Haberi Osmanli Devleti ne tam bir yil sonra Subat 1538 de ulasti Bunun uzerine Padisah Misir a donanma yapiminin hizlandirilmasi talimatini verdi Ayrica Bahadir Sah in varisi olmadigi icin Gucerat ta veraset kavgalari bas gostermisti Bunun uzerine Kanuni Sultan Suleyman Bahadir Sah in elci yolladigi sirada Mekke ye 3 kalyonla gonderdigi Gucerat devlet hazinesini Istanbul a getirmeye karar verdi Once Iskenderun a getirilen hazine Salih Reis gozetiminde Istanbul a getirilecekti Bu nakliyat haberini alan Cenevizli amiral Andrea Doria Salih Reis in filosunu zaptetmeye calistiysa da Barbaros Hayreddin Pasa nin mudahale etmesi uzerine emeline ulasamadi Donanma hazirligi hem yeni gemilerin yapimiyla hem de eski gemilerin toplarla takviye edilmesiyle suruyordu Bu sirada Venedik Cumhuriyeti ile Osmanli Devleti nin arasi bozuldugu icin Iskenderun da ve Istanbul da Venedik ticaret gemilerine el konulmus ve murettebati da esir edilmisti Hadim Suleyman Pasa bazi murettebati donanmayi guclendirmek icin sefere beraberinde goturdu Aden in Zapti Hadim Suleyman Pasa kendi arzusu uzerine Suveys Donanmasi Serdarligina atandi 13 Haziran 1538 de 76 parca gemi ve 1500 u yeniceri 6500 asker ile Suveys ten ayrildi Tur da bulunan 30 gemi de donanmaya katildiktan sonra Temmuz ayinin ortasinda tum donanma Cidde de toplandi Kameran limaninin geldiginde daha once Osmanli egemenligini kabul etmis olan Aden Emiri Amir bin Davud u tekrar itaata davet etti 3 Agustos 1538 de ise donanma Aden Limani na demirledi Portekiz Kralligi na daha yakin olan Aden Emiri Amir Bin Davud once Suleyman Pasa tarafindan gemisine cagrildi Zamanin kroniklerine bakilacak olursa da onceden hasta askerlerin tedavisi bahanesiyle hasta olmayan askerler de sehre sokulmus ve onlara refakatci olarak da askerler Aden e girmislerdi Aden Emiri Suleyman Pasa nin gemisine 4 onemli adamiyla geldiginde tutuklandi ve asilarak idam edildi Bu sirada top atisi ile isaret verildi Hem limandaki donanmada bulunan askerler hem de iceriye hasta olarak ve refakatci olarak girmeyi basaran 500 silahli asker Aden i isgal ettiler Sehir yagmalandi Ganimet Suleyman Pasa nin emriyle toplanip haznedarina teslim etti 16 gun Aden de kalip sukuneti sagladiktan sonra Behram Bey i ve 500 askeri burada birakarak Hindistan a dogru yola koyuldu Gucerat kiyilarina yoneldi Hindistan Seferi ve basarisizlik 19 Agustos 1538 de Aden den demir alan Hadim Suleyman Pasa Serdarligindaki Osmanli donanmasi Cucerat kiyilarina erisip 2 Eylul de Diu nun 100 mil aciklarinda demirledi Ayin 4 unde ise Diu limanina yakin bir yerde demirledi Ayin 7 sinde patlak veren firtinada donanma hasar gordu Gemilerin tamiri icin Diu ya 20 mil mesafedeki Madresabat Caffarabad limanina demirledi Burada yaklasik 3 hafta kaldi Bu sure zarfinda hem Diu limanina gelen Portekiz yardim gemilerini engelleyememis olacakti hem de Portekizlilere hazirlik icin 3 hafta daha vermis olacakti Ayrica Madresebad a demirlerken 4 gemi halicte karaya oturdu Yuklerin bir kismi dokuldu Bunlarin icinde at eyeri de vardi Bu durum yerel yoneticilerce Turk lerin kendi ulkelerini de istila edeceklerine yoruldu Bu olaydan sonra yerel yonetimlerin erzak ve at destekleri sekteye ugradi Hindistan daki yerel yoneticilere varmadan once destekleri icin mektuplar yollayan Suleyman Pasa hem bu son olaya yuzunden hem de daha once izledigi politikalar sebebiyle cok fazla destek goremedi Bu durumun kroniklerde ve gunumuz tarihcilerinin goruslerinde birlestigi uzere Hadim Suleyman Pasa nin Basta Aden Emiri ni idam etmesi gibi ven vermeyen politikalarindan kaynaklandigi soylenebilir Eylul ayinda Diu Kusatmasi ni baslatti ama Portekiz muhafizi Antonio de Silva nin direnisi ile cok iyi takhim edilmis bu kaleyi eline geciremedi Hindistan da Diu limanini bir us olarak kullanmasi gerektiginin bilincinde oldugu dusunuldugunde Hadim Suleyman Pasa nin daha fazla muttefik edinmesi icin daha ilimli bir politika gutmesi gerektigi genel kabul gormektedir Bolgedeki Turk devletleri Hadim Suleyman Pasa nin askerlerle topraklarindan gecmelerini bir tehdit olarak gormus mumkun mertebe desteklerini belli etmeden de olsa geciktirerek ya da tam bir karsi durusla esirgemislerdir Hindistan dan geri donus Hindistan dan basarisiz donus Hadim Suleyman Pasa nin saldirgan yonetim tarzini daha da sertlestirdigi kabul edilebilir Once Zebid kalesine hucum etmistir Yenilgiyi kabul ederek boynunda urgan ile teslim olan Zebid Beyi Nahuda Ahmed i idam ettirmistir Zebid den geri donus yolunda 140 Portekizli esirin idam edilmesi sertliginin bir baska gostergesidir Zebid kalesini eline gecirdikten sonra bir idari reform yaparak 1539 da Yemen Aden ve i de icine alan Yemen Eyaleti ni olusturdu Bu eyalet valiligine Biyikli Mehmet Pasa nin oglu Mustafa Pasa yi vali tayin etti Cidde ye 31 Mart 1539 da geldi Donanmayi Suveys e geri gonderip kendisi Cidde den kara yolu ile Mekke ve Medine ye hacca gitti Sonra Mayista Misir a geri dondu Istanbul dan gelen emirle Divan i Humayun a rapor vermek uzere Kasim ayinda Istanbul a dondu Istanbul yillari ve olumu 1539 sonlarina dogru Istanbul a donup Kubbealti Vezirligine getirildi Once ikinci vezirlige yukseldi sonra da Nisan 1541 de Lutfi Pasa yerine Sadrazam oldu Kanuni Suleyman in 1541 Macaristan seferi sirasinda ulkenin dogu sinirini korumak hedefiyle Tokat bolgesinde Artukabada a gonderildi Daha sonraki Istolni Belgrad seferinde ise Kanuni nin maiyetinde bulundu 28 Kasim 1544 te yerine Misir Beylerbeyiligine getirilen Divane Husrev Pasa ile Hadim Suleyman Pasa nin Misir Beylerbeyi oldugu siradaki uygulamalari hususunda suclamalarda bulununca aralarinda tartisma cikti Hatta padisah onunde hancerler cekildi Bunun uzerine Kanuni Sultan Suleyman her iki Pasayi da gorevden aldi Hadim Suleyman Pasa Malkara ya suruldu Hakkinda one surulen suclamalardan aklanmasinin ardindan kisa bir sure sonra Eylul 1547 de Malkara da hayatini kaybetti DegerlendirmeSicill i Osmani de soyle degerlendirilmektedir Sert tedbirli ve cesurdu Ihtisama duskun olup bin nefer kolesi vardi EserleriKahire kalesini tamir ettirmistir Kusun da bir zaviye Bulak ve Yemen de camii ribat hamam gibi hayir eserleri yaptirmistir Kaynakca a b c d e f Aslan Adnan Suleyman Pasa Hadim 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 567 668 ISBN 975 08 0072 9 a b Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C 1II say 78 79 1 OTAM 2008 Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi Dergisi No 23 Say 195 239 Yayin T Ana Britannica Hadim Suleyman Pasa MaddesiDis kaynaklarDanismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Uzuncarsili Ismail Hakki 8 bas 1998 Osmanli Tarihi II Cilt Istanbul un Fethinden Kanuni Sultan Suleyman in Olumune Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0012 X Say 393 397 549 Aslan Adnan Suleyman Pasa Hadim 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 567 668 ISBN 975 08 0072 9 Kerr R ve F A Eden 1972 Particular relation of the expedition of Solayman Pasha from Suez to India against the portuguese at Diu Edinburg Ingilizce Dis baglantilarMehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C 1II say 78 79 Online 2 Afyoncu Erhan 2010 Suleyman Pasa Hadim Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 38 Sayfa 96 98 Ankara TDIV Online 3 5 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Lutfi Pasa Osmanli Sadrazami Nisan 1541 28 Kasim 1544 Sonra gelen Damat Rustem Pasa