Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hayvan bilinci veya hayvan farkındalığı, bir hayvanın içindeki öz farkındalığın veya kendi içindeki bir dış nesnenin veya bir şeyin farkında olmasının niteliği veya durumudur. İnsanlarda bilinç şu şekilde tanımlanmaktadır: duyarlılık, farkındalık, öznellik, qualia, tecrübe veya hissetme yeteneği, uyanıklık, benlik duygusuna sahip olma ve zihnin yürütme kontrol sistemi. Tanımdaki tüm güçlüklere rağmen, pek çok filozof bilincin ne olduğu hakkında geniş ölçüde ortak bir temel sezginin var olduğuna kanaat getirmektedir.
Hayvan bilinci meselesi birçok zorluk barındırmaktadır. Diğer zihinler problemini özellikle ciddi bir biçimde ortaya çıkarmaktadır, çünkü insan dilini kullanma yeteneğinden yoksun olan hayvanlar deneyimlerini aktaramazlar. Bu soru hakkında objektif bir şekilde akıl yürütmek de oldukça güçtür, çünkü bir hayvanın bilinçli olduğunu reddetmek genellikle onların hissetmediklerini, yaşamlarının bir değeri olmadığını ve onlara zarar vermenin ahlaki açıdan yanlış olmadığını ifade etmek anlamına gelmektedir. Örneğin, 17. yüzyıl Fransız filozofu René Descartes, yalnızca insanların bir bilince sahip olduğunu öne sürerek hayvanlara kötü muamele edilmesine gerekçe sunduğu için bazen eleştirilmektedir.
Bilincin özünün öznel deneyim olduğunu düşünen felsefeciler, bununla bağlantılı olarak, genellikle hayvan bilincinin varlığının ve doğasının asla kesin olarak bilinemeyeceğine de inanırlar. Amerikalı filozof Thomas Nagel, (Yarasa Olmak Nasıl Bir Şeydir?) başlıklı etkileyici makalesinde bu bakış açısını dile getirmiştir. Bir organizmanın "ancak ve ancak o organizma olmak gibi bir şey varsa" bilinçli olduğunu söylemiş ve bir hayvanın beyni ve davranışı hakkında ne kadar çok şey bilirsek bilelim, kendimizi asla gerçekten hayvanın zihnine koyamayacağımızı ve onların dünyasını kendileri gibi deneyimleyemeyeceğimizi savunmuştur. Bilişsel bilim adamı Douglas Hofstadter gibi diğer düşünürler ise bu argümanı tutarsız olduğu gerekçesiyle reddetmekteydiler. Birçok psikolog ve etolog, hayvanların doğrudan algılayamadıkları şeyler hakkında inançlara sahip olduklarını ortaya koyan çeşitli davranışları tanımlayarak hayvan bilincinin varlığını savunmuştur. Walter Veit'in 2023 tarihli A Philosophy for the Science of Animal Consciousness adlı kitabı bu kanıtların önemli bir kısmını gözden geçirmektedir.
Hayvanların bir bilince sahip olup olmadığı konusu yüz yılı aşkın bir süredir aktif olarak araştırılmaktadır. 1927'de Amerikalı fonksiyonel psikolog Harvey Carr, hayvanlarda farkındalığın geçerli bir şekilde ölçülmesi veya anlaşılmasının "insandaki temel koşullarının doğru ve eksiksiz bir şekilde bilinmesine" bağlı olduğunu savunmuştur. 1985 yılında "en iyi yaklaşımın, normal insan fetüslerinde, bebeklerde ve çocuklarda öz-bilincin, algının, iletişimin, niyetin, inançların ve düşüncenin doğuşunu ve gelişimini izlemek için deney, özellikle psikofizik ve gözlem kullanmak olduğu" sonucuna ulaşmıştır. 2012 yılında bir grup sinirbilimci Cambridge Bilinç Deklarasyonu'nu imzalamış ve bu deklarasyonda kesin bir dille "İnsanlar bilinç oluşturan nörolojik alt katmanlara sahip olma konusunda benzersiz değildir. Tüm memeliler ve kuşlar dahil olmak üzere insan olmayan hayvanlar ve ahtapotlar dahil olmak üzere diğer birçok canlı da bu sinirsel alt katmanlara sahiptir." ifadesi belirtilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ 7 July 2012. Written by Philip Low and edited by Jaak Panksepp, Diana Reiss, David Edelman, Bruno Van Swinderen, Philip Low and Christof Koch. University of Cambridge.
- ^ "Consciousness". Merriam-Webster. 24 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2014.
- ^ a b Veit, Walter (2023). A Philosophy for the Science of Animal Consciousness. New York: Routledge. ISBN .
- ^ Farthing G (1992). The Psychology of Consciousness. Prentice Hall. ISBN .
- ^ John Searle (2005). "Consciousness". The Oxford companion to philosophy. Oxford University Press. ISBN .
- ^ Colin Allen (6 Şubat 2024). Animal consciousness. Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2011 Edition). 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Peter Carruthers (1999). "Sympathy and subjectivity". Australasian Journal of Philosophy. 77 (4): 465-482. doi:10.1080/00048409912349231.
- ^ Miller, Michael R. (2013). "Descartes on Animals Revisited". Journal of Philosophical Research. 38: 89-114. doi:10.5840/jpr2013386.
- ^ Plotnik, JM; de Waal, FBM; Reiss, D (2006). "Self-recognition in an Asian elephant". Proceedings of the National Academy of Sciences. 103 (45). ss. 17053-17057. Bibcode:2006PNAS..10317053P. doi:10.1073/pnas.0608062103. (PMC) 1636577 $2. (PMID) 17075063.
- ^ Thomas Nagel (1991). "Ch. 12 What is it like to be a bat?". Mortal Questions. Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Douglas Hofstadter (1981). "Reflections on What Is It Like to Be a Bat?". Douglas Hofstadter; Douglas Hofstadter; Daniel Dennett (Ed.). The Mind's I. Basic Books. ss. 403-414. ISBN .
- ^ a b Burghardt, Gordon M (1985). (PDF). American Psychologist. 40 (8): 905-919. doi:10.1037/0003-066X.40.8.905. (PMID) 3898938. 16 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Carr, H (1927). "The interpretation of the animal mind". Psychological Review. 34 (2): 87-106 [94]. doi:10.1037/h0072244.
- ^ Andrews, K. (2014). The Animal Mind: An Introduction to the Philosophy of Animal Cognition. Taylor & Francis. s. 51. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hayvan bilinci veya hayvan farkindaligi bir hayvanin icindeki oz farkindaligin veya kendi icindeki bir dis nesnenin veya bir seyin farkinda olmasinin niteligi veya durumudur Insanlarda bilinc su sekilde tanimlanmaktadir duyarlilik farkindalik oznellik qualia tecrube veya hissetme yetenegi uyaniklik benlik duygusuna sahip olma ve zihnin yurutme kontrol sistemi Tanimdaki tum gucluklere ragmen pek cok filozof bilincin ne oldugu hakkinda genis olcude ortak bir temel sezginin var olduguna kanaat getirmektedir Cambridge Bilinc Bildirgesi ne gore gri papaganlarda insan benzeri bilinc seviyeleri gozlemlenmistir Hayvan bilinci meselesi bircok zorluk barindirmaktadir Diger zihinler problemini ozellikle ciddi bir bicimde ortaya cikarmaktadir cunku insan dilini kullanma yeteneginden yoksun olan hayvanlar deneyimlerini aktaramazlar Bu soru hakkinda objektif bir sekilde akil yurutmek de oldukca guctur cunku bir hayvanin bilincli oldugunu reddetmek genellikle onlarin hissetmediklerini yasamlarinin bir degeri olmadigini ve onlara zarar vermenin ahlaki acidan yanlis olmadigini ifade etmek anlamina gelmektedir Ornegin 17 yuzyil Fransiz filozofu Rene Descartes yalnizca insanlarin bir bilince sahip oldugunu one surerek hayvanlara kotu muamele edilmesine gerekce sundugu icin bazen elestirilmektedir Filler kendini aynada taniyabilir Bilincin ozunun oznel deneyim oldugunu dusunen felsefeciler bununla baglantili olarak genellikle hayvan bilincinin varliginin ve dogasinin asla kesin olarak bilinemeyecegine de inanirlar Amerikali filozof Thomas Nagel Yarasa Olmak Nasil Bir Seydir baslikli etkileyici makalesinde bu bakis acisini dile getirmistir Bir organizmanin ancak ve ancak o organizma olmak gibi bir sey varsa bilincli oldugunu soylemis ve bir hayvanin beyni ve davranisi hakkinda ne kadar cok sey bilirsek bilelim kendimizi asla gercekten hayvanin zihnine koyamayacagimizi ve onlarin dunyasini kendileri gibi deneyimleyemeyecegimizi savunmustur Bilissel bilim adami Douglas Hofstadter gibi diger dusunurler ise bu argumani tutarsiz oldugu gerekcesiyle reddetmekteydiler Bircok psikolog ve etolog hayvanlarin dogrudan algilayamadiklari seyler hakkinda inanclara sahip olduklarini ortaya koyan cesitli davranislari tanimlayarak hayvan bilincinin varligini savunmustur Walter Veit in 2023 tarihli A Philosophy for the Science of Animal Consciousness adli kitabi bu kanitlarin onemli bir kismini gozden gecirmektedir Hayvanlarin bir bilince sahip olup olmadigi konusu yuz yili askin bir suredir aktif olarak arastirilmaktadir 1927 de Amerikali fonksiyonel psikolog Harvey Carr hayvanlarda farkindaligin gecerli bir sekilde olculmesi veya anlasilmasinin insandaki temel kosullarinin dogru ve eksiksiz bir sekilde bilinmesine bagli oldugunu savunmustur 1985 yilinda en iyi yaklasimin normal insan fetuslerinde bebeklerde ve cocuklarda oz bilincin alginin iletisimin niyetin inanclarin ve dusuncenin dogusunu ve gelisimini izlemek icin deney ozellikle psikofizik ve gozlem kullanmak oldugu sonucuna ulasmistir 2012 yilinda bir grup sinirbilimci Cambridge Bilinc Deklarasyonu nu imzalamis ve bu deklarasyonda kesin bir dille Insanlar bilinc olusturan norolojik alt katmanlara sahip olma konusunda benzersiz degildir Tum memeliler ve kuslar dahil olmak uzere insan olmayan hayvanlar ve ahtapotlar dahil olmak uzere diger bircok canli da bu sinirsel alt katmanlara sahiptir ifadesi belirtilmistir Ayrica bakiniz Hayvan bilisi Hayvan haklari Ulke veya bolgeye gore hayvan haklari Yapay bilinc Farkindalik Biyosemiyotik Kavanozda beyin Bilinc Epifenomenalizm Dissallik Bilincin zor problemi Zihin beden problemi Zihin felsefesi Bitkisel psisizm Diger zihinler problemi Duyarlilik VeganizmKaynakca 7 July 2012 Written by Philip Low and edited by Jaak Panksepp Diana Reiss David Edelman Bruno Van Swinderen Philip Low and Christof Koch University of Cambridge Consciousness Merriam Webster 24 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2014 a b Veit Walter 2023 A Philosophy for the Science of Animal Consciousness New York Routledge ISBN 978 1 032 34361 7 Farthing G 1992 The Psychology of Consciousness Prentice Hall ISBN 978 0 13 728668 3 John Searle 2005 Consciousness The Oxford companion to philosophy Oxford University Press ISBN 978 0 19 926479 7 Colin Allen 6 Subat 2024 Animal consciousness Stanford Encyclopedia of Philosophy Summer 2011 Edition 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 Peter Carruthers 1999 Sympathy and subjectivity Australasian Journal of Philosophy 77 4 465 482 doi 10 1080 00048409912349231 Miller Michael R 2013 Descartes on Animals Revisited Journal of Philosophical Research 38 89 114 doi 10 5840 jpr2013386 Plotnik JM de Waal FBM Reiss D 2006 Self recognition in an Asian elephant Proceedings of the National Academy of Sciences 103 45 ss 17053 17057 Bibcode 2006PNAS 10317053P doi 10 1073 pnas 0608062103 PMC 1636577 2 PMID 17075063 Thomas Nagel 1991 Ch 12 What is it like to be a bat Mortal Questions Cambridge University Press ISBN 978 0 521 40676 5 Douglas Hofstadter 1981 Reflections on What Is It Like to Be a Bat Douglas Hofstadter Douglas Hofstadter Daniel Dennett Ed The Mind s I Basic Books ss 403 414 ISBN 978 0 7108 0352 8 a b Burghardt Gordon M 1985 PDF American Psychologist 40 8 905 919 doi 10 1037 0003 066X 40 8 905 PMID 3898938 16 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Carr H 1927 The interpretation of the animal mind Psychological Review 34 2 87 106 94 doi 10 1037 h0072244 Andrews K 2014 The Animal Mind An Introduction to the Philosophy of Animal Cognition Taylor amp Francis s 51 ISBN 978 1 317 67676 8