Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prokopius (Yunanca: Προκόπιος ὁ Καισαρεύς, Latince: Procopius Caesarensis; y. MS 500, Kayserya - y. MS 565), Filistin kökenli Bizanslı tarihçi. İmparator I. Justinianus döneminde yapılan savaşlarda General Belisarius'a eşlik etmiş ve 6. yüzyılın en önemli tarihçisi olmuştur. Justinianus'un Savaşları, I. Justinianus'un Binaları ve Gizli Tarih isimli kitapları yazmıştır. Antik dünyanın son büyük tarihçisi olarak anılır.
| Kayseryalı Prokopius | |
|---|---|
| Doğum | MS 500 Kayserya, Filistin, Doğu Roma İmparatorluğu |
| Ölüm | MS 565 |
| Meslek | Tarihçi |
| Önemli eser | Gizli Tarih, Justinianus Döneminde Yapılar, Justinianus'un Savaşları |
Yazmaları
Prokopius'un yazmaları, İmparator I. Justinianus'un hükümdarlığının ana bilgi kaynaklarıdır. Procopius, I. Justinianus'un yaptığı savaşları anlatan methiye şeklinde sekiz tarih kitabı ve Justinianus'un İmparatorluk'ta yaptıklarını anlattığı Gizli Tarih (Yunanca: Anekdota) isimli bir kitabı vardır. Bu kitapta Procopius, yazdığı "resmi tarih"e dâhil edemediği skandalları anlatır.
Justinianus'un savaşları
Prokopius'un Justinianus'un Savaşları (Yunanca: Ὑπέρ τῶν πολέμων λόγοι, Latince: De Bellis, "Savaşlar hakkında"), Gizli Tarih kadar bilinmese de, O'nun açıkçası en önemli çalışmasıdır. Tek cilt olarak basılan ilk yedi kitabın çok büyük kısmı 545 yılında tamamlanmış ama basımdan önce yüzyılın ortasında erken 551 yılına ait son olaylarla güncellenmiştir.
İlk iki kitap (sıklıkla Pers Savaşı, Latince De Bello Persico olarak bilinir), Romalılarla ile Sasani İmparatorluğu arasında Mezopotamya, Suriye, Ermenistan, Lazika ve yaklaşık olarak bugüngü Gürcistan'da geçen savaşları anlatır. Sasani Şahı I. Kavad'e yapılan sefer, 532 yılındaki İstanbul'daki Nika Ayaklanması, Kavad'ın halefi I. Hüsrev ile yapılan savaş ve onun Antakya'yı talan edip, orada yaşayanları Mezopotamya'ya götürmesi, 542 yılında İstanbul'da görülen veba salgını hakkında detaylar bu kitaplarda mevcuttur. Ayrıca, Prokopius'un hamisi, Romalı general Belisarius'un kariyerinin erken dönemi hakkında bazı detaylar verir. Sonraki iki kitap (sıklıkla Vandal Savaşı, Latince De Bello Vandalico olarak bilinir), Belisarius'un, Afrika vilayetinde bulunan Vandal Krallığında karşı yürüttüğü savaşı anlatır. Kalan bir kitap (sıklıkla Got Savaşı, Latince De Bello Gothico olarak bilinir), Belisarius ve diğerlerinin, Ostrogotların egemenliği altındaki İtalya'nın yenin fethini anlatır. Napoli ve Roma kuşatmaları hakkında da bilgiler mevcuttur.
Sonradan, Prokopius sekizinci bir kitap (sıklıkla Savaşlar VIII ya da Got Savaşları IV olarak bilinir) eklemiştir, bu kitap ile tarihi Roma ordusunun Narses komutasında Ostrogot Krallığı'nı yok ettiği 552/553 yılına getirmiştir. Bu sekizinci kitap, İtalya ve doğu cephesindeki yeni seferleri anlatır.
Justinianus'un Savaşları, daha sonra yazılmış Bizans tarih yazmalarında etkili olmuştur. Prokopius'un çalışmalarının devamı, ölümünden sonra, şair ve tarihçi Mirinalı Agathias tarafından devam ettirilmiştir.
Gizli Tarih
Meşhur Gizli Tarih (Latince Historia Arcana), yüzyıllar sonra Vatikan kütüphanesinde bulunmuş ve Lyon'da tarafından 1623 yılında basılmıştır. Varlığı "Suda" (ya da Souda (Yunanca: Σοῦδα)) olarak adlandırılan 10. yüzyıl Antik Akdeniz'in Bizans Ansiklopedisi'nden bilinmekteydi. Bu ansiklopedide Anekdota (Yunanca: Ἀνέκδοτα, Latince Anecdota, "yayınlanmamış yazmalar") olarak geçmekteydi. Gizli Tarih, Justinianus'un Savaşları isimli yedi kitabın ilkiyle aynı yılları kapsamakla beraber, bu kitaplar basıldıktan sonra yazıldığı düşünülmektedir. Son görüşler, yazım tarihini 550 ya da 558'e götürür ya da belki 562 gibi daha sonraya.
Gizli Tarih, önceki komutanı ve hamisi Belisarius, Belisarius'un karısı Antonina ile beraber İmparator I. Justinianus, karısı İmparatoriçe Theodora hakkında yaşadığı derin hayal kırıklıklarını açığa vurur. Anekdotlar, İmparator, karısı ve çevrelerinin özel yaşamları kadar halka açık hareketlerindeki gizli ruhu açığa çıkardığı iddia eder. Justinianus, zalim, rüşvet alan, müsrif ve yetersiz şekilde değerlendirilmiştir. Theodora'nın ise, okuyucu, daha detaylı ele alındığını görür, şirretlikle birleşmiş müstehcen ve doymak bilmez şehvetle resmedilmiştir.
Justinianus'un binaları
Prokopius'un Justinianus'un binaları (Yunanca: Περί Κτισμάτων, Latince: De Aedificiis, "Binalar Üzerine"), imparatorluktaki Justinianus'un binaları üzerine yazdığı methiyedir.
Kaynakça
- ^ Cresci, Lia Raffaella. "Procopio al confine tra due tradizioni storiografiche". Rivista di Filologia e di Istruzione Classica 129.1 (2001) 61–77.
Prokopius'un eserleri
- Procopius. Procopii Caesariensis Opera Omnia. Haz. J. Haury, G. Wirth. Üç cilt. Leipzig: Teubner, 1976-64. (Yunanca metin.)
- Procopius. History of Wars, The Anecdota or Secret History, On Buildings. Hazırlayan ve çeviren: H. B. Dewing. 7 cilt. Loeb Classical Library. Cambridge, Mass.: Harvard University Press and London, Hutchinson, 1914-40. (Yunanca metin ve İngilizce çeviri.)
Türkçeye Çevrilen Eserleri
- Prokopius (Çeviren: Orhan Duru) (2009, yeni baskı 2011), Bizans'ın Gizli Tarihi., İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Prokopius (Çeviren: Erendiz Özbayoğlu), (2004), İstanbul'da Iustinianus Döneminde Yapılar, Birinci Kitap. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2004.
- Prokopius (Çeviren: Adil Calap), (2002), İstanbul'da İsyan ve Veba. İstanbul: Lir Yayınevi,
Üzerine yapılan incelemeler (Türkçe)
- Akkaya, Emine. "Prokopios’un Savaşlar Tarihi ve Gizli Tarih Eserlerinde İmparator Iustınıanus’un Portresi" 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu, Bildiriler, C. I, haz. A. Bedir, B. Soykan, U. C. D. İmamoğlu, Ankara, TTK, 2022, s. 183-194.
- Düzgüner, Fırat. Iustinianus Dönemi'nde İstanbul'da Yapılar: Procopius'un Birinci Kitabının Analizi, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2004.
- Ersoy, Tolga. "Bizans-Sâsâni Savaşları Bağlamında Prokopios’un Akhunları Tasviri", XVII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 15-17 Eylül 2014, Kongreye Sunulan Bildiriler, II. Cilt - I. Kısım: Orta Asya Ve Kafkasya Tarihi, Ankara: TTK, 2018, s. 88-106.
- Ersoy, Tolga. Prokopios'un Yapıtlarında Perslerin Temsili 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2009.
- Menzilcioğlu, Çiğdem. Latince sanat terimleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme: Procopius "de Aedificiis" 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1994.
- Taştekin, Dilan. Procopius'un Tarihçiliği, M.S. 6. Yüzyılda Doğu Akdeniz ve Anadolu Tarihine Katkısı 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2020.
- Zehiroğlu, A. Mican. "Prokopius'un Trabzon Seyahati", Tarih ve Toplum, Sayı: 200, Ağustos, 2000.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Procopius tarafından ya da onun hakkında yazılmış çalışmalar
Prokopius'un metinleri
- Complete Works 18 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Greek text (Migne Patrologia Graeca) with analytical indexes
- The Secret History 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., English translation (Atwater, 1927) at the Internet Medieval Sourcebook
- The Secret History, English translation (Dewing, 1935) at
- The Buildings, English translation (Dewing, 1935) at LacusCurtius
- Greek text with commentaries, index nominum, etc. at Sorin Olteanu's LTDM Project
- Prokopius çalışmaları – Gutenberg Projesi
- Internet Archive'daki Prokopius tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
- Procopius on LibriVox
- H. B. Dewing's Loeb edition of the works of Procopius: vols. I–VI at the Internet Archive (History of the Wars, Secret History)
- (1888): Of the buildings of Justinian by Procopius, (ca 560 A.D)
- Complete Works 1, Greek ed. by , Latin trans. by in Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae Pars II Vol. 1, 1833. (Persian Wars I–II, Vandal Wars I–II)
- Complete Works 2, Greek ed. by K. W. Dindorf, Latin trans. by Claude Maltret in Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae Pars II Vol. 2, 1833. (Gothic Wars I–IV)
- Complete Works 3 10 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Greek ed. by K. W. Dindorf, Latin trans. by Claude Maltret in Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae Pars II Vol. 3, 1838. (Secret History, Buildings of Justinian)
İkincil malzemeler
![image]()
Bu madde şu anda kamu malı olan yayından metin içerir: 
![image]()
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Procopius of Caesarea". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.- Prokopius için giriş Suda'dan.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prokopius Yunanca Prokopios ὁ Kaisareys Latince Procopius Caesarensis y MS 500 Kayserya y MS 565 Filistin kokenli Bizansli tarihci Imparator I Justinianus doneminde yapilan savaslarda General Belisarius a eslik etmis ve 6 yuzyilin en onemli tarihcisi olmustur Justinianus un Savaslari I Justinianus un Binalari ve Gizli Tarih isimli kitaplari yazmistir Antik dunyanin son buyuk tarihcisi olarak anilir Kayseryali ProkopiusDogumMS 500 Kayserya Filistin Dogu Roma ImparatorluguOlumMS 565MeslekTarihciOnemli eserGizli Tarih Justinianus Doneminde Yapilar Justinianus un SavaslariYazmalariProkopius un yazmalari Imparator I Justinianus un hukumdarliginin ana bilgi kaynaklaridir Procopius I Justinianus un yaptigi savaslari anlatan methiye seklinde sekiz tarih kitabi ve Justinianus un Imparatorluk ta yaptiklarini anlattigi Gizli Tarih Yunanca Anekdota isimli bir kitabi vardir Bu kitapta Procopius yazdigi resmi tarih e dahil edemedigi skandallari anlatir Justinianus un savaslari Belisarius bu mozaikte Imparator I Justinianus un yaninda duran sakalli kisi olabilir Bu mozaik Ravenna sehrinde bulunan San Vitale Kilisesi ndedir ve Bizans ordusunun Belisarius un yetenekli liderliginde Italya yi yeniden fethini kutlamasi anisina yapilmistir Prokopius un Justinianus un Savaslari Yunanca Ὑper tῶn polemwn logoi Latince De Bellis Savaslar hakkinda Gizli Tarih kadar bilinmese de O nun acikcasi en onemli calismasidir Tek cilt olarak basilan ilk yedi kitabin cok buyuk kismi 545 yilinda tamamlanmis ama basimdan once yuzyilin ortasinda erken 551 yilina ait son olaylarla guncellenmistir Ilk iki kitap siklikla Pers Savasi Latince De Bello Persico olarak bilinir Romalilarla ile Sasani Imparatorlugu arasinda Mezopotamya Suriye Ermenistan Lazika ve yaklasik olarak bugungu Gurcistan da gecen savaslari anlatir Sasani Sahi I Kavad e yapilan sefer 532 yilindaki Istanbul daki Nika Ayaklanmasi Kavad in halefi I Husrev ile yapilan savas ve onun Antakya yi talan edip orada yasayanlari Mezopotamya ya goturmesi 542 yilinda Istanbul da gorulen veba salgini hakkinda detaylar bu kitaplarda mevcuttur Ayrica Prokopius un hamisi Romali general Belisarius un kariyerinin erken donemi hakkinda bazi detaylar verir Sonraki iki kitap siklikla Vandal Savasi Latince De Bello Vandalico olarak bilinir Belisarius un Afrika vilayetinde bulunan Vandal Kralliginda karsi yuruttugu savasi anlatir Kalan bir kitap siklikla Got Savasi Latince De Bello Gothico olarak bilinir Belisarius ve digerlerinin Ostrogotlarin egemenligi altindaki Italya nin yenin fethini anlatir Napoli ve Roma kusatmalari hakkinda da bilgiler mevcuttur Sonradan Prokopius sekizinci bir kitap siklikla Savaslar VIII ya da Got Savaslari IV olarak bilinir eklemistir bu kitap ile tarihi Roma ordusunun Narses komutasinda Ostrogot Kralligi ni yok ettigi 552 553 yilina getirmistir Bu sekizinci kitap Italya ve dogu cephesindeki yeni seferleri anlatir Justinianus un Savaslari daha sonra yazilmis Bizans tarih yazmalarinda etkili olmustur Prokopius un calismalarinin devami olumunden sonra sair ve tarihci Mirinali Agathias tarafindan devam ettirilmistir Gizli Tarih Meshur Gizli Tarih Latince Historia Arcana yuzyillar sonra Vatikan kutuphanesinde bulunmus ve Lyon da tarafindan 1623 yilinda basilmistir Varligi Suda ya da Souda Yunanca Soῦda olarak adlandirilan 10 yuzyil Antik Akdeniz in Bizans Ansiklopedisi nden bilinmekteydi Bu ansiklopedide Anekdota Yunanca Ἀnekdota Latince Anecdota yayinlanmamis yazmalar olarak gecmekteydi Gizli Tarih Justinianus un Savaslari isimli yedi kitabin ilkiyle ayni yillari kapsamakla beraber bu kitaplar basildiktan sonra yazildigi dusunulmektedir Son gorusler yazim tarihini 550 ya da 558 e goturur ya da belki 562 gibi daha sonraya Gizli Tarih onceki komutani ve hamisi Belisarius Belisarius un karisi Antonina ile beraber Imparator I Justinianus karisi Imparatorice Theodora hakkinda yasadigi derin hayal kirikliklarini aciga vurur Anekdotlar Imparator karisi ve cevrelerinin ozel yasamlari kadar halka acik hareketlerindeki gizli ruhu aciga cikardigi iddia eder Justinianus zalim rusvet alan musrif ve yetersiz sekilde degerlendirilmistir Theodora nin ise okuyucu daha detayli ele alindigini gorur sirretlikle birlesmis mustehcen ve doymak bilmez sehvetle resmedilmistir Justinianus un binalari Prokopius un Justinianus un binalari Yunanca Peri Ktismatwn Latince De Aedificiis Binalar Uzerine imparatorluktaki Justinianus un binalari uzerine yazdigi methiyedir Kaynakca Cresci Lia Raffaella Procopio al confine tra due tradizioni storiografiche Rivista di Filologia e di Istruzione Classica 129 1 2001 61 77 Prokopius un eserleriProcopius Procopii Caesariensis Opera Omnia Haz J Haury G Wirth Uc cilt Leipzig Teubner 1976 64 Yunanca metin Procopius History of Wars The Anecdota or Secret History On Buildings Hazirlayan ve ceviren H B Dewing 7 cilt Loeb Classical Library Cambridge Mass Harvard University Press and London Hutchinson 1914 40 Yunanca metin ve Ingilizce ceviri Turkceye Cevrilen EserleriProkopius Ceviren Orhan Duru 2009 yeni baski 2011 Bizans in Gizli Tarihi Istanbul Turkiye Is Bankasi Yayinlari ISBN 9944884549 Prokopius Ceviren Erendiz Ozbayoglu 2004 Istanbul da Iustinianus Doneminde Yapilar Birinci Kitap Istanbul Arkeoloji ve Sanat Yayinlari 2004 Prokopius Ceviren Adil Calap 2002 Istanbul da Isyan ve Veba Istanbul Lir Yayinevi ISBN 9789758654086Uzerine yapilan incelemeler Turkce Akkaya Emine Prokopios un Savaslar Tarihi ve Gizli Tarih Eserlerinde Imparator Iustinianus un Portresi 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Prof Dr Halil Inalcik Tarih ve Tarihcilik Sempozyumu Bildiriler C I haz A Bedir B Soykan U C D Imamoglu Ankara TTK 2022 s 183 194 Duzguner Firat Iustinianus Donemi nde Istanbul da Yapilar Procopius un Birinci Kitabinin Analizi Istanbul Arkeoloji ve Sanat Yayinlari 2004 Ersoy Tolga Bizans Sasani Savaslari Baglaminda Prokopios un Akhunlari Tasviri XVII Turk Tarih Kongresi Ankara 15 17 Eylul 2014 Kongreye Sunulan Bildiriler II Cilt I Kisim Orta Asya Ve Kafkasya Tarihi Ankara TTK 2018 s 88 106 Ersoy Tolga Prokopios un Yapitlarinda Perslerin Temsili 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Istanbul Istanbul Bilgi Universitesi 2009 Menzilcioglu Cigdem Latince sanat terimleri uzerine karsilastirmali bir inceleme Procopius de Aedificiis 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Istanbul Istanbul Universitesi 1994 Tastekin Dilan Procopius un Tarihciligi M S 6 Yuzyilda Dogu Akdeniz ve Anadolu Tarihine Katkisi 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Istanbul Istanbul Universitesi 2020 Zehiroglu A Mican Prokopius un Trabzon Seyahati Tarih ve Toplum Sayi 200 Agustos 2000 Dis baglantilarVikikaynak ta Procopius tarafindan ya da onun hakkinda yazilmis calismalar Prokopius un metinleri Complete Works 18 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Greek text Migne Patrologia Graeca with analytical indexes The Secret History 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde English translation Atwater 1927 at the Internet Medieval Sourcebook The Secret History English translation Dewing 1935 at The Buildings English translation Dewing 1935 at LacusCurtius Greek text with commentaries index nominum etc at Sorin Olteanu s LTDM Project Prokopius calismalari Gutenberg Projesi Internet Archive daki Prokopius tarafindan olusturulan ya da hakkindaki eserler Procopius on LibriVox H B Dewing s Loeb edition of the works of Procopius vols I VI at the Internet Archive History of the Wars Secret History 1888 Of the buildings of Justinian by Procopius ca 560 A D Complete Works 1 Greek ed by Latin trans by in Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae Pars II Vol 1 1833 Persian Wars I II Vandal Wars I II Complete Works 2 Greek ed by K W Dindorf Latin trans by Claude Maltret in Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae Pars II Vol 2 1833 Gothic Wars I IV Complete Works 3 10 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Greek ed by K W Dindorf Latin trans by Claude Maltret in Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae Pars II Vol 3 1838 Secret History Buildings of Justinian Ikincil malzemeler Bu madde su anda kamu mali olan yayindan metin icerir Herbermann Charles Ed 1913 Procopius of Caesarea Katolik Ansiklopedi Ingilizce New York Robert Appleton Company Prokopius icin giris Suda dan