Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hristiyanlıkta İsa, birçok ana akım Hristiyan mezhebinde Üçlü Birlik'teki ikinci figür olan Oğul Tanrı'dır. Bununla birlikte, İsa'nın Tanrı'dan farklı bir kişilik olduğuna ve Tanrı'ya bağımlı olduğuna inanan mezhepler de vardır. Hristiyanlığın her biçiminde, İsa'nın "Eski Ahit" olarak adlandırılan Tanah'ta kehanet edilen (Yahudi mesih) olduğuna inanılmaktadır. Çarmıha gerilişi ve ardından dirilişi sayesinde Tanrı'nın insanlara kurtuluş ve sonsuz yaşam sunduğuna, ve İsa'nın, insanlığı Tanrı ile barışın günahını telafi etmek için öldüğüne inanılmaktadır.
Bu öğretiler İsa'nın Tanrı'nın Kuzusu olarak, Tanrı'nın iradesine tam itaatin bir işareti olarak onun fiilinin bir aracı ve hizmetkârı olarak Golgota'da çarmıha gerilmiş acı çekmeyi seçtiğini vurgulamaktadır. İsa'nın bu itaati, Âdem'in itaatsizliğinin aksine onu itaatkâr bir ahlâk mümessili olarak konumlandırır.
Günümüzde İsa'nın doğası hakkında teolojik tartışmalar olsa da, teslisçi Hristiyanlar İsa'nın kişisel , Tanrı'nın vücut bulmuş hali, ve "gerçek Tanrı ve gerçek insan" olduğuna inanırlar—hem tamamen tanrısal hem de tamamen insan. Bununla birlikte, Mesih'te Kardeşler (Kristadelfianlar) İsa'nın diğer her bakımdan büsbütün insan olduğuna, ölümlü bir insan olarak acılar ve denenmelerle karşılaştığına, sınanmalardan geçtiğine, ancak günah işlemediğine inanır.Yeni Ahit'e göre İsa, Tanrı'nın sağ tarafında oturmak üzere göğe yükselmiştir.Kıyamet için dünyaya geri dönecek ve gelecek Dünya'da Kudüs merkezli Tanrı'nın Krallığı'nı kuracaktır.
Hayatı
Doğumu ve şeceresi
Hristiyan dünyâsında, İsa'nın yaşamına dair ana kaynaklar Yeni Ahit'teki dört kanonik incildir. Genel kabule göre bunlar İsa'nın ölümünden birkaç on yıl sonra yazılmışlardır. Annesi Meryem’in, İbrahim'in oğlu İshak'ın soyundan ve 12 İsrailoğlu kolu içinde Levioğullarının soyundan geldiği kabul edilir. Bunun sebebi, Luka'ya göre Meryem'in akrabası ve Vaftizci Yahya'nın annesi Elişeba'nın, Harun'un soyundan olmasıdır (Harun, Eski Ahit'e göre Levioğullarındandır). Thomas Aquinas, Meryem'in baba tarafından Yakup oğlu Yahuda'nın soyundan, anne tarafından ise Levioğullarından olduğu ihtimalini önermektedir. İsa, aynı zamanda Davud'un soyundan gelmektedir.
Luka'da İsa'nın Roma imparatoru Augustus zamanında Beytüllahim'de dünyaya geldiği yazmaktadır. Matta'da ise sadece Kral Hirodes ve Beytüllahim zikredilmektedir. Yeni Antlaşma, Meryem'in nişanlısı olarak andığı Marangoz Yusuf'un Davud'a kadar çıkan iki farklı soyağacını içermektedir. İki soyağacı arasında sayısal tutarsızlık ve kişi farklılıkları vardır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hristiyanlığa göre Tanrı'ın bir meleği Meryem isimli genç bir bakireye, bir oğul doğuracağını söyler. Çocuğun adı da İsa olacaktır. İsa, "Tanrı, kurtuluştur" demektir. İsa Mesih'in biyolojik babası yoktur,[] sadece annesi vardır. Tanrı kendi gücü ve sözüyle, Meryem'in hamile kalmasını sağlamıştır.
Çocukluğu ve gençliği
Çocukluk ve delikanlılık dönemine ilişkin kanonik kaynaklar çok az bilgi sunmaktadır. İsa 30 yaşına kadar marangozluk yapar.
Vaftizi
Vaftizci Yahya, Şeria Irmağı kıyılarında vaazlar verir ve kendisinden sonra zuhur edecek olup kendisinden daha üstün olan birini haber verirdi. Bu nedenle Yahya, çoğunlukla “İsa'nın müjdecisi" olarak nitelenir. İsa, bir gün Vaftizci Yahya tarafından vaftiz edilmek üzere onun yanına gitti ve onun tarafından Şeria Irmağı'nda vaftiz edildi.
Tebliği
Vaftizinin üzerinden çok geçmeden İsa, izleyicilerinden küçük bir grupla birlikte dolaşarak vaaz vermeye başladı. Vaizliğinin ilk döneminde, Celile'deki Kefernahum kentinde yaşadı ve çevredeki kasaba ve köylere geziler yaptı. İncillere göre bu dönemde çeşitli mucizeler gerçekleştirerek dinsel gücünü kanıtladı. Yeni Ahit'te ölülerin diriltilmesi, şeytan kovma, hastaların iyileştirilmesi, rüzgârların ve dalgaların durdurulması gibi birçok mucizeden söz edilir. İsa çoğunlukla, özlü sözler ve benzetmeler içeren öğütlerle iletmek istediği mesajı insanlara ulaştırırdı.
İsa bir Şabat (Cumartesi) günü, eli sakat bir adamı iyileştirdi. Öğrencileriyle birlikte Tapınak'a girip sadece kâhinlerin yemesine izin verilen ekmekten yedi ve öğrencilerine yedirdi. İsa'nın böylece yasak olarak kabul edilen bazı fiilleri işlemesi, Ferisileri öfkelendirdi ve onu öldürmeye karar verdiler. Şabat günü insanları iyileştirmeye devam etti ve Ferisileri de yargılayan sözlerini sürdürdü. İsa, birçok mucize göstermeye devam etti. Bir keresinde, beş bin civarında kişiyi birkaç ekmekle doyurdu. Su üstünde yürüdü ve bir havarisine de aynı mucizeyi temin etti. Gittiği yerlerde hastaları iyileştiriyordu. Zaman geçtikçe Ferisilerin daha fazla muhalefetini kazandı. Talebelerini, Ferisilerin ve Saddukilerin öğretisinden uzak durmaları konusunda uyardı.
İsa, talebelerine, çocuklara değer vermelerini ve çocuk gibi alçakgönüllü olmalarını buyurdu. Tanrı'nın, tek bir çocuğun bile yanlış yola sürüklenmesini arzulamadığını haber verdi. Eğer müminlerden birisi günah işlerse, bunu yapmaya devam etmesine mâni olunması gerektiğini, bunun için çabalamalarını emretti. Onlara, son derece affedici olmalarını, eğer onlar kardeş müminlere nasıl davranırlarsa, Tanrı'nın da onlara öyle davranacağını hatırlattı. Boşanma konusunda, kişinin eşinin cinsel ahlaksızlık yapması durumu dışında, boşanmayı yasakladı. Kendisinden iyilik tavsiyesi isteyen bir adama, adam öldürmemesini, zina etmemesini, hırsızlık yapmamasını, yalan yere tanıklık etmemesini, annesine babasına saygı göstermesini ve komşusunu kendisi gibi sevmesini tavsiye etti. Daha sonra öğrencilerine, onun uğruna evlerini, kardeşlerini, anne ya da babasını, çocuklarını ya da topraklarını bırakmış olan herkesin, bunların yüz katını elde edeceğini ve sonsuz yaşamı miras alacağını müjdeledi. Bir gün, onlara, kim daha üstün olmak istiyorsa diğerlerinin hizmetkârı olmasını, birinci olmak isteyenin diğerlerinin kulu olmasını emretti.
İsa, bir gün birisinin eşeği ve sıpasını ödünç aldı. Sıpaya binerek tapınağa girdi ve oradaki bütün satıcıları, tacirleri oradan kovdu. Bunun sebebini, tapınağın sadece dua için olduğuyla açıkladı. Tapınakta ders verdiği bir gün Yahudi önderleri onu menetmek istediler, ancak o, onlara rest çekip devam etti. Ardından, sert sözlerle Yahudi din adamlarını eleştirdi ve onlara öğütler verdi. Onlara, Yahya'ya onlardan önce iman eden vergi görevlileri ve fahişelerin, onlardan daha çok göksel egemenliğe yakın olduğunu söyledi. Yahudi din adamlarına, Tanrı'nın egemenliğinin onların elinden alınıp, başka bir millete verileceğini haber verdi. Ferisiler, onu tutuklamak istediler fakat halkın tepkisinden korktukları için yapamadılar. Ancak, onu yok etme amacından vazgeçmediler, ona bir tuzak kurmaya kara verdiler.
Bir gün, on iki havarisini tebliğ için "kaybolmuş koyunlar" olarak nitelediği, her yerdeki İsrailoğullarına ulaşmakla görevlendirdi. Onları yolcu etmeden önce onlara çeşitli tavsiyelerde bulundu. Kendilerine tebliğden ötürü eziyet edecek olanlardan korkmamalarını, yılan gibi akıllı ve güvercin gibi saf olmalarını, neyi nasıl söyleyecekleri konusunda kaygılanmamalarını, hastaları iyileştirip ölüleri diriltmelerini, cinleri kovmalarını ve bütün bunları karşılıksız yapmalarını tavsiye etti.
İsa, Yahudi din bilginlerini sert dille eleştirirdi. Bir gün yine onları birçok yönden eleştirdi. Onları, insanlara nasihat edip kendileri amelleri uygulamamaları, gösteriş düşkünü olmaları, kendileri için "Rabbi" unvanını kullanmaları, altını ve kurbanlık sunuyu Tapınak'tan daha değerli görmeleri, adaleti ve merhameti göz ardı etmeleri husûsunda kınadı.
Son Akşam Yemeği
İsa, yaşamının son yılında Yahudilerin Hamursuz Bayramı için Kudüs'e gitti. O sırada kent, yüzlerce yıl önce Mısır'da yaşayan Yahudilerin kölelikten kurtulmalarını kutlamaya gelen hacılarla dolup taşıyordu. İsa ve havarileri, Son Akşam Yemeği'nde, Çarmıh'tan önce son kez birlikte yediler. İsa ekmekle şarabı aldı, kutsadı ve havarilerine, bunların, kendisinin bedeni ve kanı olduğunu söyledi. Bu olay ve İsa'nın bu sözleri, Ekmek Şarap Ayini'nin kökenini oluşturmaktadır.
Kanonik İncillere göre İsa, 'un kendisine ihanet edeceğini onlara haber verdi.Gnostik Yehuda İncili ise Yehuda'nın İsa'ya ihanet etmesini, İsa'nın Çarmıh'a gerilmesi gerektiği için yaptığını öğretmektedir. Bu öğretiye göre, İsa'nın insani bedeninden soyunması ve bunun gerçekleşmesi için de öldürülmesi gerekiyordu. Bu incile göre, İsa'nın Yehuda'ya bir kırgınlığı yoktur. Yehuda'ya, gelecek nesillerin kendisine lanet edeceği kötü haberini bildirmiştir. Matta İncili'nde ise İsa, kendisini ele verecek olanı kınamaktadır.
Ölümü ve dirilişi
Yemekten sonra İsa ve havarileri Kudüs'ün doğu yakasındaki Zeytin Dağı'na ve oradan da tepenin yamaçlarındaki Getsemani Bahçesi'ne gittiler. Bu bahçede, Yahuda'nın yol gösterdiği görevliler İsa'yı tutukladı. İsa aynı gece yargılanmak üzere Yahudi önderlerin karşısına çıkarıldı. Hristiyanlık inancına göre sorgusu sırasında "Tanrı'nın oğlu musun?" sorusuna olumlu yanıt verince, Yahudi önderler günah işlediği gerekçesiyle onu ölüme mahkûm ettiler.
Verilen bu idam kararı, Romalı Vali Pontius Pilatus'un onayı olmaksızın uygulanamazdı. Pilatus, aslında İsa'nın suçluluğuna inanmıyordu ama Yahudi önderlerin ve onların izleyicilerinin bu istekte direnmeleri üzerine İsa'yı çarmıha gerdirme cezasına çarptırdı. O dönemde Romalılar, suçluları haç biçiminde bir kalasa çivileyerek idam ederlerdi. İsa, cuma günü Pilatus'un askerlerince başına dikenden bir taç giydirilerek çarmıha gerildi. O günün akşamında ölüsü çarmıhtan indirildi ve izleyicilerinden Aramatyalı Yusuf'a ait bir mezara kondu. Mezarın girişi büyük bir taşla örtüldü. Daha sonra gelişen olaylar Hristiyanlığın Kutsal Kitap'ında şöyle anlatılır: "Cumartesi günü erken saatlerde bir grup kadın mezarı ziyarete gittiğinde taşın yerinden kaldırıldığını ve cesedin orada olmadığını gördü." Kısa bir süre sonra İsa'nın, önce Meryem'e ve ardından havarilerine göründüğüne ilişkin söylentiler çabucak yayıldı. İsa'nın dirilişi Hristiyanlığın en önemli inançlarından biridir. Bu inanç, havarilerine ve izleyicilerine yeni bir güç vermiş ve Hristiyanlığın yayılması için yaptıkları çalışmaları hızlandırmıştır.
İsa'nın tabiatı
Teslisçilere göre
Katolik, Ortodoks ve teslisçi Protestan mezheplerinin teolojisine göre İsa'nın birbirine karışmayan iki ayrı tabiatı vardır: insan doğası ve Tanrı doğası. İsa aynı anda hem insan hem de Tanrı'dır. Bu iki doğanın birbirine karışmadan birleşmesine denir. İnsani tabiatı ve Tanrı tabiatı tek bir kişilikte birleşirler fakat karışmazlar. Hristiyanlar hipostatik birleşmeyi "Tanrı olan İsa, kul özünü alıp dünyada doğmuştur ama 'yaratılışın çamuruyla' kirlenmemiştir" şeklinde açıklarlar. İsa, Hristiyanlara göre Tanrı'nın yaşayan, diri sözüdür. Bu doğan söz Tanrı'nın parçası değildir, çünkü Tanrı parçalara bölünemez.
Hristiyanlara göre üç kişilikli olan Tanrı'nın özünün ikinci kişisi (logos), tarihte bir zamanda kul özü kişiliği alarak insan bedenine girmiştir ve bu İsa Mesih'tir. Hristiyanlar Tanrı'nın üç kişiliği ile ilgili bilgilerin Tevrat'ta da anlatıldığına inanır.
Tanrı doğasının İsa'nın bedeniyle ilgisi yoktur. "Baba" ile aynı olan bir doğayı taşımaktadır ikisi de aynı kaynaktandır. Bu nedenle de İsa, Tanrı olarak kabul edilir.
Pavlus bir mektubunda İsa'nın insan doğası ve tanrı doğası arasındaki ilişkiyi şöyle açıklar:
"Mesih, Tanrı özüne sahip olduğu halde, Tanrı'ya eşitliği sımsıkı sarılacak bir hak saymadı. Ama yüceliğinden soyunarak kul özünü aldı ve insan benzeyişinde doğdu. İnsan biçimine bürünmüş olarak ölüme, çarmıh üzerinde ölüme bile boyun eğip kendini alçalttı."
İsa, İncil'de "Baba"ya seslenirken bu konuşma aynı varlığın iki benliği arasında geçer. İsa'nın kul özü kişiliği, ilahi kişilikle konuşur, yani Baba'ya dua edenin İsa'nın kul özü olduğu söylenir. Kul özü de almış olan Tanrı'nın ikinci kişiliği (söz), artık dünyada iken doğa değil ama konum olarak Öz'den aşağı seviyededir; bu nedenle Yeni Ahit'te "Baba benden üstündür" dediği yazılıdır. İncil, İsa'nın çarmıha gerildikten sonra tekrar yüceltileceğini söyler. Çünkü artık dünyada olmayacak ve kul özü kalmayacaktır.
Nasturi diofizitçilik
Nasturiliğin kristolojisi de teslisçi gibi diofizitçi olmakla birlikte aralarında fark vardır. Nasturiliğe göre, İsa iki kişiden meydana gelmektedir: Tanrısal logos ve insanî kişi. Bu iki kişi, İsa'da bir aradadır. Nestorius, Meryem'in sadece insan olan İsa'nın annesi olduğunu, bu yüzden ona theotokos demenin hatâ olduğunu savunmuştur. Nestorius, bu kavram yerine hristotokos (Mesih doğuran) kavramını önermektedir. Birinci Efes Konsili'nde (431) ve Kadıköy Konsili'nde (451) Nestorius'un görüşleri sapkın olarak kabul edildi ve reddedildi. Ana akım Hristiyanlık olan Kadıköy Hristiyanlığına göre İsa iki kişiden değil tek bir kişiden meydana gelmektedir fakat bu tek kişinin iki tabiatı vardır.
Monofizitçilik
Monofizitçilik, Nasturi diofizitçiliğe tepki olarak ortaya çıkan bir kristolojidir. Monofizitçilik iki ana akımdan meydana gelmiştir. Bunlardan inancına göre, İsa'nın insani bir bedeni vardır fakat, bu bedenin ruhânî parçası, tamamen ilâhî logosun egemenliğine girmiştir ve İsa'nın maneviyatı tek bir tabiattan oluşmaktadır ve bu tanrısal kişiliktir. Apolinaryanizm, Birinci Konstantinopolis Konsili'nde (381) ana akım Hristiyanlık tarafından sapkın ilan edilmiştir. Diğer bir monofizitçi görüş olan göre ise İsa'nın insânî tabiatı, tanrısal tabiatı içinde, bir damla balın denizde yok olması gibi yok olmuştur ve enkarnasyondan sonra onun artık sadece tanrısal tabiatı vardır. Bu görüş, Kadıköy Konsili'nde (451) reddedilmiştir.
Miafizitçilik
Doğu Ortodoks Kiliseleri, İsa'nın tabiatı hakkında miafizit görüşe sahiptir. Bu inanca göre, İsa'nın tanrısal tabiatı ve insani tabiatı birleşmiş durumdadır fakat ikisi birbirine karışmadan, kendi özellikleri değişmeden, aralarında ayrılık olmadan tek bir kişinin tek bir tabiatıdırlar. Doğu Ortodoksları, İsa'nın tabiatı hakkındaki duruşlarını ifade etmek için İskenderiyeli Cyril'in şu sözünü alıntılamaktadırlar: "Hulûl etmiş Tanrı Kelimesinin tek tabiatı" (μία φύσις τοῦ θεοῦ λόγου σεσαρκωμένη mía phýsis toû theoû lógou sesarkōménē). Miafizitçi anlayış, Tanrı'nın iki kişiliği olduğunu savunan Nasturi diofizitçiliğe tepki olarak ortaya çıkmıştır ancak Kadıköy Hristiyanlığı tarafından monofizitçi olarak görülmektedir ve reddedilmektedir.
İlgili filmler
- 'The King of Kings', (1927) Fragman10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 'Il Vangelo Secondo Matteo', (1964)
- 'King of Kings', (1966) Fragman13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 'Jesus - Gospel of Luke', (1979) Çeşitli Dillerle İzlenebilir14 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 'The Last Temptation of Christ', (1988) Fragan12 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 'The Passion of the Christ', (2004) Fragman26 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 'Magdalena: Released from Shame', (2007)
Hristiyanlıkta İsa hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ Oxford Companion to the Bible s. 649.
- ^ Romans [Romalılar] 3:23–25 (Türkçe). "Çünkü herkes günah işledi ve Tanrı'nın yüceliğinden yoksun kaldı. İnsanlar İsa Mesih'te olan kurtuluşla, Tanrı'nın lütfuyla, karşılıksız olarak aklanırlar. Tanrı Mesih'i, kanıyla günahları bağışlatan ve imanla benimsenen kurban olarak sundu. Böylece adaletini gösterdi. Çünkü sabredip daha önce işlenmiş günahları cezasız bıraktı. Bunu, adil kalmak ve İsa'ya iman edeni aklamak için şimdiki zamanda kendi adaletini göstermek amacıyla yaptı."
- ^ Oxford Companion to the Bible 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; ed. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan; s. 649
- ^ Markos 15:22 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ The Christology of Anselm of Canterbury, Dániel Deme (2004). sayfalar 199-200.
- ^ The Christology of the New Testament, Oscar Cullman (1959).
- ^ a b Wolfhart Pannenberg; Systematic Theology, Vol. 2 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ; s. 297-303; Eerdmans Publishing Company, 1994 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Pannenberg" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Elçilerin İşleri, 2:24, 2:31-32, 3:15, 4:10, 5:30, 10:40-41, 13:30, 13:34, 13:37, 17:30-31 Romalılar, 10:9; 1. Korintliler 6:14, 15:15; 2. Korintliler 4:14; Galatyalılar 1:1; Efesliler 1:20; Koloseliler 2:12; 1. Selanikliler 1:10; İbraniler 13:20; 1. Petrus 1:3, 1:21
- ^ Markos 16:19; Luka 22:69; Elçilerin İşleri 2:33, 5:31, 7:55-56; Romalılar 8:34; Efesliler 1:20; Koloseliler 3:1; İbraniler 1:3, 1:13, 10:12, 12:2; 1. Petrus 3:22
- ^ Elçilerin İşleri 1:9–11
- ^ a b "Matta, 1:1-2". 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Luka, 1:5
- ^ "Mısır'dan Çıkış, 4:14". 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Thomas Aquinas, Summa Theologica 20 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; "Whether Christ took flesh of the seed of David? 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ."
- ^ Luka, 2:1-7
- ^ Matta, 2:1-2
- ^ a b "Matta, 1:1-17". 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ a b "Luka, 3:23:38". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Matta, 1:21
- ^ "Jeshua, Jeshuah 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", International Standard Bible Encyclopedia; Erişim Tarihi=10 Kasım 2016
- ^ Matta, 3:1-12
- ^ Matta, 3:13-15
- ^ Yuhanna, 1:29 7 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Matta, 9:18-26
- ^ Matta, 8:28-34
- ^ Matta, 4:23-25
- ^ Matta, 8:23-27; Markos, 4:35-41
- ^ Markos 4:33-34. İsa'nın anlatım tarzının örnekleri için bakınız, Matta 6. Bab 27 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; 7. Bab 27 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; 13. Bab 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; 20:1-16 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; 22:1-14 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; 25:1-13 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 25:14-30
- ^ Matta, 12:1-14
- ^ Matta, 12:22-37
- ^ Matta, 14:13-21
- ^ Matta, 14:22-36
- ^ Matta, 15:1-20
- ^ Matta, 16:5-12
- ^ Matta, 18:1-11
- ^ Matta, 18:12-14
- ^ Matta, 18:15-20
- ^ Matta, 18:21-35
- ^ Matta, 19:1-12
- ^ Matta, 19:16-19
- ^ Matta, 19:29
- ^ Matta, 20:26-27
- ^ Matta, 21:1-17
- ^ Matta, 21:23-32
- ^ Matta, 21:33-46
- ^ Matta, 21:46
- ^ Matta, 22:15-22
- ^ Matta, 10:1-33
- ^ "Matta, 23". 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
- ^ Matta, 26:26-29
- ^ "Matta, 26:17-30". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
- ^ Gospel of Judas, "Jesus speaks of those who are baptized, and Judas' betrayal" 30 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Matta, 26:24". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
- ^ Matta, 26:36-46
- ^ Matta, 26:47-56
- ^ Matta, 26:57-68
- ^ Matta, 26:63-66
- ^ Filipililer, 2:6-8
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hristiyanlikta Isa bircok ana akim Hristiyan mezhebinde Uclu Birlik teki ikinci figur olan Ogul Tanri dir Bununla birlikte Isa nin Tanri dan farkli bir kisilik olduguna ve Tanri ya bagimli olduguna inanan mezhepler de vardir Hristiyanligin her biciminde Isa nin Eski Ahit olarak adlandirilan Tanah ta kehanet edilen Yahudi mesih olduguna inanilmaktadir Carmiha gerilisi ve ardindan dirilisi sayesinde Tanri nin insanlara kurtulus ve sonsuz yasam sunduguna ve Isa nin insanligi Tanri ile barisin gunahini telafi etmek icin oldugune inanilmaktadir Isa nin Bati Hristiyanligindaki geleneksel tasviri Ashfield Yeni Guney Galler Bu ogretiler Isa nin Tanri nin Kuzusu olarak Tanri nin iradesine tam itaatin bir isareti olarak onun fiilinin bir araci ve hizmetkari olarak Golgota da carmiha gerilmis aci cekmeyi sectigini vurgulamaktadir Isa nin bu itaati Adem in itaatsizliginin aksine onu itaatkar bir ahlak mumessili olarak konumlandirir Gunumuzde Isa nin dogasi hakkinda teolojik tartismalar olsa da teslisci Hristiyanlar Isa nin kisisel Tanri nin vucut bulmus hali ve gercek Tanri ve gercek insan olduguna inanirlar hem tamamen tanrisal hem de tamamen insan Bununla birlikte Mesih te Kardesler Kristadelfianlar Isa nin diger her bakimdan busbutun insan olduguna olumlu bir insan olarak acilar ve denenmelerle karsilastigina sinanmalardan gectigine ancak gunah islemedigine inanir Yeni Ahit e gore Isa Tanri nin sag tarafinda oturmak uzere goge yukselmistir Kiyamet icin dunyaya geri donecek ve gelecek Dunya da Kudus merkezli Tanri nin Kralligi ni kuracaktir HayatiDogumu ve seceresi Hristiyan dunyasinda Isa nin yasamina dair ana kaynaklar Yeni Ahit teki dort kanonik incildir Genel kabule gore bunlar Isa nin olumunden birkac on yil sonra yazilmislardir Annesi Meryem in Ibrahim in oglu Ishak in soyundan ve 12 Israiloglu kolu icinde Leviogullarinin soyundan geldigi kabul edilir Bunun sebebi Luka ya gore Meryem in akrabasi ve Vaftizci Yahya nin annesi Eliseba nin Harun un soyundan olmasidir Harun Eski Ahit e gore Leviogullarindandir Thomas Aquinas Meryem in baba tarafindan Yakup oglu Yahuda nin soyundan anne tarafindan ise Leviogullarindan oldugu ihtimalini onermektedir Isa ayni zamanda Davud un soyundan gelmektedir Luka da Isa nin Roma imparatoru Augustus zamaninda Beytullahim de dunyaya geldigi yazmaktadir Matta da ise sadece Kral Hirodes ve Beytullahim zikredilmektedir Yeni Antlasma Meryem in nisanlisi olarak andigi Marangoz Yusuf un Davud a kadar cikan iki farkli soyagacini icermektedir Iki soyagaci arasinda sayisal tutarsizlik ve kisi farkliliklari vardir Matta ya gore Marangoz Yusuf un Soyagaci Ibrahim Ishak Yakup Yehuda Peres Hesron Ram Aminadab Nahson Salmon Boaz Obed Iysah Davud Suleyman Rehavam Abiyah Asa Yehosafat Yoram Uziyah Yotam Ahaz Hizkiyah Manase Amon Yosiyah Yehoyakin Saltiyel Zerubabel Abihud Elyakim Azor Sadok Ahim Elihud Elazar Matan Yakup Marangoz Yusuf IsaLuka ya gore Marangoz Yusuf un Soyagaci Adem Sit Enos Kenan Mahalalel Yaret Hanok Metuselah Lamek Nuh Sam Arfaksat Kenan Salah Eber Pelek Reyu Seruk Nahor Azer Ibrahim Ishak Yakup Yehuda Peres Hesron Ram Aminadab Nahson Salmon Boaz Obed Iysah Davud Natan Matatah Mennah Malah Elyakim Yonam Yusuf Yehuda Simon Levi Matat Yorim Eliyezer Yesu Er Elmadam Kosam Addi Malki Neri Saltiyel Zerubabel Resa Yohanan Yoda Yoseh Simi Matitya Mahat Nagay Heslih Nahum Amos Matitya Yusuf Yanay Malki Levi Matat Eli Marangoz Yusuf Isa Hristiyanliga gore Tanri in bir melegi Meryem isimli genc bir bakireye bir ogul doguracagini soyler Cocugun adi da Isa olacaktir Isa Tanri kurtulustur demektir Isa Mesih in biyolojik babasi yoktur kaynak belirtilmeli sadece annesi vardir Tanri kendi gucu ve sozuyle Meryem in hamile kalmasini saglamistir Isa nin annesi MeryemCocuklugu ve gencligi Cocukluk ve delikanlilik donemine iliskin kanonik kaynaklar cok az bilgi sunmaktadir Isa 30 yasina kadar marangozluk yapar Vaftizi Vaftizci Yahya Seria Irmagi kiyilarinda vaazlar verir ve kendisinden sonra zuhur edecek olup kendisinden daha ustun olan birini haber verirdi Bu nedenle Yahya cogunlukla Isa nin mujdecisi olarak nitelenir Isa bir gun Vaftizci Yahya tarafindan vaftiz edilmek uzere onun yanina gitti ve onun tarafindan Seria Irmagi nda vaftiz edildi nin 17 yuzyilda yaptigi bu tabloda Vaftizci Yahya Meryem oglu Isa yi dunyanin gunahlarini giderecek olan Tanri Kuzusu olarak isaret ediyor Tebligi Vaftizinin uzerinden cok gecmeden Isa izleyicilerinden kucuk bir grupla birlikte dolasarak vaaz vermeye basladi Vaizliginin ilk doneminde Celile deki Kefernahum kentinde yasadi ve cevredeki kasaba ve koylere geziler yapti Incillere gore bu donemde cesitli mucizeler gerceklestirerek dinsel gucunu kanitladi Yeni Ahit te olulerin diriltilmesi seytan kovma hastalarin iyilestirilmesi ruzgarlarin ve dalgalarin durdurulmasi gibi bircok mucizeden soz edilir Isa cogunlukla ozlu sozler ve benzetmeler iceren ogutlerle iletmek istedigi mesaji insanlara ulastirirdi Isa bir Sabat Cumartesi gunu eli sakat bir adami iyilestirdi Ogrencileriyle birlikte Tapinak a girip sadece kahinlerin yemesine izin verilen ekmekten yedi ve ogrencilerine yedirdi Isa nin boylece yasak olarak kabul edilen bazi fiilleri islemesi Ferisileri ofkelendirdi ve onu oldurmeye karar verdiler Sabat gunu insanlari iyilestirmeye devam etti ve Ferisileri de yargilayan sozlerini surdurdu Isa bircok mucize gostermeye devam etti Bir keresinde bes bin civarinda kisiyi birkac ekmekle doyurdu Su ustunde yurudu ve bir havarisine de ayni mucizeyi temin etti Gittigi yerlerde hastalari iyilestiriyordu Zaman gectikce Ferisilerin daha fazla muhalefetini kazandi Talebelerini Ferisilerin ve Saddukilerin ogretisinden uzak durmalari konusunda uyardi Isa talebelerine cocuklara deger vermelerini ve cocuk gibi alcakgonullu olmalarini buyurdu Tanri nin tek bir cocugun bile yanlis yola suruklenmesini arzulamadigini haber verdi Eger muminlerden birisi gunah islerse bunu yapmaya devam etmesine mani olunmasi gerektigini bunun icin cabalamalarini emretti Onlara son derece affedici olmalarini eger onlar kardes muminlere nasil davranirlarsa Tanri nin da onlara oyle davranacagini hatirlatti Bosanma konusunda kisinin esinin cinsel ahlaksizlik yapmasi durumu disinda bosanmayi yasakladi Kendisinden iyilik tavsiyesi isteyen bir adama adam oldurmemesini zina etmemesini hirsizlik yapmamasini yalan yere taniklik etmemesini annesine babasina saygi gostermesini ve komsusunu kendisi gibi sevmesini tavsiye etti Daha sonra ogrencilerine onun ugruna evlerini kardeslerini anne ya da babasini cocuklarini ya da topraklarini birakmis olan herkesin bunlarin yuz katini elde edecegini ve sonsuz yasami miras alacagini mujdeledi Bir gun onlara kim daha ustun olmak istiyorsa digerlerinin hizmetkari olmasini birinci olmak isteyenin digerlerinin kulu olmasini emretti Isa bir gun birisinin esegi ve sipasini odunc aldi Sipaya binerek tapinaga girdi ve oradaki butun saticilari tacirleri oradan kovdu Bunun sebebini tapinagin sadece dua icin olduguyla acikladi Tapinakta ders verdigi bir gun Yahudi onderleri onu menetmek istediler ancak o onlara rest cekip devam etti Ardindan sert sozlerle Yahudi din adamlarini elestirdi ve onlara ogutler verdi Onlara Yahya ya onlardan once iman eden vergi gorevlileri ve fahiselerin onlardan daha cok goksel egemenlige yakin oldugunu soyledi Yahudi din adamlarina Tanri nin egemenliginin onlarin elinden alinip baska bir millete verilecegini haber verdi Ferisiler onu tutuklamak istediler fakat halkin tepkisinden korktuklari icin yapamadilar Ancak onu yok etme amacindan vazgecmediler ona bir tuzak kurmaya kara verdiler Bir gun on iki havarisini teblig icin kaybolmus koyunlar olarak niteledigi her yerdeki Israilogullarina ulasmakla gorevlendirdi Onlari yolcu etmeden once onlara cesitli tavsiyelerde bulundu Kendilerine tebligden oturu eziyet edecek olanlardan korkmamalarini yilan gibi akilli ve guvercin gibi saf olmalarini neyi nasil soyleyecekleri konusunda kaygilanmamalarini hastalari iyilestirip oluleri diriltmelerini cinleri kovmalarini ve butun bunlari karsiliksiz yapmalarini tavsiye etti Isa Yahudi din bilginlerini sert dille elestirirdi Bir gun yine onlari bircok yonden elestirdi Onlari insanlara nasihat edip kendileri amelleri uygulamamalari gosteris duskunu olmalari kendileri icin Rabbi unvanini kullanmalari altini ve kurbanlik sunuyu Tapinak tan daha degerli gormeleri adaleti ve merhameti goz ardi etmeleri hususunda kinadi Son Aksam Yemegi Isa yasaminin son yilinda Yahudilerin Hamursuz Bayrami icin Kudus e gitti O sirada kent yuzlerce yil once Misir da yasayan Yahudilerin kolelikten kurtulmalarini kutlamaya gelen hacilarla dolup tasiyordu Isa ve havarileri Son Aksam Yemegi nde Carmih tan once son kez birlikte yediler Isa ekmekle sarabi aldi kutsadi ve havarilerine bunlarin kendisinin bedeni ve kani oldugunu soyledi Bu olay ve Isa nin bu sozleri Ekmek Sarap Ayini nin kokenini olusturmaktadir Kanonik Incillere gore Isa un kendisine ihanet edecegini onlara haber verdi Gnostik Yehuda Incili ise Yehuda nin Isa ya ihanet etmesini Isa nin Carmih a gerilmesi gerektigi icin yaptigini ogretmektedir Bu ogretiye gore Isa nin insani bedeninden soyunmasi ve bunun gerceklesmesi icin de oldurulmesi gerekiyordu Bu incile gore Isa nin Yehuda ya bir kirginligi yoktur Yehuda ya gelecek nesillerin kendisine lanet edecegi kotu haberini bildirmistir Matta Incili nde ise Isa kendisini ele verecek olani kinamaktadir Olumu ve dirilisi Yemekten sonra Isa ve havarileri Kudus un dogu yakasindaki Zeytin Dagi na ve oradan da tepenin yamaclarindaki Getsemani Bahcesi ne gittiler Bu bahcede Yahuda nin yol gosterdigi gorevliler Isa yi tutukladi Isa ayni gece yargilanmak uzere Yahudi onderlerin karsisina cikarildi Hristiyanlik inancina gore sorgusu sirasinda Tanri nin oglu musun sorusuna olumlu yanit verince Yahudi onderler gunah isledigi gerekcesiyle onu olume mahkum ettiler Verilen bu idam karari Romali Vali Pontius Pilatus un onayi olmaksizin uygulanamazdi Pilatus aslinda Isa nin sucluluguna inanmiyordu ama Yahudi onderlerin ve onlarin izleyicilerinin bu istekte direnmeleri uzerine Isa yi carmiha gerdirme cezasina carptirdi O donemde Romalilar suclulari hac biciminde bir kalasa civileyerek idam ederlerdi Isa cuma gunu Pilatus un askerlerince basina dikenden bir tac giydirilerek carmiha gerildi O gunun aksaminda olusu carmihtan indirildi ve izleyicilerinden Aramatyali Yusuf a ait bir mezara kondu Mezarin girisi buyuk bir tasla ortuldu Daha sonra gelisen olaylar Hristiyanligin Kutsal Kitap inda soyle anlatilir Cumartesi gunu erken saatlerde bir grup kadin mezari ziyarete gittiginde tasin yerinden kaldirildigini ve cesedin orada olmadigini gordu Kisa bir sure sonra Isa nin once Meryem e ve ardindan havarilerine gorundugune iliskin soylentiler cabucak yayildi Isa nin dirilisi Hristiyanligin en onemli inanclarindan biridir Bu inanc havarilerine ve izleyicilerine yeni bir guc vermis ve Hristiyanligin yayilmasi icin yaptiklari calismalari hizlandirmistir Isa nin tabiatiTesliscilere gore Katolik Ortodoks ve teslisci Protestan mezheplerinin teolojisine gore Isa nin birbirine karismayan iki ayri tabiati vardir insan dogasi ve Tanri dogasi Isa ayni anda hem insan hem de Tanri dir Bu iki doganin birbirine karismadan birlesmesine denir Insani tabiati ve Tanri tabiati tek bir kisilikte birlesirler fakat karismazlar Hristiyanlar hipostatik birlesmeyi Tanri olan Isa kul ozunu alip dunyada dogmustur ama yaratilisin camuruyla kirlenmemistir seklinde aciklarlar Isa Hristiyanlara gore Tanri nin yasayan diri sozudur Bu dogan soz Tanri nin parcasi degildir cunku Tanri parcalara bolunemez Hristiyanlara gore uc kisilikli olan Tanri nin ozunun ikinci kisisi logos tarihte bir zamanda kul ozu kisiligi alarak insan bedenine girmistir ve bu Isa Mesih tir Hristiyanlar Tanri nin uc kisiligi ile ilgili bilgilerin Tevrat ta da anlatildigina inanir Tanri dogasinin Isa nin bedeniyle ilgisi yoktur Baba ile ayni olan bir dogayi tasimaktadir ikisi de ayni kaynaktandir Bu nedenle de Isa Tanri olarak kabul edilir Pavlus bir mektubunda Isa nin insan dogasi ve tanri dogasi arasindaki iliskiyi soyle aciklar Mesih Tanri ozune sahip oldugu halde Tanri ya esitligi simsiki sarilacak bir hak saymadi Ama yuceliginden soyunarak kul ozunu aldi ve insan benzeyisinde dogdu Insan bicimine burunmus olarak olume carmih uzerinde olume bile boyun egip kendini alcaltti Isa Incil de Baba ya seslenirken bu konusma ayni varligin iki benligi arasinda gecer Isa nin kul ozu kisiligi ilahi kisilikle konusur yani Baba ya dua edenin Isa nin kul ozu oldugu soylenir Kul ozu de almis olan Tanri nin ikinci kisiligi soz artik dunyada iken doga degil ama konum olarak Oz den asagi seviyededir bu nedenle Yeni Ahit te Baba benden ustundur dedigi yazilidir Incil Isa nin carmiha gerildikten sonra tekrar yuceltilecegini soyler Cunku artik dunyada olmayacak ve kul ozu kalmayacaktir Nasturi diofizitcilik Nasturiligin kristolojisi de teslisci gibi diofizitci olmakla birlikte aralarinda fark vardir Nasturilige gore Isa iki kisiden meydana gelmektedir Tanrisal logos ve insani kisi Bu iki kisi Isa da bir aradadir Nestorius Meryem in sadece insan olan Isa nin annesi oldugunu bu yuzden ona theotokos demenin hata oldugunu savunmustur Nestorius bu kavram yerine hristotokos Mesih doguran kavramini onermektedir Birinci Efes Konsili nde 431 ve Kadikoy Konsili nde 451 Nestorius un gorusleri sapkin olarak kabul edildi ve reddedildi Ana akim Hristiyanlik olan Kadikoy Hristiyanligina gore Isa iki kisiden degil tek bir kisiden meydana gelmektedir fakat bu tek kisinin iki tabiati vardir Monofizitcilik Monofizitcilik Nasturi diofizitcilige tepki olarak ortaya cikan bir kristolojidir Monofizitcilik iki ana akimdan meydana gelmistir Bunlardan inancina gore Isa nin insani bir bedeni vardir fakat bu bedenin ruhani parcasi tamamen ilahi logosun egemenligine girmistir ve Isa nin maneviyati tek bir tabiattan olusmaktadir ve bu tanrisal kisiliktir Apolinaryanizm Birinci Konstantinopolis Konsili nde 381 ana akim Hristiyanlik tarafindan sapkin ilan edilmistir Diger bir monofizitci gorus olan gore ise Isa nin insani tabiati tanrisal tabiati icinde bir damla balin denizde yok olmasi gibi yok olmustur ve enkarnasyondan sonra onun artik sadece tanrisal tabiati vardir Bu gorus Kadikoy Konsili nde 451 reddedilmistir Miafizitcilik Dogu Ortodoks Kiliseleri Isa nin tabiati hakkinda miafizit goruse sahiptir Bu inanca gore Isa nin tanrisal tabiati ve insani tabiati birlesmis durumdadir fakat ikisi birbirine karismadan kendi ozellikleri degismeden aralarinda ayrilik olmadan tek bir kisinin tek bir tabiatidirlar Dogu Ortodokslari Isa nin tabiati hakkindaki duruslarini ifade etmek icin Iskenderiyeli Cyril in su sozunu alintilamaktadirlar Hulul etmis Tanri Kelimesinin tek tabiati mia fysis toῦ 8eoῦ logoy sesarkwmenh mia physis tou theou logou sesarkōmene Miafizitci anlayis Tanri nin iki kisiligi oldugunu savunan Nasturi diofizitcilige tepki olarak ortaya cikmistir ancak Kadikoy Hristiyanligi tarafindan monofizitci olarak gorulmektedir ve reddedilmektedir Ilgili filmler The King of Kings 1927 Fragman10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Il Vangelo Secondo Matteo 1964 King of Kings 1966 Fragman13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jesus Gospel of Luke 1979 Cesitli Dillerle Izlenebilir14 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Last Temptation of Christ 1988 Fragan12 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Passion of the Christ 2004 Fragman26 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Magdalena Released from Shame 2007 Vikipedi nin kardes projelerinden Hristiyanlikta Isa hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarAyrica bakinizIslam da Isa Yahudilikte IsaNotlarKaynakca Oxford Companion to the Bible s 649 Romans Romalilar 3 23 25 Turkce Cunku herkes gunah isledi ve Tanri nin yuceliginden yoksun kaldi Insanlar Isa Mesih te olan kurtulusla Tanri nin lutfuyla karsiliksiz olarak aklanirlar Tanri Mesih i kaniyla gunahlari bagislatan ve imanla benimsenen kurban olarak sundu Boylece adaletini gosterdi Cunku sabredip daha once islenmis gunahlari cezasiz birakti Bunu adil kalmak ve Isa ya iman edeni aklamak icin simdiki zamanda kendi adaletini gostermek amaciyla yapti Oxford Companion to the Bible 8 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ed Bruce M Metzger Michael D Coogan s 649 Markos 15 22 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Christology of Anselm of Canterbury Daniel Deme 2004 0 7546 3779 4 sayfalar 199 200 The Christology of the New Testament Oscar Cullman 1959 0 664 24351 7 a b Wolfhart Pannenberg Systematic Theology Vol 2 8 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde s 297 303 Eerdmans Publishing Company 1994 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Pannenberg adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Elcilerin Isleri 2 24 2 31 32 3 15 4 10 5 30 10 40 41 13 30 13 34 13 37 17 30 31 Romalilar 10 9 1 Korintliler 6 14 15 15 2 Korintliler 4 14 Galatyalilar 1 1 Efesliler 1 20 Koloseliler 2 12 1 Selanikliler 1 10 Ibraniler 13 20 1 Petrus 1 3 1 21 Markos 16 19 Luka 22 69 Elcilerin Isleri 2 33 5 31 7 55 56 Romalilar 8 34 Efesliler 1 20 Koloseliler 3 1 Ibraniler 1 3 1 13 10 12 12 2 1 Petrus 3 22 Elcilerin Isleri 1 9 11 a b Matta 1 1 2 9 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Luka 1 5 Misir dan Cikis 4 14 14 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Thomas Aquinas Summa Theologica 20 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Whether Christ took flesh of the seed of David 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Luka 2 1 7 Matta 2 1 2 a b Matta 1 1 17 9 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2016 a b Luka 3 23 38 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Matta 1 21 Jeshua Jeshuah 11 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde International Standard Bible Encyclopedia Erisim Tarihi 10 Kasim 2016 Matta 3 1 12 Matta 3 13 15 Yuhanna 1 29 7 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Matta 9 18 26 Matta 8 28 34 Matta 4 23 25 Matta 8 23 27 Markos 4 35 41 Markos 4 33 34 Isa nin anlatim tarzinin ornekleri icin bakiniz Matta 6 Bab 27 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 7 Bab 27 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 13 Bab 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 20 1 16 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 1 14 11 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 1 13 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 14 30 Matta 12 1 14 Matta 12 22 37 Matta 14 13 21 Matta 14 22 36 Matta 15 1 20 Matta 16 5 12 Matta 18 1 11 Matta 18 12 14 Matta 18 15 20 Matta 18 21 35 Matta 19 1 12 Matta 19 16 19 Matta 19 29 Matta 20 26 27 Matta 21 1 17 Matta 21 23 32 Matta 21 33 46 Matta 21 46 Matta 22 15 22 Matta 10 1 33 Matta 23 17 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2016 Matta 26 26 29 Matta 26 17 30 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2016 Gospel of Judas Jesus speaks of those who are baptized and Judas betrayal 30 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Matta 26 24 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2016 Matta 26 36 46 Matta 26 47 56 Matta 26 57 68 Matta 26 63 66 Filipililer 2 6 8