Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Charles'ın mahkemesi, İngiliz İç Savaşı sırasında muzaffer Rump Parlamentosunun devrik kral I. Charles'ı yargılamak için meydana getirdiği mahkemedir. Hususi olarak kralı yargılamak için kurulmuştur.
Arka plan
İngiliz İç Savaşının ilk aşamasından sonra Parlamento yanlıları kralın halkına karşı silaha sarılmasının yanlış bile olsa monarşi rejimi çerçevesinde anlaşılabilir olduğunu kabul edip, yeni bir anayasa ile meşruti bir rejime dönme eğilimindeydiler. Yenik ve mahkûm bile savaş peşinde koşarak iç savaşın ikinci aşamasının başlamasına yol açtığı için kral akan kanın doğrudan sorumlusu olarak görülmekteydi. İskoçya ile yapılan gizli antlaşmanın ortaya çıkması, affedilmez bir vatana ihanet eylemi olarak görülüyordu.
Savaşın ikinci kısmının sonunun ardından Parlamentodaki vekiller ve Yeni Ordu temsilcileri kralın cezalandırılması talebini dile getirmeye başladılar.Parlamentonun hiçbir şey olmamış gibi kralla görüşmesine çok sinirlenen muharip ordu birlikleri Avam Kamarasını basarak Pride Darbesi olarak bilinen tasfiyeyi gerçekleştirirler. Albay Thomas Pride meclisin girişinde yapılan işlemlerde 45 vekili tutuklar, 146 tanesinin ise meclise girmesini engeller.
Meclise girmesine izin verilen 75 vekilden oluşan ve adı Rump Parlamentosu olan organ 13 Aralık günü kralla tüm görüşmeleri kesme kararı alır. İki gün sonra kral, Yeni Ordu birlikleri tarafından daha yakında olan Windsor Kalesine getirilir. Aralık ayında ise Londra'ya getirilir.
Parlamentonun rolü
Tarihte bir parlamentonun bir saltanata son vermesi veya bir hükümdarı mahkemeye çıkartması bu tarihten önce de görülmüştür. Örneğin yine İngiliz Parlamentosu II. Edward'ın yetersizlik gerekçesiyle tahtı bırakmasını talep etmiş veya II. Richard'ın istifasını kabul etmiştir. Ancak bu örnekler hep başka bir hükümdar veya onun vasisi lehine yaşanmış olaylardır. Kraliçe Jane Grey olayında ise önce asalet unvanları alınan eski kraliçe yargılanmış, suçlu bulunmuş ve vatana ihanetten idam edilmiştir. Bu anlamda yaşanan olaylar tarihte çok özgün bir duruma işaret eder.
Mahkemenin oluşturulması
Kral Londra'ya getirildikten sonra Rump Parlamentosu İngiliz halkı adına kralı yargılamak üzere Yüksek Adalet Mahkemesi adlı organı kurar. Parlamentoda onaylanan yasaya göre mahkemede 3 hakim ve 150 komisyon üyesi bulunur. Lordlar Kamarasında dile getirilen muhalefet üzerine hakimler ve Lordlar Kamarası temsilcileri çıkartılır. Dava başladığında hakim yetkisine sahip 134 komisyon üyesi vardır, bu kişilerin sadece 68 tanesi fiilen davalara katılır. General John Cook savcı görevini üstlenir.
Charles, İngiltere'ye ihanetle suçlanır. Ülkesinin iyiliğinden çok kendi şahsi iyiliğinin peşinde koşmakla itham edilir. Yaptığı gizli planlarla kötülük peşinde olduğu, savaş çıkarttığı, kamu düzenini bozarak genel insan hakları, özgürlük, adalet ve barışa karşı kendisi ve kendi ailesinin çıkarını üstün tuttuğu belirtilir. İddianamede iç savaş sırasındaki tüm ihanet, cinayet, zarar ve ziyandan sorumlu tutulur. Kralı yargılama kararı Lordlar Kamarası ve kral tarafından onaylanmadığı için aslında teknik anlamda yasalaşmamış olsa da Rump Parlamentosu alınan kararın yasa olduğunda ısrar ederek süreci devam ettirmiştir. Kralı yargılama kararı Avam Kamarasında oylanarak 26'ya karşı 29 oyla kabul edilir. Mahkemedeki kral yanlısı görevliler tasfiye edilir. Dava için belirlenen 8 Ocak günü hakimlerin yarısından azı mevcuttur. 10 Ocak günü mahkeme başkanı olarak John Bradshaw belirlenir. İzleyen 10 gün boyunca yasal gereklilikler yerine getirilir, iddianameye son hali verilir ve deliller toplanır.
Dava süreci
Dava 20 Ocak 1649 günü Westminster Hall'da başlar. Oturum başladığında savcı John Cook iddianameyi okumak için ayağa kalktı. Kralın hemen sağında yer alan savcı daha henüz birkaç kelime söylemişken kral asasıyla omzuna dokunarak durmasını emretti. Cook bunu dikkate almayıp okumaya devam edince kral ikinci kez omzuna vurup ayağa kalktı. Kral savcının üçüncü kez omzuna o kadar şiddetli şekilde vurdu ki, asanın tepesindeki gümüş kısım kırılıp yere düştü. Düşen kısmı kimse alıp ona vermeyince kral eğilip yerden almak zorunda kalır.
Mahkemeye hitap etmesi için söz sırası kendisine verilince I. Charles, süreci tanımadığını iddia ederek hiçbir mahkemenin bir kralı yargılayamayacağını öne sürer. Kendisine iktidarın ilahi bir şekilde verildiğini söyleyen kral, İngiltere gelenek ve yasalarına göre taç giydiğini ve iktidarın kendisinden sadece silah zoruyla gasp edildiğini söyler. Charles mahkeme sürecinin yasadışı olduğunda ısrar eder. Hangi mercinin kendisini yargıladığını sorgulayan Charles, Avam Kamarasının kimseyi yargılama hakkına sahip olmadığında ısrarcı olur.
Mahkeme bunun üzerine süreci kral isnat edilen suçu kabul etmiş şekilde işletti. Aleyhte şahitlik yapmak üzere listelenmiş kişilerden bazıları mazeret öne sürse de yaklaşık otuz kişi aleyhte şahitlik yapar. Şahitler Westminster'da dinlenmediği için kralın kendisi aleyhine sunulan delilleri duyması veya şahitleri sorgulama şansı olmamıştır.
Kamuya açık yapılan 27 Ocak 1649 Cumartesi günkü celsede kral suçlu ilan edilir ve idam cezasına mahkûm edilir. İzleyen günlerde idam fermanına atılacak imzalar toplanır, toplamda 59 hakim yetkisine sahip komisyon üyesi fermanı imzalamıştır.
İdam
Kral I. Charles, Whitehall Sarayının önünde 30 Ocak 1649 günü idam edilir.
Sonrası
Kralın idamından sonra İrlanda, İskoçya ve İngiltere'de silahlı ayaklanmalar çıkar, bu çarpışmalar iç savaşın üçüncü aşaması olarak tanımlanır. Kralın idamından yaklaşık bir buçuk yıl sonra kralın oğlu Prens Charles İskoçlar tarafından II. Charles olarak kral olarak ilan edilir. II. Charles, topladığı birliklerle İngiltere'ye saldırır ancak Worcester'de Oliver Cromwell komutasındaki Yeni Ordu birliklerine yenilir. Bu muharebeyle iç savaş kesin olarak sona ermiştir.
Fetret dönemi
Kralı yargılayan mahkeme Fetret Devri olarak tanımlanan dönemde kullanılmaya devam eder. Mahkeme 9 Mart 1649 günü Cambridge Earlü James'i suçlu bularak idam eder. İzleyen yıllarda mahkeme benzer vatana ihanet davalarına bakar.
Restorasyon
1660 yılındaki Restorasyon'dan sonra idam edilen kralın mahkemesinde görevli herkes yeni kral II. Charles'ın hedefi haline gelir. Hayatta olan kişiler ülke dışına kaçmaya çalışır. Kaçakların çoğu Avrupa'ya bir kısmı da Yeni Dünya'ya kaçar. Kaçaklara yardım eden (en) sığınanlar zaman içinde yakalanıp cezalandırılırlar. İntikamda hızını alamayan yeni rejim o tarihte ölmüş olan iç savaş liderleri Oliver Cromwell ve Henry Ireton gibi kişilerin naaşlarını saygısızca çıkartarak uygunsuz davranışlarda bulunacaktır.
İngiliz monarşisinin bu otoriter ve intikamcı tutumu bir yüzyıl sonra kral III. George'a karşı başlatılan Amerikan Devrimi sırasında da hatırlanacak ve otoriteye karşı özgürlük mücadelesinde İngiliz İç Savaşına atıfta bulunulacaktır.
Kaynakça
- ^ O zaman dek olan savaşı hangi İngiliz'in hangi İngiliz'i yöneteceğine dair bir iç savaş olduğunu söyleyen Oliver Cromwell, kralın bu tutumuyla ülkeye yabancı bir orduyu davet ettiğini belirtiyor ve bu zamana kadar izin verilen kralla müzakereler derhal son verilmesini istiyordu.
- ^ High Court of Justice
- ^ 30 Haziran 1654 gününde Peter Vowell ve John Gerard, Oliver Cromwell'e suikast planlamak ve II. Charles'ı tahta geçirmek için plan kurmak suçlarıyla yargılanırlar. Suçlu bulunup idam edilirler.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Charles in mahkemesi Ingiliz Ic Savasi sirasinda muzaffer Rump Parlamentosunun devrik kral I Charles i yargilamak icin meydana getirdigi mahkemedir Hususi olarak krali yargilamak icin kurulmustur John Nalson un British Museum da bulunan Charles I Davasi Kaydi 1688 adli eserinden Ocak 1649 da I Charles in durusmasini tasvir eden bir resim Arka planIngiliz Ic Savasinin ilk asamasindan sonra Parlamento yanlilari kralin halkina karsi silaha sarilmasinin yanlis bile olsa monarsi rejimi cercevesinde anlasilabilir oldugunu kabul edip yeni bir anayasa ile mesruti bir rejime donme egilimindeydiler Yenik ve mahkum bile savas pesinde kosarak ic savasin ikinci asamasinin baslamasina yol actigi icin kral akan kanin dogrudan sorumlusu olarak gorulmekteydi Iskocya ile yapilan gizli antlasmanin ortaya cikmasi affedilmez bir vatana ihanet eylemi olarak goruluyordu Savasin ikinci kisminin sonunun ardindan Parlamentodaki vekiller ve Yeni Ordu temsilcileri kralin cezalandirilmasi talebini dile getirmeye basladilar Parlamentonun hicbir sey olmamis gibi kralla gorusmesine cok sinirlenen muharip ordu birlikleri Avam Kamarasini basarak Pride Darbesi olarak bilinen tasfiyeyi gerceklestirirler Albay Thomas Pride meclisin girisinde yapilan islemlerde 45 vekili tutuklar 146 tanesinin ise meclise girmesini engeller Meclise girmesine izin verilen 75 vekilden olusan ve adi Rump Parlamentosu olan organ 13 Aralik gunu kralla tum gorusmeleri kesme karari alir Iki gun sonra kral Yeni Ordu birlikleri tarafindan daha yakinda olan Windsor Kalesine getirilir Aralik ayinda ise Londra ya getirilir Parlamentonun roluTarihte bir parlamentonun bir saltanata son vermesi veya bir hukumdari mahkemeye cikartmasi bu tarihten once de gorulmustur Ornegin yine Ingiliz Parlamentosu II Edward in yetersizlik gerekcesiyle tahti birakmasini talep etmis veya II Richard in istifasini kabul etmistir Ancak bu ornekler hep baska bir hukumdar veya onun vasisi lehine yasanmis olaylardir Kralice Jane Grey olayinda ise once asalet unvanlari alinan eski kralice yargilanmis suclu bulunmus ve vatana ihanetten idam edilmistir Bu anlamda yasanan olaylar tarihte cok ozgun bir duruma isaret eder Mahkemenin olusturulmasiKral Londra ya getirildikten sonra Rump Parlamentosu Ingiliz halki adina krali yargilamak uzere Yuksek Adalet Mahkemesi adli organi kurar Parlamentoda onaylanan yasaya gore mahkemede 3 hakim ve 150 komisyon uyesi bulunur Lordlar Kamarasinda dile getirilen muhalefet uzerine hakimler ve Lordlar Kamarasi temsilcileri cikartilir Dava basladiginda hakim yetkisine sahip 134 komisyon uyesi vardir bu kisilerin sadece 68 tanesi fiilen davalara katilir General John Cook savci gorevini ustlenir Charles Ingiltere ye ihanetle suclanir Ulkesinin iyiliginden cok kendi sahsi iyiliginin pesinde kosmakla itham edilir Yaptigi gizli planlarla kotuluk pesinde oldugu savas cikarttigi kamu duzenini bozarak genel insan haklari ozgurluk adalet ve barisa karsi kendisi ve kendi ailesinin cikarini ustun tuttugu belirtilir Iddianamede ic savas sirasindaki tum ihanet cinayet zarar ve ziyandan sorumlu tutulur Krali yargilama karari Lordlar Kamarasi ve kral tarafindan onaylanmadigi icin aslinda teknik anlamda yasalasmamis olsa da Rump Parlamentosu alinan kararin yasa oldugunda israr ederek sureci devam ettirmistir Krali yargilama karari Avam Kamarasinda oylanarak 26 ya karsi 29 oyla kabul edilir Mahkemedeki kral yanlisi gorevliler tasfiye edilir Dava icin belirlenen 8 Ocak gunu hakimlerin yarisindan azi mevcuttur 10 Ocak gunu mahkeme baskani olarak John Bradshaw belirlenir Izleyen 10 gun boyunca yasal gereklilikler yerine getirilir iddianameye son hali verilir ve deliller toplanir Dava sureciDava 20 Ocak 1649 gunu Westminster Hall da baslar Oturum basladiginda savci John Cook iddianameyi okumak icin ayaga kalkti Kralin hemen saginda yer alan savci daha henuz birkac kelime soylemisken kral asasiyla omzuna dokunarak durmasini emretti Cook bunu dikkate almayip okumaya devam edince kral ikinci kez omzuna vurup ayaga kalkti Kral savcinin ucuncu kez omzuna o kadar siddetli sekilde vurdu ki asanin tepesindeki gumus kisim kirilip yere dustu Dusen kismi kimse alip ona vermeyince kral egilip yerden almak zorunda kalir Mahkemeye hitap etmesi icin soz sirasi kendisine verilince I Charles sureci tanimadigini iddia ederek hicbir mahkemenin bir krali yargilayamayacagini one surer Kendisine iktidarin ilahi bir sekilde verildigini soyleyen kral Ingiltere gelenek ve yasalarina gore tac giydigini ve iktidarin kendisinden sadece silah zoruyla gasp edildigini soyler Charles mahkeme surecinin yasadisi oldugunda israr eder Hangi mercinin kendisini yargiladigini sorgulayan Charles Avam Kamarasinin kimseyi yargilama hakkina sahip olmadiginda israrci olur Mahkeme bunun uzerine sureci kral isnat edilen sucu kabul etmis sekilde isletti Aleyhte sahitlik yapmak uzere listelenmis kisilerden bazilari mazeret one surse de yaklasik otuz kisi aleyhte sahitlik yapar Sahitler Westminster da dinlenmedigi icin kralin kendisi aleyhine sunulan delilleri duymasi veya sahitleri sorgulama sansi olmamistir Kamuya acik yapilan 27 Ocak 1649 Cumartesi gunku celsede kral suclu ilan edilir ve idam cezasina mahkum edilir Izleyen gunlerde idam fermanina atilacak imzalar toplanir toplamda 59 hakim yetkisine sahip komisyon uyesi fermani imzalamistir IdamKral I Charles Whitehall Sarayinin onunde 30 Ocak 1649 gunu idam edilir SonrasiKralin idamindan sonra Irlanda Iskocya ve Ingiltere de silahli ayaklanmalar cikar bu carpismalar ic savasin ucuncu asamasi olarak tanimlanir Kralin idamindan yaklasik bir bucuk yil sonra kralin oglu Prens Charles Iskoclar tarafindan II Charles olarak kral olarak ilan edilir II Charles topladigi birliklerle Ingiltere ye saldirir ancak Worcester de Oliver Cromwell komutasindaki Yeni Ordu birliklerine yenilir Bu muharebeyle ic savas kesin olarak sona ermistir Fetret donemiKrali yargilayan mahkeme Fetret Devri olarak tanimlanan donemde kullanilmaya devam eder Mahkeme 9 Mart 1649 gunu Cambridge Earlu James i suclu bularak idam eder Izleyen yillarda mahkeme benzer vatana ihanet davalarina bakar Restorasyon1660 yilindaki Restorasyon dan sonra idam edilen kralin mahkemesinde gorevli herkes yeni kral II Charles in hedefi haline gelir Hayatta olan kisiler ulke disina kacmaya calisir Kacaklarin cogu Avrupa ya bir kismi da Yeni Dunya ya kacar Kacaklara yardim eden en siginanlar zaman icinde yakalanip cezalandirilirlar Intikamda hizini alamayan yeni rejim o tarihte olmus olan ic savas liderleri Oliver Cromwell ve Henry Ireton gibi kisilerin naaslarini saygisizca cikartarak uygunsuz davranislarda bulunacaktir Ingiliz monarsisinin bu otoriter ve intikamci tutumu bir yuzyil sonra kral III George a karsi baslatilan Amerikan Devrimi sirasinda da hatirlanacak ve otoriteye karsi ozgurluk mucadelesinde Ingiliz Ic Savasina atifta bulunulacaktir Kaynakca O zaman dek olan savasi hangi Ingiliz in hangi Ingiliz i yonetecegine dair bir ic savas oldugunu soyleyen Oliver Cromwell kralin bu tutumuyla ulkeye yabanci bir orduyu davet ettigini belirtiyor ve bu zamana kadar izin verilen kralla muzakereler derhal son verilmesini istiyordu High Court of Justice 30 Haziran 1654 gununde Peter Vowell ve John Gerard Oliver Cromwell e suikast planlamak ve II Charles i tahta gecirmek icin plan kurmak suclariyla yargilanirlar Suclu bulunup idam edilirler