Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Dmitri İvanoviç (Rusça: Дмитрий Иванович) (d. tahminen 19 Ekim 1582 – ö. 17 Mayıs 1606), Moskova Knezliği tahtında hak iddia edip, 1605'ten 1606'daki ölümüne kadar yaklaşık bir yıl boyunca I. Dmitri adıyla hüküm süren Rusya Çarı'dır. Rurik hanedanına mensup olduğu varsayılsa da, aslında Rurik soyundan gelmemektedir. Dmitri'nin gerçek ismi Grigori (Yuri) Bogdanoviç Otrepyev'dir. Bu nedenle muhalifleri ve ölümünün ardından tarihçiler tarafından yaygın olarak Düzmece Dmitri olarak anılmıştır.
| I. Dmitri İvanoviç Rusça: Дмитрий Иванович | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| I. Dmitri, Polonyalı ressam Jerzi Mniszek, Devlet Tarih Müzesi, Moskova. | |||||
 | |||||
| Tüm Rusya'nın Çarı | |||||
| Hüküm süresi | 21 Temmuz 1605 – 17 Mayıs 1606 | ||||
| Taç giymesi | 21 Temmuz 1605 | ||||
| Önce gelen | II. Fyodor | ||||
| Sonra gelen | IV. Vasili | ||||
| Doğum | 19 Ekim 1582 Moskova | ||||
| Ölüm | 17 Mayıs 1606 (23 yaşında) Moskova | ||||
| Defin | 1606 | ||||
| Eş(ler)i | Marina Mniszech | ||||
| |||||
| Hanedan | Rurik Hanedanı (varsayım) | ||||
| Babası | IV. İvan (Korkunç İvan) | ||||
| Annesi | Mariya Nagaya | ||||
| Dini | Doğu Ortodoks | ||||
| İmza |  | ||||
Rurik Hanedanı'nın 1598 yılında sona ermesiyle başlayan Karışıklık Dönemi sırasında, IV. İvan'ın 1591'de Ugliç'te esrarengiz biçimde ölen küçük yaştaki oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu öne sürmüştür. Gençliğinde ülkenin önde komutanlarından eğitim almıştır ve Düzmece Dmitri'nin ilerleyen zamanlarda IV. İvan'ın gerçek oğlu olduğunu savunmuştur. Ayrıca Dmitri'yi asker olarak eğiten komutanı Gerasim Evangelical, I. Aleksey dönemine kadar yaşamış o dönemlerde 1655 yılında bir köydeki suikastta ölmüştür.
Ortaya çıktığı dönem
I. Dmitri, Rurik Hanedanı'nın son çarı I. Fyodor'un ölümünün ardından Boris Godunov'un tahta geçmesi üzerine ortaya çıktı ve Godunov'un tahta çıkışının geçersiz olduğunu ilan etti. Birçok tarihçiye göre Grigori (Yuri) Bogdanoviç Otrepyev adlı, sonradan keşişliğe başlamış, Romanovlara yakın bir soylu olan Dmitri, tahtın yasal varisi olduğuna içtenlikle inanıyordu. Moskova'da bulunduğu 1601-1602 yıllarında Prens Çareviç Dmitri İvanoviç olduğunu öne sürdü. Ama sürgünle tehdit edilince, 1603'te Litvanya'ya kaçtı. Burada Moskova Knezliği tahtını ele geçirmek için askeri bir sefer düzenlemek üzere destek aramaya başladı. Bazı Litvanyalı ve Polonyalı soyluların yanı sıra Cizvitlerden aldığı yardımlarla Kazaklardan ve serüvencilerden oluşan bir ordu topladı ve 1604 sonbaharında Rusya'ya girdi. Askerî yenilgiler almasına karşın, Rusya'nın güneyinde çok sayıda yandaş kazandı. Dmitri İsyanı bozulup askerlerin moralleri kırılıp ordu dağılacakken, Nisan 1605'te Çar Boris Godunov'un ölümü üzerine, askerleri I. Dmitri'nin safına geçti ve Godunov'un veliaht olan oğlu boyarlarca öldürüldü.
Haziran 1605'te Moskova'ya törenlerle giren I. Dmitri çar ilan edildi.
Bir teoriye göre, I. Dmitri ya gerçekten Ugliç'te annesi ile birlikte yaşarken esrarengiz bir biçimde öldürülen, Rurik Hanedanı'nın soy üyesi Çareyeviç Dmitri İvanoviç idi ya da manastırdan kaçan münzevi bir keşiş idi. Babasının Galiçyalı komutan Boyar Bogdan Yakov Zamyatni-Otrepyev olduğu da teoriler arasındadır. Manastırdan kaçmış keşiş olduğunu, tahtta hak talep ettikten sonra Çar Boris Godunov ilan etmiştir.
Tahtta kaldığı süre içerisinde boyarların ve köylülerin nefretini kazanan Boris Godunov'u tahttan indirmenin en kolay yolunun ortaya “sahte bir knez” çıkarmak olduğu düşüncesinden hareket edenler, 1600 yılında ortaya bir söylenti atmışlar ve nihayetinde bu söylenti, 1603'te bir gerçek olarak ortaya çıkmıştır. Halk arasında “Dmitri İvanoviç'in 1591 tarihinde Ugliç şehrinde öldürülmediği, hayatta olduğu ve hakkı olan tahtı Boris Godunov'dan geri almak için harekete geçtiği” söylentileri yayılmaya başlamıştır. Çoğu tarihçiler onun Moskova manastırlarından birinden kaçan keşiş Grigori Otrepyev olduğunu kabul ederken, bazıları gerçekten IV. İvan'ın oğlu olduğunu kabul etmektedirler.
I. Dmitri Lehistan'a giderek Katolik olmuş ve böylece onların yardımlarını sağlamayı başarmıştır. Onun taht iddiası Lehlerin işine geldiği için onu desteklemişlerdir. Dmitri, Lehistan'da bir ordu toplayarak 1604 yılında Rus sınırlarını aşarak Moskova'ya kadar ilerlemiştir. Boris Godunov idaresinden memnun olmayanlar, Dmitri'yi hemen çar olarak tanımış ve kitleler hâlinde ona katılmışlardır. Moskova hemen üzerine bir ordu sevk etmiştir. Boris'in bir hastalık sonucu aniden 1605 yılında ölmesiyle yerine oğlu II. Fyodor geçmiş ve böylece karışıklık daha da artmıştır. Genç Çar'ın Sahte Dmitri ile mücadele etmesi çok zordu, çünkü 1 Haziran günü cereyan eden karışıklıklar esnasında Çar II. Fyodor ve annesi öldürülmüşlerdir. Sahte Dmitri büyük bir törenle Moskova'ya girmiş, boyarlar ve halk tarafından büyük bir coşku ile karşılanmıştır.
Dmitri'nin ordusu ile Moskova'ya girmesi
I. Dmitri'nin başarılı olmasının başlıca; hem Lehlerden, hem de Moskova hükûmetinin zulmünden kurtulmak isteyen güney eyaletlerindeki köylü ve Kazak zümrelerden yardım görmüş olmasıdır. Lehler, Moskova'yı Katolikliğe giren Dmitri vasıtasıyla, Papalığa bağlayacaklarını, dolasıyla Moskova'yı Lehistan hakimiyeti altına alacaklarını ümit etmişlerdir. Dmitri, Moskova'ya girince ilk işi Boris Godunov'un Patrikliğe çıkardığı İova'yı azletmek olmuş; yerine Ryazan başpiskoposu İgnati'yi getirmiştir. Daha sonra Çarzade Dmitri'nin annesi Mariya Nargaya, Moskova'ya getirilmiş ve Dmitri'nin kendi oğlu olduğunu söyleyerek üzerindeki şüphelerin dağılmasını sağlamıştır. Moskovalılar Dmitri'nin daha önceki çarlar gibi yaşamadığını fark etmişlerdir. O, öğle yemeğinden sonra uyumuyor, kiliselere gitmiyor, Moskova caddelerinde tek başına dolaşıyor, Leh biçimi giyiniyor ve muhafız kıtalarını da Leh usulü giyindiriyordu. Hele Lehlerle çok düşüp kalkması Rusların gözüne batıyordu. Diğer taraftan kaba ve görgüsüz olması da Lehleri memnun etmiyordu. Dmitri'nin en büyük arzularından bir tanesi asilzade Yuri Mniszek'in kızı Marina Mnişek ile evlenmekti. 8 Mayıs günü nikâh töreni eski Rus adetlerine uygun olarak yapılmış ancak Çariçe, Katolik dininde kalmıştır. Bu durum Rusları sinirlendirmiştir. Üstelik Kremlin'de Katolik papazların bulunması, Lehlerin kalabalık bir grup hâlinde Kremlin'de kalmaları, Rusları büsbütün kızdırmıştır. Çarlar evlendikleri zaman, Rus ahalisine ziyafet verirler, saray kapılarını halka açarlardı ama bu defa ziyafetler yalnızca Leh misafirlere verilmeye başlanmıştı ki bu da, halkın Çar'a karşı nefretini arttırmıştır.
Dmitri'nin Rusya Çarlığı tahtına çıkışı
Rusya'da IV. İvan'ın ölümünün ardından oğlu I. Fyodor çar ilan edilmiştir. Fakat iyi bir çar olamadığı için ulusal konsey ile birlikte ve eşinin kardeşi Boris Godunov ile birlikte ülkeyi yönetmiştir. 17 Ocak 1598'de ölen I. Fyodor'dan sonra Boris Godunov ulusal konsey tarafından çar ilan edilmiştir. Tahta çıkan Çar Boris, henüz tahta çıkmadan önce IV. İvan'ın küçük oğlu Dmitri İvanoviç'i öldürterek ileride tahtta hak iddia etmesini engellemeye çalışmıştır. Ancak Polonya'da yaşayan münzevi bir keşiş olan Grigori bu olayları duyması üzerine Rus tahtına çıkmanın yollarını aramaktadır. Rusya'ya giderek kendisini IV. İvan'ın Vasili Şuyski tarafından Ugliç'te öldürülen oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu söyleyip, Boris Godunov'un tahta çıkışını geçersiz saymıştır. Halk Rurik Hanedanı'ndan geldiğine inandığı Grigori'yi desteklemiştir, bu durum çar'ın kulağına kısa sürede gitmiştir. Boyarlar Grigori'yi sürgünle tehdit etmiştir ve Grigori Litvanya'ya kaçmıştır. Orada Lehistan Kralı, III. Zygmunt Waza'nın desteğini alarak büyük bir ordu toplama girişimlerine başlamıştır. Kral Waza, Grigori'nin komutasına 3500 asker vermiştir. Böylece bazı Kazaklar'da Prens Dmitri (Grigori Otrepyev)'in ordusuna katılmıştır. Desteği toplayan Dmitri Moskova'ya gitmiştir. Çar Boris Godunov boyarları toplayarak toplantı yapacağını duyurmuştur. Halk artık Düzmece Dmitri'nin safında yer almıştır, Çar Godunov, Küçük yaşta Dmitri İvanoviç'i öldürmenin üzüntüsüyle tahtında ölmüştür. Oğlu II. Fyodor tahta çıkmaya hazırlanırken Düzmece Dmitri Rus boyarları kendi tarafına çekerek II. Fyodor'u öldürtüp Haziran 1605'te Kremlin'e girdi ve 21 Temmuz 1605 tarihinde resmen Rus çarı ilan edildi.
Düzmece Dmitri'nin iktidar politikaları
Münzevi bir keşiş olan Dmitri, bir süre Polonya'da uşaklık yapmıştır. Rusya Çarlığı'nda I. Fyodor'un ölümünden sonra tahta çıkan Boris Godunov'un çar olmasını geçersiz saymış ve Polonya kralı, III. Zygmunt Waza'nın desteğiyle ordu toplayıp, kendini IV. İvan'ın öldürülen küçük oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu savunarak Rusya Çarlığı tahtında hak talep etmiştir.
Aleksandr Puşkin'in “Boris Godunov” adlı eserinde çok canlı biçimde tarif ettiği üzere bir manastır keşişi olan Dmitri, bir müddettir Çar Boris Godunov'un Rusya tahtını gasp etmek için öldürdüğü Rurik Hanedanı'nın son veliahtı Dmitri olduğunu ilan ediyordu. Üstelik Düzmece Dmitri, Polonyalılar'ın elinde iyi bir koz olmuştu. Yapılanmalar benzerdir, 15. yüzyılda Papalık ve Avrupa, Cem Sultan'ı II. Bayezid'in Osmanlı İmparatorluğu'na karşı kullanamamıştı ama Polonya Krallığı fetret içindeki Rusya Çarlığı'na karşı bu sahte Dmitri'yi çar olarak ileri sürdü. Rusya işgal edildi ve Dmitri, Moskova tahtına oturdu.
23 Nisan 1605 tarihinde ansızın ölen Çar Boris Godunov'un yerine tek oğlu II. Fyodor tahta çıkmıştır. Kısa süre tahtta kalan II. Fyodor kendine bağlı boyarlar tarafından öldürülerek yerine Düzmece Dmitri çar ilan edilmiştir. Düzmece Dmitri Rus tahtına çıkmış olsa da Lehler, Rusya Çarlığı tahtında kendi piyonlarının bulunması için I. Dmitri'ye destek olmuşlardır.
I. Dmitri saltanatı, Rusların tam bir Osmanlı ve Türk düşmanlığı içinde olduğu dönemlerden biridir. Düzmece Dmitri Kırım Hanlığı üzerine askeri bir harekât yapmayı amaçlamışsa da buna cesaret edememiştir.
Dış politikada Dmitri, Lehistan-Litvanya Birliği ve Papa ile bir ittifak içine girmeye çalışmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir savaş planlamıştı ve seri silah üretilmesini emretmiştir. Bu isteği üzerine boyarların düşmanlıklarını kazanmıştır.
8 Mayıs 1606 tarihinde Dmitri Moskova'da Marina Mniszek ile evlendi. Bir Rus Çarı başka inançtan bir kadınla evlendiği zaman, o kadının Rus Ortodoksluğu'na inanması gerekiyordu, ancak Marina dinini değiştirmeyi kabul etmedi. Marina Mniszek, Dmitri'yi değil sadece Rusya Çarlığı tahtında Çariçe olmak istiyordu.
Bu hem Rus Ortodoks Kilisesi'ni, hem boyarları, hem de halkı kızdırdı ve Dmitri'nin düşmanlarının desteğini arttırdı. Prens Vasili Şuyski başkanlığında boyarlar, Roma Katolik Kilisesi ile Çar I. Dmitri'yi suçlayarak, ona karşı komplo başlattılar.
I. Dmitri'nin saray gelenek ve göreneklerine uymaması, Polonyalı bir aristokratın kızı olan karısı Marina Mniszek'in Polonyalıların etkisi altına girmesi, Osmanlıları Avrupa'dan çıkarmak için Rusları büyük bir Hristiyan ittifakına sokmaya çalışması, Ortodoks Rusya'yı Katolikleştirmeye çalışması yandaşlarının uzaklaşmasına yol açtı. Bu durum Mayıs 1606'da Vasili Şuyski'nin darbe yaparak I. Dmitri'yi öldürmesini kolaylaştırdı.
Ölümü
Moskova halkının Dmitri'ye karşı nefretinden istifade etmek isteyerek harekete geçen zümrenin başında boyarlardan Vasili Şuyski ve Golitsin bulunmaktaydı. Bunlar Rus ordusunu kendi taraflarına çekmeyi başarmışlardı. Halkı kazanmak amacıyla “Kremlin'deki Lehlerin, Rus boyarlarını katletmekte oldukları” yalanını ortaya atarak ahaliye inandırdılar. Halk ve askerler Kremlin'e hücum ederek burayı ele geçirdiler ve bu çarpışmada 2-3 bin Leh ve Rus öldürüldü. Dmitri kaçmaya çalışırken yakalanarak öldürülünce, “sahte” olduğu ilan edildi.
17 Mayıs 1606 sabahı, komplocular Kremlin Sarayı'nı bastılar. Dmitri bir pencereden kaçmaya çalıştı ama bacağını kırdı. Ploter isimli bir nişancı sırtından vurarak Dmitri'yi öldürdü. Dmitri'nin cesedi Moskova meydanına getirilerek yakıldı. Cesedinin yakılan külleri bir Savaş topu'na konularak Lehistan sınırına doğru ateşlendi. Böylece Moskova tahtı yeniden çarsız kaldı. Çar I. Dmitri saltanatı sadece on ay sürmüştü. Çar IV. Vasili onun yerine tahta geçti.
Dmitri'nin ölümünden sonra Moskova'nın her yerinden kendini IV. İvan'ın öldürülen oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu iddia eden sahte Dmitriler ortaya çıkmıştır. Bunların en önemlileri II. Düzmece Dmitri ve III. Düzmece Dmitri'dir. Bu iki düzmece, I. Dmitri'nin Polonyalı eşi Marina Mniszek ile evlendiler, Marina sadece tahtı istediği için bu evlilikleri de kabul etmişti.
Literatürdeki iddialar
- Düzmece Dmitri, Aleksandr Puşkin'in boş manzum tiyatrosunda Boris Godunov ile ana karakterlerden biridir. Puşkin'in draması Çareviç Dmitri İvanoviç yaşasaydı Grigori ile aynı yaşta olurdu, ona göre Grigori Otrepyev, Çareviç Dmitri'nin ölümünü duyan genç acemi bir keşişti.
- Puşkin'in yazılarına göre Düzmece Dmitri Polonya halkından birisi ve Roma Katolik Kilisesi'nde rahiplik ve opera icra eden bir gençti. Düzmece Dmitri ile Marina Mniszek'in nişanı Cizvit bir rahip tarafından teşvik edilmiştir. Marina, Grigori'yi istemiyor olsa da Cizvitlerin onu cehennem Ateşi ile tehdit etmesi ile razı olmuştu. Puşkin'e göre Çariçe Marina, Dmitri ile evlendikten sonra dinini değiştirmeyi kabul etmemişti ve bu da Rus boyarların tepkisini çekmişti.
- Dmitri'yi askeri anlamda yetiştiren bir komutan Dmitri'ye karşı kurulan komplodan haberi olup III. Zygmunt Waza'ya mektup götürmek için Moskova'dan ayrıldıktan az sonra komplocular Kremlin Sarayı'nı basarak pencereden atlayarak kaçmaya kalkan Dmitri'yi yakalayıp sırtından ateşli silah ile öldürmüştür. Ceset sürüklenerek Moskova meydanına getirip yakılmıştır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta I. Dmitri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Hosking, Geoffrey (2004). Russia and the Russians: A History (İngilizce). Cambridge: Harvard University Press. ISBN .
Kaynakça
- ^ a b Mount & Blade With Fire and Sword Oyun içi diyalogları
- ^ Tsars and Imposters: Russia's Time of Troubles s. 79
- ^ a b c d Uydu Yücel, Prof. Dr. Mualla. Rusya_Tarihi. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. ss. 125-127. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2017.
- ^ . 26 Şubat 2012. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2017.
- ^ Özkan, Dr. Selim Hilmi (Yaz 2007). "XVII. Yüzyılın Sonları ile XVIII. Yüzyılın Başlarında Osmanlı-Rus İlişkileri ve Karadeniz'in Güvenliği Meselesi" (PDF). Karadeniz Araştırmaları, 14. ss. 47-62. 26 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Ağustos 2017.
- ^ Zenkovsky, Serge A. (1974). Medieval Russia's epics, chronicles, and tales. Dutton. s. 385. ISBN .
- ^ Kurat, Akdes Nimet (1987). Rusya tarihi: başlangıçtan 1917'ye kadar. xiii. Türk Tarih Kurumu yayınları. ss. 193, 471. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2017.
- ^ Ülkü, İrfan (8 Mayıs 2008). "Kremlin'de nöbet değişimi". Yeniçağ Gazetesi. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2017.
- ^ a b "Boris Godunov - Modest Mussorgsky - 1978 (Moscow)". 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2017.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. Fyodor |  Rus Çarı 21 Temmuz 1605 – 17 Mayıs 1606 | Sonra gelen: IV. Vasili |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Dmitri Ivanovic Rusca Dmitrij Ivanovich d tahminen 19 Ekim 1582 o 17 Mayis 1606 Moskova Knezligi tahtinda hak iddia edip 1605 ten 1606 daki olumune kadar yaklasik bir yil boyunca I Dmitri adiyla hukum suren Rusya Cari dir Rurik hanedanina mensup oldugu varsayilsa da aslinda Rurik soyundan gelmemektedir Dmitri nin gercek ismi Grigori Yuri Bogdanovic Otrepyev dir Bu nedenle muhalifleri ve olumunun ardindan tarihciler tarafindan yaygin olarak Duzmece Dmitri olarak anilmistir I Dmitri Ivanovic Rusca Dmitrij IvanovichI Dmitri Polonyali ressam Jerzi Mniszek Devlet Tarih Muzesi Moskova Tum Rusya nin CariHukum suresi21 Temmuz 1605 17 Mayis 1606Tac giymesi21 Temmuz 1605Once gelenII FyodorSonra gelenIV VasiliDogum19 Ekim 1582 1582 10 19 MoskovaOlum17 Mayis 1606 23 yasinda MoskovaDefin1606Es ler iMarina MniszechTam adiGrigori Yuri Bogdanovic OtrepyevHanedanRurik Hanedani varsayim BabasiIV Ivan Korkunc Ivan AnnesiMariya NagayaDiniDogu OrtodoksImza Rurik Hanedani nin 1598 yilinda sona ermesiyle baslayan Karisiklik Donemi sirasinda IV Ivan in 1591 de Uglic te esrarengiz bicimde olen kucuk yastaki oglu Dmitri Ivanovic oldugunu one surmustur Gencliginde ulkenin onde komutanlarindan egitim almistir ve Duzmece Dmitri nin ilerleyen zamanlarda IV Ivan in gercek oglu oldugunu savunmustur Ayrica Dmitri yi asker olarak egiten komutani Gerasim Evangelical I Aleksey donemine kadar yasamis o donemlerde 1655 yilinda bir koydeki suikastta olmustur Ortaya ciktigi donemI Dmitri muhafizlar tarafindan Rusya tahtindan indirildikten sonra oldurulmek uzere suruklenirken Mariya Nagaya solda I Dmitri Rurik Hanedani nin son cari I Fyodor un olumunun ardindan Boris Godunov un tahta gecmesi uzerine ortaya cikti ve Godunov un tahta cikisinin gecersiz oldugunu ilan etti Bircok tarihciye gore Grigori Yuri Bogdanovic Otrepyev adli sonradan kesislige baslamis Romanovlara yakin bir soylu olan Dmitri tahtin yasal varisi olduguna ictenlikle inaniyordu Moskova da bulundugu 1601 1602 yillarinda Prens Carevic Dmitri Ivanovic oldugunu one surdu Ama surgunle tehdit edilince 1603 te Litvanya ya kacti Burada Moskova Knezligi tahtini ele gecirmek icin askeri bir sefer duzenlemek uzere destek aramaya basladi Bazi Litvanyali ve Polonyali soylularin yani sira Cizvitlerden aldigi yardimlarla Kazaklardan ve seruvencilerden olusan bir ordu topladi ve 1604 sonbaharinda Rusya ya girdi Askeri yenilgiler almasina karsin Rusya nin guneyinde cok sayida yandas kazandi Dmitri Isyani bozulup askerlerin moralleri kirilip ordu dagilacakken Nisan 1605 te Car Boris Godunov un olumu uzerine askerleri I Dmitri nin safina gecti ve Godunov un veliaht olan oglu boyarlarca olduruldu Haziran 1605 te Moskova ya torenlerle giren I Dmitri car ilan edildi Bir teoriye gore I Dmitri ya gercekten Uglic te annesi ile birlikte yasarken esrarengiz bir bicimde oldurulen Rurik Hanedani nin soy uyesi Careyevic Dmitri Ivanovic idi ya da manastirdan kacan munzevi bir kesis idi Babasinin Galicyali komutan Boyar Bogdan Yakov Zamyatni Otrepyev oldugu da teoriler arasindadir Manastirdan kacmis kesis oldugunu tahtta hak talep ettikten sonra Car Boris Godunov ilan etmistir Tahtta kaldigi sure icerisinde boyarlarin ve koylulerin nefretini kazanan Boris Godunov u tahttan indirmenin en kolay yolunun ortaya sahte bir knez cikarmak oldugu dusuncesinden hareket edenler 1600 yilinda ortaya bir soylenti atmislar ve nihayetinde bu soylenti 1603 te bir gercek olarak ortaya cikmistir Halk arasinda Dmitri Ivanovic in 1591 tarihinde Uglic sehrinde oldurulmedigi hayatta oldugu ve hakki olan tahti Boris Godunov dan geri almak icin harekete gectigi soylentileri yayilmaya baslamistir Cogu tarihciler onun Moskova manastirlarindan birinden kacan kesis Grigori Otrepyev oldugunu kabul ederken bazilari gercekten IV Ivan in oglu oldugunu kabul etmektedirler I Dmitri Lehistan a giderek Katolik olmus ve boylece onlarin yardimlarini saglamayi basarmistir Onun taht iddiasi Lehlerin isine geldigi icin onu desteklemislerdir Dmitri Lehistan da bir ordu toplayarak 1604 yilinda Rus sinirlarini asarak Moskova ya kadar ilerlemistir Boris Godunov idaresinden memnun olmayanlar Dmitri yi hemen car olarak tanimis ve kitleler halinde ona katilmislardir Moskova hemen uzerine bir ordu sevk etmistir Boris in bir hastalik sonucu aniden 1605 yilinda olmesiyle yerine oglu II Fyodor gecmis ve boylece karisiklik daha da artmistir Genc Car in Sahte Dmitri ile mucadele etmesi cok zordu cunku 1 Haziran gunu cereyan eden karisikliklar esnasinda Car II Fyodor ve annesi oldurulmuslerdir Sahte Dmitri buyuk bir torenle Moskova ya girmis boyarlar ve halk tarafindan buyuk bir cosku ile karsilanmistir Dmitri nin ordusu ile Moskova ya girmesiSahte Dmitri nin 20 Haziran 1605 te Moskova ya girisi I Dmitri nin basarili olmasinin baslica hem Lehlerden hem de Moskova hukumetinin zulmunden kurtulmak isteyen guney eyaletlerindeki koylu ve Kazak zumrelerden yardim gormus olmasidir Lehler Moskova yi Katoliklige giren Dmitri vasitasiyla Papaliga baglayacaklarini dolasiyla Moskova yi Lehistan hakimiyeti altina alacaklarini umit etmislerdir Dmitri Moskova ya girince ilk isi Boris Godunov un Patriklige cikardigi Iova yi azletmek olmus yerine Ryazan baspiskoposu Ignati yi getirmistir Daha sonra Carzade Dmitri nin annesi Mariya Nargaya Moskova ya getirilmis ve Dmitri nin kendi oglu oldugunu soyleyerek uzerindeki suphelerin dagilmasini saglamistir Moskovalilar Dmitri nin daha onceki carlar gibi yasamadigini fark etmislerdir O ogle yemeginden sonra uyumuyor kiliselere gitmiyor Moskova caddelerinde tek basina dolasiyor Leh bicimi giyiniyor ve muhafiz kitalarini da Leh usulu giyindiriyordu Hele Lehlerle cok dusup kalkmasi Ruslarin gozune batiyordu Diger taraftan kaba ve gorgusuz olmasi da Lehleri memnun etmiyordu Dmitri nin en buyuk arzularindan bir tanesi asilzade Yuri Mniszek in kizi Marina Mnisek ile evlenmekti 8 Mayis gunu nikah toreni eski Rus adetlerine uygun olarak yapilmis ancak Carice Katolik dininde kalmistir Bu durum Ruslari sinirlendirmistir Ustelik Kremlin de Katolik papazlarin bulunmasi Lehlerin kalabalik bir grup halinde Kremlin de kalmalari Ruslari busbutun kizdirmistir Carlar evlendikleri zaman Rus ahalisine ziyafet verirler saray kapilarini halka acarlardi ama bu defa ziyafetler yalnizca Leh misafirlere verilmeye baslanmisti ki bu da halkin Car a karsi nefretini arttirmistir Dmitri nin Rusya Carligi tahtina cikisiI Dmitri Grigori Otrepyev Rusya da IV Ivan in olumunun ardindan oglu I Fyodor car ilan edilmistir Fakat iyi bir car olamadigi icin ulusal konsey ile birlikte ve esinin kardesi Boris Godunov ile birlikte ulkeyi yonetmistir 17 Ocak 1598 de olen I Fyodor dan sonra Boris Godunov ulusal konsey tarafindan car ilan edilmistir Tahta cikan Car Boris henuz tahta cikmadan once IV Ivan in kucuk oglu Dmitri Ivanovic i oldurterek ileride tahtta hak iddia etmesini engellemeye calismistir Ancak Polonya da yasayan munzevi bir kesis olan Grigori bu olaylari duymasi uzerine Rus tahtina cikmanin yollarini aramaktadir Rusya ya giderek kendisini IV Ivan in Vasili Suyski tarafindan Uglic te oldurulen oglu Dmitri Ivanovic oldugunu soyleyip Boris Godunov un tahta cikisini gecersiz saymistir Halk Rurik Hanedani ndan geldigine inandigi Grigori yi desteklemistir bu durum car in kulagina kisa surede gitmistir Boyarlar Grigori yi surgunle tehdit etmistir ve Grigori Litvanya ya kacmistir Orada Lehistan Krali III Zygmunt Waza nin destegini alarak buyuk bir ordu toplama girisimlerine baslamistir Kral Waza Grigori nin komutasina 3500 asker vermistir Boylece bazi Kazaklar da Prens Dmitri Grigori Otrepyev in ordusuna katilmistir Destegi toplayan Dmitri Moskova ya gitmistir Car Boris Godunov boyarlari toplayarak toplanti yapacagini duyurmustur Halk artik Duzmece Dmitri nin safinda yer almistir Car Godunov Kucuk yasta Dmitri Ivanovic i oldurmenin uzuntusuyle tahtinda olmustur Oglu II Fyodor tahta cikmaya hazirlanirken Duzmece Dmitri Rus boyarlari kendi tarafina cekerek II Fyodor u oldurtup Haziran 1605 te Kremlin e girdi ve 21 Temmuz 1605 tarihinde resmen Rus cari ilan edildi Duzmece Dmitri nin iktidar politikalariIII Zygmunt Waza Duzmece Dmitri den baglilik yemini alir Cizim Nikolai Nevrev 1874 Carl Wenig tarafindan 1879 da hazirlanan Duzmece Dmitri nin hayatinin son anlari adli bir portresi I Dmitri ve CariceI Dmitri Marina Mniszek ve babasi Yuri Mniszek Munzevi bir kesis olan Dmitri bir sure Polonya da usaklik yapmistir Rusya Carligi nda I Fyodor un olumunden sonra tahta cikan Boris Godunov un car olmasini gecersiz saymis ve Polonya krali III Zygmunt Waza nin destegiyle ordu toplayip kendini IV Ivan in oldurulen kucuk oglu Dmitri Ivanovic oldugunu savunarak Rusya Carligi tahtinda hak talep etmistir Aleksandr Puskin in Boris Godunov adli eserinde cok canli bicimde tarif ettigi uzere bir manastir kesisi olan Dmitri bir muddettir Car Boris Godunov un Rusya tahtini gasp etmek icin oldurdugu Rurik Hanedani nin son veliahti Dmitri oldugunu ilan ediyordu Ustelik Duzmece Dmitri Polonyalilar in elinde iyi bir koz olmustu Yapilanmalar benzerdir 15 yuzyilda Papalik ve Avrupa Cem Sultan i II Bayezid in Osmanli Imparatorlugu na karsi kullanamamisti ama Polonya Kralligi fetret icindeki Rusya Carligi na karsi bu sahte Dmitri yi car olarak ileri surdu Rusya isgal edildi ve Dmitri Moskova tahtina oturdu 23 Nisan 1605 tarihinde ansizin olen Car Boris Godunov un yerine tek oglu II Fyodor tahta cikmistir Kisa sure tahtta kalan II Fyodor kendine bagli boyarlar tarafindan oldurulerek yerine Duzmece Dmitri car ilan edilmistir Duzmece Dmitri Rus tahtina cikmis olsa da Lehler Rusya Carligi tahtinda kendi piyonlarinin bulunmasi icin I Dmitri ye destek olmuslardir I Dmitri saltanati Ruslarin tam bir Osmanli ve Turk dusmanligi icinde oldugu donemlerden biridir Duzmece Dmitri Kirim Hanligi uzerine askeri bir harekat yapmayi amaclamissa da buna cesaret edememistir Dis politikada Dmitri Lehistan Litvanya Birligi ve Papa ile bir ittifak icine girmeye calismistir Osmanli Imparatorlugu na karsi bir savas planlamisti ve seri silah uretilmesini emretmistir Bu istegi uzerine boyarlarin dusmanliklarini kazanmistir 8 Mayis 1606 tarihinde Dmitri Moskova da Marina Mniszek ile evlendi Bir Rus Cari baska inanctan bir kadinla evlendigi zaman o kadinin Rus Ortodokslugu na inanmasi gerekiyordu ancak Marina dinini degistirmeyi kabul etmedi Marina Mniszek Dmitri yi degil sadece Rusya Carligi tahtinda Carice olmak istiyordu Bu hem Rus Ortodoks Kilisesi ni hem boyarlari hem de halki kizdirdi ve Dmitri nin dusmanlarinin destegini arttirdi Prens Vasili Suyski baskanliginda boyarlar Roma Katolik Kilisesi ile Car I Dmitri yi suclayarak ona karsi komplo baslattilar I Dmitri nin saray gelenek ve goreneklerine uymamasi Polonyali bir aristokratin kizi olan karisi Marina Mniszek in Polonyalilarin etkisi altina girmesi Osmanlilari Avrupa dan cikarmak icin Ruslari buyuk bir Hristiyan ittifakina sokmaya calismasi Ortodoks Rusya yi Katoliklestirmeye calismasi yandaslarinin uzaklasmasina yol acti Bu durum Mayis 1606 da Vasili Suyski nin darbe yaparak I Dmitri yi oldurmesini kolaylastirdi OlumuMoskova halkinin Dmitri ye karsi nefretinden istifade etmek isteyerek harekete gecen zumrenin basinda boyarlardan Vasili Suyski ve Golitsin bulunmaktaydi Bunlar Rus ordusunu kendi taraflarina cekmeyi basarmislardi Halki kazanmak amaciyla Kremlin deki Lehlerin Rus boyarlarini katletmekte olduklari yalanini ortaya atarak ahaliye inandirdilar Halk ve askerler Kremlin e hucum ederek burayi ele gecirdiler ve bu carpismada 2 3 bin Leh ve Rus olduruldu Dmitri kacmaya calisirken yakalanarak oldurulunce sahte oldugu ilan edildi 17 Mayis 1606 sabahi komplocular Kremlin Sarayi ni bastilar Dmitri bir pencereden kacmaya calisti ama bacagini kirdi Ploter isimli bir nisanci sirtindan vurarak Dmitri yi oldurdu Dmitri nin cesedi Moskova meydanina getirilerek yakildi Cesedinin yakilan kulleri bir Savas topu na konularak Lehistan sinirina dogru ateslendi Boylece Moskova tahti yeniden carsiz kaldi Car I Dmitri saltanati sadece on ay surmustu Car IV Vasili onun yerine tahta gecti Dmitri nin olumunden sonra Moskova nin her yerinden kendini IV Ivan in oldurulen oglu Dmitri Ivanovic oldugunu iddia eden sahte Dmitriler ortaya cikmistir Bunlarin en onemlileri II Duzmece Dmitri ve III Duzmece Dmitri dir Bu iki duzmece I Dmitri nin Polonyali esi Marina Mniszek ile evlendiler Marina sadece tahti istedigi icin bu evlilikleri de kabul etmisti Literaturdeki iddialarDuzmece Dmitri Aleksandr Puskin in bos manzum tiyatrosunda Boris Godunov ile ana karakterlerden biridir Puskin in dramasi Carevic Dmitri Ivanovic yasasaydi Grigori ile ayni yasta olurdu ona gore Grigori Otrepyev Carevic Dmitri nin olumunu duyan genc acemi bir kesisti Puskin in yazilarina gore Duzmece Dmitri Polonya halkindan birisi ve Roma Katolik Kilisesi nde rahiplik ve opera icra eden bir gencti Duzmece Dmitri ile Marina Mniszek in nisani Cizvit bir rahip tarafindan tesvik edilmistir Marina Grigori yi istemiyor olsa da Cizvitlerin onu cehennem Atesi ile tehdit etmesi ile razi olmustu Puskin e gore Carice Marina Dmitri ile evlendikten sonra dinini degistirmeyi kabul etmemisti ve bu da Rus boyarlarin tepkisini cekmisti Dmitri yi askeri anlamda yetistiren bir komutan Dmitri ye karsi kurulan komplodan haberi olup III Zygmunt Waza ya mektup goturmek icin Moskova dan ayrildiktan az sonra komplocular Kremlin Sarayi ni basarak pencereden atlayarak kacmaya kalkan Dmitri yi yakalayip sirtindan atesli silah ile oldurmustur Ceset suruklenerek Moskova meydanina getirip yakilmistir Ayrica bakinizII Duzmece Dmitri III Duzmece Dmitri Dmitri Ivanovic 1605 1618 Lehistan Rusya SavasiDis baglantilarWikimedia Commons ta I Dmitri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hosking Geoffrey 2004 Russia and the Russians A History Ingilizce Cambridge Harvard University Press ISBN 0 674 01114 7 Kaynakca a b Mount amp Blade With Fire and Sword Oyun ici diyaloglari Tsars and Imposters Russia s Time of Troubles s 79 a b c d Uydu Yucel Prof Dr Mualla Rusya Tarihi Istanbul Universitesi Acik ve Uzaktan Egitim Fakultesi ss 125 127 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2017 26 Subat 2012 21 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2017 Ozkan Dr Selim Hilmi Yaz 2007 XVII Yuzyilin Sonlari ile XVIII Yuzyilin Baslarinda Osmanli Rus Iliskileri ve Karadeniz in Guvenligi Meselesi PDF Karadeniz Arastirmalari 14 ss 47 62 26 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Agustos 2017 Zenkovsky Serge A 1974 Medieval Russia s epics chronicles and tales Dutton s 385 ISBN 9780525473633 Kurat Akdes Nimet 1987 Rusya tarihi baslangictan 1917 ye kadar xiii Turk Tarih Kurumu yayinlari ss 193 471 13 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2017 Ulku Irfan 8 Mayis 2008 Kremlin de nobet degisimi Yenicag Gazetesi 21 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2017 a b Boris Godunov Modest Mussorgsky 1978 Moscow 8 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2017 Resmi unvanlarOnce gelen II Fyodor Rus Cari 21 Temmuz 1605 17 Mayis 1606 Sonra gelen IV Vasili