Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IV. İvan, İvan Vasiliyeviç veya yaygın adıyla Korkunç İvan (Rusça: Ива́н четвёртый, Васи́льевич, Иван Грозный 25 Ağustos 1530; Kolomenskoye, Moskova - 18 Mart 1584, Moskova), son Moskova Knezi ve ilk Rusya Çarı. Düzenlediği seferler ve yaptığı fetihlerle Moskova Knezliği'ni lağvetmiş ve Rus Çarlığı'nı kurmuş olan bir hükümdardır. Rusya'yı, "Tüm Rusya'nın Çarı" sıfatıyla 1547 yılından 1584'teki ölümüne kadar yönetmiştir.
| IV. İvan İvan Vasiliyeviç Korkunç İvan Иван Грозный | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Tüm Rusya'nın Çarı | |||||
| Hüküm süresi | 16 Ocak 1547 – 28 Mart 1584 | ||||
| Taç giymesi | 16 Ocak 1547 | ||||
| Sonra gelen | I. Fyodor | ||||
| Moskova Büyük Prensi | |||||
| Hüküm süresi | 3 Aralık 1533 – 16 Ocak 1547 | ||||
| Önce gelen | III. Vasili | ||||
| Doğum | 25 Ağustos 1530 Kolomenskoye, Moskova | ||||
| Ölüm | 28 Mart 1584 (53 yaşında) Moskova | ||||
| Defin | Kelmisvi Şapeli, Moskova | ||||
| Eş(ler)i | Anastasiya Romanovna Mariya Temryukovna Mariya Nagaya | ||||
| Çocuk(lar)ı | Çareviç İvan İvanoviç I. Fyodor Dimitri İvanovich | ||||
| |||||
| Hanedan | Rurik | ||||
| Babası | III. Vasili | ||||
| Annesi | |||||
| Dini | Rus Ortodoks | ||||
Hükümdarlığı
Henüz üç yaşında Moskova Knezliği'nin başına geçti. 1547'de taç giydi. Kararlı, etkileyici ve acımasız bir portre çizen İvan, büyük hırsları olan ve intikam duygusu oldukça yüksek bir Rus lideriydi. Tatarlar üzerine yaptığı birçok sefer bunun kanıtıydı. Düşmanları arasında korku salan, gözü kara, dengesiz kişiliğe sahip olan IV. Ivan bu yüzden kendine ihanet ettiği gerekçesiyle 1582 yılında oğlunu öldürdü.
Yaptığı çeşitli seferlerle Moskova Knezliği'ni genişletti. Bu durumdan faydalanarak kendini "Tüm Rusya'nın Çarı" ilan etti. Böylece devlet, Çarlık yönetim sistemine geçmiş oldu.
1550'de sivil ve ruhani büyüklerden teşekkül eden bir toplantı olan Sobor düzenledi. Toplantıda, Rusya'da yürürlükte olan devlet ve kilise kanunları ile nizamları üzerine konuşmalar yapıldı. Bu toplantıda karar alıcıları Mümtaz Heyet olarak adlandırıldı.
Çar'ın en yakın müşavirleri sıfatıyla devlet işlerinde önemli rol oynayan Mümtaz Heyet, 1553'te İvan'ın gözünden düşmeye başladı. Metropolit Macari'nin etkisiyle kendini Tanrı inayetiyle hükümdar, Rusya'yı dilediği gibi idareye memur bir Çar diye telakki ediyordu.
1560'ta İvan'ın eşi Anastasya, geride İvan ve Fyodor adlı iki çocuk bırakarak öldü. Eşinin her yönden İvan üzerinde etkisi vardı. Eşinin ölümü İvan'ı zevk ve sefahat alemine dalmasına neden oldu. Yine bu dönemde yeni gözdeleri ortaya çıktı. Bunların da kışkırtmasıyla uzun zamandır içinde sakladığı arzular ve hevesler ortaya çıkmaya başladı. Bu süreçte birçok kişi sürgüne gönderildi.
1564'te çocuklarını, saray hademeleri ve maiyetini, saray hazinesini alarak Kremlin'i terk etti. Bu gidiş Moskovalılar gözünde bir muammaydı. Bir yıl sonra soylulara ve ruhani liderlere, "Soyluların ihanet içinde olduğu için Moskova'yı terk ettiğini" yazdı.
Bu Moskova'da derin bir etki yarattı ve Çar'ın geri dönmesi için çabalar başladı. Nihayet iki ay sonra Moskova'ya döndü. Fakat 35 yaşında olmasına rağmen ihtiyar bir görüntüyle tanınmaz hale gelmişti.
Döner dönmez 'hainleri' cezalandırmaya başladı. Böylece hem tek adam olma yönünde büyük bir adım atacaktı hem de tek adamlığı destekleyecek ıslahatları yapma fırsatı bulacaktı. Nihayet Opriçnina denilen idari bir sistemi yerleştirerek bu emellerine ulaştı.
Ölümü
Bu rejimi tam 20 yıl sürdürdü. Bu dönemde birçok olay kanlı baskınlar sonucu örtüldü. Yine bu dönem içinde 1582 yılında kendi oğlunu bile öldürmekten çekinmeyen Çar İvan, 18 Mart 1584'te ile satranç oynarken 53 yaşında öldü. Kehanetler, IV. İvan'ın bu tarihte öleceğini söylüyordu. 1960'lı yıllarda mezarını açan arkeologlar, zehirlendiğine dair kanıt oluşturabilecek cıva kalıntılarına ulaştı. Bogdan Belski ve daha sonra çar olan Boris Godunov tarafından zehirlendiği sanılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Paul D. Steeves. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 464 .
- Bobrick, Benson (1990) Ivan the Terrible. Edinburgh: Canongate Books, ISBN|0-86241-288-9 (İngilizce)
- Hosking, Geoffrey, (2004). Russia and the Russians: A History. Cambridge: Harvard University Press, (İngilizce)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta IV. İvan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kurat, Akdes Nimet (6.baskı: 2014), Rusya Tarihi / Başlangıcından 1917'ye Kadar, Ankara:Turk Tarih Kurumu, . Online:[1] 18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Xs4all.nl websitesinde "madmonarchs/ivan4" maddesi. Online:[2]23 Haziran 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: III. Vasili |  Moskova Büyük Prensi 3 Aralık 1533 – 16 Ocak 1547 | Sonra gelen: – |
| Önce gelen: – |  Rus Çarı 16 Ocak 1547 – 28 Mart 1584 | Sonra gelen: I. Fyodor |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IV Ivan Ivan Vasiliyevic veya yaygin adiyla Korkunc Ivan Rusca Iva n chetvyortyj Vasi levich Ivan Groznyj 25 Agustos 1530 Kolomenskoye Moskova 18 Mart 1584 Moskova son Moskova Knezi ve ilk Rusya Cari Duzenledigi seferler ve yaptigi fetihlerle Moskova Knezligi ni lagvetmis ve Rus Carligi ni kurmus olan bir hukumdardir Rusya yi Tum Rusya nin Cari sifatiyla 1547 yilindan 1584 teki olumune kadar yonetmistir IV Ivan Ivan Vasiliyevic Korkunc Ivan Ivan GroznyjTum Rusya nin CariHukum suresi16 Ocak 1547 28 Mart 1584Tac giymesi16 Ocak 1547Sonra gelenI FyodorMoskova Buyuk PrensiHukum suresi3 Aralik 1533 16 Ocak 1547Once gelenIII VasiliDogum25 Agustos 1530 1530 08 25 Kolomenskoye MoskovaOlum28 Mart 1584 53 yasinda MoskovaDefinKelmisvi Sapeli MoskovaEs ler iAnastasiya Romanovna Mariya Temryukovna Mariya NagayaCocuk lar iCarevic Ivan Ivanovic I Fyodor Dimitri IvanovichTam adiIvan VasiliyevicHanedanRurikBabasiIII VasiliAnnesiDiniRus OrtodoksHukumdarligiIvan IV Vasiliyevic Henuz uc yasinda Moskova Knezligi nin basina gecti 1547 de tac giydi Kararli etkileyici ve acimasiz bir portre cizen Ivan buyuk hirslari olan ve intikam duygusu oldukca yuksek bir Rus lideriydi Tatarlar uzerine yaptigi bircok sefer bunun kanitiydi Dusmanlari arasinda korku salan gozu kara dengesiz kisilige sahip olan IV Ivan bu yuzden kendine ihanet ettigi gerekcesiyle 1582 yilinda oglunu oldurdu Yaptigi cesitli seferlerle Moskova Knezligi ni genisletti Bu durumdan faydalanarak kendini Tum Rusya nin Cari ilan etti Boylece devlet Carlik yonetim sistemine gecmis oldu 1550 de sivil ve ruhani buyuklerden tesekkul eden bir toplanti olan Sobor duzenledi Toplantida Rusya da yururlukte olan devlet ve kilise kanunlari ile nizamlari uzerine konusmalar yapildi Bu toplantida karar alicilari Mumtaz Heyet olarak adlandirildi Car in en yakin musavirleri sifatiyla devlet islerinde onemli rol oynayan Mumtaz Heyet 1553 te Ivan in gozunden dusmeye basladi Metropolit Macari nin etkisiyle kendini Tanri inayetiyle hukumdar Rusya yi diledigi gibi idareye memur bir Car diye telakki ediyordu 1560 ta Ivan in esi Anastasya geride Ivan ve Fyodor adli iki cocuk birakarak oldu Esinin her yonden Ivan uzerinde etkisi vardi Esinin olumu Ivan i zevk ve sefahat alemine dalmasina neden oldu Yine bu donemde yeni gozdeleri ortaya cikti Bunlarin da kiskirtmasiyla uzun zamandir icinde sakladigi arzular ve hevesler ortaya cikmaya basladi Bu surecte bircok kisi surgune gonderildi 1564 te cocuklarini saray hademeleri ve maiyetini saray hazinesini alarak Kremlin i terk etti Bu gidis Moskovalilar gozunde bir muammaydi Bir yil sonra soylulara ve ruhani liderlere Soylularin ihanet icinde oldugu icin Moskova yi terk ettigini yazdi Bu Moskova da derin bir etki yaratti ve Car in geri donmesi icin cabalar basladi Nihayet iki ay sonra Moskova ya dondu Fakat 35 yasinda olmasina ragmen ihtiyar bir goruntuyle taninmaz hale gelmisti Doner donmez hainleri cezalandirmaya basladi Boylece hem tek adam olma yonunde buyuk bir adim atacakti hem de tek adamligi destekleyecek islahatlari yapma firsati bulacakti Nihayet Opricnina denilen idari bir sistemi yerlestirerek bu emellerine ulasti OlumuBu rejimi tam 20 yil surdurdu Bu donemde bircok olay kanli baskinlar sonucu ortuldu Yine bu donem icinde 1582 yilinda kendi oglunu bile oldurmekten cekinmeyen Car Ivan 18 Mart 1584 te ile satranc oynarken 53 yasinda oldu Kehanetler IV Ivan in bu tarihte olecegini soyluyordu 1960 li yillarda mezarini acan arkeologlar zehirlendigine dair kanit olusturabilecek civa kalintilarina ulasti Bogdan Belski ve daha sonra car olan Boris Godunov tarafindan zehirlendigi sanilmaktadir Ayrica bakinizKorkunc Ivan film Ivan Vasilevic Isini Degistiriyor film Kaynakca Hiristiyanlik Tarihi Paul D Steeves Yeni Yasam Yayinlari 1977 s 464 ISBN 975 8318 86 1 Bobrick Benson 1990 Ivan the Terrible Edinburgh Canongate Books ISBN 0 86241 288 9 Ingilizce Hosking Geoffrey 2004 Russia and the Russians A History Cambridge Harvard University Press ISBN 0 674 01114 7 Ingilizce Dis baglantilarWikimedia Commons ta IV Ivan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kurat Akdes Nimet 6 baski 2014 Rusya Tarihi Baslangicindan 1917 ye Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605504 Online 1 18 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Xs4all nl websitesinde madmonarchs ivan4 maddesi Online 2 23 Haziran 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Resmi unvanlarOnce gelen III Vasili Moskova Buyuk Prensi 3 Aralik 1533 16 Ocak 1547 Sonra gelen Once gelen Rus Cari 16 Ocak 1547 28 Mart 1584 Sonra gelen I Fyodor