Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Mart 2023) () |
Irak Cephesi, İngilizlerin petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te Basra'yı işgali üzerine açıldı. Osmanlı kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele geçirdiler.
| Irak Cephesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı Osmanlı Cephesi | |||||||
 6. Osmanlı Ordusu askerleri Kut'ül Ammare Kuşatması sırasında. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu Almanya |
 Asuri Gönüllüler | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Süleyman Askerî Bey (intihar etti) Colmar von der Goltz (tifüsten öldü) Nureddin Bey Halil Paşa Kâzım Karabekir Ali İhsan Paşa |
| ||||||
| Güçler | |||||||
| 300,000+ | 350,000–410,000+ | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 325,000 | 92,000 | ||||||
Cephenin açılması
Britanyalılar bu cephedeki harekâtlarını Hindistan Genel Valiliği üzerinden tertip etmiş ve ağırlıklı olarak bu sömürgesinden topladığı askerleri cepheye sürmüştür.
Britanyalıların ilk silahlı hareketi Fav yarımadasına karşıdır. Burayı denizden bombardıman eden Britanyalılar bir gün sonra çıkarma yapmak suretiyle yarımadayı ele geçirmiştir. 300 Türk askeri bu noktada düşmana esir düşmüştür.
Süleyman Askeri'nin girişimi
20 Aralık 1914 tarihinde, Basra'yı geri almak amacıyla cephe komutanlığına atanan, Kaymakam Süleyman Bey aşiretlerden ve gönüllülerden yararlanarak topladığı kuvvetle, 12 Nisan 1915 tarihinde taarruz etti. Şuaybiye Muharebesi'nde başarılı olamadı, Kutülamare'ye çekildi ve intihar etti.
Kût'ül-Amâre Kuşatması
Britanyalılar burayı da ele geçirip Bağdat'ı almak için, General Townshend komutasında saldırdılar. Osmanlı Kuvvetleri, Britanyalıları Selman ı Pak'ta durdurdu. Kanlı çarpışmalardan sonra Britanyalılar, 26 Kasım 1915 tarihinde çekildiler. Kut'ül amare'de 8 Aralık 1915'te kuşatılan İngiliz birlikleri, beş ay süren bir direnişten sonra 28 Nisan 1916'da teslim oldu. General Townshend dahil 13.399 esir alındı.
1916 yılı başında bir kısım Britanya birlikleri General Townshend'in yardımına geldiyse de İran'da Hamedan'a kadar sürüldüler. İngiliz birlikleri 1917 yılı başında bekledikleri güce ulaştılar. Taarruza geçtiler. 11 Mart 1917'de General Maude yönetimindeki Britanya birlikleri Bağdat'a girerken Halil Paşa'nın komutasındaki Osmanlı askerleri Bağdat'ı boşalttı.
Osmanlı kuvvetlerinin Bağdat'ı geri alma teşebbüsü başarılı olamadı. Samerra'yı da ele geçiren Britanya ordusu, Musul'a doğru ilerlemeye başladı. Bağdat'ı geri almak için 6. Ordu'yla Halep'te kurulan 7. Ordu birleştirilerek General Falkenhayn komutasında Yıldırım Ordular Grubu kuruldu. Halep'te hazırlıklar sürerken, İngilizler Tikrit'e kadar ilerlediler.
Musul'da Britanya işgali
1918 yılında aldıkları takviyelerle iyice güçlenen Britanya birlikleri, petrol yataklarının bulunduğu Musul'a ulaşmadı. Ancak, Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından sonra, 15 Kasım 1918 tarihinde, mütarekenin 7. maddesini dayanak göstererek Musul'a asker çıkardılar. 6. Ordu Kumandanı Ali İhsan Paşa General Marshall'ın Musul'un İngilizlere terkedilmesi isteğini reddetti. Aslında General Marshall kendi hükûmetinden mütareke gereği Musul'a girilmesi gibi bir emir almamış blöf yapıyordu. Ali İhsan Paşa önce direndi sonra İstanbul Hükûmeti'nden gelen emre uyarak Nusaybin'e geri çekildi ve Britanyalılar çarpışmadan Musul'a asker çıkarabildiler.
Stratejik değerlendirmeler
IV. Ordu Komutanı Cemal Paşa kaleme almış olduğu hatıralarında, Irak Cephesi bağlamında aşağıdaki değerlendirmeyi yapar:
"Küt-ül Amare'deki İngiliz ordusunun esir düşmesinden sonra, Irak ordusunun bir kısmının alınarak İran'da fetihlerle görevlendirilmesi, sonunda Bağdat'ın düşmesine sebep olmuştu. İşte şimdi de, Kudüs ve umumiyetle Filistin tehlikede iken, son kuvvetlerimizin Bağdat'ın geri alınmasına tahsis olunması, Kudüs ve Filistin ve belki bütün Suriye'nin düşman istilasına uğramasına yol açacaktı."
Kaynakça
- Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: a comparative study (Routledge, New York, 2007)
Notlar
- ^ Slot 2005, ss. 406–09
- ^ (PDF). نينوس نيراري. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Ismael 1964.
- ^ Werda 1924.
- ^ "The French gave us 20,000 Lebel rifles, whilst several French officers, together with the few Russian officers who had remained behind, set about organisms our Assyro-Chaldean army, the numbers of which had grown to more than 20,000". 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024.
- ^ Erickson 2007, s. 154.
- ^ A naval history of World War I 1 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Paul G. Halpern, Routledge, 1995, , s. 132.
- ^ Ana Britanicca Ansiklopedisi, Musul Maddesi
- ^ Büyük Oyunun Eski Perdesi, Doğu Güneydoğu ve Musul Üçgeni, (1918-1923) Yaşar Ertürk[]
- ^ a b Baybars, Ergün (1975). İstiklal Mahkemeleri. Bilgi.
Konu için bak.: Mehmet Gönlübol ve Cem Sar Atatürk ve Türkiye'nin Dış Politikası, İstanbul, 1963. Ali Naci Karacan, Lozan, İkinci Baskı, İstanbul, 1971. Yusuf Hikmet Bayur, Yeni Türkiye'nin Harici Siyaseti, İstanbul, 1935. Salâhi R. Sonyel, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politikası, TTK yay., Ankara, 1986
- ^ (PDF). 27 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2009.
- ^ "Musul'u böyle kaybettik, Radikal". 20 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2009.
- ^ -, Cemal Paşa (2006). Kabacalı, Alpay (Ed.). Hatıralar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. s. 215. ISBN .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Irak Cephesi haber gazete kitap akademik JSTOR Mart 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Irak Cephesi Ingilizlerin petrol sahalarini ele gecirmek amaciyla 15 Ekim 1914 te Bahreyn i ve 23 Kasim 1914 te Basra yi isgali uzerine acildi Osmanli kuvvetleri isgale karsi koyamadi Ingilizler Iran da Ahvaz i da ele gecirdiler Irak CephesiI Dunya Savasi Osmanli Cephesi6 Osmanli Ordusu askerleri Kut ul Ammare Kusatmasi sirasinda TarihKasim 1914 14 Kasim 1918BolgeIrakSonucItilaf guclerinin zaferi Osmanli nin Irak tan cekilmesi Sevr AntlasmasiTaraflar Osmanli Imparatorlugu AlmanyaBritanya Imparatorlugu Birlesik Krallik Avustralya Hindistan Yeni Zelanda Kuveyt 1914 Asuri GonullulerKomutanlar ve liderlerSuleyman Askeri Bey intihar etti Colmar von der Goltz tifusten oldu Nureddin Bey Halil Pasa Kazim Karabekir Ali Ihsan PasaGeneral Nixon Percy Lake Frederick Maude Charles Townshend esir Mubarek es Sabah Katalikos patrik mar simun olu Aga PetrosGucler300 000 350 000 410 000 Kayiplar325 00092 000 Cephenin acilmasi Britanyalilar bu cephedeki harekatlarini Hindistan Genel Valiligi uzerinden tertip etmis ve agirlikli olarak bu somurgesinden topladigi askerleri cepheye surmustur Britanyalilarin ilk silahli hareketi Fav yarimadasina karsidir Burayi denizden bombardiman eden Britanyalilar bir gun sonra cikarma yapmak suretiyle yarimadayi ele gecirmistir 300 Turk askeri bu noktada dusmana esir dusmustur Suleyman Askeri nin girisimi 20 Aralik 1914 tarihinde Basra yi geri almak amaciyla cephe komutanligina atanan Kaymakam Suleyman Bey asiretlerden ve gonullulerden yararlanarak topladigi kuvvetle 12 Nisan 1915 tarihinde taarruz etti Suaybiye Muharebesi nde basarili olamadi Kutulamare ye cekildi ve intihar etti Kut ul Amare Kusatmasi Britanyalilar burayi da ele gecirip Bagdat i almak icin General Townshend komutasinda saldirdilar Osmanli Kuvvetleri Britanyalilari Selman i Pak ta durdurdu Kanli carpismalardan sonra Britanyalilar 26 Kasim 1915 tarihinde cekildiler Kut ul amare de 8 Aralik 1915 te kusatilan Ingiliz birlikleri bes ay suren bir direnisten sonra 28 Nisan 1916 da teslim oldu General Townshend dahil 13 399 esir alindi 1916 yili basinda bir kisim Britanya birlikleri General Townshend in yardimina geldiyse de Iran da Hamedan a kadar surulduler Ingiliz birlikleri 1917 yili basinda bekledikleri guce ulastilar Taarruza gectiler 11 Mart 1917 de General Maude yonetimindeki Britanya birlikleri Bagdat a girerken Halil Pasa nin komutasindaki Osmanli askerleri Bagdat i bosaltti Osmanli kuvvetlerinin Bagdat i geri alma tesebbusu basarili olamadi Samerra yi da ele geciren Britanya ordusu Musul a dogru ilerlemeye basladi Bagdat i geri almak icin 6 Ordu yla Halep te kurulan 7 Ordu birlestirilerek General Falkenhayn komutasinda Yildirim Ordular Grubu kuruldu Halep te hazirliklar surerken Ingilizler Tikrit e kadar ilerlediler Musul da Britanya isgali 1918 yilinda aldiklari takviyelerle iyice guclenen Britanya birlikleri petrol yataklarinin bulundugu Musul a ulasmadi Ancak Mondros Mutarekesi nin imzalanmasindan sonra 15 Kasim 1918 tarihinde mutarekenin 7 maddesini dayanak gostererek Musul a asker cikardilar 6 Ordu Kumandani Ali Ihsan Pasa General Marshall in Musul un Ingilizlere terkedilmesi istegini reddetti Aslinda General Marshall kendi hukumetinden mutareke geregi Musul a girilmesi gibi bir emir almamis blof yapiyordu Ali Ihsan Pasa once direndi sonra Istanbul Hukumeti nden gelen emre uyarak Nusaybin e geri cekildi ve Britanyalilar carpismadan Musul a asker cikarabildiler Stratejik degerlendirmelerIV Ordu Komutani Cemal Pasa kaleme almis oldugu hatiralarinda Irak Cephesi baglaminda asagidaki degerlendirmeyi yapar Kut ul Amare deki Ingiliz ordusunun esir dusmesinden sonra Irak ordusunun bir kisminin alinarak Iran da fetihlerle gorevlendirilmesi sonunda Bagdat in dusmesine sebep olmustu Iste simdi de Kudus ve umumiyetle Filistin tehlikede iken son kuvvetlerimizin Bagdat in geri alinmasi na tahsis olunmasi Kudus ve Filistin ve belki butun Suriye nin dusman istilasina ugramasina yol acacakti KaynakcaEdward J Erickson Ottoman Army Effectiveness in World War I a comparative study Routledge New York 2007 Notlar Slot 2005 ss 406 09 PDF نينوس نيراري 12 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Ismael 1964 Werda 1924 The French gave us 20 000 Lebel rifles whilst several French officers together with the few Russian officers who had remained behind set about organisms our Assyro Chaldean army the numbers of which had grown to more than 20 000 18 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2024 Erickson 2007 s 154 A naval history of World War I 1 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Paul G Halpern Routledge 1995 ISBN 1 85728 498 4 s 132 Ana Britanicca Ansiklopedisi Musul Maddesi Buyuk Oyunun Eski Perdesi Dogu Guneydogu ve Musul Ucgeni 1918 1923 Yasar Erturk olu kirik baglanti a b Baybars Ergun 1975 Istiklal Mahkemeleri Bilgi Konu icin bak Mehmet Gonlubol ve Cem Sar Ataturk ve Turkiye nin Dis Politikasi Istanbul 1963 Ali Naci Karacan Lozan Ikinci Baski Istanbul 1971 Yusuf Hikmet Bayur Yeni Turkiye nin Harici Siyaseti Istanbul 1935 Salahi R Sonyel Turk Kurtulus Savasi ve Dis Politikasi TTK yay Ankara 1986 PDF 27 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Eylul 2009 Musul u boyle kaybettik Radikal 20 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2009 Cemal Pasa 2006 Kabacali Alpay Ed Hatiralar Istanbul Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari s 215 ISBN 975 458 249 1 Ayrica bakinizKut ul Ammare Kusatmasi Musul Sorunu Irak Cephesi nde Osmanli Imparatorlugu nun kuvvet kayiplarinin vilayet ve ulkelere gore dagilimi