Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jean Baptiste Octave Landry de Thézillat (10 Kasım 1826, Limoges - Kasım 1865, Paris), Fransız tıp doktoru ve nöroloji uzmanıdır.
Jean Landry | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Jean Baptiste Octave Landry de Thézillat 10 Ekim 1826 Limoges, Fransa |
| Ölüm | 1 Kasım 1865 (39 yaşında) , Paris, Fransa |
| Vatandaşlık |  Fransa |
| Meslek | Doktor, Nörolog |
| Tanınma nedeni | Guillain-Barré sendromu |
Jean Landry, günümüzde Guillain-Barré sendromu olarak bilinen nörolojik hastalığın temel klinik görünümünü 1859'da ve ilk kez tanımladığı için geçmiştir.
Hayatı
Limoges, Fransa'da doğan ve büyüyen Landry, bir psikiyatri ve nöroloji uzmanı olan tıp doktoru amcasından etkilenerek yönelmiştir. 1850'de, 24 yaşında, Paris'te [1] olarak görev yapmaktayken, [2] nüfusunun yaklaşık onda birinin[3] kırılmasında neden olan kolera epidemisine karşı çalışmalara katılmak için, gönüllü olarak bu ile gitmiştir. Burada yapmış olduğu özverili çalışmaları nedeni ile kendisine minnettar kalan Oise halkı, görevini tamamlayarak Paris'e dönen Landry'yi madalya ile ödüllendirmiştir.
1852'de, (1802-1856) ve (1821-1879) gözetiminde, [4] ve isimli Paris hastanelerinde olarak çalışmalarını sürdüren Landry, tıp öğrenciliği yıllarından itibaren özellikle ilgilendiği sinir sistemi hastalıkları üzerine çalışmaya bu dönemde de devam etmiş ve doktora tezini de bu konu üzerine yapmıştır. Yine bu dönemde hem etken (aktif), hem de edilgen (pasif) kas hareketleri için duysal (aferent) sinir uyarılarının gerekliliğini öne süren Landry, arka sütun (posterior column) ataksisinin tanımını da 'den (1795-1873) bağımsız olarak ama ondan dört yıl sonra yapmıştır.
Landry, 1859'da, daha sonra "Landry'nin yükselici felci (Landry'nin asendan paralizisi)" olarak anılacak olan felç tipini tanımlamıştır. Bu konudaki çalışmaları, Landry'nin tıp literatürüne yaptığı son ve en büyük katkı olmuştur.
Landry, 1857'de, toplum içindeki duruşu itibarı ile saygın ama parasal varlığı açısından mütevazı Claire Giustigniani (1832-1901) ile evlenmiştir. Babasının ölümüyle birlikte onun zor durumda kalan ailesine de bakmak zorunda kalan Landry, böylece son vermek zorunda kalmış ve sinir sistemi hastalıklarının tedavisi üzerine özelleşmiş bir kaplıcada çalışmak üzere 'e taşınmıştır. Burada oldukça varlıklı bir hayat sürmüş ve öne çıkan bir kişi olmuştur.
Cömert ve mütevazı bir kişiliğe sahip olan Landry, sosyal açıdan çok yönlü oluşu ile de dikkat çekmiştir: binicilik, avcılık, dağcılık, dans ve neredeyse profesyonel kalitede bir şarkıcı gibi müzikle uğraşmıştır; jeoloji ve kristallere özel ilgi duymuştur. Ancak, 1864'te, henüz 38 yaşındayken bir beyin hastalığına yakalanınca, tüm bu etkinliklerinden giderek uzaklaşmak zorunda kalmıştır.
Landry, 1865'te, Paris varoşlarında patlak veren kolera epidemisine karşı çalışmak üzere Paris'e gitmiştir. Ancak, kendisi de koleraya yakalanmış ve kısa bir süre sonra da kendisi gibi bir nöroloji uzmanı olan Jean-Martin Charcot'nun (1825-1893) gözetiminde ölmüştür.
Landry'nin yükselici felci
Landry, daha sonraları "Landry'nin yükselici felci (Landry'nin asendan paralizisi)" olarak anılacak olan felç tipini 1859'da tanımladığında, tanımı içinde şu üç belirti tipine yer vermiştir:
- Duysal belirti ve bulguların eşlik etmediği yükselici felç
- ve eşliğindeki yükselici felç
- Duysal belirti ve bulguların eşlik ettiği, ilerleyici (progresif) ve tüm bedene yayılan (jeneralize) felç.
Aynı yıl 'un (1822-1902) da benzer iki hasta bildirdiği bu klinik tablolardan sadece yükselici felç tipi Landry'nin ismi ile ilişkilendirilmiştir.
Landry tanımını, beşi kendi hastaları ve beşi de tıp literatüründe dikkatini çekmiş olan hastalar olmak üzere, toplam on hastaya dayandırmıştır ve solunum yetmezliği nedeniyle ölen vakalarından birini özellikle ayrıntılı anlatmıştır. Kıdemlisi Dr. Glauber’in histeri tanısıyla kendisine danıştığı bu hastada, Landry hastalığın oldukça erken bir evresinde doğru tanıyı koymuş ve sonucunu da öngörebilmiştir. Hastanın herhangi bir anormallik bulunamadığı için, Landry hastalığın nedenine yönelik bir açıklama yapmamıştır. Buna mukabil, Glauber bu vaka ile difteri sonrasında gelişebilen felç arasında yakın bir bağlantı olabileceğine değinmiştir. İlerleyen dönemde difteri ile Guillain-Barré sendromu arasında bir neden-sonuç ilişkisinin olmadığı gösterilmişse de Glauber’in gözlemi iki hastalıktaki felcin de zemininde geliştiğinin değerlendirilmesini sağlamıştır.
Landry’nin yükselici felci terimi ilk olarak 1876’da [5] tarafından kullanılmıştır. O dönemde uygulanması genellikle tercih edilen ilaç striknin olmuştur ama bu da hastaya yarardan çok zarar getirebilen bir uygulamadır.
Landry’nin makalesinden bölümler
"Duyu ve hareket sistemleri eşit düzeyde etkilenebilir. Ancak, kaslarda herhangi bir refleks hareketin, sürekli kasılı olma durumunun () ya da sarsılıcı kasılmanın (konvülsiyon) bulunmadığı gevşek durumdaki kol ve bacaklarda kas gücünün evreli olarak azalmasına bağlı temel sorunmuş gibi durmaktadır. Hemen tüm vakalarda ve dışkılama normal kalmaktadır. Merkezi sinir sistemine bağlanabilecek herhangi bir belirti, omurga ağrısı ya da , başağrısı ya da deliriyum gözlenmemektedir. Hastalığın son aşamasına gelinmedikçe, zihinsel fonksiyonlar korunmaktadır. Genel bir halsizlik hali, el ve ayaklarda iğnelenme ya da karıncalanma ve hatta hafif kramplar felç başlangıcının öncülü olabilir. Farklı olarak, hastalık ani ve beklenmedik bir şekilde de başlayabilir. Her iki durumda da kas güçsüzlüğü bedenin alt kısımlarından yukarı doğru hızla yayılır ve istisnasız tüm bedeni tutma eğilimi gösterir."
"İlk belirtiler, özellikle bacaklar için geçerli olmak üzere, kol ve bacakların uç kısımlarını etkiler. Tüm bedenin etkilenişine giden süreçte, ilerlemenin sırası az-çok aynıdır: (1) ayak parmakları, baldırlar, uyluk arkası ve (popo bölgesi) kasları ve sonunda da uyluğun ön ve iç bölgesindeki kaslar; (2) el parmakları ve el, kol ve sonunda da omuz kasları; (3) gövde kasları; (4) solunum, dil, yutak, yemek borusu vb. kasları. Bundan sonra felç tüm bedene yayılmış olur ama kol ve bacakların uç kısımlarında en şiddetli haldedir. İlerleme az-çok hızlıdır. Felç bir vakada 8 günde, bir diğerinde ise 15 günde gelişmiş olsa da daha sıklıkla 2-3 gün, hatta bazen de saatler içinde gelişmektedir. Bu haliyle de hastalığın (akut) bir hastalık olarak sınıflanabileceğini düşünüyorum."
"Felcin en üst yoğunluğuna ulaştığı durumda her an solunum yetmezliği gelişebilme tehlikesi daima vardır. Buna mukabil, yetkin tıbbi müdahale ya da kendiliğinden gerileme ile bu evreye ulaşmış on hastadan sekizi ölümden kurtulmuştur; diğer iki hasta ise kaybedilmiştir."
"Felcin çözülmesi gelişiminin tam tersi sırayla olur. Bedenin en geç etkilenen üst bölgeleri hareketliliklerini geri kazanan ilk bölgeler olur ve sonra de felç yukarıdan aşağı doğru çözülür."
Kaynakça
- ^ Bu makaleye kaynaklık eden temel metin olan ve whonamedit.com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da yer alan Jean Baptiste Octave Landry de Thézillat15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . maddesinde "externe des hôpitaux" şeklindeki Fransızca ifadeye yer verilmektedir. Bu ifade içinde yer alan "externe" sözcüğünün anlamı için bakınız: .
- ^ Bu makaleye kaynaklık eden temel metin olan ve whonamedit.com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da yer alan Jean Baptiste Octave Landry de Thézillat15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . maddesinde "Département de l'Oise" şeklindeki Fransızca ifadeye yer verilmektedir. Bu ifade içinde yer alan "département" sözcüğünün anlamı için bakınız: . Ayrıca bakınız:
* Wikipedia'da département17 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
* Wikipédia'da département15 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) - ^ Bu makaleye kaynaklık eden temel metin olan ve whonamedit.com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da yer alan Jean Baptiste Octave Landry de Thézillat15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . maddesinde "decimating its population" şeklindeki İngilizce ifadeye yer verilmektedir. Bu ifade içinde yer alan "decimate" sözcüğünün anlamı için bakınız: seslisozluk.com29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Ayrıca bakınız:
* Wikipedia'da decimate15 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) - ^ "Hôtel-Dieu" teriminin Türkçe karşılığı "Tanrı(nın) konağı" şeklindedir ( ve ). Terime ait Wikipedia maddesi15 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ise terimin İngilizce karşılığının "hostel of God", yani "Tanrı(nın) yurdu" olduğu belirtmektedir (seslisözlük.com'da "hostel"29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). Bu terim, hastanelerin kökeninin eski dini kurumlar olduğuna atıfta bulunan ve Fransız şehirlerindeki ana hastaneyi tanımlayan, eski bir Fransızca terimdir. Ayrıca bakınız:
* Wikipédia'da Hôtel-Dieu15 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - ^ whonamedit.com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da "Westphal" aratıldığında, bu soyadı taşıyan iki Alman nörolog listelenmektedir: Karl Friedrich Otto Westphal (1833-1890)10 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve onun oğlu olan Alexander Karl Otto Westphal (1863-1941)16 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Doğum tarihleri göz önünde bulundurulduğunda, "Landry'nin yükselici felci" terimini ilk kullanan baba Westphal olmalıdır.
Dış bağlantılar
- whonamedit.com'daki Jean Landry sayfası15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jean Baptiste Octave Landry de Thezillat 10 Kasim 1826 Limoges Kasim 1865 Paris Fransiz tip doktoru ve noroloji uzmanidir Jean LandryDogumJean Baptiste Octave Landry de Thezillat 10 Ekim 1826 1826 10 10 Limoges FransaOlum1 Kasim 1865 39 yasinda Paris FransaVatandaslik FransaMeslekDoktor NorologTaninma nedeniGuillain Barre sendromu Jean Landry gunumuzde Guillain Barre sendromu olarak bilinen norolojik hastaligin temel klinik gorunumunu 1859 da ve ilk kez tanimladigi icin gecmistir HayatiLimoges Fransa da dogan ve buyuyen Landry bir psikiyatri ve noroloji uzmani olan tip doktoru amcasindan etkilenerek yonelmistir 1850 de 24 yasinda Paris te 1 olarak gorev yapmaktayken 2 nufusunun yaklasik onda birinin 3 kirilmasinda neden olan kolera epidemisine karsi calismalara katilmak icin gonullu olarak bu ile gitmistir Burada yapmis oldugu ozverili calismalari nedeni ile kendisine minnettar kalan Oise halki gorevini tamamlayarak Paris e donen Landry yi madalya ile odullendirmistir 1852 de 1802 1856 ve 1821 1879 gozetiminde 4 ve isimli Paris hastanelerinde olarak calismalarini surduren Landry tip ogrenciligi yillarindan itibaren ozellikle ilgilendigi sinir sistemi hastaliklari uzerine calismaya bu donemde de devam etmis ve doktora tezini de bu konu uzerine yapmistir Yine bu donemde hem etken aktif hem de edilgen pasif kas hareketleri icin duysal aferent sinir uyarilarinin gerekliligini one suren Landry arka sutun posterior column ataksisinin tanimini da den 1795 1873 bagimsiz olarak ama ondan dort yil sonra yapmistir Landry 1859 da daha sonra Landry nin yukselici felci Landry nin asendan paralizisi olarak anilacak olan felc tipini tanimlamistir Bu konudaki calismalari Landry nin tip literaturune yaptigi son ve en buyuk katki olmustur Landry 1857 de toplum icindeki durusu itibari ile saygin ama parasal varligi acisindan mutevazi Claire Giustigniani 1832 1901 ile evlenmistir Babasinin olumuyle birlikte onun zor durumda kalan ailesine de bakmak zorunda kalan Landry boylece son vermek zorunda kalmis ve sinir sistemi hastaliklarinin tedavisi uzerine ozellesmis bir kaplicada calismak uzere e tasinmistir Burada oldukca varlikli bir hayat surmus ve one cikan bir kisi olmustur Comert ve mutevazi bir kisilige sahip olan Landry sosyal acidan cok yonlu olusu ile de dikkat cekmistir binicilik avcilik dagcilik dans ve neredeyse profesyonel kalitede bir sarkici gibi muzikle ugrasmistir jeoloji ve kristallere ozel ilgi duymustur Ancak 1864 te henuz 38 yasindayken bir beyin hastaligina yakalaninca tum bu etkinliklerinden giderek uzaklasmak zorunda kalmistir Landry 1865 te Paris varoslarinda patlak veren kolera epidemisine karsi calismak uzere Paris e gitmistir Ancak kendisi de koleraya yakalanmis ve kisa bir sure sonra da kendisi gibi bir noroloji uzmani olan Jean Martin Charcot nun 1825 1893 gozetiminde olmustur Landry nin yukselici felciLandry daha sonralari Landry nin yukselici felci Landry nin asendan paralizisi olarak anilacak olan felc tipini 1859 da tanimladiginda tanimi icinde su uc belirti tipine yer vermistir Duysal belirti ve bulgularin eslik etmedigi yukselici felc ve esligindeki yukselici felc Duysal belirti ve bulgularin eslik ettigi ilerleyici progresif ve tum bedene yayilan jeneralize felc Ayni yil un 1822 1902 da benzer iki hasta bildirdigi bu klinik tablolardan sadece yukselici felc tipi Landry nin ismi ile iliskilendirilmistir Landry tanimini besi kendi hastalari ve besi de tip literaturunde dikkatini cekmis olan hastalar olmak uzere toplam on hastaya dayandirmistir ve solunum yetmezligi nedeniyle olen vakalarindan birini ozellikle ayrintili anlatmistir Kidemlisi Dr Glauber in histeri tanisiyla kendisine danistigi bu hastada Landry hastaligin oldukca erken bir evresinde dogru taniyi koymus ve sonucunu da ongorebilmistir Hastanin herhangi bir anormallik bulunamadigi icin Landry hastaligin nedenine yonelik bir aciklama yapmamistir Buna mukabil Glauber bu vaka ile difteri sonrasinda gelisebilen felc arasinda yakin bir baglanti olabilecegine deginmistir Ilerleyen donemde difteri ile Guillain Barre sendromu arasinda bir neden sonuc iliskisinin olmadigi gosterilmisse de Glauber in gozlemi iki hastaliktaki felcin de zemininde gelistiginin degerlendirilmesini saglamistir Landry nin yukselici felci terimi ilk olarak 1876 da 5 tarafindan kullanilmistir O donemde uygulanmasi genellikle tercih edilen ilac striknin olmustur ama bu da hastaya yarardan cok zarar getirebilen bir uygulamadir Landry nin makalesinden bolumler Duyu ve hareket sistemleri esit duzeyde etkilenebilir Ancak kaslarda herhangi bir refleks hareketin surekli kasili olma durumunun ya da sarsilici kasilmanin konvulsiyon bulunmadigi gevsek durumdaki kol ve bacaklarda kas gucunun evreli olarak azalmasina bagli temel sorunmus gibi durmaktadir Hemen tum vakalarda ve diskilama normal kalmaktadir Merkezi sinir sistemine baglanabilecek herhangi bir belirti omurga agrisi ya da basagrisi ya da deliriyum gozlenmemektedir Hastaligin son asamasina gelinmedikce zihinsel fonksiyonlar korunmaktadir Genel bir halsizlik hali el ve ayaklarda ignelenme ya da karincalanma ve hatta hafif kramplar felc baslangicinin onculu olabilir Farkli olarak hastalik ani ve beklenmedik bir sekilde de baslayabilir Her iki durumda da kas gucsuzlugu bedenin alt kisimlarindan yukari dogru hizla yayilir ve istisnasiz tum bedeni tutma egilimi gosterir Ilk belirtiler ozellikle bacaklar icin gecerli olmak uzere kol ve bacaklarin uc kisimlarini etkiler Tum bedenin etkilenisine giden surecte ilerlemenin sirasi az cok aynidir 1 ayak parmaklari baldirlar uyluk arkasi ve popo bolgesi kaslari ve sonunda da uylugun on ve ic bolgesindeki kaslar 2 el parmaklari ve el kol ve sonunda da omuz kaslari 3 govde kaslari 4 solunum dil yutak yemek borusu vb kaslari Bundan sonra felc tum bedene yayilmis olur ama kol ve bacaklarin uc kisimlarinda en siddetli haldedir Ilerleme az cok hizlidir Felc bir vakada 8 gunde bir digerinde ise 15 gunde gelismis olsa da daha siklikla 2 3 gun hatta bazen de saatler icinde gelismektedir Bu haliyle de hastaligin akut bir hastalik olarak siniflanabilecegini dusunuyorum Felcin en ust yogunluguna ulastigi durumda her an solunum yetmezligi gelisebilme tehlikesi daima vardir Buna mukabil yetkin tibbi mudahale ya da kendiliginden gerileme ile bu evreye ulasmis on hastadan sekizi olumden kurtulmustur diger iki hasta ise kaybedilmistir Felcin cozulmesi gelisiminin tam tersi sirayla olur Bedenin en gec etkilenen ust bolgeleri hareketliliklerini geri kazanan ilk bolgeler olur ve sonra de felc yukaridan asagi dogru cozulur Kaynakca Bu makaleye kaynaklik eden temel metin olan ve whonamedit com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde da yer alan Jean Baptiste Octave Landry de Thezillat15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde maddesinde externe des hopitaux seklindeki Fransizca ifadeye yer verilmektedir Bu ifade icinde yer alan externe sozcugunun anlami icin bakiniz Bu makaleye kaynaklik eden temel metin olan ve whonamedit com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde da yer alan Jean Baptiste Octave Landry de Thezillat15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde maddesinde Departement de l Oise seklindeki Fransizca ifadeye yer verilmektedir Bu ifade icinde yer alan departement sozcugunun anlami icin bakiniz Ayrica bakiniz Wikipedia da departement17 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Wikipedia da departement15 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca Bu makaleye kaynaklik eden temel metin olan ve whonamedit com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde da yer alan Jean Baptiste Octave Landry de Thezillat15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde maddesinde decimating its population seklindeki Ingilizce ifadeye yer verilmektedir Bu ifade icinde yer alan decimate sozcugunun anlami icin bakiniz seslisozluk com29 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakiniz Wikipedia da decimate15 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Hotel Dieu teriminin Turkce karsiligi Tanri nin konagi seklindedir ve Terime ait Wikipedia maddesi15 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ise terimin Ingilizce karsiliginin hostel of God yani Tanri nin yurdu oldugu belirtmektedir seslisozluk com da hostel 29 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bu terim hastanelerin kokeninin eski dini kurumlar olduguna atifta bulunan ve Fransiz sehirlerindeki ana hastaneyi tanimlayan eski bir Fransizca terimdir Ayrica bakiniz Wikipedia da Hotel Dieu15 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi whonamedit com9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde da Westphal aratildiginda bu soyadi tasiyan iki Alman norolog listelenmektedir Karl Friedrich Otto Westphal 1833 1890 10 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve onun oglu olan Alexander Karl Otto Westphal 1863 1941 16 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dogum tarihleri goz onunde bulunduruldugunda Landry nin yukselici felci terimini ilk kullanan baba Westphal olmalidir Dis baglantilar whonamedit com daki Jean Landry sayfasi15 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce