Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir (15 Şubat – 17 Mart 1921), Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.
| Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rus İç Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı | ||||||||
 Kızıl Ordu Tiflis'te, 25 Şubat 1921 | ||||||||
| ||||||||
| Taraflar | ||||||||
 Rusya SFSC Ermenistan SSC Azerbaycan SSC |  Gürcistan |  Ankara Hükümeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | ||||||||
 Josef Stalin Sergo Orconikidze | Giorgi Kvinitadze Giorgi Mazniaşvili Valiko Cuğeli | Kazım Karabekir | ||||||
| Güçler | ||||||||
| 40.000 piyade 4.300 süvari 900 Oset militan 196 topçu 1.065 makineli silah 50 savaş uçağı 7 zırhlı tren 4 tank 24+ zırhlı araç | 11.000 piyade 400 süvari Gürcistan Halk Muhafızlarından yüzlercesi 46 topçu Birkaç yüz makineli tüfek 56 savaş uçağı 4 zırhlı tren Birkaç zırhlı araç | 20.000 | ||||||
| Kayıplar | ||||||||
| 5.500 ölü 2.500 esir bilinmeyen sayıda yaralı | 3.200 ölü veya esir bilinmeyen sayıda yaralı 3.800-5.000 sivil öldü | 30 ölü 26 yaralı 46 kayıp | ||||||
İşgalden önce
I. Dünya Savaşı'nın ardından Güney Kafkasya'da üç ulus, Gürcüler, Azeriler ve Ermeniler 1918'de bağımsızlıklarını ilan etti. Ne var ki Lenin'in Sovyetleştirme planının ilk hedefi Kafkasya idi. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin işgalinin ardından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti de hedef haline geldi. Yaklaşık 25.000 kişilik Gürcü ordusuna karşı Kızıl Ordu 50.000 kişilik bir güçle saldırıya geçti. Gürcistan'ın, sonradan Ermenistan'a bırakılan Lore bölgesinde Kızıl Ordu'nun ayaklandırdığı Ermenilerin korunması, bu saldırı için bir gerekçe olarak kullanıldı.
İşgal
Askerî işgali yöneten 11. Rus Ordusu'yla ilk önce düzenleyerek 'ni geçti ve kısa sürede Gürcü kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Sonra 'nu düzenledi. İtilaf Devletleri'ni yardımını engellemek için Ruslar Karadeniz'deki tüm Gürcü limanlarını da ele geçirdi. Ayrıca Ruslar Rus ordusuna katılmak karşılığında Abhazlara bir Abhaz Oblastı kurulacağına dair bir teklif sunmuşlardı. Abhazlar bu teklifi kabul edip Gürcülere karşı savaştılar.
İşgalde Türkiye
Bu sıralarda Türkiye Türk Kurtuluş Savaşı'yla bağımsızlık mücadelesi veriyordu. Moskova Antlaşması ile Türkiye-Sovyet ilişkisi olumlu yolda ilerlemiş; Ruslar Ankara Hükümeti'ni tanımış, Moskova'ya elçi göndermelerini istemiş, silah ve cephane yardımı yapmaya başlamıştı.
Bu arada Ankara Hükümeti 13 Kasım 1920'de Gürcistan'la da diplomatik ilişki kurmuş ve mevcut sınırlarıyla Gürcistan'ı tanımıştı. Bu tarihte Kâzım Dirik Ankara Hükûmeti tarafından Tiflis elçiliğine atanmıştı. Gürcistan elçisi Svimon Mdivani ve beraberindeki heyet 8 Şubat 1921'de Mustafa Kemal Paşa tarafından Ankara'da kabul edilmişti. Ne var ki Sovyet Rusya Gürcistan'ın işgalinde Türkiye'nin katkısını istemişti. Bu teklifi Ruslar Ali Fuat Paşa'ya sunmuş, Ali Fuat Paşa bu teklifi Ankara'ya ulaştırmış ve Mustafa Kemal Paşa da onaylamıştı.
Oysa Ankara Hükümeti Gürcistan'la sınır görüşmeleri yapamaya bile başlamıştı. Mustafa Kemal Paşa uzun bir söylev olan Nutuk'ta bu gelişmeleri şöyle anlatır: "8 Şubat 1921 de Ankara'da itimatnamesini takdim etmiş olan Gürcü sefirile de, Türkiye - Gürcüstan Muahedesi için müzakere başlamıştı. Nihayet 23 Şubat 1921'de verdiğimiz kat'i bir ültimatom üzerine Ardahan, Artvin ve Batum'un tarafımızdan işgaline muvafakat olundu."
Kazım Karabekir komutasındaki 3. Ordu bu iş için görevlendirilmişti. Ankara Hükümeti kuvvetleri Gürcülerin boşalttığı Ardahan, Artvin ve Batum'a girdi. Ancak bunun ardından Giorgi Mazniaşvili komutasındaki Gürcü kuvvetleri Batum'dan Türk birliklerini çıkardı ve kenti Bolşevik kuvvetlerine teslim etti.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "iveria". 30 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2014.
- ^ "iveria". 30 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2014.
- ^ a b According to a Russian statistician and Soviet-era , Professor I.A. Kurganov, the 1921-2 military operations against Georgia took lives of about 20.000 people. . 5 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2006. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "gulag.ipvnews.org" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Ayfer Özçelik: Ali Fuat Cebesoy: 1882-10 Ocak 1968, publisher Akçağ, 1993, page 206 1 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. (Türkçe)
- ^ (Rusça) "Советско-грузинская война 1921 г. (Soviet Rusya-Georgian war of 1921)". Хронос ("Hronos"). 12 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2006.
- ^ Debo, R. (1992). Survival and Consolidation: The Foreign Policy of Soviet Russia, 1918-1921, pp. 182, 361-364. McGill-Queen's Press.
- ^ . 16 Eylül 2019. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2019.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali Rus Gurcu Savasi ya da Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali olarak da bilinir 15 Subat 17 Mart 1921 Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ne bagli Kizil Ordu nun Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin Mensevik hukumetinin yerine Bolsevik rejimini kurmak amaciyla giristigi askeri isgaldir Isgal Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin varliginin sona ermesi ve Gurcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin kurulmasiyla sonuclanmistir Kizil Ordu nun Gurcistan i isgaliRus Ic Savasi ve Turk Kurtulus SavasiKizil Ordu Tiflis te 25 Subat 1921Tarih15 Subat 17 Mart 1921BolgeTranskafkasyaSonucSovyet ve Turkiye askeri zaferi Gurcistan SSC nin kurulmasi Gurcu hukumeti Fransa ve Ingiltere ye surgun edildi Taraflar Rusya SFSC Ermenistan SSC Azerbaycan SSCGurcistanAnkara HukumetiKomutanlar ve liderlerJosef Stalin Sergo OrconikidzeGiorgi Kvinitadze Giorgi Mazniasvili Valiko CugeliKazim KarabekirGucler40 000 piyade 4 300 suvari 900 Oset militan 196 topcu 1 065 makineli silah 50 savas ucagi 7 zirhli tren 4 tank 24 zirhli arac11 000 piyade 400 suvari Gurcistan Halk Muhafizlarindan yuzlercesi 46 topcu Birkac yuz makineli tufek 56 savas ucagi 4 zirhli tren Birkac zirhli arac20 000Kayiplar5 500 olu 2 500 esir bilinmeyen sayida yarali3 200 olu veya esir bilinmeyen sayida yarali 3 800 5 000 sivil oldu30 olu 26 yarali 46 kayipGurcistan Demokratik Cumhuriyeti 1921 yili Gurcistan DC nin Milletler Cemiyeti tarafindan kabul edilmis olan sinirlari Kizil Ordu nun isgali ve Ankara Hukumeti birliklerinin saldirilari sonucunda Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin guneybati parcasi Artvin Oltu Ardahan Turkiye nin eline gecti haritada sariya boyanmis bolge Ulkenin kalan kismini ise SSCB ilhak etti Daha sonra Moskova nin karariyla haritada pembe renge boyanmis bolge Ermenistan SSC ye yesil renge boyanmis yerler Azerbaycan SSC ye birakildi Turuncu renge boyanmis Soci vilayeti ile Kafkas Daglarinin kuzey etekleri ise 1918 1919 arasinda Gurcistan DC nin topraklariydi ama Rusya SFSC tarafindan daha once ilhak edilmisti Isgalden onceI Dunya Savasi nin ardindan Guney Kafkasya da uc ulus Gurculer Azeriler ve Ermeniler 1918 de bagimsizliklarini ilan etti Ne var ki Lenin in Sovyetlestirme planinin ilk hedefi Kafkasya idi Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin isgalinin ardindan Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti de hedef haline geldi Yaklasik 25 000 kisilik Gurcu ordusuna karsi Kizil Ordu 50 000 kisilik bir gucle saldiriya gecti Gurcistan in sonradan Ermenistan a birakilan Lore bolgesinde Kizil Ordu nun ayaklandirdigi Ermenilerin korunmasi bu saldiri icin bir gerekce olarak kullanildi IsgalAskeri isgali yoneten 11 Rus Ordusu yla ilk once duzenleyerek ni gecti ve kisa surede Gurcu kuvvetlerini yenilgiye ugratti Sonra nu duzenledi Itilaf Devletleri ni yardimini engellemek icin Ruslar Karadeniz deki tum Gurcu limanlarini da ele gecirdi Ayrica Ruslar Rus ordusuna katilmak karsiliginda Abhazlara bir Abhaz Oblasti kurulacagina dair bir teklif sunmuslardi Abhazlar bu teklifi kabul edip Gurculere karsi savastilar Isgalde TurkiyeBu siralarda Turkiye Turk Kurtulus Savasi yla bagimsizlik mucadelesi veriyordu Moskova Antlasmasi ile Turkiye Sovyet iliskisi olumlu yolda ilerlemis Ruslar Ankara Hukumeti ni tanimis Moskova ya elci gondermelerini istemis silah ve cephane yardimi yapmaya baslamisti Bu arada Ankara Hukumeti 13 Kasim 1920 de Gurcistan la da diplomatik iliski kurmus ve mevcut sinirlariyla Gurcistan i tanimisti Bu tarihte Kazim Dirik Ankara Hukumeti tarafindan Tiflis elciligine atanmisti Gurcistan elcisi Svimon Mdivani ve beraberindeki heyet 8 Subat 1921 de Mustafa Kemal Pasa tarafindan Ankara da kabul edilmisti Ne var ki Sovyet Rusya Gurcistan in isgalinde Turkiye nin katkisini istemisti Bu teklifi Ruslar Ali Fuat Pasa ya sunmus Ali Fuat Pasa bu teklifi Ankara ya ulastirmis ve Mustafa Kemal Pasa da onaylamisti Oysa Ankara Hukumeti Gurcistan la sinir gorusmeleri yapamaya bile baslamisti Mustafa Kemal Pasa uzun bir soylev olan Nutuk ta bu gelismeleri soyle anlatir 8 Subat 1921 de Ankara da itimatnamesini takdim etmis olan Gurcu sefirile de Turkiye Gurcustan Muahedesi icin muzakere baslamisti Nihayet 23 Subat 1921 de verdigimiz kat i bir ultimatom uzerine Ardahan Artvin ve Batum un tarafimizdan isgaline muvafakat olundu Kazim Karabekir komutasindaki 3 Ordu bu is icin gorevlendirilmisti Ankara Hukumeti kuvvetleri Gurculerin bosalttigi Ardahan Artvin ve Batum a girdi Ancak bunun ardindan Giorgi Mazniasvili komutasindaki Gurcu kuvvetleri Batum dan Turk birliklerini cikardi ve kenti Bolsevik kuvvetlerine teslim etti Ayrica bakinizKizil Ordu nun Azerbaycan i isgali Kizil Ordu nun Ermenistan i isgaliKaynakca iveria 30 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2014 iveria 30 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2014 a b According to a Russian statistician and Soviet era Professor I A Kurganov the 1921 2 military operations against Georgia took lives of about 20 000 people 5 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2006 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi gulag ipvnews org adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Ayfer Ozcelik Ali Fuat Cebesoy 1882 10 Ocak 1968 publisher Akcag 1993 page 206 1 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Rusca Sovetsko gruzinskaya vojna 1921 g Soviet Rusya Georgian war of 1921 Hronos Hronos 12 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Kasim 2006 Debo R 1992 Survival and Consolidation The Foreign Policy of Soviet Russia 1918 1921 pp 182 361 364 McGill Queen s Press ISBN 0 7735 0828 7 16 Eylul 2019 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2019 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41