Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kaçkar Dağları, Türkiye'nin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dağ sırası. Kuzey Anadolu Dağları'nın doğudaki bölümünü oluşturur. Doğusundaki birçok zirvesi 3500 m üzerindeyken, batı kesimi 2000 m yüksekliğe kadar ulaşır. En yüksek noktası olan Kaçkar Kavrun Dağı 3932 m yüksekliktedir. 1994 yılında Kaçkar Dağları Millî Parkı tesis edilmiştir. Millî parkın büyük bir bölümü Rize ili Çamlıhemşin ilçesi sınırları içinde, küçük bir bölümü de Artvin ili Yusufeli ilçesi sınırları içinde kalmaktadır.
"Kaçkar" ismi farklı anlamlarda kullanılabilmektedir:
- Verçenik'den Altıparmak'a kadar tüm dağ silsilesi
- bu silsilenin merkezi bölümünü oluşturan
- tüm silsilenin en yüksek doruğu olan Kaçkar Kavrun Dağı
Kaçkar Dağları; dağcılık, kaya tırmanışı, trekking, rafting ve kayak gibi sporlar için bir merkez haline dönüşmüştür. Bölgenin kendine özgü doğası ve kültürel yapısı, çok sayıda yerli ve yabancı turisti çekmektedir. Dağların önemli bir bölümü sınırları içinde yer almaktadır.
Etimoloji
Kaçkar dağı eskiden Avrupa ve Osmanlı kaynaklarında Lazistan Dağları olarak biliniyordu. 'Kaçkar' kelimesinin Ermenice "Haçlı taş" anlamındaki "Haçkar" (Խաչքար) kelimesinden gelmektedir. Bununla birlikte, Alman kartograf Richard Kiepert'in Osmanlı döneminde hazırlanan ve 1902-1916 arasına tarihlenen "Trabzon" haritasında sıra dağın adı Balçar Dağları ("Balchar D."), bu dağların en yüksek noktası da Kaçkar değil, Varsambek veya Kaçgar Dağı ("Varsambek od. Katshgar D.") olarak geçer.
Coğrafya
Kaçkar Dağları başlıca üç bölüme ayrılır:
- Batıda Verçenik Dağı ve çevre zirveler
- Merkezde Kavrun Dağları
- Doğuda Altıparmak Dağları
Merkez grupta yer alan Kaçkar Dağı zirvesi, 3.937 m'lik irtifasıyla Türkiye'nin 4. yüksek dağıdır. Kaçkar dağının zirvesi Artvin ili Yusufeli ilçe sınırları içindedir. Sıradağlar üzerinde 3.500 m'nin üzerinde yüksek başka zirveler de vardır.
Birçok farklı yere düzenlenen keşif gezilerine katılan İngiliz dağcı Tom Longstaff, 1934 yılındaki yazısında Lazistan Dağları'ndaki ormanların Himalaya Dağları'ndan sonra gördüğü en bakir ormanlar olduğunu ifade etmiştir.
Kaçkar Dağları, sadece çok ince bir sahil hattının hemen arkasında, Karadeniz'in güney sahilindedir. Dik olan kuzey örtüsü, sık ve bol yağış alması sebebiyle sık ormanlıdır. Başlıca olarak fındık, çay, tütün ve zeytin yeni yeni olarak da kiraz ve narenciye burada yetiştirilir. Doğudaki alçak bölgelerinde de Türkiye'nin pirinç üretim merkezleri bulunur. Çok dik zemine sahip ya da zemin emniyeti olmadığından herhangi yetiştiriciliğe uygun olmayan alanlarda, kısmen yoğun bir şekilde ormangülü örtüsü hakimdir. Kaçkar Dağları'nın Kuzey doğusunun sahil kesimlerinde ise son zamanlarda kivi, yaban mersini üretimine başlanmıştır. Şeker hastalığında ilaç kadar etkili olan karayemiş meyvesi ve kestane ormanlıklarından yararlanarak yüksek rekoltede kestane balı üretimi yapılmaktadır. Yüksek bölgeler mera olarak da kullanılır. Ormanlar en başta göknar, kayın ya da karışık orman olarak şekillenmiştir. Orman sınır 2000 m ile 2300 m arasında bulunur.
Güney'e, Anadolu'ya doğru, düşük yağış miktarı nedeniyle orman alanlar daha azdır. Burada çok seyrek yerleşimi olan ve step karakterli bir tabiat hakimdir. Sadece nehir boylarında ve nehir çanakları tabiatında söğütler ve kavaklar gelişmiştir. Seyrek olarak ve tek tek meşe ve karaçam mevcuttur. Bütün bölgede çok seyrek yerleşim olduğundan flora ve fauna çok çeşitlilik gösterir. Dağlarda su bolluğu dikkati çeker. Akarsular, silsilenin hem güneyinde hem de kuzeyinde derin vadiler oluşturarak akarlar.
Kaçkar Dağları Buzul Morfolojisi
Anadolu'nun diğer yüksek dağlarında olduğu gibi Pleistosen buzullaşması, Kaçkar Dağı'nda (3932 m) da belirgin izler bırakmıştır. Pleistosen'deki kalıcı kar sının 2700 m olan Kaçkar'da buzul izleri kuzeyde 2000, güneyde 2200 m lere kadar rahatlıkla izlenebilmektedir. Burası, bugün de Anadolu'nun en önemli aktüel buzul alanlarından birisidir. Kaçkar Dağı'nın daha çok kuzey yamaçlarında yer alan, aktüel buzullarının dilleri 3000–3200 m lerdedir. Pleistosen'de kilometrelerce uzunluğa sahip olan büyük buzullardan arta kalan tekne vadilerin tabanlarında çeşitli yükseltilerde yayla yerleş¬ meleri vardır. Yaylaların konumlarıyla buzul şekilleri arasında sıkı bir ilişki söz konusudur.
Kaçkar Dağında Buzul Şekilleri
Kaçkar Dağı'ndaki buzul şekilleri dört büyük tekne vadi ve onlara kavuşan pek çok yan kolda toplanmıştır. Buzul vadilerinden, Hastaf ve Dübe, güneybatıdan kuzeydoğuya, Ceymakcur vadisi güneydoğudan kuzeybatıya, Kavran vadisi ise güneyden kuzeye uzanmaktadır.
Hastaf Vadisi: Bu vadi Kaçkar Dağı'nın güney yamaçlarına ve Soğanlı Dağı'nın kuzey yamaçlarına yerleşen çeşitli boyutlarda sirklerle başlar. Kaçkar Dağı'nın güney yamacında yer alan sirkler içerisinde birbirinden farklı büyüklükte aktüel buzullar da yer almaktadır.
Dübe Vadisi: Hastaf vadisine paralel olarak uzanan ve Kaçkar Dağının doğuya bakan yamaçlarında' kı sirklerle başlayan, Dübe vadisinin uzunluğu yaklaşık 5 km dir. Bu vadinin kökünde, taban seviyesi 3130 m olan sirkin, kuzeye bakan yamacında küçük bir buzul vardır. Bu sirkin önünde düzenli sıralar halinde bulunan genç moren depoları oldukça geniş bir alana yayılmıştır.
Ceymakcur Vadisi: Dübe vadisinin güneye bakan yamaçlarındaki, küçük bir buzul vadisinin kuzeyinden, 3250 m yükseklikteki Ceymakcur gediği aracılığı ile, Kaçkar Dağı'nın üçüncü büyük buzul vadisi olan Ceymakcur vadisine geçilir. Ceymakcur sistemi başlıca iki buzul vadisinden oluşur. Bu vadilerden batıda yer alan ve daha büyük olanı, taban seviyeleri 2750–2800 m lerdeki dört sirke bağlanan küçük vadilerin birleşmesiyle meydana gelmiştir.
Kavran Vadisi: Kaçkar doruğunun kuzeybatısında yer alan vadi, güneyden kuzeye doğru uzanır. Uzunluğu yaklaşık 7,5 km, eğimi ise % 10 kadar olan bu vadi doğusundan iki kol alır. Vadinin doğuya bakan yamaçlarında ise sirkler dikkati çeker. Kavran tekne vadisi, güneyinde yer alan 2850–2900 m lerdeki sirklerle başlar. Bu sirklerin önündeki belirgin moren seddinin gerisinde, bulunan gölün yükseltisi 2855m dir.
Kaçkar Dağı'ndaki sirklerin dağılışı ve buzul vadilerinin uzanışlarında bazı yapısal etkiler de gözlenmiştir. Sirkler ve aktüel buzulların yerleştiği alanların, özellikle kolay aşınabilen serpantinleşme zonlarına uygun dağılışları dikkati çeker. Bunun en belirgin örneğini, Deniz Gölü'nün güneyinden başlayan ve aktüel vadi buzuluna kadar izlenebilen, zayıf bir zona yerleşen göller ve aktüel buzullar oluşturur. Hastaf buzul vadisinde de benzer bir durum söz konusudur. Burada bakı koşullarının yanı sıra, yapısal etkilerin de morfolojiye yansıdığı gözlenmiştir. Vadinin kuzeye bakan yamaçlarında volkanik kayaçlar, güneye bakan yamaçlarında daha kolay ayrışabilen volkanosedimanter kayaçlar vardır. Buzul vadisi bu litolojik farklılığın oluşturduğu zayıf zonda açılmıştır. Vadinin güneye bakan yamaçlarının büyük bölümü, bakının yanı sıra litolojinin de etkisiyle, kayşat konilerince örtülmüştür. Bunun sonucunda Hastaf buzul vadisi asimetrik bir görünüm kazanmıştır.
Kaçkar Dağındaki Buzul Sınırları
Doğu Karadeniz Dağları'nın en yüksek zirvesi Kaçkar Dağı (3932 m) olup yamaçlarında 6 adet buzul barındırmaktadır. Bunlardan en büyüğü 2850 m'ye kadar inmekte olup, Kaçkar I buzulu olarak adlandırılmıştır. 1975 yılı Landsat MSS uydu görüntülerinde ise Kaçkar I buzulu 3650 m civarında başlayıp 2900 m'ye kadar inen ve toplam uzunluğu 1500 m olan bir buzul olarak tespit edilmiştir. buzulun 3600– 3000 m yüksekliğinde 1250–1300 m'lik bir uzunluğa sahip olduğunu belirtilmiştir. Bölgede bulunan diğer buzullardan Kaçkar II buzulu 3000 m'ye ve Kaçkar III buzulu da 2940 m'ye ulaşmaktadır. 1975 tarihli Landsat MSS uydu görüntülerinde ise 3650 m'den başlayan iki buzul sırasıyla 2990 m ve 3130 m'ye kadar inmektedirler. Araştırmacılara göre 700 ve 500 m'lik buzul uzunlukları ölçülmüştür. Dolayısı ile çalışmalar da daha önce Güneydoğu Toroslar'da, Cilo Dağı'nda da gözlenen buzulların erime eğilimini kesin olarak kanıtlamaktadır. Kaçkar Dağı'nda çok daha küçük boyutlu üç adet çekirdek buzul da (Krenek I, Krenek II ve Dübe buzulları) bulunmaktadır. Kaçkar Dağı ve civan içerdiği 4 adet tekne buzul vadisi, çeşitli tipteki morenleri ve yüzeyleri 750 m"'yi bulan buzul gölleri ile tipik bir buzul morfolojisi sunmaktadırlar.
Galeri
Kaynakça
- ^ . 14 Ekim 2019. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Knight, Charles (1854). English cyclopaedia, a new dictionary of universal knowledge, conducted by Charles Knight. Londra: Bradbury. doi:10.5962/bhl.title.18631.
- ^ Somerville, Mary, 1780-1872. (1870). Physical geography. J. Murray. OCLC 24192172.
- ^ Marc Dubin;. Enver Lucas (1989) Türkiye'de Trekking . Lonely Planet. p. 12
- ^ Robert H. Hewsen. Ermenistan: A Historical Atlas. - Chicago Press Üniversitesi, 2001. - 341 p. - , . P.212. "Kıyısında Atina (şimdiki Pazar) limanı ve Kajkar (Arm. Khach'k'ar) olarak adlandırılan büyük bir iç tepe arasındaki Nehri Dağ'a 'Çapraz taş Dağ'"
- ^ "Richard Kiepert, "Tirabzon" Haritası". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ The Geographical Journal, 84. cilt. Royal Geographical Society. 1934. s. 480. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ Bryer, Anthony (1980). The Empire of Trebizond and the Pontos. Variorum Reprints. s. 375. ISBN . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ a b Doğu, A. F., et al. "Kaçkar dağında buzul şekilleri, yaylalar ve turizm." AÜ Türkiye Coğ. Araş. ve Uyg. Mer. Der. S 2 (1993): 157-184.
- ^ Çiner, Atilla. "Türkiye'nin Güncel Buzulları ve Geç Kuvaterner Buzul Çökelleri." Türkiye Jeoloji Bülteni 46.1 (2003): 55-78.
Dış bağlantılar
- Kaçkar Dağları Tırmanış Rotaları, Kaçkar Yaylaları ve GPS Verileri23 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kaçkar Dağları Millî Parkı Tanıtım Kaynağı 19 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kackar Daglari Turkiye nin kuzeyinde Dogu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dag sirasi Kuzey Anadolu Daglari nin dogudaki bolumunu olusturur Dogusundaki bircok zirvesi 3500 m uzerindeyken bati kesimi 2000 m yukseklige kadar ulasir En yuksek noktasi olan Kackar Kavrun Dagi 3932 m yuksekliktedir 1994 yilinda Kackar Daglari Milli Parki tesis edilmistir Milli parkin buyuk bir bolumu Rize ili Camlihemsin ilcesi sinirlari icinde kucuk bir bolumu de Artvin ili Yusufeli ilcesi sinirlari icinde kalmaktadir Kackar DaglariKackarlar in uydu fotografinda gorunumu Kackar ismi farkli anlamlarda kullanilabilmektedir Vercenik den Altiparmak a kadar tum dag silsilesi bu silsilenin merkezi bolumunu olusturan tum silsilenin en yuksek dorugu olan Kackar Kavrun Dagi Kackar Daglari dagcilik kaya tirmanisi trekking rafting ve kayak gibi sporlar icin bir merkez haline donusmustur Bolgenin kendine ozgu dogasi ve kulturel yapisi cok sayida yerli ve yabanci turisti cekmektedir Daglarin onemli bir bolumu sinirlari icinde yer almaktadir EtimolojiKackar dagi eskiden Avrupa ve Osmanli kaynaklarinda Lazistan Daglari olarak biliniyordu Kackar kelimesinin Ermenice Hacli tas anlamindaki Hackar Խաչքար kelimesinden gelmektedir Bununla birlikte Alman kartograf Richard Kiepert in Osmanli doneminde hazirlanan ve 1902 1916 arasina tarihlenen Trabzon haritasinda sira dagin adi Balcar Daglari Balchar D bu daglarin en yuksek noktasi da Kackar degil Varsambek veya Kacgar Dagi Varsambek od Katshgar D olarak gecer CografyaKackar Libler GoluKackar Daglarinda bir mantar turu Camlihemsin Rize Kackar Daglari baslica uc bolume ayrilir Batida Vercenik Dagi ve cevre zirveler Merkezde Kavrun Daglari Doguda Altiparmak Daglari Merkez grupta yer alan Kackar Dagi zirvesi 3 937 m lik irtifasiyla Turkiye nin 4 yuksek dagidir Kackar daginin zirvesi Artvin ili Yusufeli ilce sinirlari icindedir Siradaglar uzerinde 3 500 m nin uzerinde yuksek baska zirveler de vardir Bircok farkli yere duzenlenen kesif gezilerine katilan Ingiliz dagci Tom Longstaff 1934 yilindaki yazisinda Lazistan Daglari ndaki ormanlarin Himalaya Daglari ndan sonra gordugu en bakir ormanlar oldugunu ifade etmistir Kackar Daglari sadece cok ince bir sahil hattinin hemen arkasinda Karadeniz in guney sahilindedir Dik olan kuzey ortusu sik ve bol yagis almasi sebebiyle sik ormanlidir Baslica olarak findik cay tutun ve zeytin yeni yeni olarak da kiraz ve narenciye burada yetistirilir Dogudaki alcak bolgelerinde de Turkiye nin pirinc uretim merkezleri bulunur Cok dik zemine sahip ya da zemin emniyeti olmadigindan herhangi yetistiricilige uygun olmayan alanlarda kismen yogun bir sekilde ormangulu ortusu hakimdir Kackar Daglari nin Kuzey dogusunun sahil kesimlerinde ise son zamanlarda kivi yaban mersini uretimine baslanmistir Seker hastaliginda ilac kadar etkili olan karayemis meyvesi ve kestane ormanliklarindan yararlanarak yuksek rekoltede kestane bali uretimi yapilmaktadir Yuksek bolgeler mera olarak da kullanilir Ormanlar en basta goknar kayin ya da karisik orman olarak sekillenmistir Orman sinir 2000 m ile 2300 m arasinda bulunur Guney e Anadolu ya dogru dusuk yagis miktari nedeniyle orman alanlar daha azdir Burada cok seyrek yerlesimi olan ve step karakterli bir tabiat hakimdir Sadece nehir boylarinda ve nehir canaklari tabiatinda sogutler ve kavaklar gelismistir Seyrek olarak ve tek tek mese ve karacam mevcuttur Butun bolgede cok seyrek yerlesim oldugundan flora ve fauna cok cesitlilik gosterir Daglarda su bollugu dikkati ceker Akarsular silsilenin hem guneyinde hem de kuzeyinde derin vadiler olusturarak akarlar Kackar Daglari Buzul Morfolojisi Anadolu nun diger yuksek daglarinda oldugu gibi Pleistosen buzullasmasi Kackar Dagi nda 3932 m da belirgin izler birakmistir Pleistosen deki kalici kar sinin 2700 m olan Kackar da buzul izleri kuzeyde 2000 guneyde 2200 m lere kadar rahatlikla izlenebilmektedir Burasi bugun de Anadolu nun en onemli aktuel buzul alanlarindan birisidir Kackar Dagi nin daha cok kuzey yamaclarinda yer alan aktuel buzullarinin dilleri 3000 3200 m lerdedir Pleistosen de kilometrelerce uzunluga sahip olan buyuk buzullardan arta kalan tekne vadilerin tabanlarinda cesitli yukseltilerde yayla yerles meleri vardir Yaylalarin konumlariyla buzul sekilleri arasinda siki bir iliski soz konusudur Kackar Daginda Buzul Sekilleri Kackar Dagi ndaki buzul sekilleri dort buyuk tekne vadi ve onlara kavusan pek cok yan kolda toplanmistir Buzul vadilerinden Hastaf ve Dube guneybatidan kuzeydoguya Ceymakcur vadisi guneydogudan kuzeybatiya Kavran vadisi ise guneyden kuzeye uzanmaktadir Hastaf Vadisi Bu vadi Kackar Dagi nin guney yamaclarina ve Soganli Dagi nin kuzey yamaclarina yerlesen cesitli boyutlarda sirklerle baslar Kackar Dagi nin guney yamacinda yer alan sirkler icerisinde birbirinden farkli buyuklukte aktuel buzullar da yer almaktadir Dube Vadisi Hastaf vadisine paralel olarak uzanan ve Kackar Daginin doguya bakan yamaclarinda ki sirklerle baslayan Dube vadisinin uzunlugu yaklasik 5 km dir Bu vadinin kokunde taban seviyesi 3130 m olan sirkin kuzeye bakan yamacinda kucuk bir buzul vardir Bu sirkin onunde duzenli siralar halinde bulunan genc moren depolari oldukca genis bir alana yayilmistir Ceymakcur Vadisi Dube vadisinin guneye bakan yamaclarindaki kucuk bir buzul vadisinin kuzeyinden 3250 m yukseklikteki Ceymakcur gedigi araciligi ile Kackar Dagi nin ucuncu buyuk buzul vadisi olan Ceymakcur vadisine gecilir Ceymakcur sistemi baslica iki buzul vadisinden olusur Bu vadilerden batida yer alan ve daha buyuk olani taban seviyeleri 2750 2800 m lerdeki dort sirke baglanan kucuk vadilerin birlesmesiyle meydana gelmistir Kavran Vadisi Kackar dorugunun kuzeybatisinda yer alan vadi guneyden kuzeye dogru uzanir Uzunlugu yaklasik 7 5 km egimi ise 10 kadar olan bu vadi dogusundan iki kol alir Vadinin doguya bakan yamaclarinda ise sirkler dikkati ceker Kavran tekne vadisi guneyinde yer alan 2850 2900 m lerdeki sirklerle baslar Bu sirklerin onundeki belirgin moren seddinin gerisinde bulunan golun yukseltisi 2855m dir Kackar Dagi ndaki sirklerin dagilisi ve buzul vadilerinin uzanislarinda bazi yapisal etkiler de gozlenmistir Sirkler ve aktuel buzullarin yerlestigi alanlarin ozellikle kolay asinabilen serpantinlesme zonlarina uygun dagilislari dikkati ceker Bunun en belirgin ornegini Deniz Golu nun guneyinden baslayan ve aktuel vadi buzuluna kadar izlenebilen zayif bir zona yerlesen goller ve aktuel buzullar olusturur Hastaf buzul vadisinde de benzer bir durum soz konusudur Burada baki kosullarinin yani sira yapisal etkilerin de morfolojiye yansidigi gozlenmistir Vadinin kuzeye bakan yamaclarinda volkanik kayaclar guneye bakan yamaclarinda daha kolay ayrisabilen volkanosedimanter kayaclar vardir Buzul vadisi bu litolojik farkliligin olusturdugu zayif zonda acilmistir Vadinin guneye bakan yamaclarinin buyuk bolumu bakinin yani sira litolojinin de etkisiyle kaysat konilerince ortulmustur Bunun sonucunda Hastaf buzul vadisi asimetrik bir gorunum kazanmistir Kackar Dagindaki Buzul Sinirlari Dogu Karadeniz Daglari nin en yuksek zirvesi Kackar Dagi 3932 m olup yamaclarinda 6 adet buzul barindirmaktadir Bunlardan en buyugu 2850 m ye kadar inmekte olup Kackar I buzulu olarak adlandirilmistir 1975 yili Landsat MSS uydu goruntulerinde ise Kackar I buzulu 3650 m civarinda baslayip 2900 m ye kadar inen ve toplam uzunlugu 1500 m olan bir buzul olarak tespit edilmistir buzulun 3600 3000 m yuksekliginde 1250 1300 m lik bir uzunluga sahip oldugunu belirtilmistir Bolgede bulunan diger buzullardan Kackar II buzulu 3000 m ye ve Kackar III buzulu da 2940 m ye ulasmaktadir 1975 tarihli Landsat MSS uydu goruntulerinde ise 3650 m den baslayan iki buzul sirasiyla 2990 m ve 3130 m ye kadar inmektedirler Arastirmacilara gore 700 ve 500 m lik buzul uzunluklari olculmustur Dolayisi ile calismalar da daha once Guneydogu Toroslar da Cilo Dagi nda da gozlenen buzullarin erime egilimini kesin olarak kanitlamaktadir Kackar Dagi nda cok daha kucuk boyutlu uc adet cekirdek buzul da Krenek I Krenek II ve Dube buzullari bulunmaktadir Kackar Dagi ve civan icerdigi 4 adet tekne buzul vadisi cesitli tipteki morenleri ve yuzeyleri 750 m yi bulan buzul golleri ile tipik bir buzul morfolojisi sunmaktadirlar GaleriKaynakca 14 Ekim 2019 6 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Knight Charles 1854 English cyclopaedia a new dictionary of universal knowledge conducted by Charles Knight Londra Bradbury doi 10 5962 bhl title 18631 Somerville Mary 1780 1872 1870 Physical geography J Murray OCLC 24192172 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Marc Dubin Enver Lucas 1989 Turkiye de Trekking Lonely Planet p 12 Robert H Hewsen Ermenistan A Historical Atlas Chicago Press Universitesi 2001 341 p ISBN 0 226 33228 4 ISBN 978 0 226 33228 4 P 212 Kiyisinda Atina simdiki Pazar limani ve Kajkar Arm Khach k ar olarak adlandirilan buyuk bir ic tepe arasindaki Nehri Dag a Capraz tas Dag Richard Kiepert Tirabzon Haritasi 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2021 The Geographical Journal 84 cilt Royal Geographical Society 1934 s 480 3 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2021 Bryer Anthony 1980 The Empire of Trebizond and the Pontos Variorum Reprints s 375 ISBN 0860780627 Erisim tarihi 3 Mayis 2021 a b Dogu A F et al Kackar daginda buzul sekilleri yaylalar ve turizm AU Turkiye Cog Aras ve Uyg Mer Der S 2 1993 157 184 Ciner Atilla Turkiye nin Guncel Buzullari ve Gec Kuvaterner Buzul Cokelleri Turkiye Jeoloji Bulteni 46 1 2003 55 78 Dis baglantilarKackar Daglari Tirmanis Rotalari Kackar Yaylalari ve GPS Verileri23 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kackar Daglari Milli Parki Tanitim Kaynagi 19 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde