Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kara Yülük Osman Bey (d.? - ö. 1435), Akkoyunlu devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı.
| Kara Yülük Osman Bey | |
|---|---|
| Akkoyunlu Hükümdarı | |
| Hüküm süresi | 1403 - 1435 |
| Sonra gelen | |
| Ölüm | 1435 Erzurum, Akkoyunlu Devleti |
| Çocuk(lar)ı | Ali Bey |
| Hanedan | Akkoyunlu |
| Babası | Fahreddin Kutlu Bey |
| Dini | İslam |
İlk yılları
Babası Akkoyunlu Türkmen federasyonu lideri olan Kutlu Bey'dir. Babası tarafından bir dönem Kadı Burhaneddin'e rehin bırakılmıştır. Daha sonra Ergani taraflarının yönetimine getirildi. Babasının 1388 yılında ölümünden sonra abisi Ahmed Bey'in himayesinde Anadolu'da faaliyetlerde bulundu. Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf'un talebi üzerine Pir Hasan'la mücadelesinde yardımda bulundu. Abisi tarafından bir süre hapis tutuldu. Serbest kaldıktan sonra Karakoyunlularla ile güç mücadelesine başladı. Karakoyunlular karşısında tutunamayarak Kadı Burhâneddin'in himayesine girdi. Ancak sonraki dönemde yaşanan anlaşmazlık üzerine yaşanan savaşta Kadı Burhâneddin'i esir almış ve 1399 yılında Sivas şehri önlerinde onu idam ettirmiştir. Karakoyunlularla mücadelesi esnasında Memlûkler ile iyi ilişkiler kursa da sonrasında Timur'un yanında yer aldı. 1400 yılında Timur'un Sivas'ı almasında ve 1402 yılında gerçekleşen Ankara Muharebesi'nde bulundu.
Hükümdarlığı
Anadolu seferlerindeki katkılarından dolayı Timur tarafından kendisine emirlik payesi verilerek Diyarbakır hakimi oldu (1403). Böylece Osman Bey, Akkoyunlu devletinin temellerini atmaya başlamıştır. Timurlular'ın desteğine güvenerek bölgede etkin rol oynamaya başladı. Güneydoğu ve Doğu Anadolu topraklarının önemli bölümünü denetimi altına almaya başladı. 1405 yılında Memlûklülerin himayesindeki Birecik’e saldırarak burayı yağmaladı.Kara Yusuf'un yeniden hükümdarlığını elde etmesiyle Karakoyunlulara karşı topraklarını korumaya çalıştı. Yapılan savaşlarda birbirlerine tam üstünlük sağlayamamaları nedeniyle saldırmazlık anlaşması yaptılar. 1408 yılında Mardin Artuklularına saldırmasından sonra, Artukluların yardımına gelen Memlüklerin Suriye valisi Emir Çeken tarafından yenilgiye uğratılarak Diyarbakır'da kuşatıldı. Ancak burada Memlüklü güçlerini yenilgiye uğrattığı gibi Emir Çekem'i de öldürdü. Bu başarısından sonra ileri harekâtını sürdürerek aynı yıl Urfa'yı ele geçirdi. Bununla yetinmeyerek Mardin'i kuşattıysa da Artuklular'ın davetiyle yardıma gelen Kara Yusuf tarafından yenilgiye uğratıldı.Kara Yusuf'un yönetiminde Karakoyunlular bölgede yeniden hakim olmuş ve Erzincan'ın da yer aldığı çoğu Doğu Anadolu toprağı da Akkoyunlular'ın hakimiyetinden çıkmıştır. 1418 yılında Karakoyunlular'a yenilerek Memlük topraklarına sığınmak zorunda kaldı. Kara Yusuf'un 1420 yılında ölmesinden sonra da onun yerine geçen Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender ile mücadeleye devam etti. 1421 yılında yapılan savaşta yenilerek yaralı bir vaziyette Diyarbakır'a döndü. Ancak Timurlu hükümdarı Şahruh'un Karakoyunlulara sefere çıkmasıyla bölgede yeniden hakimiyet kurmaya başladı. Erzincan, Bayburt, Meyyafarikin, Harput gibi yerleri ele geçirerek Doğu Anadolu'daki yerel beyleri itaat altına aldı. Karakoyunlularla karşılıklı başarılarla devam eden mücadelesi uzun süre devam etti. Memlüklerle arasının bozulması üzerine Memlük ordusu 1429 yılında Urfa'yı ele geçirerek şehri yağmaladı. Tekrar gücünü topladıktan sonra 1430'da Mardin'i ele geçirdi.
Ölümü
Karakoyunlular'ın Timurlular'a tabi Şirvanşahlar'a saldırması üzerine 1434 yılında Karakoyunlu toprağı olan Erzurum'a saldırarak şehri ele geçirdi. Akabinde Bayburt, İspir ve Tercan gibi yerleri de ele geçirdi. Bu sırada Şahruh'unda Azerbaycan topraklarına gelmesiyle Kara İskender'de batıya doğru Osmanlı topraklarına doğru kaçmaya çalışmaktaydı. Şahruh'un emriyle Kara İskender'i ele geçirmek isteyen Kara Yülük Osman Erzurum dolaylarında yapılan savaşta yenilmiş ve aldığı yaralardan ötürü de 1435'te Erzurum'da hayatını kaybetmiştir.
Kaynakça
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2011). "Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri". Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 160. ISBN .
- ^ Gökhan, İ., Yiğit, R. "Memluk Sultanı El-Melik El-Eşref Barsbay’ın Diyarbakır Seferi (836/1433)", CAPPADOCIA JOURNAL OF HISTORY AND SOCIAL SCIENCES (CAHIJ), Sayı:1, Yıl:2013. URL:http://cahij.com/Makaleler/450366017_1-13%20Do%C3%A7.%20Dr.%20%C4%B0lyas%20G%C3%B6khan-R%C4%B1dvan%20Yi%C4%9Fit.pdf 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2017-04-01
- ^ Erdem, İ., "Ak-Koyunlu Devletinin Kurucusu Kara-Yülük Osman Beyin Hayatı ve Faaliyetleri (?—1435)",Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi - DTCF Dergisi, Cilt: 34, Sayı:1.2, Yıl:1990. URL:http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1249/14285.pdf 1 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2017-04-01
- ^ Toksoy, A., "Akkoyunlular ve Erzincan (Uzun Hasan Devrine Kadar)", Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı:35, Yıl:2014. URL:http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1249/14285.pdf 1 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2017-04-01
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kara Yuluk Osman Bey d o 1435 Akkoyunlu devletinin kurucusu ve ilk hukumdari Kara Yuluk Osman BeyAkkoyunlu HukumdariHukum suresi1403 1435Sonra gelenOlum1435 Erzurum Akkoyunlu DevletiCocuk lar iAli BeyHanedanAkkoyunluBabasiFahreddin Kutlu BeyDiniIslamIlk yillariBabasi Akkoyunlu Turkmen federasyonu lideri olan Kutlu Bey dir Babasi tarafindan bir donem Kadi Burhaneddin e rehin birakilmistir Daha sonra Ergani taraflarinin yonetimine getirildi Babasinin 1388 yilinda olumunden sonra abisi Ahmed Bey in himayesinde Anadolu da faaliyetlerde bulundu Karakoyunlu hukumdari Kara Yusuf un talebi uzerine Pir Hasan la mucadelesinde yardimda bulundu Abisi tarafindan bir sure hapis tutuldu Serbest kaldiktan sonra Karakoyunlularla ile guc mucadelesine basladi Karakoyunlular karsisinda tutunamayarak Kadi Burhaneddin in himayesine girdi Ancak sonraki donemde yasanan anlasmazlik uzerine yasanan savasta Kadi Burhaneddin i esir almis ve 1399 yilinda Sivas sehri onlerinde onu idam ettirmistir Karakoyunlularla mucadelesi esnasinda Memlukler ile iyi iliskiler kursa da sonrasinda Timur un yaninda yer aldi 1400 yilinda Timur un Sivas i almasinda ve 1402 yilinda gerceklesen Ankara Muharebesi nde bulundu HukumdarligiAnadolu seferlerindeki katkilarindan dolayi Timur tarafindan kendisine emirlik payesi verilerek Diyarbakir hakimi oldu 1403 Boylece Osman Bey Akkoyunlu devletinin temellerini atmaya baslamistir Timurlular in destegine guvenerek bolgede etkin rol oynamaya basladi Guneydogu ve Dogu Anadolu topraklarinin onemli bolumunu denetimi altina almaya basladi 1405 yilinda Memluklulerin himayesindeki Birecik e saldirarak burayi yagmaladi Kara Yusuf un yeniden hukumdarligini elde etmesiyle Karakoyunlulara karsi topraklarini korumaya calisti Yapilan savaslarda birbirlerine tam ustunluk saglayamamalari nedeniyle saldirmazlik anlasmasi yaptilar 1408 yilinda Mardin Artuklularina saldirmasindan sonra Artuklularin yardimina gelen Memluklerin Suriye valisi Emir Ceken tarafindan yenilgiye ugratilarak Diyarbakir da kusatildi Ancak burada Memluklu guclerini yenilgiye ugrattigi gibi Emir Cekem i de oldurdu Bu basarisindan sonra ileri harekatini surdurerek ayni yil Urfa yi ele gecirdi Bununla yetinmeyerek Mardin i kusattiysa da Artuklular in davetiyle yardima gelen Kara Yusuf tarafindan yenilgiye ugratildi Kara Yusuf un yonetiminde Karakoyunlular bolgede yeniden hakim olmus ve Erzincan in da yer aldigi cogu Dogu Anadolu topragi da Akkoyunlular in hakimiyetinden cikmistir 1418 yilinda Karakoyunlular a yenilerek Memluk topraklarina siginmak zorunda kaldi Kara Yusuf un 1420 yilinda olmesinden sonra da onun yerine gecen Karakoyunlu hukumdari Kara Iskender ile mucadeleye devam etti 1421 yilinda yapilan savasta yenilerek yarali bir vaziyette Diyarbakir a dondu Ancak Timurlu hukumdari Sahruh un Karakoyunlulara sefere cikmasiyla bolgede yeniden hakimiyet kurmaya basladi Erzincan Bayburt Meyyafarikin Harput gibi yerleri ele gecirerek Dogu Anadolu daki yerel beyleri itaat altina aldi Karakoyunlularla karsilikli basarilarla devam eden mucadelesi uzun sure devam etti Memluklerle arasinin bozulmasi uzerine Memluk ordusu 1429 yilinda Urfa yi ele gecirerek sehri yagmaladi Tekrar gucunu topladiktan sonra 1430 da Mardin i ele gecirdi OlumuKarakoyunlular in Timurlular a tabi Sirvansahlar a saldirmasi uzerine 1434 yilinda Karakoyunlu topragi olan Erzurum a saldirarak sehri ele gecirdi Akabinde Bayburt Ispir ve Tercan gibi yerleri de ele gecirdi Bu sirada Sahruh unda Azerbaycan topraklarina gelmesiyle Kara Iskender de batiya dogru Osmanli topraklarina dogru kacmaya calismaktaydi Sahruh un emriyle Kara Iskender i ele gecirmek isteyen Kara Yuluk Osman Erzurum dolaylarinda yapilan savasta yenilmis ve aldigi yaralardan oturu de 1435 te Erzurum da hayatini kaybetmistir Kaynakca Uzuncarsili Ismail Hakki 2011 Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu Devletleri Ankara Turk Tarih Kurumu s 160 ISBN 978 975 16 2457 4 Gokhan I Yigit R Memluk Sultani El Melik El Esref Barsbay in Diyarbakir Seferi 836 1433 CAPPADOCIA JOURNAL OF HISTORY AND SOCIAL SCIENCES CAHIJ Sayi 1 Yil 2013 URL http cahij com Makaleler 450366017 1 13 20Do C3 A7 20Dr 20 C4 B0lyas 20G C3 B6khan R C4 B1dvan 20Yi C4 9Fit pdf 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2017 04 01 Erdem I Ak Koyunlu Devletinin Kurucusu Kara Yuluk Osman Beyin Hayati ve Faaliyetleri 1435 Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Dergisi DTCF Dergisi Cilt 34 Sayi 1 2 Yil 1990 URL http dergiler ankara edu tr dergiler 26 1249 14285 pdf 1 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2017 04 01 Toksoy A Akkoyunlular ve Erzincan Uzun Hasan Devrine Kadar Turkluk Bilimi Arastirmalari Sayi 35 Yil 2014 URL http dergiler ankara edu tr dergiler 26 1249 14285 pdf 1 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2017 04 01