Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Savaş veya harp; ülkeler, hükûmetler, bloklar ya da bir ülke içerisindeki toplumlar, isyancılar veya milisler gibi büyük gruplar arasında gerçekleşen silahlı çatışmaya denir.
Savaşlar genellikle dini, millî, siyasi ve ekonomik amaçlara ulaşmak için gerçekleştirilir. Kullanılan silahlara, amaçlara, taraflara ve gerçekleştiği yerlere göre farklı şekillerde adlandırılır: nükleer savaş, soğuk savaş, iç savaş, dini savaş (cihad, haçlı seferi), dünya savaşı, gerilla savaşı ve biyolojik savaş gibi.
Savaşın tanımlanması
Günümüzde savaşlar Birleşmiş Milletler tarafından bazı temellere ve kurallara dayandırılmıştır. Geçmişte yapılan savaşların aksine günümüzdeki savaşlarda özellikle sivillerin öldürülmesini engellemek, ülke ya da kitleleri yok etmektense onları güçsüz bırakmak güdülmektedir. Ancak buna rağmen günümüzde de trajediler yaşanmaya devam etmektedir. Örneğin, 1990'lı yıllarda Kuzey Afrika'da çıkan iç savaşlarda ve kabile savaşlarında 1 milyonun üzerinde insan ölmüştür. 2003 yılında başlayan Irak Savaşı'nda çok sayıda asker ve sivil ölmüştür.
Uluslararası hukukta silahlı direniş hareketleri başlatmış olduğu savaşın kabul edilebilirliği ve yasallığı üzerine, en az 1899'dan günümüze kadar, savaş hukukunun bir dizi uluslararası antlaşma düzeyde belirlenmesi yoluyla ilk büyük girişim gerçekleştiğinden bu yana savaşın direniş hareketi olarak kapsanması konusunda anlaşmazlık yaşanmaktadır. Yakın tarihte, 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri'ne 1977 yılında eklenen I. Protokol olarak anılan "Uluslararası Silahlı Çatışmaların Kurbanlarının Korunması ile İlgili Protokol"; 1. ve 4. maddede silahlı çatışmalara atıfta bulunarak "... insanların sömürgecilik hakimiyeti, yabancı işgal kuvveti ve ırkçı rejimlere karşı" savaşın yapılabileceğini öngörür. Ancak tüm bu ayrımlar politik birer yargıdır, iktidarların uygulamalarından öte uluslararası hukuk da bu konuda net bir ayrım yapmamakta ve en ciddi insan hakları ihlallerine karşı bile örgütlü bir direniş hakkı tanımlamamaktadır. Zira bu durum soykırım ve devlet terörü gibi suçlara karşı savaş hakkını engellemekte, insanlığa karşı suçlar ve büyük çapta savaş suçlarına karşı mücadeleyi zayıflatmaktadır.
Türleri
Savaşlar farklı açılardan ayrı biçimlerde türlerine ayrılmıştır.
- Akustik savaş
- Amfibik harekât
- Asimetrik savaş
- Bağımsızlık savaşı
- Barutlu silahlarla savaş
- Biyolojik savaş
- Deniz savaşı
- Din savaşı
- Dördüncü nesil savaş
- Etnik çatışma
- Gayrinizami harp
- Gerilla savaşı
- Halk savaşı
- Hava savaşı
- İç savaş
- İsyan
- İşgal
- Kara savaşı
- Kimyasal savaş
- Kuşatma
- Partizan (silahlı kuvvetler)
- Psikolojik savaş
- Soğuk hava savaşı
- Topyekûn savaş
- Vekâlet savaşı
- Yıpratma savaşı
- Zırhlı savaş
Savaş ilanı
Savaş ilanı, bir devlet ya da milletin diğerine karşı savaşı öngören irade beyanını gösteren resmî bir eylemdir. Bu ilan, iki veya daha fazla devlet arasında savaş hali yaratmak için ulusal bir hükûmetin yetkili organı veya yetkili kişisi tarafından irade beyanını sunan bir konuşma eylemi veya bir belgenin imzalanması sonucu tamamlanabilir.
Savaşan taraf statüsü
, uluslararası hukukta, iki veya daha fazla (genellikle) egemen devletin, bir savaşa girme durumunu göstermek için kullanılan bir terimdir. Savaşlar, 51. maddesi uyarınca (Birleşik Krallık'ın Falkland Savaşı'nın başlangıcından (1982) önce yaptığı gibi) Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın veya Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının himayesinde (Körfez Savaşı için yasal yetki veren 678 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Çözümü gibi) kendiliğinden savunma hakkını ihlal eden bir çatışmaya karşı bir veya birden çok tarafla çatışarak gerçekleşir.
İç silahlı çatışma durumunda, bu çatışmanın tarafı olan devlet dışı aktörlerin hukuki açıdan değerlendirilmesi, o silahlı çatışmaya uygulanacak uluslararası hukuk kurallarını da belirlemektedir. Zira tarafların ve aynı zamanda çatışmanın niteliğine göre iç silahlı çatışmanın gerçekleşmesi olasılığı olduğu gibi, iç silahlı çatışmanın uluslararası nitelik kazanması olasılığı da bulunmaktadır. Başkaldırı, iç silahlı çatışmaların başlangıç aşaması olarak değerlendirilir. Başkaldıran gruplara asi ya da savaşan taraf statüleri tanınabilir. Savaşan statüsünün tanınması, iç silahlı çatışmaların uluslararasılaşması sonucunu doğuran aşama olarak değerlendirilebilir. Başkaldırı, tek başına uluslararası silahlı çatışmalara uygulanan insancıl hukuk kurallarının uygulanması için yeterli bir durum değildir. Hatta yalnız iç silahlı çatışmalara ilişkin düzenlemelerin uygulanması bile, bu grupların gerçekleştirdikleri eylemin belirli bir eşiği geçmesine bağlıdır.
Kendilerini, bir iç silahlı çatışmanın taraflarına nazaran daha özel konumda gören ulusal bağımsızlık hareketleri, uluslararası hukuk bakımından da farklı değerlendirilirler. Bu tür gruplarla savaşan taraf ve asiler arasındaki fark, belirli bir bölgede ülkesel kontrol sağlamasalar ya da statüleri tanınmasa da, uluslararası taleplerde bulunma ve yükümlülükler üstlenme açısından ortaya çıkar. Yani Cenevre Sözleşmelerinin ilgili Ek I. Protokol 1. maddesinin uygulanabilmesi için ulusal bağımsızlık hareketlerinin resmen tanınması gerekir. Bununla beraber tanıma olmaksızın bu tür hareketlerin, olağan bir iç silahlı çatışma olarak adlandırılması durumunda nasıl bir hukuki sonuç getireceği açık değildir. Dolayısıyla uluslararası düzeyde tanıma işlemleri, her ne kadar resmî bir ön koşul olmasa bile, uygulamada fiilen bir gereklilik olarak kabul edilir.
Alt sıra, soldan sağa: Göring, Hess, Ribbentrop, Keitel, Kaltenbrunner, Rosenberg, Frank, Frick, Streicher, Funk, Schacht, üst sıra, soldan sağa: Dönitz, Raeder, Schirach, Sauckel, Jodl, Papen, Seyss-Inquart, Speer, Neurath ve Fritzsche.
Savaş suçu
Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır.
Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.
Savaş ekonomisi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Devletler ekonomik pozisyonlarını savaş zamanında canlı tutmak ve kriz yaşamamak için savaş ekonomisi kapsamında, üretim, paylaşım ve tasarruf üzerinde çeşitli düzenlemelere gitmekte ve döneme özel önlemler almaktadırlar.
Tarih
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
İnsanlık tarihi boyunca çatışma kategorisine girmiş birçok olay gerçekleşmiştir. Bunlar iki kabile arasındaki küçük çaplı dövüşmelerden, düzenli ordular arasında geçen ve yeryüzündeki insan nüfusunun çoğunluğunu etkileyen dünya savaşlarına kadar sıralanırlar.
Tarihteki en çok kayıp getiren savaşlar
Fransız Devrim Savaşları (1792-1802) ve Napolyon Savaşları (1800-1815) ile I. ve II. Dünya Savaşları en yüksek yoğunluklara ulaşıyor.
Tarihteki en ölümcül savaş, toplam kümülatif ölüm sayısı bakımından, 1939'dan 1945'e kadar, 60-85 milyon ölüm ile II. Dünya Savaşı olmuştur. Ardından da 60 milyon civarındaki ölüm sayısı ile Moğol istilaları gelmektedir.
| Ölüm (milyon) | Tarih | Savaş |
|---|---|---|
| 60,7–84,6 | 1939–1945 | II. Dünya Savaşı |
| 60 | 13. yüzyıl | Moğol istilaları |
| 40 | 1850–1864 | Taiping Ayaklanması (ayrıca bkz Dungan Ayaklanması) |
| 39 | 1914–1918 | I. Dünya Savaşı |
| 36 | 755–763 | An Luşan İsyanı (belirsiz) |
| 25 | 1616–1662 | Çing Hanedanı'nın Ming Hanedanı'nı fethi. |
| 20 | 1937–1945 | İkinci Çin-Japon Savaşı |
| 20 | 1370–1405 | Timur'un istilaları |
| 16 | 1862–1877 | Dungan Ayaklanması[] |
| 5–9 | 1917–1922 | Rus İç Savaşı ve İç Savaşa Müttefiklerin müdahalesi |
Ateşkes
Ateşkes, savaşın ve çatışmaların geçici bir süreliğine durdurulmasına denir. Savaşan, çarpışan iki düşmanın, yaralılarını, ölülerini kaldırmak ya da barış sağlayıcı görüşmelerde vb. bulunmak üzere anlaşarak, çarpışmaları durdurmasıdır. Eş anlamlısı bırakışma, mütareke olarak da bilinir. Süresi bitince çarpışmalar tekrar başlayacağı gibi her an bu anlaşmanın bozulabilmesi de mümkündür.
Barış
Barış genel anlamda düşmanlığın zıddı olan politik duruma verilen isimdir. Devletler arası diplomasilerde birbirlerine göre durumlarının düşmanlık sıfatıyla tanımlanmadığı durumlarda bu terim kullanılır.Bu durumun oluştuğu taraflar müttefik devletler olarak adlandırılır. Sembolü güvercin kuşu olarak bilinir. Çeşitli resim yarışması konularına çok dahil olmuş bir konu olmakla birlikte geniş kapsamlı olduğu da söylenir.
Özel askerî ve güvenlik şirketleri
Özel askerî şirketler, silahlı veya silahsız mücadelelerde, muharebe destek, güvenlik veya güvenlik danışmanlık hizmetleri veren kâr amaçlı kurumlardır. Bu şirketlerin bir kısmı "özel sektör silah sanayi" içinde de yer almaktadırlar.
Ayrıca bakınız
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisözlük'te tanımlar |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Kaynakça
- ^ Keeley, Lawrence H. (18 Aralık 1997). (İngilizce). Oxford Üniversitesi Yayınları. ISBN . 14 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
- ^ Gardam, Judith Gail (1993). Non-combatant Immunity as a Norm of International Humanitarian 12 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,Martinus Nijhoff, s. 91, .
- ^ Jan Arno Hessbruegge, Human Rights and Personal Self-Defense in International Law 12 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Oxford University Press (2017), Ch. 7,
- ^ Ticehurst, Rupert. The Martens Clause and the Laws of Armed Conflict 30 April 1997, International Review of the Red Cross no 317, s. 125–34. ISSN 1560-7755
- ^ Çağlayan, Yusuf (31 Ara 2016). "3, 6". Sosyolojik Savaş: Jeokültür, Jeopolitik, Jeogüvenlik. Timaş Yayınları. s. 30. ISBN . Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
"sosyolojik+savaş"#v=onepage&q="sosyolojik%20savaşta%20hedef%20topluma%20uzun%20yıllar%20sonra" Sosyolojik savaşta, hedef topluma, uzun yıllar sonra geri dönüşü olacak operasyonlar yapılır.
- ^ Gibran, Daniel K. (1998). The Falklands War: Britain Versus the Past in the South Atlantic (İngilizce). McFarland. s. 86. ISBN . Erişim tarihi: 24 Kasım 2018.
- ^ (İngilizce). Birleşmiş Milletler web sitesi. 23 Ağustos 2016. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2018.
- ^ a b Akkutay, Ali İbrahim (2016). (PDF). Ankara Ün. Hukuk Fakültesi Dergisi, 65. Ankara Üniversitesi. s. 18. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2018.
- ^ Moir, Lindsay (23 Haziran 2005). Richard Burchill; Nigel D. White; Justin Morris (Ed.). Towards the Unification of International Humanitarian Law. International Conflict and Security Law: Essays in Memory of Hilaire McCoubrey (İngilizce). Cambridge/New York: Cambridge Üniversitesi Yayınları. s. 108-9. ISBN . 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2018.
- ^ Clapham, Andrew (2006). Human Rights Obligations of Non-State Actors (İngilizce). Oxford/New York: OUP (Oxford Üniversitesi Yayınları). s. 274.
- ^ Fleck, Dieter (29 Ağustos 2013). Michael Bothe (Ed.). Handbook of International Humanitarian Law. The Law of Non-International Armed Conflicts (İngilizce). Oxford/New York: OUP (Oxford Üniversitesi Yayınları). s. 606. ISBN .
- ^ Report of the Department of Army review of the preliminary investigations into the My Lai incident (PDF). Exhibits, Book 6 — Photographs (İngilizce). III. Kongre Kütüphanesi (Military Legal Resources). 14 Mart 1970. 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Kasım 2018.
- ^ (İngilizce). UMKC Missouri-Kansas City Üniversitesi. 25 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2018.
- ^ Tal, Kryss. (İngilizce). Krysstal.com. 24 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2018.
- ^ Aslan, M. Yasin (2008). "Savaş Hukukunun Temel Prensipleri" (PDF). TBB Dergisi, 79. Türkiye Barolar Birliği. s. 274. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Kasım 2018.
- ^ Roser, Max (15 Kasım 2017). "War and Peace" (İngilizce). Our World in Data. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2018.
- ^ Twitchett, Denis C.; Franke, Herbert; Fairbank, John King (25 Kasım 1994). The Cambridge History of China: Volume 6, Alien Regimes and Border States, 907-1368. The Great Big Book of Horrible Things: The Definitive Chronicle of History's 100 Worst Atrocities (İngilizce). Cambridge University Press. s. 622. ISBN . 29 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ Wallinsky, David: David Wallechinsky's Twentieth Century: History With the Boring Parts Left Out, Little Brown & Co., 1996, , – White 21 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Brzezinski, Zbigniew: Out of Control: Global Turmoil on the Eve of the Twenty-first Century, Prentice Hall & IBD, 1994, White 21 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ping-ti Ho, "An Estimate of the Total Population of Sung-Chin China", in Études Song, Series 1, No 1, (1970) ss. 33–53.
- ^ "Mongol Conquests" (İngilizce). Users.erols.com. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ (İngilizce). 1987. 17 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011.
- ^ "Taiping Rebellion – Britannica Concise". Britannica (İngilizce). 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ Duffy, Michael (22 Ağustos 2009). (İngilizce). Firstworldwar.com. 28 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ "Selected Death Tolls for Wars, Massacres and Atrocities Before the 20th Century". Users.erols.com. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ "China, fall of the Ming Dynasty" (İngilizce). Users.erols.com. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ "Nuclear Power: The End of the War Against Japan" (İngilizce). BBC News. 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ Clodfelter, Michael. "Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Reference" (İngilizce). s. 956.
- ^ "Timur Lenk (1369–1405)" (İngilizce). Users.erols.com. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ . Spartacus.schoolnet.co.uk. 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011.
- ^ . 5 Haziran 2012. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2016.
- ^ (İngilizce). Circuit Magazine. 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
- ^ . Manset 24. 4 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Savas veya harp ulkeler hukumetler bloklar ya da bir ulke icerisindeki toplumlar isyancilar veya milisler gibi buyuk gruplar arasinda gerceklesen silahli catismaya denir Savaslar genellikle dini milli siyasi ve ekonomik amaclara ulasmak icin gerceklestirilir Kullanilan silahlara amaclara taraflara ve gerceklestigi yerlere gore farkli sekillerde adlandirilir nukleer savas soguk savas ic savas dini savas cihad hacli seferi dunya savasi gerilla savasi ve biyolojik savas gibi Gunumuzde devam eden silahli catismalar Renkler mevcut ya da gecen takvim yilindaki olum sayilarina gore belirlenmistir Buyuk savaslar 10 000 veya daha fazla olum Savaslar 1 000 9 999 olum Kucuk catismalar 100 999 olum Catismalar 100 den az olum Farkli toplumlarda savasin neden oldugu olum yuzdelerinin karsilastirilmasi Keeley in kitabina gore modern bati toplumlari tarihsel kabilelere gore daha siddetli veya savasa egilimli degildir Bu cubuk grafik 20 yuzyilda Avrupa ve ABD ile Yeni Gine ve Guney Amerika daki sekiz kabile toplumunda Jivaro Yanomami Dugum Dani Murngin Huli savasin neden oldugu erkek olum yuzdelerini karsilastirmaktadir Grafik Medeniyet Oncesi Savas War Before Civilization kitabina dayanmaktadir Savasin tanimlanmasiGunumuzde savaslar Birlesmis Milletler tarafindan bazi temellere ve kurallara dayandirilmistir Gecmiste yapilan savaslarin aksine gunumuzdeki savaslarda ozellikle sivillerin oldurulmesini engellemek ulke ya da kitleleri yok etmektense onlari gucsuz birakmak gudulmektedir Ancak buna ragmen gunumuzde de trajediler yasanmaya devam etmektedir Ornegin 1990 li yillarda Kuzey Afrika da cikan ic savaslarda ve kabile savaslarinda 1 milyonun uzerinde insan olmustur 2003 yilinda baslayan Irak Savasi nda cok sayida asker ve sivil olmustur Uluslararasi hukukta silahli direnis hareketleri baslatmis oldugu savasin kabul edilebilirligi ve yasalligi uzerine en az 1899 dan gunumuze kadar savas hukukunun bir dizi uluslararasi antlasma duzeyde belirlenmesi yoluyla ilk buyuk girisim gerceklestiginden bu yana savasin direnis hareketi olarak kapsanmasi konusunda anlasmazlik yasanmaktadir Yakin tarihte 12 Agustos 1949 tarihli Cenevre Sozlesmeleri ne 1977 yilinda eklenen I Protokol olarak anilan Uluslararasi Silahli Catismalarin Kurbanlarinin Korunmasi ile Ilgili Protokol 1 ve 4 maddede silahli catismalara atifta bulunarak insanlarin somurgecilik hakimiyeti yabanci isgal kuvveti ve irkci rejimlere karsi savasin yapilabilecegini ongorur Ancak tum bu ayrimlar politik birer yargidir iktidarlarin uygulamalarindan ote uluslararasi hukuk da bu konuda net bir ayrim yapmamakta ve en ciddi insan haklari ihlallerine karsi bile orgutlu bir direnis hakki tanimlamamaktadir Zira bu durum soykirim ve devlet teroru gibi suclara karsi savas hakkini engellemekte insanliga karsi suclar ve buyuk capta savas suclarina karsi mucadeleyi zayiflatmaktadir TurleriSavaslar farkli acilardan ayri bicimlerde turlerine ayrilmistir Akustik savas Amfibik harekat Asimetrik savas Bagimsizlik savasi Barutlu silahlarla savas Biyolojik savas Deniz savasi Din savasi Dorduncu nesil savas Etnik catisma Gayrinizami harp Gerilla savasi Halk savasi Hava savasi Ic savas Isyan Isgal Kara savasi Kimyasal savas Kusatma Partizan silahli kuvvetler Psikolojik savas Soguk hava savasi Topyekun savas Vekalet savasi Yipratma savasi Zirhli savasSavas ilaniSavas ilani bir devlet ya da milletin digerine karsi savasi ongoren irade beyanini gosteren resmi bir eylemdir Bu ilan iki veya daha fazla devlet arasinda savas hali yaratmak icin ulusal bir hukumetin yetkili organi veya yetkili kisisi tarafindan irade beyanini sunan bir konusma eylemi veya bir belgenin imzalanmasi sonucu tamamlanabilir Savasan taraf statusu uluslararasi hukukta iki veya daha fazla genellikle egemen devletin bir savasa girme durumunu gostermek icin kullanilan bir terimdir Savaslar 51 maddesi uyarinca Birlesik Krallik in Falkland Savasi nin baslangicindan 1982 once yaptigi gibi Birlesmis Milletler Antlasmasi nin veya Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi kararinin himayesinde Korfez Savasi icin yasal yetki veren 678 sayili Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi Cozumu gibi kendiliginden savunma hakkini ihlal eden bir catismaya karsi bir veya birden cok tarafla catisarak gerceklesir Ic silahli catisma durumunda bu catismanin tarafi olan devlet disi aktorlerin hukuki acidan degerlendirilmesi o silahli catismaya uygulanacak uluslararasi hukuk kurallarini da belirlemektedir Zira taraflarin ve ayni zamanda catismanin niteligine gore ic silahli catismanin gerceklesmesi olasiligi oldugu gibi ic silahli catismanin uluslararasi nitelik kazanmasi olasiligi da bulunmaktadir Baskaldiri ic silahli catismalarin baslangic asamasi olarak degerlendirilir Baskaldiran gruplara asi ya da savasan taraf statuleri taninabilir Savasan statusunun taninmasi ic silahli catismalarin uluslararasilasmasi sonucunu doguran asama olarak degerlendirilebilir Baskaldiri tek basina uluslararasi silahli catismalara uygulanan insancil hukuk kurallarinin uygulanmasi icin yeterli bir durum degildir Hatta yalniz ic silahli catismalara iliskin duzenlemelerin uygulanmasi bile bu gruplarin gerceklestirdikleri eylemin belirli bir esigi gecmesine baglidir Kendilerini bir ic silahli catismanin taraflarina nazaran daha ozel konumda goren ulusal bagimsizlik hareketleri uluslararasi hukuk bakimindan da farkli degerlendirilirler Bu tur gruplarla savasan taraf ve asiler arasindaki fark belirli bir bolgede ulkesel kontrol saglamasalar ya da statuleri taninmasa da uluslararasi taleplerde bulunma ve yukumlulukler ustlenme acisindan ortaya cikar Yani Cenevre Sozlesmelerinin ilgili Ek I Protokol 1 maddesinin uygulanabilmesi icin ulusal bagimsizlik hareketlerinin resmen taninmasi gerekir Bununla beraber tanima olmaksizin bu tur hareketlerin olagan bir ic silahli catisma olarak adlandirilmasi durumunda nasil bir hukuki sonuc getirecegi acik degildir Dolayisiyla uluslararasi duzeyde tanima islemleri her ne kadar resmi bir on kosul olmasa bile uygulamada fiilen bir gereklilik olarak kabul edilir Nurnberg Uluslararasi Askeri Ceza Mahkemesi siralarinda yargilanan Almanya savas suclulari Alt sira soldan saga Goring Hess Ribbentrop Keitel Kaltenbrunner Rosenberg Frank Frick Streicher Funk Schacht ust sira soldan saga Donitz Raeder Schirach Sauckel Jodl Papen Seyss Inquart Speer Neurath ve Fritzsche Savas sucuSS Einsatzkommando askerleri tarafindan Polonyalilarin Leszno da gerceklestirilen infazi savas suclarina bir ornektir Ekim 1939 Amerika Birlesik Devletleri Ordusu fotografcisi Ronald L Haeberle tarafindan cekilen ve 200 den fazla sivilin olduruldugu My Lai Katliami nin ardindan cogu kadin ve cocuk olan oluleri yol kenarinda gosteren fotograf ABD nin savas suclari arasinda yargilamasi yapilip mahkum oldugu orneklerden birine aittir 16 Mart 1968 Daha sonra Genelkurmay Baskanligi yapip siyasete de atilan ve disisleri bakanligi yapan Colin Powell olayi ortmeye calisanlar arasinda olmustu Savas sucu askeri veya sivil kisi veya kisilerin savas kanunlari ihlali icin uluslararasi ceza hukuku cercevesinde cezalandirilabilecegi suctur Bunlar ozellikle sivil halkin oldurulmesi kotu muameleye tabi tutulmasi veya zorla calistirilmasi savas esirlerinin oldurulmesi ya da kotu muameleye tabi tutulmasi rehinelerin oldurulmesi kamu ve ozel kisilerin mallarinin yagmalanmasi gereksiz yere sehirlerin yakilip yikilmasi gibi eylemleri kapsamaktadir Devletler arasi catismalarda savas kanunlarinin her ihlali bir savas sucu sayilmaktadir ama devlet ici catismalarda yer alan ihlaller savas sucu sayilmayabilir Savas ekonomisiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Devletler ekonomik pozisyonlarini savas zamaninda canli tutmak ve kriz yasamamak icin savas ekonomisi kapsaminda uretim paylasim ve tasarruf uzerinde cesitli duzenlemelere gitmekte ve doneme ozel onlemler almaktadirlar TarihBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Insanlik tarihi boyunca catisma kategorisine girmis bircok olay gerceklesmistir Bunlar iki kabile arasindaki kucuk capli dovusmelerden duzenli ordular arasinda gecen ve yeryuzundeki insan nufusunun cogunlugunu etkileyen dunya savaslarina kadar siralanirlar Tarihteki en cok kayip getiren savaslar1400 yilindan bu yana yasanan catismalardaki olumler 1600 1945 yillari arasindaki savaslardaki olumlerin yogunlugu Fransiz Devrim Savaslari 1792 1802 ve Napolyon Savaslari 1800 1815 ile I ve II Dunya Savaslari en yuksek yogunluklara ulasiyor Tarihteki en olumcul savas toplam kumulatif olum sayisi bakimindan 1939 dan 1945 e kadar 60 85 milyon olum ile II Dunya Savasi olmustur Ardindan da 60 milyon civarindaki olum sayisi ile Mogol istilalari gelmektedir Olum milyon Tarih Savas60 7 84 6 1939 1945 II Dunya Savasi60 13 yuzyil Mogol istilalari40 1850 1864 Taiping Ayaklanmasi ayrica bkz Dungan Ayaklanmasi 39 1914 1918 I Dunya Savasi36 755 763 An Lusan Isyani belirsiz 25 1616 1662 Cing Hanedani nin Ming Hanedani ni fethi 20 1937 1945 Ikinci Cin Japon Savasi20 1370 1405 Timur un istilalari16 1862 1877 Dungan Ayaklanmasi kaynak belirtilmeli 5 9 1917 1922 Rus Ic Savasi ve Ic Savasa Muttefiklerin mudahalesiAteskesAteskes savasin ve catismalarin gecici bir sureligine durdurulmasina denir Savasan carpisan iki dusmanin yaralilarini olulerini kaldirmak ya da baris saglayici gorusmelerde vb bulunmak uzere anlasarak carpismalari durdurmasidir Es anlamlisi birakisma mutareke olarak da bilinir Suresi bitince carpismalar tekrar baslayacagi gibi her an bu anlasmanin bozulabilmesi de mumkundur BarisBaris genel anlamda dusmanligin ziddi olan politik duruma verilen isimdir Devletler arasi diplomasilerde birbirlerine gore durumlarinin dusmanlik sifatiyla tanimlanmadigi durumlarda bu terim kullanilir Bu durumun olustugu taraflar muttefik devletler olarak adlandirilir Sembolu guvercin kusu olarak bilinir Cesitli resim yarismasi konularina cok dahil olmus bir konu olmakla birlikte genis kapsamli oldugu da soylenir Ozel askeri ve guvenlik sirketleriOzel askeri sirketler silahli veya silahsiz mucadelelerde muharebe destek guvenlik veya guvenlik danismanlik hizmetleri veren kar amacli kurumlardir Bu sirketlerin bir kismi ozel sektor silah sanayi icinde de yer almaktadirlar Ayrica bakinizVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarDin savaslari Casus belliKaynakca Keeley Lawrence H 18 Aralik 1997 Ingilizce Oxford Universitesi Yayinlari ISBN 978 019 51191 2 1 14 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2018 Gardam Judith Gail 1993 Non combatant Immunity as a Norm of International Humanitarian 12 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Martinus Nijhoff s 91 ISBN 0 7923 2245 2 Jan Arno Hessbruegge Human Rights and Personal Self Defense in International Law 12 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oxford University Press 2017 Ch 7 Ticehurst Rupert The Martens Clause and the Laws of Armed Conflict 30 April 1997 International Review of the Red Cross no 317 s 125 34 ISSN 1560 7755 Caglayan Yusuf 31 Ara 2016 3 6 Sosyolojik Savas Jeokultur Jeopolitik Jeoguvenlik Timas Yayinlari s 30 ISBN 978 605 08245 7 5 Erisim tarihi 16 Kasim 2018 sosyolojik savas v onepage amp q sosyolojik 20savasta 20hedef 20topluma 20uzun 20yillar 20sonra Sosyolojik savasta hedef topluma uzun yillar sonra geri donusu olacak operasyonlar yapilir Gibran Daniel K 1998 The Falklands War Britain Versus the Past in the South Atlantic Ingilizce McFarland s 86 ISBN 978 078 64040 6 3 Erisim tarihi 24 Kasim 2018 Ingilizce Birlesmis Milletler web sitesi 23 Agustos 2016 1 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2018 a b Akkutay Ali Ibrahim 2016 PDF Ankara Un Hukuk Fakultesi Dergisi 65 Ankara Universitesi s 18 3 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2018 Moir Lindsay 23 Haziran 2005 Richard Burchill Nigel D White Justin Morris Ed Towards the Unification of International Humanitarian Law International Conflict and Security Law Essays in Memory of Hilaire McCoubrey Ingilizce Cambridge New York Cambridge Universitesi Yayinlari s 108 9 ISBN 978 113 94461 3 6 1 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2018 Clapham Andrew 2006 Human Rights Obligations of Non State Actors Ingilizce Oxford New York OUP Oxford Universitesi Yayinlari s 274 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Fleck Dieter 29 Agustos 2013 Michael Bothe Ed Handbook of International Humanitarian Law The Law of Non International Armed Conflicts Ingilizce Oxford New York OUP Oxford Universitesi Yayinlari s 606 ISBN 978 01996 588 0 0 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Report of the Department of Army review of the preliminary investigations into the My Lai incident PDF Exhibits Book 6 Photographs Ingilizce III Kongre Kutuphanesi Military Legal Resources 14 Mart 1970 23 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Kasim 2018 Ingilizce UMKC Missouri Kansas City Universitesi 25 Ocak 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2018 Tal Kryss Ingilizce Krysstal com 24 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2018 Aslan M Yasin 2008 Savas Hukukunun Temel Prensipleri PDF TBB Dergisi 79 Turkiye Barolar Birligi s 274 26 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Kasim 2018 Roser Max 15 Kasim 2017 War and Peace Ingilizce Our World in Data 3 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2018 Twitchett Denis C Franke Herbert Fairbank John King 25 Kasim 1994 The Cambridge History of China Volume 6 Alien Regimes and Border States 907 1368 The Great Big Book of Horrible Things The Definitive Chronicle of History s 100 Worst Atrocities Ingilizce Cambridge University Press s 622 ISBN 978 0 5212433 1 5 29 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Wallinsky David David Wallechinsky s Twentieth Century History With the Boring Parts Left Out Little Brown amp Co 1996 0 316 92056 8 978 0 316 92056 8 White 21 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brzezinski Zbigniew Out of Control Global Turmoil on the Eve of the Twenty first Century Prentice Hall amp IBD 1994 White 21 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ping ti Ho An Estimate of the Total Population of Sung Chin China in Etudes Song Series 1 No 1 1970 ss 33 53 Mongol Conquests Ingilizce Users erols com 29 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Ingilizce 1987 17 Mayis 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2011 Taiping Rebellion Britannica Concise Britannica Ingilizce 3 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Duffy Michael 22 Agustos 2009 Ingilizce Firstworldwar com 28 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Selected Death Tolls for Wars Massacres and Atrocities Before the 20th Century Users erols com 29 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 China fall of the Ming Dynasty Ingilizce Users erols com 29 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Nuclear Power The End of the War Against Japan Ingilizce BBC News 22 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Clodfelter Michael Warfare and Armed Conflicts A Statistical Reference Ingilizce s 956 Eksik ya da bos url yardim Timur Lenk 1369 1405 Ingilizce Users erols com 29 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 Spartacus schoolnet co uk 5 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2011 5 Haziran 2012 19 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2016 Ingilizce Circuit Magazine 6 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2018 Manset 24 4 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2018