Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kimyasal savaş, kimyasal silahların kullanıldığı saldırılara verilen isimdir.
Kimyasal silahlar, insan üzerinde fiziksel ya da psikolojik tahrip etkisi yapmak üzere kimyevi maddelerin zehirleyici özelliklerinden yararlanılarak üretilmiş olan maddelerdir. Bu maddeler, cansız olmaları nedeniyle, çoğalmaları veya insandan insana veya diğer canlılara bulaşmaları söz konusu değildir. Ancak içerdikleri kimyevi maddeler nedeniyle insan üzerinde tahrip edici etkileri vardır.
Tarihçe
Kimyasal savaş maddelerinin savaş alanında kullanımı, ilk defa I. Dünya Savaşı sırasındadır. Almanlar tarafından Klor gazının bulunduğu bidonların kapaklarının açılması ve rüzgara bırakılarak gazın dağılması yöntemi ile Kimyasal savaş başlamıştır. Hemen arkasından Fransızlar 1915'te Fosgen gazını cephane içinde Alman mevzilerine atmışlardır. Bu kullanım, sonrasında, kimyasal silahların kullanımına temel oluşturmuştur.
Haziran 1917'de ise yine bir ilk olarak Almanlar, kusturucu bir gaz olan (DA) maddesini Hardal gazı ile eş zamanlı olarak kullandı. Difenilkloroarsinin Hardal gazı ile birlikte kullanılmasının sebebi olarak; bu gazın, gaz maskesinin çıkarmasına neden olması ve dolayısıyla Hardal gazının daha etkili olmasını sağlaması gösterilmektedir. I. Dünya Savaşı süresince bu gazlar, her iki tarafın da çok önemli kayıplar vermesine neden olmuştur.
1925 yılında imzalanan Cenevre Protokolü ile Kimyasal Gazların savaş sırasında kullanılması yasaklandı. Bu anlaşmada, içinde Amerika Birleşik Devletleri'nin de bulunduğu bazı ülkeler, kendisine karşı Gaz kullanılması durumunda misilleme hakkını kullanmak üzere çekince koydular. Cenevre Protokolü'nü imzalamalarına rağmen, İtalya, Etiyopya'da ve Japonya, Mançurya ve Çin'de kimyasal savaş maddesi kullandı. II. Dünya Savaşı süresince her iki tarafın elinde büyük miktarda bulunmasına rağmen kimyasal silah kullanılmamıştır.
Sinir gazları, Almanlar tarafından 1930 yılında bulunmuş ve II. Dünya Savaşı esnasında geliştirilmiştir. 1936'da Alman Kimyageri , böcek ilacı üzerinde çalışırken tabun (GA) gazını buldu. Gerhad Schrader iki yıl sonra daha da zehirli olan Sarin (GB) gazını keşfetti. Almanların elinde çok büyük miktarda Tabun doldurulmuş cephane bulunmasına rağmen bunları kullanmak yolunu seçmemişlerdir.
Galipler, II. Dünya Savaşı'nın ardından sinir gazları ile ilgilendiler. İngilizler özellikle bir miktar Sarin (GB) gazını ele geçirdi ve bunu inceleme olanağı buldu. Sovyetler ise Almanların Sarin (GB) üretim fabrikalarından birini ülkelerine taşıdı. ABD, Sarin (GB)'nin parçacıklı bomba ile kullanımını ve bunun cephaneye uyarlanmasını tasarladı. Topçu roketleri, mermiler ve püskürtme tankları üretildi.
Fransa, İngiltere ve Kanada, Sarin (GB)'nin test amaçlı üretimine başladılar. ABD Sarin (GB) için büyük ölçekli üretime girdi. Sovyetler ABD'ye göre daha küçük ölçekte aynı tip üretime girişti. Ruslar, Soman (GD) üretimine de başladılar. 1950'lerde, İngiliz bilim adamları sinir gazının diğer bir kategorisini oluşturan gazını buldular. ABD ve İngiltere değişik işlemlerle V maddesinin diğer formu olan 'i üretti.
1960'larda ise toplum hareketlerini önlemeye yönelik, ancak öldürücü olmayan gazların geliştirilmesine devam edildi. CS ile tanımlanan göz yaşartıcı bu maddeler, mukozaya yüksek derecede zarar veren maddelerdir. CS maddesi ilk defa İngiltere tarafından üretilmiş ve kullanılmıştır. Aynı yıllarda öldürücü olmayan bir diğer madde olarak uyuşturucu maddeler ortaya çıktı. Bunların standart tipi BZ olarak tanımlanmıştır.
Yakın tarihte kimyasal silahların kullanımını, 1982-1987 yılları arasında İran-Irak Savaşı sırasında, Irak'ın güney bölgesinde İran kuvvetlerine karşı görülmüştür. Irak ayrıca kimyasal silahlarını Halepçe'de sivil Kürt halkına karşı da kullanmıştır. Japonya'da Aum Shinrikyo adlı mezhebin Tokyo metrosuna karşı giriştiği saldırı ise, kimyasal silahların terörist amaçla kullanımına yakın tarihimizden bir örnektir.
Kimyasal Savaş Teknolojisi
| Ajanlar | Yayılım | Korunma | Teşhis | |
|---|---|---|---|---|
| 1900'ler | Klor Kloropikrin Fosgen Hardal gazı | Rüzgârla | Koku | |
| 1910'lar | Levizit | Kimyasal kaplı mermiler | Gaz maskesi Reçine kaplı giysiler | |
| 1920'ler | Projectiles w/ central bursters | CC-2 clothing | ||
| 1930'lar | G-serisi sinir ajanları | Uçaktan atılan bombalar | Blister agent detectors Renk değiştiren kâğıt | |
| 1940'lar | Füze başlıkları Spray tanks | Koruyucu kremler (hardal) Collective protection Gaz maskesi / Whetlerite | ||
| 1950'ler | ||||
| 1960'lar | V-serisi sinir ajanları | Aerodinamik | Gas mask w/ water supply | Sinir gazı alarmı |
| 1970'ler | ||||
| 1980'ler | Binary munitions | Geliştirilmiş gaz maskeleri (korunma, uyum, konfor) | Lazerli algılama | |
| 1990'lar |
Kimyasal savaşa karşı tedbirler
Kullanılan kimyasal savaş maddelerini mümkün olan en kısa sürede saptayarak, kişisel korunma önlemlerini zamanında alabilmek amacıyla, sinir gazları ve yakıcı gazları için tespit cihazları geliştirilmiştir.
Kişisel korunma; gaz maskeleri, özel elbiseler, botlar, eldivenler, Atropin iğne ve koruyucu merhem gibi kişisel tedaviler ile sağlanmaktadır. Dekontaminasyon hizmetleri, kimyasal savaş maddeleri ile kirlenmiş elbise, malzeme ve araçların temizlenmesi için son derece önemli bir işlemdir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Savunma ve Havacılık 2001/88
- Federation of American Scientists
- Military Technology - 8/2001 sayısı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kimyasal savas kimyasal silahlarin kullanildigi saldirilara verilen isimdir Kimyasal silahlar insan uzerinde fiziksel ya da psikolojik tahrip etkisi yapmak uzere kimyevi maddelerin zehirleyici ozelliklerinden yararlanilarak uretilmis olan maddelerdir Bu maddeler cansiz olmalari nedeniyle cogalmalari veya insandan insana veya diger canlilara bulasmalari soz konusu degildir Ancak icerdikleri kimyevi maddeler nedeniyle insan uzerinde tahrip edici etkileri vardir Ruzgara birakilarak gazin dagilmasiTarihceKimyasal savas maddelerinin savas alaninda kullanimi ilk defa I Dunya Savasi sirasindadir Almanlar tarafindan Klor gazinin bulundugu bidonlarin kapaklarinin acilmasi ve ruzgara birakilarak gazin dagilmasi yontemi ile Kimyasal savas baslamistir Hemen arkasindan Fransizlar 1915 te Fosgen gazini cephane icinde Alman mevzilerine atmislardir Bu kullanim sonrasinda kimyasal silahlarin kullanimina temel olusturmustur Hardal gazi ile yanmis bir asker 1917 1918 Haziran 1917 de ise yine bir ilk olarak Almanlar kusturucu bir gaz olan DA maddesini Hardal gazi ile es zamanli olarak kullandi Difenilkloroarsinin Hardal gazi ile birlikte kullanilmasinin sebebi olarak bu gazin gaz maskesinin cikarmasina neden olmasi ve dolayisiyla Hardal gazinin daha etkili olmasini saglamasi gosterilmektedir I Dunya Savasi suresince bu gazlar her iki tarafin da cok onemli kayiplar vermesine neden olmustur 1925 yilinda imzalanan Cenevre Protokolu ile Kimyasal Gazlarin savas sirasinda kullanilmasi yasaklandi Bu anlasmada icinde Amerika Birlesik Devletleri nin de bulundugu bazi ulkeler kendisine karsi Gaz kullanilmasi durumunda misilleme hakkini kullanmak uzere cekince koydular Cenevre Protokolu nu imzalamalarina ragmen Italya Etiyopya da ve Japonya Mancurya ve Cin de kimyasal savas maddesi kullandi II Dunya Savasi suresince her iki tarafin elinde buyuk miktarda bulunmasina ragmen kimyasal silah kullanilmamistir Sinir gazlari Almanlar tarafindan 1930 yilinda bulunmus ve II Dunya Savasi esnasinda gelistirilmistir 1936 da Alman Kimyageri bocek ilaci uzerinde calisirken tabun GA gazini buldu Gerhad Schrader iki yil sonra daha da zehirli olan Sarin GB gazini kesfetti Almanlarin elinde cok buyuk miktarda Tabun doldurulmus cephane bulunmasina ragmen bunlari kullanmak yolunu secmemislerdir Galipler II Dunya Savasi nin ardindan sinir gazlari ile ilgilendiler Ingilizler ozellikle bir miktar Sarin GB gazini ele gecirdi ve bunu inceleme olanagi buldu Sovyetler ise Almanlarin Sarin GB uretim fabrikalarindan birini ulkelerine tasidi ABD Sarin GB nin parcacikli bomba ile kullanimini ve bunun cephaneye uyarlanmasini tasarladi Topcu roketleri mermiler ve puskurtme tanklari uretildi Fransa Ingiltere ve Kanada Sarin GB nin test amacli uretimine basladilar ABD Sarin GB icin buyuk olcekli uretime girdi Sovyetler ABD ye gore daha kucuk olcekte ayni tip uretime giristi Ruslar Soman GD uretimine de basladilar 1950 lerde Ingiliz bilim adamlari sinir gazinin diger bir kategorisini olusturan gazini buldular ABD ve Ingiltere degisik islemlerle V maddesinin diger formu olan i uretti 1960 larda ise toplum hareketlerini onlemeye yonelik ancak oldurucu olmayan gazlarin gelistirilmesine devam edildi CS ile tanimlanan goz yasartici bu maddeler mukozaya yuksek derecede zarar veren maddelerdir CS maddesi ilk defa Ingiltere tarafindan uretilmis ve kullanilmistir Ayni yillarda oldurucu olmayan bir diger madde olarak uyusturucu maddeler ortaya cikti Bunlarin standart tipi BZ olarak tanimlanmistir Yakin tarihte kimyasal silahlarin kullanimini 1982 1987 yillari arasinda Iran Irak Savasi sirasinda Irak in guney bolgesinde Iran kuvvetlerine karsi gorulmustur Irak ayrica kimyasal silahlarini Halepce de sivil Kurt halkina karsi da kullanmistir Japonya da Aum Shinrikyo adli mezhebin Tokyo metrosuna karsi giristigi saldiri ise kimyasal silahlarin terorist amacla kullanimina yakin tarihimizden bir ornektir Kimyasal Savas TeknolojisiKimyasal savas teknolojisi zaman cizelgesi Ajanlar Yayilim Korunma Teshis1900 ler Klor Kloropikrin Fosgen Hardal gazi Ruzgarla Koku1910 lar Levizit Kimyasal kapli mermiler Gaz maskesi Recine kapli giysiler1920 ler Projectiles w central bursters CC 2 clothing1930 lar G serisi sinir ajanlari Ucaktan atilan bombalar Blister agent detectors Renk degistiren kagit1940 lar Fuze basliklari Spray tanks Koruyucu kremler hardal Collective protection Gaz maskesi Whetlerite1950 ler1960 lar V serisi sinir ajanlari Aerodinamik Gas mask w water supply Sinir gazi alarmi1970 ler1980 ler Binary munitions Gelistirilmis gaz maskeleri korunma uyum konfor Lazerli algilama1990 larKimyasal savasa karsi tedbirlerKullanilan kimyasal savas maddelerini mumkun olan en kisa surede saptayarak kisisel korunma onlemlerini zamaninda alabilmek amaciyla sinir gazlari ve yakici gazlari icin tespit cihazlari gelistirilmistir Kisisel korunma gaz maskeleri ozel elbiseler botlar eldivenler Atropin igne ve koruyucu merhem gibi kisisel tedaviler ile saglanmaktadir Dekontaminasyon hizmetleri kimyasal savas maddeleri ile kirlenmis elbise malzeme ve araclarin temizlenmesi icin son derece onemli bir islemdir Ayrica bakinizKimyasal silah antlasmalariKaynakcaSavunma ve Havacilik 2001 88 Federation of American Scientists Military Technology 8 2001 sayisi