Kodiak Adası (İngilizce Kodiak Island, Supikçe Qik’rtaq «ada»), Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin güneyinde, Alaska Körfezinde bulunan Kodiak Takımadası'nın en büyü adası. Alaska Yarımadasından ayrılır. Hawaii'den sonra ABD'ye bağlı ikinci büyük adadır. Adanın yerlileri Eskimo halklarından Pasifik Yupikleri de denen Supiklerdir ve bunların çoğu Rus Amerikası'nın ilk yıllarında 14 Ağustos 1784 tarihinde Grigoriy Şelihov önderliğindeki Rus kürk tüccarları tarafından Awa’uq Katliamı denen saldırıda katledilmişlerdir.
Kodiak (Qik’rtaq) | |
---|---|
Coğrafya | |
Koordinatlar | 57°28′K 153°26′B / 57.467°K 153.433°B |
Takımadası | Kodiak Takımadası |
Denizi | Pasifik Okyanusu |
Yüzölçümü | 9,311,24 km2 |
Siyasi | |
Adadaki ülke(ler) | |
Eyalet | Alaska |
Yerleşim yerleri |
|
Demografi | |
Nüfus | 13,309 (1.990) |
Etnik grup(lar) | Supikler |
Uzunluğu 160 km'yi bulur; genişliği ise 19–96 km arasında değişir. Genel olarak dağlık bir yapısı vardır. Yüksekliğin 1.500 m'yi geçtiği doğu kesimleri sık ormanlar, daha alçak kesimleri ise çayırlarla kaplıdır. (Japon Akıntısı) adaya ılık ve nemli bir hava getirir. 1941'de kurulan ve 7.345 km²'lik bir alana yayılan Kodiak Ulusal Yabanıl Yaşamı Koruma Alanı, adanın yüzde 75'ini kaplar ve kahverengi dev Kodiak (Alaska) ayılarını barındırır. Kuzey açıklarında Afognak, güney açıklarında da Trinity adaları bulunur.
Tarih
Rus kürk taciri Stefan Glotov'un 1763'te keşfettiği adanın Kikhtak (Eskimo dilinde "ada") olan adı 1890'da Kadiak, 1901'de de Kodiak olarak değiştirildi. Adadaki ilk yerleşme güneydoğudaki Three Saints (Üç Azizler) Koyunda Grigori Şelihov tarafından kuruldu (1784). 19. yüzyıl boyunca ayıbalığı, susamuru ve balina avcılığı üssü olarak kullanılan ada, ABD'den Alaska'yı satın almasıyla 1867'de Rus egemenliğinden çıktı.
Rus Amerikası döneminin kurulum yıllarında Alaska'da 14 Ağustos 1784 tarihinde Rus kürk tüccarı Grigoriy Şelihov önderliğinde misket tüfeği ile savaş topları bulunan 130 kadar Rus promışlennik tarafından Kodiak Takımadası'nın üçüncü en büyük adası olan Sitkalidak adasının orta güney ucunda Partition Cove denen koyun ortasında yer alan üstü düz uçurum gibi yüksek Awa’uq kaya-adacığına sığınan Kodiak Adası'ndaki Qik’rtarmiut kabilesinden Supiklerin 2000 (ya da daha fazla: 2.500-3.000) kadarı Awa’uq Katliamı denen saldırıda çoluk çocuk intikamvari vahşice katledilmiş ve saldırıda Ruslardan herhangi bir kayıp verilmemiştir.
ABD Tarım Bakanlığı 1900'lerin başında adada deneysel bir sığır yetiştirme istasyonu kurdu. Ama Katmai Dağının yakınlarındaki püskürmesinden sonra ada küller altında kaldığından, tarımsal etkinlikler bir süre kesintiye uğradı. 1964'teki şiddetli deprem adanın 150–180 cm alçalmasına ve sismik dalgaların yol açtığı büyük bir yıkıma neden oldu.
Sonraki yıllarda çeşitli yatırımlarla gelişen adadaki başlıca ekonomik etkinlikler arasında mandıracılık, koyun ve sığır besiciliği, balıkçılık, , kürk avcılığı ve bakır madenciliği sayılabilir.
Adanın yönetim merkezi hem balıkçı limanı, hem de bir deniz ve hava üssüdür.
Kaynakça
- ^ a b The Afognak Alutiiq People: Our History and Culture 13 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Alutiiq, a wholly owned subdiary of Afognak Native Corporation, July 2008
- ^ Lydia T. Black (1992), “The Russian Conquest of Kodiak.” In: Anthropological Papers of the University of Alaska. Vol. 24, Numbers 1-2. Fall. Department of Anthropology, University of Alaska Fairbanks
- ^ Lydia T. Black (2001), “Forgotten Literacy.” In: Looking Both Ways: Heritage and Identity of the Alutiiq People. Crowell, Aron, Amy Steffian and Gordon L. Pullar, eds. Fairbanks: University of Alaska Press
Dış bağlantılar
- Kodiak Adaları Resmi websitesi 25 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kodiak Adasi Ingilizce Kodiak Island Supikce Qik rtaq ada Amerika Birlesik Devletleri ne bagli Alaska eyaletinin guneyinde Alaska Korfezinde bulunan Kodiak Takimadasi nin en buyu adasi Alaska Yarimadasindan ayrilir Hawaii den sonra ABD ye bagli ikinci buyuk adadir Adanin yerlileri Eskimo halklarindan Pasifik Yupikleri de denen Supiklerdir ve bunlarin cogu Rus Amerikasi nin ilk yillarinda 14 Agustos 1784 tarihinde Grigoriy Selihov onderligindeki Rus kurk tuccarlari tarafindan Awa uq Katliami denen saldirida katledilmislerdir Kodiak Qik rtaq CografyaKoordinatlar57 28 K 153 26 B 57 467 K 153 433 B 57 467 153 433TakimadasiKodiak TakimadasiDeniziPasifik OkyanusuYuzolcumu amp Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri 9 311 24 km2SiyasiAdadaki ulke ler ABDEyaletAlaskaYerlesim yerleriKodiak AlaskaDemografiNufus amp Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri 13 309 1 990 Etnik grup lar Supikler Uzunlugu 160 km yi bulur genisligi ise 19 96 km arasinda degisir Genel olarak daglik bir yapisi vardir Yuksekligin 1 500 m yi gectigi dogu kesimleri sik ormanlar daha alcak kesimleri ise cayirlarla kaplidir Japon Akintisi adaya ilik ve nemli bir hava getirir 1941 de kurulan ve 7 345 km lik bir alana yayilan Kodiak Ulusal Yabanil Yasami Koruma Alani adanin yuzde 75 ini kaplar ve kahverengi dev Kodiak Alaska ayilarini barindirir Kuzey aciklarinda Afognak guney aciklarinda da Trinity adalari bulunur TarihRus kurk taciri Stefan Glotov un 1763 te kesfettigi adanin Kikhtak Eskimo dilinde ada olan adi 1890 da Kadiak 1901 de de Kodiak olarak degistirildi Adadaki ilk yerlesme guneydogudaki Three Saints Uc Azizler Koyunda Grigori Selihov tarafindan kuruldu 1784 19 yuzyil boyunca ayibaligi susamuru ve balina avciligi ussu olarak kullanilan ada ABD den Alaska yi satin almasiyla 1867 de Rus egemenliginden cikti Rus Amerikasi doneminin kurulum yillarinda Alaska da 14 Agustos 1784 tarihinde Rus kurk tuccari Grigoriy Selihov onderliginde misket tufegi ile savas toplari bulunan 130 kadar Rus promislennik tarafindan Kodiak Takimadasi nin ucuncu en buyuk adasi olan Sitkalidak adasinin orta guney ucunda Partition Cove denen koyun ortasinda yer alan ustu duz ucurum gibi yuksek Awa uq kaya adacigina siginan Kodiak Adasi ndaki Qik rtarmiut kabilesinden Supiklerin 2000 ya da daha fazla 2 500 3 000 kadari Awa uq Katliami denen saldirida coluk cocuk intikamvari vahsice katledilmis ve saldirida Ruslardan herhangi bir kayip verilmemistir ABD Tarim Bakanligi 1900 lerin basinda adada deneysel bir sigir yetistirme istasyonu kurdu Ama Katmai Daginin yakinlarindaki puskurmesinden sonra ada kuller altinda kaldigindan tarimsal etkinlikler bir sure kesintiye ugradi 1964 teki siddetli deprem adanin 150 180 cm alcalmasina ve sismik dalgalarin yol actigi buyuk bir yikima neden oldu Sonraki yillarda cesitli yatirimlarla gelisen adadaki baslica ekonomik etkinlikler arasinda mandiracilik koyun ve sigir besiciligi balikcilik kurk avciligi ve bakir madenciligi sayilabilir Adanin yonetim merkezi hem balikci limani hem de bir deniz ve hava ussudur Kaynakca a b The Afognak Alutiiq People Our History and Culture 13 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alutiiq a wholly owned subdiary of Afognak Native Corporation July 2008 Lydia T Black 1992 The Russian Conquest of Kodiak In Anthropological Papers of the University of Alaska Vol 24 Numbers 1 2 Fall Department of Anthropology University of Alaska Fairbanks Lydia T Black 2001 Forgotten Literacy In Looking Both Ways Heritage and Identity of the Alutiiq People Crowell Aron Amy Steffian and Gordon L Pullar eds Fairbanks University of Alaska PressDis baglantilarKodiak Adalari Resmi websitesi 25 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce