Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kyme, (Cyme, Cymi, Phrikonis), Antik Çağ'da Aiolis denilen bölgedeki Aiol kentlerinden biridir. Günümüzde Türkiye’nin İzmir ili Aliağa ilçesi yakınlarında yer almakta olup kıyısında bulunduğu küçük körfez, Nemrut Körfezi olarak adlandırılmaktadır. Ünlü antik çağ coğrafyacısı Strabon yerleşimi; Larissa (Aiolis)'dan 70 stadia, Myrina (Mysia)'dan 40 stadia uzaklıkta tarif etmiştir (Strabon, Coğrafya,622).
 MÖ 165-140 yılları arasına tarihlenen gümüş Kyme Tetradrahmisi | |
 | |
| Konum | Aliağa |
|---|---|
| Bölge | Aiolis Asya (Roma eyaleti) |
| Koordinatlar | 38°51′36″K 27°03′34″D / 38.86000°K 27.05944°D |
| Tür | Yerleşim |
| Tarihçe | |
| Devir(ler) | Antik Çağ ve Orta Çağ |
Antik kentin kuruluşuyla ilgili olarak efsaneyle karışık çeşitli görüşler bulunmaktadır. Strabon'a göre şehrin adı Amazon Kyme'den gelmekte olup şehirde basılan sikkelerde de kurucusuna atfen Kyme'nin yüzü tasvir edilmiştir. Şehrin Amazon Kyme ile olan bağlantısı, Antik Yunan tarihçisi Diodoros ile Bizanslı coğrafyacı Stephanus Byzantinus tarafından da dile getirilmiştir.Strabon’a göre yerleşim, Orta Yunanistan halkı Lokrisliler'in Truva Savaşı’ndan sonra Gediz Nehri yakınlarındaki Pelasglar’a ait Larissa (Aiolis) kalesini ele geçirmelerinin ardından kurulmuştur. Eski kaynaklarda şehirden Phrikonis adıyla da bahsedilmekte olup bu adında günümüz Orta Yunanistan’ında kalan antik Lokris bölgesindeki Phrikios Dağına gönderme yapılarak verildiği anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra şehrin, civar Aiol yerleşimlerinden yola çıkarak günümüz Yunanistan’ının orta kuzeyinde yaşayan Aiol kolonicilerin MÖ 11. yüzyıl ortalarında yerleşimiyle kurulduğu düşünülmektedir ki bu nedenle yerleşimden eski kaynaklarda Aiolis adıyla da bahsedilmektedir. Geçmiş yıllarda yapılan arkeolojik araştırmalarda yerleşimin tarihi MÖ 8. yüzyıl ortalarına kadar uzatılabilse de yakın zamanda yapılan kazılar sonucunda antik yerleşimin kuruluşu Protogeometrik Dönem'e (MÖ 1050-900) tarihlenebilmektedir.
Herodot, Kyme'den 12 Aiol yerleşimi içerisinde önemli bir yerleşim olarak bahsederken Strabon'da antik kenti Aiolis bölgesinin en büyük yerleşimi olarak tarif etmiştir. Kentin limanı bulunmasına rağmen, Kyme halkı diğer Antik Yunan yerleşimleri gibi ana geçim kaynağı olarak ticaretle değil tarımla uğraşmaktaydılar. Antik dönem kaynakları, Kymeliler'in yerleşimin kurulmasından yaklaşık 300 yıl sonra liman vergisi almaya başlamasını onların saflığı ve sıradanlığı olarak görerek alay konusu yapmışlardır. Ancak Kymeliler her ne kadar tarımla yoğun olarak uğraşsalar da kolonizasyon faaliyetlerinde de bulunmuşlar ve MÖ. 7. yüzyıl gibi Side şehrini kurmuşlardır. Strabon'a göre Kymeliler, Midilli de dahil olmak üzere 30 kent kurmuşlardır.
Ksenofanes, MÖ 8. yüzyılda Agamemnon'un Kyme kralı olduğunu belirtmektedir. Julius Pollux'da paranın icadı sürecini anlatırken, Agamemnon'un kızı ve Midas'ın eşi Demodike'yi (Hermodike) parayı icat edenlerden biri olarak tanımlamıştır.
Yerleşim MÖ 7. yüzyıla kadar krallıkla yönetilirken bu yüzyıldan itibaren zengin aristokrat sınıf tarafından, Ahameniş İmparatorluğu Anadolu topraklarını ele geçirdikten sonra da onların atadıkları tiranlar (valiler) tarafından yönetilmeye başlandı. Şehir, Ahamenişlere karşı başlatılan İyon Ayaklanmasıa katılsa da kısa sürede Ahamenişler tarafından geri alındı. Ahamenişler'in deniz üslerinden biri olan Kyme, MÖ 480’de yaşanan Salamis Deniz Muharebesi sonrasında arta kalan Pers filosunun limanına sığınması ve askerlerin de şehirde kışlaması nedeniyle önemli bir konumdaydı. Antik Yunan tarihçisi Thukididis de, kent limanının oldukça yoğun işleyişe sahip olduğunu belirtmiştir.
Seleukos İmparatoru III. Antiohos’un Roma Cumhuriyeti MÖ 190’da Magnesia Muharebesinde aldığı yenilgi ve sonrasında da MÖ 188’de yapılan Apamea Antlaşması ile vergiden muaf hale gelen yerleşim, daha sonra da Roma’nın Asya Eyaletine katıldı.
Helenistik Dönemde kentin limanı genişletilirken, kentte de tiyatro, sütunlu geçiş yapıları, anıtlar ve Güney Tepe olarak belirlenen mıntıkada yeni yerleşim alanı yapılmıştır. Yerleşim MS 17 ve 94 yıllarında yaşanan büyük depremlerde hasar görse de şehrin önemi devam etmiştir. Yerleşim 6. yüzyıldan 13. yüzyıl sonuna kadar Efes piskoposluğuna bağlı alt piskoposluk konumundaydı. 7. yüzyıl itibarıyla yerleşim büyük oranda terk edilmiş olup 13. yüzyılda sadece liman civarındaki kale (12. yüzyılda inşa edilmiş) çevresinde sınırlı bir alanda yerleşim görülebilmiştir. Kale 1415'te Osmanlı güçlerince ele geçirildikten sonra kale çevresindeki yerleşim de son bulmuştur.
Arkeolojik çalışmalar
Antik Kentteki ilk kazı çalışmalarına 1874 yılında Demostenes Baltazzi tarafından başlanılmıştır. Salomon Reinach ve Salomon Reinach'in 1881-1895 yılları arasındaki kazı çalışmalarını, 1925 yılında A. Salac başkanlığındaki Çekoslovak kazı ekibinin kuzey tepedeki tapınak alanında yaptığı çalışmalar takip etmiştir. 1953 yılında Ekrem Akurgal güney tepe mıntıkasında sondaj çalışmaları yaparak arkaik ve geç jeometrik döneme ait parçalara rastlanmıştır. 1970'li yıllarda itibaren antik kent limanı ve çevresindeki sanayi tesislerinin genişlemesi sonucu İzmir Müze Müdürlüğünce kurtarma çalışmalarına başlanmış, çalışmaların tamamlanmasından sonra da 1982-1984 yılları arasında Vedat İdil tarafından antik yerleşim planına yönelik kazı çalışmaları yürütülmüştür. 1986 yılından 2018 yılına kadar Sebastiana Lagona başkanlığında devam eden çalışmaları, bu tarihten itibaren 2017 yılı Haziran ayına kadar Calabria Üniversitesi öğretim görevlisi Antonio La Marca kazı başkanlığını yürütülmüştür. Bu tarihten itibaren de İzmir Müze Müdürlüğü antik kentte çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Uzun yıllardır etrafındaki sanayi tesislerinin genişleme baskısı altında kalan antik yerleşim ve liman çevresinin 1. derece arkeolojik sit alanı statüsü, 28 Mart 2019 tarihinde İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararıyla 3. dereceye düşürülmüştür. Günümüzde özellikle antik liman yakınları, sanayi tesisleri için yeni liman yapılması baskısı altındadır.
Kaynakça
- ^ a b c d e Akurgal, Ekrem (1956). "Foça Kazıları ve Kyme Sondajları". Anadolu, 1. DergiPark. ss. 40-42. doi:10.1501/andl_0000000007.
- ^ "Cyme" (İngilizce). The British Museum. 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
- ^ a b c La Marca, Antonio (2017). Aiolis Kyme'si Antik Kenti Merkezindeki Kentsel Alan Dönüşümü-38. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt 23-27 Mayıs 2016 (Yayına Hazırlayan: Dr. Adil Özme). Ankara: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. ss. 238-239. ISSN 1017-7655.
- ^ Demir, Muzaffer (2001). "Making Sense Of The Myths Behind Aiolian Colonisation". Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6. DergiPark. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
- ^ Briant, Pierre (2002). From Cyrus to Alexander A History of the Persian Empire (Tercüme: Peter T. Daniels) (PDF). Eisenbrauns. ss. 497-562. ISBN . 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ La Marca, Antonio (2013). Kyme Hellenistik Sur Duvarı-Orhan Bingöl’e 67. Yaş Armağanı (Editör:Görkem Kökdemir). Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayıncılık. s. 301. ISBN .
- ^ "Kyme Kazıları (Aliağa)". İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ a b Taşpınar, Pınar; Çekilmez, Murat (2020). "Kyme Doğu Nekropolü (Habaş Kurtarma Kazısı 2010 Yılı) Arkaik Dönem Figürinleri". Lycus Dergisi, 1. DergiPark. ss. 46-47. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
- ^ Gökmen Ulu (2 Ocak 2021). "Liman yapımı için 3 bin yıllık kent yok edilecek". Sözcü. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kyme Cyme Cymi Phrikonis Antik Cag da Aiolis denilen bolgedeki Aiol kentlerinden biridir Gunumuzde Turkiye nin Izmir ili Aliaga ilcesi yakinlarinda yer almakta olup kiyisinda bulundugu kucuk korfez Nemrut Korfezi olarak adlandirilmaktadir Unlu antik cag cografyacisi Strabon yerlesimi Larissa Aiolis dan 70 stadia Myrina Mysia dan 40 stadia uzaklikta tarif etmistir Strabon Cografya 622 KymeMO 165 140 yillari arasina tarihlenen gumus Kyme TetradrahmisiKonumAliagaBolgeAiolis Asya Roma eyaleti Koordinatlar38 51 36 K 27 03 34 D 38 86000 K 27 05944 D 38 86000 27 05944TurYerlesimTarihceDevir ler Antik Cag ve Orta CagKyme nin Turkiye deki konumu Aiolis Bolgesi ve Kyme Antik kentin kurulusuyla ilgili olarak efsaneyle karisik cesitli gorusler bulunmaktadir Strabon a gore sehrin adi Amazon Kyme den gelmekte olup sehirde basilan sikkelerde de kurucusuna atfen Kyme nin yuzu tasvir edilmistir Sehrin Amazon Kyme ile olan baglantisi Antik Yunan tarihcisi Diodoros ile Bizansli cografyaci Stephanus Byzantinus tarafindan da dile getirilmistir Strabon a gore yerlesim Orta Yunanistan halki Lokrisliler in Truva Savasi ndan sonra Gediz Nehri yakinlarindaki Pelasglar a ait Larissa Aiolis kalesini ele gecirmelerinin ardindan kurulmustur Eski kaynaklarda sehirden Phrikonis adiyla da bahsedilmekte olup bu adinda gunumuz Orta Yunanistan inda kalan antik Lokris bolgesindeki Phrikios Dagina gonderme yapilarak verildigi anlasilmaktadir Bunun yani sira sehrin civar Aiol yerlesimlerinden yola cikarak gunumuz Yunanistan inin orta kuzeyinde yasayan Aiol kolonicilerin MO 11 yuzyil ortalarinda yerlesimiyle kuruldugu dusunulmektedir ki bu nedenle yerlesimden eski kaynaklarda Aiolis adiyla da bahsedilmektedir Gecmis yillarda yapilan arkeolojik arastirmalarda yerlesimin tarihi MO 8 yuzyil ortalarina kadar uzatilabilse de yakin zamanda yapilan kazilar sonucunda antik yerlesimin kurulusu Protogeometrik Donem e MO 1050 900 tarihlenebilmektedir Herodot Kyme den 12 Aiol yerlesimi icerisinde onemli bir yerlesim olarak bahsederken Strabon da antik kenti Aiolis bolgesinin en buyuk yerlesimi olarak tarif etmistir Kentin limani bulunmasina ragmen Kyme halki diger Antik Yunan yerlesimleri gibi ana gecim kaynagi olarak ticaretle degil tarimla ugrasmaktaydilar Antik donem kaynaklari Kymeliler in yerlesimin kurulmasindan yaklasik 300 yil sonra liman vergisi almaya baslamasini onlarin safligi ve siradanligi olarak gorerek alay konusu yapmislardir Ancak Kymeliler her ne kadar tarimla yogun olarak ugrassalar da kolonizasyon faaliyetlerinde de bulunmuslar ve MO 7 yuzyil gibi Side sehrini kurmuslardir Strabon a gore Kymeliler Midilli de dahil olmak uzere 30 kent kurmuslardir Ksenofanes MO 8 yuzyilda Agamemnon un Kyme krali oldugunu belirtmektedir Julius Pollux da paranin icadi surecini anlatirken Agamemnon un kizi ve Midas in esi Demodike yi Hermodike parayi icat edenlerden biri olarak tanimlamistir Yerlesim MO 7 yuzyila kadar krallikla yonetilirken bu yuzyildan itibaren zengin aristokrat sinif tarafindan Ahamenis Imparatorlugu Anadolu topraklarini ele gecirdikten sonra da onlarin atadiklari tiranlar valiler tarafindan yonetilmeye baslandi Sehir Ahamenislere karsi baslatilan Iyon Ayaklanmasia katilsa da kisa surede Ahamenisler tarafindan geri alindi Ahamenisler in deniz uslerinden biri olan Kyme MO 480 de yasanan Salamis Deniz Muharebesi sonrasinda arta kalan Pers filosunun limanina siginmasi ve askerlerin de sehirde kislamasi nedeniyle onemli bir konumdaydi Antik Yunan tarihcisi Thukididis de kent limaninin oldukca yogun isleyise sahip oldugunu belirtmistir Seleukos Imparatoru III Antiohos un Roma Cumhuriyeti MO 190 da Magnesia Muharebesinde aldigi yenilgi ve sonrasinda da MO 188 de yapilan Apamea Antlasmasi ile vergiden muaf hale gelen yerlesim daha sonra da Roma nin Asya Eyaletine katildi Helenistik Donemde kentin limani genisletilirken kentte de tiyatro sutunlu gecis yapilari anitlar ve Guney Tepe olarak belirlenen mintikada yeni yerlesim alani yapilmistir Yerlesim MS 17 ve 94 yillarinda yasanan buyuk depremlerde hasar gorse de sehrin onemi devam etmistir Yerlesim 6 yuzyildan 13 yuzyil sonuna kadar Efes piskoposluguna bagli alt piskoposluk konumundaydi 7 yuzyil itibariyla yerlesim buyuk oranda terk edilmis olup 13 yuzyilda sadece liman civarindaki kale 12 yuzyilda insa edilmis cevresinde sinirli bir alanda yerlesim gorulebilmistir Kale 1415 te Osmanli guclerince ele gecirildikten sonra kale cevresindeki yerlesim de son bulmustur Arkeolojik calismalarAntik kent kalintilari ve Nemport Limani Antik Kentteki ilk kazi calismalarina 1874 yilinda Demostenes Baltazzi tarafindan baslanilmistir Salomon Reinach ve Salomon Reinach in 1881 1895 yillari arasindaki kazi calismalarini 1925 yilinda A Salac baskanligindaki Cekoslovak kazi ekibinin kuzey tepedeki tapinak alaninda yaptigi calismalar takip etmistir 1953 yilinda Ekrem Akurgal guney tepe mintikasinda sondaj calismalari yaparak arkaik ve gec jeometrik doneme ait parcalara rastlanmistir 1970 li yillarda itibaren antik kent limani ve cevresindeki sanayi tesislerinin genislemesi sonucu Izmir Muze Mudurlugunce kurtarma calismalarina baslanmis calismalarin tamamlanmasindan sonra da 1982 1984 yillari arasinda Vedat Idil tarafindan antik yerlesim planina yonelik kazi calismalari yurutulmustur 1986 yilindan 2018 yilina kadar Sebastiana Lagona baskanliginda devam eden calismalari bu tarihten itibaren 2017 yili Haziran ayina kadar Calabria Universitesi ogretim gorevlisi Antonio La Marca kazi baskanligini yurutulmustur Bu tarihten itibaren de Izmir Muze Mudurlugu antik kentte cesitli calismalar yapmaktadir Uzun yillardir etrafindaki sanayi tesislerinin genisleme baskisi altinda kalan antik yerlesim ve liman cevresinin 1 derece arkeolojik sit alani statusu 28 Mart 2019 tarihinde Izmir 2 Numarali Kultur Varliklarini Koruma Bolge Kurulu karariyla 3 dereceye dusurulmustur Gunumuzde ozellikle antik liman yakinlari sanayi tesisleri icin yeni liman yapilmasi baskisi altindadir Kaynakca a b c d e Akurgal Ekrem 1956 Foca Kazilari ve Kyme Sondajlari Anadolu 1 DergiPark ss 40 42 doi 10 1501 andl 0000000007 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Cyme Ingilizce The British Museum 4 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2021 a b c La Marca Antonio 2017 Aiolis Kyme si Antik Kenti Merkezindeki Kentsel Alan Donusumu 38 Kazi Sonuclari Toplantisi 2 Cilt 23 27 Mayis 2016 Yayina Hazirlayan Dr Adil Ozme Ankara Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu ss 238 239 ISSN 1017 7655 Demir Muzaffer 2001 Making Sense Of The Myths Behind Aiolian Colonisation Mugla Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 6 DergiPark 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2021 Briant Pierre 2002 From Cyrus to Alexander A History of the Persian Empire Tercume Peter T Daniels PDF Eisenbrauns ss 497 562 ISBN 1 57506 031 0 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ocak 2021 La Marca Antonio 2013 Kyme Hellenistik Sur Duvari Orhan Bingol e 67 Yas Armagani Editor Gorkem Kokdemir Ankara Bilgin Kultur Sanat Yayincilik s 301 ISBN 978 605 620 41 6 6 Kyme Kazilari Aliaga Izmir Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 7 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 a b Taspinar Pinar Cekilmez Murat 2020 Kyme Dogu Nekropolu Habas Kurtarma Kazisi 2010 Yili Arkaik Donem Figurinleri Lycus Dergisi 1 DergiPark ss 46 47 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2021 Gokmen Ulu 2 Ocak 2021 Liman yapimi icin 3 bin yillik kent yok edilecek Sozcu 2 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2021