Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kırım Seferi, 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.
| Kırım Seferi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||
 Vasili Galiçin'in başarısız seferi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rus İmparatorluğu Kazak Hetmanlığı |  Osmanlı İmparatorluğu Kırım Hanlığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| İvan Samoyloviç | I. Selim Giray | ||||||
| Güçler | |||||||
| 140.000 | 40-50.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| ~20-30.000 ölü, yaralı ve esir, 30 top | Hafif | ||||||
komutasındaki Rus ordusu, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Kırım Hanlığı'nı ele geçirmek üzere icra ettiği kapsamlı seferde ağır kayıplara uğrayarak çekildi.
Sefer öncesi
1683 yılında Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda yenilgiye uğramasının ardından, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile Lehistan Krallığı arasındaki 'a 1684 yılında Venedik Cumhuriyeti, 1686 yılında ise Rusya Çarlığı da katıldı. Bu nedenle, 1686 yılından itibaren Osmanlı İmparatorluğu dört ayrı cephede dört ayrı hasmıyla savaşmak durumunda kaldı.
Rus ordusunu oluşturacak birlikler Sevsk, Kazan, Novgorod ve Ryazan'dan gelerek 1687 Şubat-Nisan aylarında toplanmaya başladı.
Sefer ve çatışmalar
Knez komutasındaki 90.000 kişilik Rus ordusu 18 Mayıs 1687 tarihinde Rusya'nın güney savunma hattını teşkil eden ayrılarak 2 Haziran'da Dinyeper'in doğu yakası Kazak Hetmanı İvan Samoyloviç komutasındaki 50.000 Kazak askeriyle birleşti. Rus ordusu ilk kez yüksek sayıda modern piyadeye sahipti ve ilk kez Kırım'a yönelik fetih amaçlı bir sefer icra ediyordu. Başkomutan Galiçin yanısıra, dört kolorduya A. S. Şein, V. D. Dolgorukii, M. G. Romodonovski ve L. R. Nepliuev komuta ediyordu.
140.000 kişilik ordu 100.000 at ve 20.000 vagonla Dinyeper'in doğusuna geçtikten sonra sıcak bozkırda Kırım yarımadasına doğru ilerlemeye başladı. Bununla birlikte, Kırım ordusu Rus ordusunun geçeceği bozkırda yakıp yıkma taktiği uyarınca suları zehirlemiş ve çayırları ateşe vermişti.
Rus ordusunun ikmal açısından yaşadığı zorlukları gören I. Selim Giray 17 Haziran'da Kara Yılga civarında sayıca daha az olan ordusunu üçe ayırarak (birine kendi, diğer ikisine oğulları Devlet Giray ve Azimet Giray komuta ediyordu) Rus ordusuna taarruz etti. 17-18 Haziran'da meydana gelen şiddetli muharebede toparlanmakata zorluk çeken Rus ordusuna ağır kayıplar verdiren Kırım ordusu 30 top ve yaklaşık 1.000 esir almayı başardı.
Buna rağmen Rus komutan Goliçin ordusunu Kırım'a doğru yürütse de, Rus ordusu ikmal açısından daha büyük güçlüklerle karşılaşmaya ve günde sadece 10 kilometre yol alabilmeye başladı. Yüksek sayıda asker ve atın ölümü 27 Haziran'da toplanan harp meclisinde geri dönüş kararının açılmasına yolaçtı. Dönüş kararı alındığında Rus ordusu Kırım Yarımadası'nın girişi Perekop'tan yaklaşık 210 kilometre uzaktaydı. 28 Haziran'da başlayan dönüş yolunda da Kırım atlılarının saldırılarına uğrayan Rus ordusu sefer boyunca 20.000 civarında ölü ve yaralı vermiş bir halde Rus topraklarına döndü.
Sefer sonrası
Rus ordusu, Kırım ve Osmanlı kuvvetleriyle geçmiş yüzyıllardaki mücadelelerinde genellikle savunmada kalmış ve atlı birliklere göre savunma avantajı yüksek kasaba ya da tahkimatlara güvenmişti. 1687 yılındaki Kırım seferiyle ise ilk kez güneye doğru uzun mesafeli bir harekât icra etti, zira Perekop'a ulaşmak için Rus ordusunun ana merkezlerinden 500-600 kilometrelik bir yol katetmesi, dolayısıyla çok etkili bir ikmal organizasyonuna sahip olması gerekmekteydi. Ancak, bu organizasyona o tarihlerde henüz sahip olmayan Rusya Çarlığı bu ilk seferinde ağır kayıplar verdi. Bu yenilgi üzerine Rus Çarı 1689 yılında ikinci bir sefer daha düzenlediyse de bu defa daha büyük bir yenilgi aldı.
Rusya Çarlığı'nın 1687 yılındaki yenilgisi Osmanlı İmparatorluğu açısından Kutsal İttifak'la devam eden savaşları açısından önemli bir zafer olmuşsa da, açılan yeni cephe nedeniyle Osmanlılar Kırım atlılarını ihtiyaç duydukları Avusturya ve Lehistan cephelerinde kullanamamıştı.
Rus ordusu bu büyük başarısılığında Kazak Hetmanı İvan Samoyloviç'i de sorumlu tuttu ve adıgeçeni azlederek 4 Ağustos 1687'de yerine İvan Mazepa'yı getirdi.
Kaynakça
- ^ "Regent of Russia (1654-1704), Lindsey Hughes, New Haven, Yale University Press (1990), s.198
- ^ "Why Seventeenth-Century Muscovite Campaigns against Crimea fell short of what counted", Carol B. Stevens, Russian History (1992), c.19, say 1/4, s. 491
- ^ "The Ukraine: a History The Ukraine, W. E. D. Allen, Cambridge (1940), s.176
- ^ "Nomadic Empires: From Mongolia to the Danube", Gérard Chaliand, Transaction Publishers, New Jersey (2005), s.100
- ^ "The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: Renaissance to Revolution, 1492-1792", Jeremy Black, Cambridge University Press (1996), c.2, s.36
- ^ "Strategy and power in Russia (1600-1914), William Fuller, Free Press (1998), s.18
- ^ "Why Seventeenth-Century Muscovite Campaigns against Crimea fell short of what counted", Carol B. Stevens, Russian History (1992), c.19, sy.1/4, s.500
- ^ "The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: Renaissance to Revolution, 1492-1792", Jeremy Black, Cambridge University Press (1996), c.2, s.36
- ^ I. Selim Giray'ın Hanlık Döneminde Osmanlı-Lehistan Savaşlarında Kırım Kuvvetleri (1671-1704), Muhammet Şen, Karadeniz Araştırmaları, Sy. 38 (Yaz, 2013), s.67
- ^ "Rusya'nın Kırım'ı işgal teşebbüsleri karşısında Kırım Hanlığı kuvvetlerinin Perekop Zaferi (1689), Muhammet Şen, Ege Üniversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, s.509-510
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kirim Seferi 1686 1700 Osmanli Rus Savasi nda evre Kirim Seferi1686 1700 Osmanli Rus SavasiVasili Galicin in basarisiz seferiTarih18 Mayis 28 Haziran 1687BolgeUkraynaSonucOsmanli Kirim zaferiTaraflarRus Imparatorlugu Kazak HetmanligiOsmanli Imparatorlugu Kirim HanligiKomutanlar ve liderlerIvan SamoylovicI Selim GirayGucler140 00040 50 000Kayiplar 20 30 000 olu yarali ve esir 30 topHafif komutasindaki Rus ordusu Osmanli Imparatorlugu na bagli Kirim Hanligi ni ele gecirmek uzere icra ettigi kapsamli seferde agir kayiplara ugrayarak cekildi Sefer oncesiRus komutan Vasili Golicin 1683 yilinda Osmanlilarin II Viyana Kusatmasi nda yenilgiye ugramasinin ardindan Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu ile Lehistan Kralligi arasindaki a 1684 yilinda Venedik Cumhuriyeti 1686 yilinda ise Rusya Carligi da katildi Bu nedenle 1686 yilindan itibaren Osmanli Imparatorlugu dort ayri cephede dort ayri hasmiyla savasmak durumunda kaldi Rus ordusunu olusturacak birlikler Sevsk Kazan Novgorod ve Ryazan dan gelerek 1687 Subat Nisan aylarinda toplanmaya basladi Sefer ve catismalarKnez komutasindaki 90 000 kisilik Rus ordusu 18 Mayis 1687 tarihinde Rusya nin guney savunma hattini teskil eden ayrilarak 2 Haziran da Dinyeper in dogu yakasi Kazak Hetmani Ivan Samoylovic komutasindaki 50 000 Kazak askeriyle birlesti Rus ordusu ilk kez yuksek sayida modern piyadeye sahipti ve ilk kez Kirim a yonelik fetih amacli bir sefer icra ediyordu Baskomutan Galicin yanisira dort kolorduya A S Sein V D Dolgorukii M G Romodonovski ve L R Nepliuev komuta ediyordu 140 000 kisilik ordu 100 000 at ve 20 000 vagonla Dinyeper in dogusuna gectikten sonra sicak bozkirda Kirim yarimadasina dogru ilerlemeye basladi Bununla birlikte Kirim ordusu Rus ordusunun gececegi bozkirda yakip yikma taktigi uyarinca sulari zehirlemis ve cayirlari atese vermisti Rus ordusunun ikmal acisindan yasadigi zorluklari goren I Selim Giray 17 Haziran da Kara Yilga civarinda sayica daha az olan ordusunu uce ayirarak birine kendi diger ikisine ogullari Devlet Giray ve Azimet Giray komuta ediyordu Rus ordusuna taarruz etti 17 18 Haziran da meydana gelen siddetli muharebede toparlanmakata zorluk ceken Rus ordusuna agir kayiplar verdiren Kirim ordusu 30 top ve yaklasik 1 000 esir almayi basardi Buna ragmen Rus komutan Golicin ordusunu Kirim a dogru yurutse de Rus ordusu ikmal acisindan daha buyuk gucluklerle karsilasmaya ve gunde sadece 10 kilometre yol alabilmeye basladi Yuksek sayida asker ve atin olumu 27 Haziran da toplanan harp meclisinde geri donus kararinin acilmasina yolacti Donus karari alindiginda Rus ordusu Kirim Yarimadasi nin girisi Perekop tan yaklasik 210 kilometre uzaktaydi 28 Haziran da baslayan donus yolunda da Kirim atlilarinin saldirilarina ugrayan Rus ordusu sefer boyunca 20 000 civarinda olu ve yarali vermis bir halde Rus topraklarina dondu Sefer sonrasiRus ordusu Kirim ve Osmanli kuvvetleriyle gecmis yuzyillardaki mucadelelerinde genellikle savunmada kalmis ve atli birliklere gore savunma avantaji yuksek kasaba ya da tahkimatlara guvenmisti 1687 yilindaki Kirim seferiyle ise ilk kez guneye dogru uzun mesafeli bir harekat icra etti zira Perekop a ulasmak icin Rus ordusunun ana merkezlerinden 500 600 kilometrelik bir yol katetmesi dolayisiyla cok etkili bir ikmal organizasyonuna sahip olmasi gerekmekteydi Ancak bu organizasyona o tarihlerde henuz sahip olmayan Rusya Carligi bu ilk seferinde agir kayiplar verdi Bu yenilgi uzerine Rus Cari 1689 yilinda ikinci bir sefer daha duzenlediyse de bu defa daha buyuk bir yenilgi aldi Rusya Carligi nin 1687 yilindaki yenilgisi Osmanli Imparatorlugu acisindan Kutsal Ittifak la devam eden savaslari acisindan onemli bir zafer olmussa da acilan yeni cephe nedeniyle Osmanlilar Kirim atlilarini ihtiyac duyduklari Avusturya ve Lehistan cephelerinde kullanamamisti Rus ordusu bu buyuk basarisiliginda Kazak Hetmani Ivan Samoylovic i de sorumlu tuttu ve adigeceni azlederek 4 Agustos 1687 de yerine Ivan Mazepa yi getirdi Kaynakca Regent of Russia 1654 1704 Lindsey Hughes New Haven Yale University Press 1990 s 198 Why Seventeenth Century Muscovite Campaigns against Crimea fell short of what counted Carol B Stevens Russian History 1992 c 19 say 1 4 s 491 The Ukraine a History The Ukraine W E D Allen Cambridge 1940 s 176 Nomadic Empires From Mongolia to the Danube Gerard Chaliand Transaction Publishers New Jersey 2005 s 100 The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare Renaissance to Revolution 1492 1792 Jeremy Black Cambridge University Press 1996 c 2 s 36 Strategy and power in Russia 1600 1914 William Fuller Free Press 1998 s 18 Why Seventeenth Century Muscovite Campaigns against Crimea fell short of what counted Carol B Stevens Russian History 1992 c 19 sy 1 4 s 500 The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare Renaissance to Revolution 1492 1792 Jeremy Black Cambridge University Press 1996 c 2 s 36 I Selim Giray in Hanlik Doneminde Osmanli Lehistan Savaslarinda Kirim Kuvvetleri 1671 1704 Muhammet Sen Karadeniz Arastirmalari Sy 38 Yaz 2013 s 67 Rusya nin Kirim i isgal tesebbusleri karsisinda Kirim Hanligi kuvvetlerinin Perekop Zaferi 1689 Muhammet Sen Ege Universitesi Turk Dunyasi Arastirmalari Enstitusu s 509 510