Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| |||||||||||||||||
Büyük Lazia Theması ya da Büyük Lazia (Yunanca: θέμα Μεγάλης Λαζίας) Orta Çağ devleti olan Trabzon İmparatorluğu'nun (1204–1461) en doğusunda kalan parçasıydı. Kuzeydoğu Anadolu'da (günümüzde Türkiye) bulunan Doğu Karadeniz'in dağlık iç kısımlarında yer almaktaydı. İsmini bölgenin yerli halkı olan Lazlardan almıştır.
Tarihi
Gürcülerin Haldiayı işgal etmesi ve 1204 yılında Bizans İmparatorluğu'nun Dördüncü Haçlı Seferi sonucu çökmesi sonucu, Trabzon İmparatorluğu, Karadeniz'in güneybatı sahillerinde kuruldu. İmparatorluğun doğusunda Lazca konuşan nüfus yaşamaktaydı. Bu bölgede özerk Büyük Lazia Theması kuruldu.Pahimeris gibi Bizanslı yazarlar Lazaropulos ve Bessarion gibi Trabzonlular, Trabzon İmparatorluğu'nu sadece Lazların yaşadığı bir devlet olarak yorumladılar. Bölgede üst kültür olarak Yunan kültürü görülse de, Trabzon İmparatorluğu'nun kırsal bölgeleri ağırlıklı olarak Lazlardan oluşmaktaydı.Helenleştirme politikasının son bulması ile, Lazca aile isimleri Trabzon İmparatorluğu'ndaki kayıtlarda görülmeye başlandı. Bu yüzden ülke destekçileri ve şehir destekçileri arasında bir düşmanlık olduğunu söylemek yanlış olmaz. İmparatorluk siyasetinde, Lazların Yunanlara karşı olan millî düşmanlığı görülmekteydi.
1282 yılında, İmereti Krallığı, Trabzon'u kuşattı. Başarısız olan birkaç şehri alma denemesinden sonra, Gürcüler Trabzon'un Lazia Themasını ele geçirdi. Bölgedeki İberyalı ve Laz krallara olan bağlılığı yok eden Gürcüler, bölgeyi İmereti Krallığı'na bağladı.
Trabzon İç Savaşı
Trabzon İç Savaşı sırasında, yerli bir Laz soylusu ve II. Aleksios'un en büyük kızı olan Anna (Anachoutlou), Lazia'dan kaçması için ikna edildi. Burada Laz halkı tarafından, Basileios'un en yakın meşru varisi olduğu için tahtın yasal mirasçısı olarak tanındı. Lazlar, Tzanlar ve tüm yöre halkı, Bizans soyundaki Paleologos Hanedanı'ndansa, Komninos Hanedanı'ndan birinin bölgeyi yönetmesini tercih ediyordu. Anna, destekçilerinin ve V. Giorgi tarafından güçlendirilmiş ordunun korumasıyla Trabzon'a gitti. 17 Temmuz 1341 tarihinde tahta geçti. Laz hizbinin soyluları artık tek iktidar sahibi olmuşlardı ve imparatorluğun güçlü şeflerin birliği tarafından yönetilmesi için İmparatoriçe Anna'nın adını kullandılar.
Yönetimi
Trabzon İmparatorluğu'nun kırsal bölgeleri ağırlıklı olarak Laz nüfusa sahipti. Lazlar kıyı bölgedeki gemileri tekelleştiriyordu ve hatta Trabzon askerlerini küçük gemilerinde bile taşıyorlardı. 10. yüzyılda Kürt coğrafyacı Ebu'l Fida, Trabzon'u Lazların liman şehri olarak değerlendirdi.
İmparatorluk, batıdan doğuya sırasıyla Trikomia, Palaiomatzouka, Matzouka, Trabzon, Gemora, Sourmaina, Rhizaion ve Büyük Lazia olmak üzere klasik Bizans tarzında olduğu gibi 7 bölümden oluşmaktaydı. Thema, günümüzdeki adlarıyla; Pazar, Ardeşen, Arhavi ve Hopa bölgelerinden oluşmaktaydı. Bu ilçelerin sınırları 300 yıl boyunca aynı kaldı.
Sahildeki birkaç liman dışında, Lazların yaşadığı sahil kesimi ne Yunanlar ne de Trabzon İmparatorluğu tarafından kontrol ediliyordu. Ürün tayin noktalarının benzersiz olması, bölgede hiçbir aktif yönetimin olmadığını göstermektedir. Atina'daki (Pazar) Kız Kalesi gibi kaleler, muhtemelen Laz sınır komutanları tarafından korunmuştur, aynı şekilde Pontic geçişlerini kendi kaleleri ve askerî birlikleriyle savunmuşlardır. Makriaigalou'nun (günümüzdeki Kemalpaşa) Lazlar tarafından yönetildiğine ilişkin (kilisenin kendisi dahil) güçlü kanıtlar vardır. Bu sebeple bölgede sadece Lazlar ve Hemşinli azınlığın yaşadığı tahmin edilmektedir.
İmparatorluğun silahlı kuvvetlerinin çoğunluğunun yerli Trabzonlulardan (aslında Lazlar) oluşması muhtemeldir.
Lazia'nın zaman çizelgesi
- — 1191 – 1203 – Bizans İmparatorluğu (Haldia)
- — 1204 – 1282 – Gürcistan Krallığı Kondominyumu ve Trabzon İmparatorluğu
- — 1282 – 1502 – Trabzon İmparatorluğu (Lazia Theması); Gürcistan Krallığı (1282-1297 yılları arasında VI. Davit Narin'in; 1297-1463 Samtskhe-Saatabago Prensliği yönetimi altında)
- — 1502 – 1535 – Samtshe Atabeyliği
- — 1535 – 1547 – İmereti Krallığı (Guria Prensliği)
- — 1547 – 1878 – Osmanlı İmparatorluğu (Trabzon Vilayeti: Lazistan Sancağı)
Kaynakça
- ^ Mikaberidze, A. (2015). Historical dictionary of Georgia. 2nd ed. Lanham, MD, United States: ROWMAN & LITTLEFIELD, p.634.
- ^ Thys-Şenocak, Lucienne. Ottoman Women Builders. Aldershot, England: Ashgate, 2006.
- ^ Bryer 1967, 179.
- ^ "Encyclopedia of World Cultures, Laz". 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018.
- ^ Finlay, George. The History Of Greece From Its Conquest By The Crusaders To Its Conquest By The Turks And Of The Empire Of Trabzon, 1204-1461, By George Finlay. 1st ed. Edinburgh: W. Blackwood and sons, 1851. Print.
Kaynakça
- Rezension von: Hovann H. Simonian: The Hemshin: history, society and identity in the highlands of Northeast Turkey, London, Routledge, 2007
- Thys-Şenocak, Lucienne. Ottoman Women Builders. Aldershot, England: Ashgate, 2006.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Grekce 8ema Megalhs Lazias Buyuk Lazona ThemasiTrabzon Imparatorlugu Themasi1204 1297 Tarih Orta Cag Kurulus 1204 Kaldirilis 1297Bugun parcasi Buyuk Lazia Themasi ya da Buyuk Lazia Yunanca 8ema Megalhs Lazias Orta Cag devleti olan Trabzon Imparatorlugu nun 1204 1461 en dogusunda kalan parcasiydi Kuzeydogu Anadolu da gunumuzde Turkiye bulunan Dogu Karadeniz in daglik ic kisimlarinda yer almaktaydi Ismini bolgenin yerli halki olan Lazlardan almistir TarihiGurculerin Haldiayi isgal etmesi ve 1204 yilinda Bizans Imparatorlugu nun Dorduncu Hacli Seferi sonucu cokmesi sonucu Trabzon Imparatorlugu Karadeniz in guneybati sahillerinde kuruldu Imparatorlugun dogusunda Lazca konusan nufus yasamaktaydi Bu bolgede ozerk Buyuk Lazia Themasi kuruldu Pahimeris gibi Bizansli yazarlar Lazaropulos ve Bessarion gibi Trabzonlular Trabzon Imparatorlugu nu sadece Lazlarin yasadigi bir devlet olarak yorumladilar Bolgede ust kultur olarak Yunan kulturu gorulse de Trabzon Imparatorlugu nun kirsal bolgeleri agirlikli olarak Lazlardan olusmaktaydi Helenlestirme politikasinin son bulmasi ile Lazca aile isimleri Trabzon Imparatorlugu ndaki kayitlarda gorulmeye baslandi Bu yuzden ulke destekcileri ve sehir destekcileri arasinda bir dusmanlik oldugunu soylemek yanlis olmaz Imparatorluk siyasetinde Lazlarin Yunanlara karsi olan milli dusmanligi gorulmekteydi 1282 yilinda Imereti Kralligi Trabzon u kusatti Basarisiz olan birkac sehri alma denemesinden sonra Gurculer Trabzon un Lazia Themasini ele gecirdi Bolgedeki Iberyali ve Laz krallara olan bagliligi yok eden Gurculer bolgeyi Imereti Kralligi na bagladi Trabzon Ic Savasi Trabzon Ic Savasi sirasinda yerli bir Laz soylusu ve II Aleksios un en buyuk kizi olan Anna Anachoutlou Lazia dan kacmasi icin ikna edildi Burada Laz halki tarafindan Basileios un en yakin mesru varisi oldugu icin tahtin yasal mirascisi olarak tanindi Lazlar Tzanlar ve tum yore halki Bizans soyundaki Paleologos Hanedani ndansa Komninos Hanedani ndan birinin bolgeyi yonetmesini tercih ediyordu Anna destekcilerinin ve V Giorgi tarafindan guclendirilmis ordunun korumasiyla Trabzon a gitti 17 Temmuz 1341 tarihinde tahta gecti Laz hizbinin soylulari artik tek iktidar sahibi olmuslardi ve imparatorlugun guclu seflerin birligi tarafindan yonetilmesi icin Imparatorice Anna nin adini kullandilar YonetimiTrabzon Imparatorlugu nun kirsal bolgeleri agirlikli olarak Laz nufusa sahipti Lazlar kiyi bolgedeki gemileri tekellestiriyordu ve hatta Trabzon askerlerini kucuk gemilerinde bile tasiyorlardi 10 yuzyilda Kurt cografyaci Ebu l Fida Trabzon u Lazlarin liman sehri olarak degerlendirdi Imparatorluk batidan doguya sirasiyla Trikomia Palaiomatzouka Matzouka Trabzon Gemora Sourmaina Rhizaion ve Buyuk Lazia olmak uzere klasik Bizans tarzinda oldugu gibi 7 bolumden olusmaktaydi Thema gunumuzdeki adlariyla Pazar Ardesen Arhavi ve Hopa bolgelerinden olusmaktaydi Bu ilcelerin sinirlari 300 yil boyunca ayni kaldi Sahildeki birkac liman disinda Lazlarin yasadigi sahil kesimi ne Yunanlar ne de Trabzon Imparatorlugu tarafindan kontrol ediliyordu Urun tayin noktalarinin benzersiz olmasi bolgede hicbir aktif yonetimin olmadigini gostermektedir Atina daki Pazar Kiz Kalesi gibi kaleler muhtemelen Laz sinir komutanlari tarafindan korunmustur ayni sekilde Pontic gecislerini kendi kaleleri ve askeri birlikleriyle savunmuslardir Makriaigalou nun gunumuzdeki Kemalpasa Lazlar tarafindan yonetildigine iliskin kilisenin kendisi dahil guclu kanitlar vardir Bu sebeple bolgede sadece Lazlar ve Hemsinli azinligin yasadigi tahmin edilmektedir Imparatorlugun silahli kuvvetlerinin cogunlugunun yerli Trabzonlulardan aslinda Lazlar olusmasi muhtemeldir Lazia nin zaman cizelgesi 1191 1203 Bizans Imparatorlugu Haldia 1204 1282 Gurcistan Kralligi Kondominyumu ve Trabzon Imparatorlugu 1282 1502 Trabzon Imparatorlugu Lazia Themasi Gurcistan Kralligi 1282 1297 yillari arasinda VI Davit Narin in 1297 1463 Samtskhe Saatabago Prensligi yonetimi altinda 1502 1535 Samtshe Atabeyligi 1535 1547 Imereti Kralligi Guria Prensligi 1547 1878 Osmanli Imparatorlugu Trabzon Vilayeti Lazistan Sancagi Kaynakca Mikaberidze A 2015 Historical dictionary of Georgia 2nd ed Lanham MD United States ROWMAN amp LITTLEFIELD p 634 Thys Senocak Lucienne Ottoman Women Builders Aldershot England Ashgate 2006 Bryer 1967 179 Encyclopedia of World Cultures Laz 17 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2018 Finlay George The History Of Greece From Its Conquest By The Crusaders To Its Conquest By The Turks And Of The Empire Of Trabzon 1204 1461 By George Finlay 1st ed Edinburgh W Blackwood and sons 1851 Print KaynakcaRezension von Hovann H Simonian The Hemshin history society and identity in the highlands of Northeast Turkey London Routledge 2007 Thys Senocak Lucienne Ottoman Women Builders Aldershot England Ashgate 2006