M60 Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri'ndeki M48 Patton'dan geliştirilen bir ana muharebe tankıdır. Soğuk Savaş sırasında Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri'nin ana savaş tankıdır. Soğuk Savaş'ta NATO ve ABD'ye yakın ülkeler tarafından kullanılmıştır.
M60 (tank) | |
---|---|
Çeşidi | Ana Muharebe Tankı |
Uyruğu | ABD |
Hizmet geçmişi | |
Hizmet | 1959-1996 (ABD) |
Kullanıldığı savaşlar | Altı Gün Savaşı Yom Kippur Savaşı İran-Irak Savaşı Körfez Savaşı Somali İç Savaşı Türkiye-PKK çatışması Şah Fırat Operasyonu Fırat Kalkanı Operasyonu Zeytin Dalı Harekatı Barış Pınarı Harekatı |
Üretim tarihi | |
Üretici | Detroit Arsenal Tank Plant Chrysler |
Birim maliyeti | M60A3 TTS: 1.3 milyon dolar |
Üretildiği tarih | 1959-1983 |
Üretim adedi | 15.000+ |
Çeşitleri | Magach 6/7, Sabra, , |
Özellikler | |
Ağırlık | 49.5 ton (54 ton savaş halinde) |
Uzunluk | 9,309 m |
Genişlik | 3.63 m |
Yükseklik | 3,27 m |
Namlu Çapı | 105 mm (M60/M60A1/M60A3) |
Mürettebat | 4 |
Yolcu | yok |
Zırhı | Ön gövde: 108 mm (65°) Taret önü: 230 mm (oval) |
Ana silahı | 105 mm (4.1") M68 yivli top (M60/M60A1/M60A3) 152mm (6 in) M162 Top/fırlatıcı (M60A2) |
Diğer silahları | 1x, 1x eşeksenli M73 7,62 mm (M60A1) |
Motor | Continental AVDS-1790-2 V12 hava soğutmalı, çift turboşarj dizel 750 hp (560 kW) |
Süspansiyon donanımı | Burulma çubuğu |
Depo kapasitesi | 1.457 litre |
Harekat menzili | 500 km |
Azami hızı | 48 km/h |
Direksiyon sistemi | bisiklet direksiyonu |
Yerini M1 Abrams aldığı halde M60 dünya boyunca hâlen servistedir. Şu anda en büyük kullanıcısı 1.700 kadar tankla Mısır, sonraki kullanıcı 900'den fazla geliştirilmiş tankla Türkiye, sonraki ise 700 geliştirilmiş türevleri ile İsrail'dir.
Geliştirme ve Tasarım özellikleri
1957'de, Amerika'da 105 mm top ve daha iyi gövde zırhıyla planlanmıştır. M60 Patton büyük ölçüde M48 Patton tankını temel alır. Aralarında önemli farklar ise; M60 Patton'da 105 mm top M48'de ise 90 mm top olmasıdır. M60 Patton'da gövde ile eğimli bölge düz, M48'de ise bombelidir, M48'de 5 istikamet makarası bulunmaktadır, M60'ta ise 3 tanedir. Bunun dışında M-60'ların kulesi biraz daha büyüktür. Bir Continental V-12 750 hp hava soğutmalı çift turboşarjlı motor ve yaklaşık 500 kilometreye kadar uzayan menzil. Bir çapraz hareketli transmisyon, bir birleştirilmiş transmisyon, bir kombine transmisyon, diferansiyel, direksiyon sistemi ve fren sistemi sayesinde hız azaltılarak güç iletilir. Mürettebat ön tarafta motor ise arkadadır. Koruma sağlamak amacıyla M60 tankı kullanır.
Başlangıçta M60 Patton'a M48'in tareti düşünülmüştü, fakat yapılan değişikliklerle birlikte düşman ateşinin etkisini mümkün olduğu kadar azaltması için özgün "needlenose" taret tasarımı uygulanmıştır.
İlkin M68 olarak ismi belirlenen M60 tankı, 1959'da üretime girmiş ve adı M60 olarak değiştirilmiştir. Ordu envanterine ise 1960'ta girmiştir. 15.000 adetin üzerinde (tüm türevleriyle) üretimi yapılmıştır.
Modelleri
M60/XM60
- Kökeni M48 Patton'un da esin kaynağıu olan M26 Pershing'e kadar dayanır. 1957 yılında ABD 105 mm'lik topa sahip ve daha iyi zırh koruması sağlayacak bir tank planlanmıştır. Bu fikir doğrultusunda ilk M60 tankları 1959'da M68 ismiyle üretime alınmış fakat sonradan ismi M60 olarak değiştirilmiştir.
Sonuç olarak temel alındığı M48 tankına büyük ölçüde benzerdir. Her ne kadar da benzer olsa aralarında bazı önemli farklar vardır. Bunlar;
- M48'in ilk modellerinde 90 mm top bulunurken M60 tankında 105 mm'lik top vardır.
- M60'ın gövdesinin ön tarafı düz iken düz, M48'de ise bombelidir.
- M60'ta 3 istikamet makarası bulunmaktadır ancak M48'de ise 5 tanedir. Bunun dışında M-60'ların kulesi biraz daha büyüktür.
Mürettebatı ön tarafta motoru ise arkadadır. Bu tasarım tankın menzilini 300 milin üzerine çıkmasına olanak tanıyan çift turboşarjlı Continental AVDS-170-92 motoruyla tamamlanmıştır.
M60 homojen zırh kullanan son Amerikan tankıdır. İlk nesil tasarım 1963'te yerini geliştirilmiş M60A1'e bıraktı. Üretilen tüm M60 Patton'lar M60A1'e dönüştürüldü. İlk nesil tankların bir kısmı ABD'de hâlen müzelerde sergidedir.
M60A1
1963'te, M60 M60A1 olarak geliştirilip 1980 yılına kadar üretimde kalan yeni bir sürümüdür. Geliştirilmiş darbe emici zırh korumasıyla ve taretinin büyük ve iyi tasarlanmış olmasıyla ön plana çıkmaktadır. M60A1'in ana topu için stabilizasyon sistemiyle teçhiz edilmiştir.
M60A2 'Starship'
M60A2 tamamen yeni bir alçak kule profili ve komutana daha iyi bir görüş ve ateş sahası veren komutanın üstteki makineli tüfek kubbesi ön plana çıkmaktadır. Bir de M551 Sheridan hafif tankının 152 mm'lik ana topuna benzer olması ön plana çıkmaktadır. Shillelagh güdümlü anti-tank füzesi kadar düzenli bir şekilde mermileri ateş eder.
M60A2 modernizasyonu hayal kırıklığına uğratsa da gelecek nesil tanklara geçişi kolaylaştıran bazı teknik ilerlemeleri sağladı. Shillelagh/M60A2 1981'de servisten çıkarıldı ve taretler hurdaya ayrıldı. M60A2'lerin çoğu M60A3'e çevrildi ya da gövdeleri köprücü tanklara çevrildi.
M60A3
1978'de M60A3 varyantına çalışma başladı. Öne çıkan özellikleri arasında teknolojik geliştirme amacıyla yapılan ilavelerdir. Bunlar sis havanları, yeni bir mesafe bulucu ve balistik bilgisayar stabilize edilmiş taret ve M240 eşeksenli silah sayılabilir. Sonunda bütün Amerikan M60'ları A3 modeline çevrilmiştir.
M60A3'ler ABD kuvvetlerinden 1990'ların başlarında servis dışı edilmiştir, ancak diğer ülkelerin servislerinde hâlen ön sıralarda yer almaktadır.
M60A3 modelinin M1 Abrams tankına karşı bazı avantajları:
- 21. yüzyıl içlerinde M60A3 M1 Abrams'dan özellikle daha iyi bir termal ize sahiptir. Bununla birlikte epey sessizdir.
- M60A3'ta telefonla piyade ile mürettebat arasındaki doğrudan iletişim için harici telefon vardır. Bir de bu özellik Irak'taki bazı M1 Abramslara uygulanmıştır.
- Dizel motor performansı düşürmüştür, ancak; fiyat, bakım masrafları ve benzinin hızlı ve verimli çalışması gibi artıları vardır.
- M1 Abrams'ın türbinin egzozunun ısısı çok büyük olduğu için arkasından gelen piyadeler için tehlikeli bir durum oluşur, M60A3'te ise dizel motora sahip olduğu için M1 kadar tehlikeli olmaz.
- Firar kaportasının konumu M60A3 gövdesinin altındadır. M1 Abrams'ta ise mürettebatın ateş altında kendilerini dışarı atması M60A3'ünkine oranla daha zordur.
- M60 serisi tankların M68A1 105mm ana topunun mühimmat çeşitliliği, şu anki M1 serisindekilerin 120 mm yivli topundan daha fazladır. HE mermisi, flechette mermileri ve beyaz fosforlu sis bombası ve birçok çeşidi kapsamaktadır.
- M60 serisi eğer ihtiyaç olursa obüs atışı yapabilir.
M60-2000
Mevcut M60 tanklarını yenilemek isteyen üçüncü ülke pazarları için General Motors tarafından gerçekleştirilmiş bir modernizasyon paketidir. Bu geliştirmeler yakıt tüketimi düşük hibrid motor ve M1 Abrams'dan alınan taret, top ve yeni zırh seçeneklerini kapsamaktadır.
Uluslararası varyantları
M60T(Sabra)
Türk tank modernizasyon için büyük ölçüde geliştirilen bir ihraç modelidir. Bu geliştirmeler ile tanka 120mm top eklenmiştir, yeni atış kontrol sistemleri eklenmiştir ve üstün kamera sistemleri ile donatılmıştır. Ancak en büyük gelişme tankın zırhında olmuştur. Normalde yalnızca pasif zırh bulunan M-60 tanklarının kulesinde ERA ve SLERA zırh eklenmiştir. Ayrıca ön üst gövdesine de ERA zırh eklenmiştir. Tankın yan kısmına bir etek zırh eklenmiştir. Ancak motor gücü daha fazla ağırlığı taşıyamayacağı için manevra sırasında etek zırhları sökülmektedir. Sonrasında Türkiye tankı bir kez daha modernize ederek pulat aktif koruma sistemi sistemi, birçok ek sensör ve kamera eklemiştir. Bu modernizasyona M-60TM ismi verilmiştir.
M60 Phoenix
Ürdün tarafından M60A3 tankları üzerine uygulanan modernizasyon programıdır. 2004 yılında uygulamaya konulan programla toplamda 182 tank modernize edilmiştir.
Magach
İsrail Güvenlik Güçleri'nin sıklıkla yaşadıkları anti-tank saldırılarında yaşanan zayiatları azaltmak için başlatılan modernizasyon programıdır. Modernizasyon programı hem M48 hem de M60 tanklarına uygulanmış ve Merkava serisi tanklar üretilene kadar İsrail'in ana muharebe tankı görevini üstlenmiştir.
Servis tarihçesi
Vietnam Savaşı'nda kullanılmadığı halde, iki M60 varyantı sınırlı bir halde planlı olarak yerleştirilmiştir, köprücü tank ve silahlı münendis aracı olarak kullanılmıştır. M728 silahlı mühendis aracı kendi görevi dışında 165 mmlik topu ile ateş sağlamakla da görevliydi.
İsrail
İsrail Savunma Kuvvetleri ilk M60A1 tanklarını 1971 yılında ABD'den satın almıştır. M60 ve M60A1'ler Yom Kippur Savaşı sırasında İsrailli kuvvetlerce Golan tepelerinde ve Sina Yarımadası'nda kullanılmıştır. ABD çatışmalardan önce M60'ları İsrail kuvvetlerine yollamıştır. Savaşı takiben, ABD'den çok sayıda M48, M60 ve M60A1 alındı. İsrail Lübnan savaşına kadar envanterindeki M60 tanklarına bazı değişikliklikler ve geliştirmeler yapmıştır. . İsrail'in küçük değişiklikleri arasında rota ve ERA'dır. Bu varyant Magach olarak bilinir. İsrail çalışması Magach modelleri, yeni ilave bir zırh, yeni ateş kontrol sistemi, termal iz ve sis havanı içerir. İsrail Silahlı Kuvvetleri Magach 7 (A'dan C'ye kadar) hala kullanmaktadır.
İran-Irak Savaşı
M60A1 tankları İran kuvvetlerince Irak Ordusu'na karşı kullanılmıştır.
Körfez Savaşı
M60A1 RISE (Passive) ABD Deniz Piyadeleri tarafından Körfez savaşında Irak'a ait T-54, T-55, T-62, Type 69 ve T-72 tanklarına karşı berlirli sayıda kullanılmıştır. M60A1 ERA ile desteklenerek Kuveyt şehrine ve hava alanlarına destek vermiştir. Kuveyt muharebesi sırasında sadece bir tank ve bir mürettebat kaybetmiştir.
Muharebe performansı
M60 varyantları Avusturya, Bahreyn, Bosna, Brezilya, Mısır, Yunanistan, İsrail, İran, Portekiz, İspanya, Türkiye, Tayvan, Tayland ve bazı milletlerin servisindedir. Bununla birlikte ABD stoklarında kayda değer şekilde parçalara ayrılmış, satışa kapalı, değiştirilmiş ya da silah testlerinde darbe almış M60'lar vardır. Bununla birlikte bazı araçların şasisi değişik şekillerde kullanılmıştır. Çoğu geliştirilmiştir. Pattonlar yeni tank tasarımlarına açıktır, bazı araç şasileri kullanılmıştır ancak bütün taretler değişik geliştirmelere uğramıştır.
Kullanıcılar
- ABD - M728 CEV,M88 ARV
- Afganistan - 13 M60A3
- Bahreyn - 180 M60 ve 20 M60A3
- Bosna-Hersek - 45 M60A3
- Brezilya - 91 M60A3
- Tayvan - 450 M60A3TTS
- Fas - 66 M60A3
- İran - 150 M60A1
- İspanya - 17 M60A3TTS (Infantería de Marina), 38 M60CZ-10/25E, 7 M60A1 AVBL, 12 M60VLPD-26/70E (İspanyol Ordusu)
- İsrail - 711 Magach 6/7
- Lübnan - 66 M60A3
- Mısır - 2,500 M60A1\A3
- Portekiz - 100 M60A3TTS
- Singapur - M728 ve
- Sovyetler Birliği - 1 M60A1 İran'dan ele geçirildi
- Sudan
- Suudi Arabistan - 450 M60A1/A3
- Umman - 73
- Ürdün - 354
- Tayland - 168 M60A1/A3
- Tunus - 54 M60A3 ve 30 M60A1
- Türkiye - 3000 M60A1/A3TTS
- Yemen - 240
Eski kullanıcılar
- ABD - 1997 yılında hizmetten çıkarıldı.
- Avusturya
- İtalya - 300
- Etiyopya
- Yunanistan
Türk ordusu ve Patton'lar
M46, M47, M48 ve M60 Patton tankları Kore ve Vietnam savaşlarında başlıca kullanılan tanklardır. İsmini Amerikalı general George Patton'dan almıştır.
M47 tankları uzun yıllar Türk Ordusu tarafından kullanılmış, Kıbrıs Harekâtı'nda da başarıyla hizmet vermişlerdir. Bu tanklar 1980'li yılların başlarından itibaren hizmetten kaldırılmışlardır.
M48 tankları 1960'lı yıllardan itibaren Türk Ordusu tarafından kullanılmaktadır. M48'ler 1980'li yılların sonlarında 105 mm'lik ana silah ve o dönem için modern atış kontrol sistemleriyle modernize edilerek M48A5T1 ve M48A5T2 tiplerine dönüştürüldü. Bu tanklar hâlâ Türk Ordusunun Doğu güvenlik görevleri için taret olarak görev yapmaktadırlar.
M48A5T1
- Mürettebat: 4
- Gövde Uzunluğu: 8,25 m
- Genişlik: 3,63 m
- Yükseklik: 3,28 m
- Karın Altı Yükseklik: 0.41 m
- Muharebe Ağırlığı: 54 ton
- Güç Ağırlık Oranı: 15,89 bg/ton
- Motor Gücü: 750 bg
- Maksimum Hız: 48 km/s
- Hareket Çapı: 499 km
- Yakıt Kapasitesi: 1.457 lt
- Sulardan Geçiş: 1,21 m (hazırlıksız), 2.4 m (hazırlıklı ve şnorkelli)
- Dik Engel Geçiş: 0,91 m
- Hendek Aşma: 2,59 m
- Meyil Tırmanma: % 60 Dik, % 30 Yan
- NBC Sistemi: Maskeli
- Zırh Tipi: Çelik Döküm
- Gece Görüş kabiliyeti: Pasif
- Stabilizasyon Sistemi: Yok
M48A5T2
- Mürettebat: 4
- Gövde Uzunluğu: 9.43 m
- Genişlik: 3.63 m
- Yükseklik: 3.28 m
- Karın Altı Yükseklik: 0.41 m
- Muharebe Ağırlığı: 54000 kg
- Güç Ağırlık Oranı: 15.89 bg/ton
- Motor Gücü: 750 bg
- Maksimum Hız: 48 km/s
- Hareket Şiası :499 km
- Sulardan Geçiş: 1.21 m (hazırlıksız), 2.4 m (şnorkelli)
- Dik Engel Geçiş: 0.91 m
- Hendek Asma: 2.59 m
- Meyil Tırmanma: %60 Dik, %30 Yan
- NBC Sistemi: Maskeli
- Zırh Tipi: Çelik Döküm
- Gece Görüş Kabiliyeti: Pasif termal
M60'lar 1957 yılında M48'lerden geliştirilerek yapılmıştır. M60 tanklarının çeşitli tipleri Arjantin, Bahreyn, Avusturya, Mısır, Yunanistan, İsrail, Portekiz, İspanya, Türkiye, Tayvan tarafından hâlâ kullanılmaktadır.
M60 tankının M60A1 ve M60A3 modelleri hâlen Türk Ordusu'nun en fazla sayıdaki tank modelidir. Bu tankların önemli bir kısmı, Türkiye'nin 1991 Körfez Savaşı'nda müttefik güçlere verdiği desteğe karşılık olarak ABD tarafından hibe edilmiştir. Türk M60'larının bir kısmı İsrail teknolojisiyle modernize edilerek M60T sınıfına yükseltildi.
Kara kuvvetleri Komutanları Almanya ile yapılan antlaşmada "sadece savunma durumunda kullanılabilir" sınırlaması yüzünden Leopard 1 tanklarını doğuda kullanamamaktadır. M60 ve Leopard 2 tankları bu şartın dışında kaldığı için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından doğuda sıklıkla kullanılmaktadır.
Batı Almanya silahsızlanma antlaşmaları nedeniyle elindeki 1000 kadar M48 tankını Türkiye'ye satmıştır. O zamanlar Türkiye'nin elinde 3000 adet M47 ve belirli sayıda M48 Patton tankları bulunuyordu. Almanya, antlaşmalar gereği belirli sayının üzerinde tank bulunduramaması nedeniyle elindeki en eski tankları (M48) Leopard 1 ile değiştirmiş oldu. Fazla tankları ise bugün Leopard 2 A4 serisi tanklarda yaptığı gibi Türkiye'ye sattı. Leopard 2 tanklarının daha modern A6 jenerasyonu nedeniyle elindeki eski tankları kademeli olarak Türkiye'ye aktarmaktadır.
Notlar
Kaynakça
- Foss, Chris (2005). Jane's armour and artillery : 2005-2006. Jane's Information Group. .
- Hunnicutt, R. P. (1984). Patton: A History of the American Main Battle Tank. Volume 1. Novato: Presidio Press. .
- İngilizce Wikipedia 17/10/2008 tarihli M60 Patton maddesi
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta M60 (tank) ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
M60 Amerika Birlesik Devletleri Kara Kuvvetleri ndeki M48 Patton dan gelistirilen bir ana muharebe tankidir Soguk Savas sirasinda Amerika Birlesik Devletleri Kara Kuvvetleri nin ana savas tankidir Soguk Savas ta NATO ve ABD ye yakin ulkeler tarafindan kullanilmistir M60 tank Cesidi Ana Muharebe TankiUyrugu ABDHizmet gecmisiHizmet 1959 1996 ABD Kullanildigi savaslar Alti Gun Savasi Yom Kippur Savasi Iran Irak Savasi Korfez Savasi Somali Ic Savasi Turkiye PKK catismasi Sah Firat Operasyonu Firat Kalkani Operasyonu Zeytin Dali Harekati Baris Pinari HarekatiUretim tarihiUretici Detroit Arsenal Tank Plant ChryslerBirim maliyeti M60A3 TTS 1 3 milyon dolarUretildigi tarih 1959 1983Uretim adedi 15 000 Cesitleri Magach 6 7 Sabra OzelliklerAgirlik 49 5 ton 54 ton savas halinde Uzunluk 9 309 mGenislik 3 63 mYukseklik 3 27 mNamlu Capi 105 mm M60 M60A1 M60A3 Murettebat 4Yolcu yokZirhi On govde 108 mm 65 Taret onu 230 mm oval Ana silahi 105 mm 4 1 M68 yivli top M60 M60A1 M60A3 152mm 6 in M162 Top firlatici M60A2 Diger silahlari 1x 1x eseksenli M73 7 62 mm M60A1 Motor Continental AVDS 1790 2 V12 hava sogutmali cift turbosarj dizel 750 hp 560 kW Suspansiyon donanimi Burulma cubuguDepo kapasitesi 1 457 litreHarekat menzili 500 kmAzami hizi 48 km hDireksiyon sistemi bisiklet direksiyonu Yerini M1 Abrams aldigi halde M60 dunya boyunca halen servistedir Su anda en buyuk kullanicisi 1 700 kadar tankla Misir sonraki kullanici 900 den fazla gelistirilmis tankla Turkiye sonraki ise 700 gelistirilmis turevleri ile Israil dir Gelistirme ve Tasarim ozellikleri1957 de Amerika da 105 mm top ve daha iyi govde zirhiyla planlanmistir M60 Patton buyuk olcude M48 Patton tankini temel alir Aralarinda onemli farklar ise M60 Patton da 105 mm top M48 de ise 90 mm top olmasidir M60 Patton da govde ile egimli bolge duz M48 de ise bombelidir M48 de 5 istikamet makarasi bulunmaktadir M60 ta ise 3 tanedir Bunun disinda M 60 larin kulesi biraz daha buyuktur Bir Continental V 12 750 hp hava sogutmali cift turbosarjli motor ve yaklasik 500 kilometreye kadar uzayan menzil Bir capraz hareketli transmisyon bir birlestirilmis transmisyon bir kombine transmisyon diferansiyel direksiyon sistemi ve fren sistemi sayesinde hiz azaltilarak guc iletilir Murettebat on tarafta motor ise arkadadir Koruma saglamak amaciyla M60 tanki kullanir Baslangicta M60 Patton a M48 in tareti dusunulmustu fakat yapilan degisikliklerle birlikte dusman atesinin etkisini mumkun oldugu kadar azaltmasi icin ozgun needlenose taret tasarimi uygulanmistir Ilkin M68 olarak ismi belirlenen M60 tanki 1959 da uretime girmis ve adi M60 olarak degistirilmistir Ordu envanterine ise 1960 ta girmistir 15 000 adetin uzerinde tum turevleriyle uretimi yapilmistir ModelleriM60 XM60 Kokeni M48 Patton un da esin kaynagiu olan M26 Pershing e kadar dayanir 1957 yilinda ABD 105 mm lik topa sahip ve daha iyi zirh korumasi saglayacak bir tank planlanmistir Bu fikir dogrultusunda ilk M60 tanklari 1959 da M68 ismiyle uretime alinmis fakat sonradan ismi M60 olarak degistirilmistir Sonuc olarak temel alindigi M48 tankina buyuk olcude benzerdir Her ne kadar da benzer olsa aralarinda bazi onemli farklar vardir Bunlar M48 in ilk modellerinde 90 mm top bulunurken M60 tankinda 105 mm lik top vardir M60 in govdesinin on tarafi duz iken duz M48 de ise bombelidir M60 ta 3 istikamet makarasi bulunmaktadir ancak M48 de ise 5 tanedir Bunun disinda M 60 larin kulesi biraz daha buyuktur Murettebati on tarafta motoru ise arkadadir Bu tasarim tankin menzilini 300 milin uzerine cikmasina olanak taniyan cift turbosarjli Continental AVDS 170 92 motoruyla tamamlanmistir M60 homojen zirh kullanan son Amerikan tankidir Ilk nesil tasarim 1963 te yerini gelistirilmis M60A1 e birakti Uretilen tum M60 Patton lar M60A1 e donusturuldu Ilk nesil tanklarin bir kismi ABD de halen muzelerde sergidedir M60A1 M60A1 AMT 1963 te M60 M60A1 olarak gelistirilip 1980 yilina kadar uretimde kalan yeni bir surumudur Gelistirilmis darbe emici zirh korumasiyla ve taretinin buyuk ve iyi tasarlanmis olmasiyla on plana cikmaktadir M60A1 in ana topu icin stabilizasyon sistemiyle techiz edilmistir M60A2 Starship M60A2 tanki PROLOG 85 fuarinda ambifi cikarma gemisi LARC 60 tan karaya inerken M60A2 tamamen yeni bir alcak kule profili ve komutana daha iyi bir gorus ve ates sahasi veren komutanin ustteki makineli tufek kubbesi on plana cikmaktadir Bir de M551 Sheridan hafif tankinin 152 mm lik ana topuna benzer olmasi on plana cikmaktadir Shillelagh gudumlu anti tank fuzesi kadar duzenli bir sekilde mermileri ates eder M60A2 modernizasyonu hayal kirikligina ugratsa da gelecek nesil tanklara gecisi kolaylastiran bazi teknik ilerlemeleri sagladi Shillelagh M60A2 1981 de servisten cikarildi ve taretler hurdaya ayrildi M60A2 lerin cogu M60A3 e cevrildi ya da govdeleri koprucu tanklara cevrildi M60A3 M60A3 AMT REFORGER 85 tatbikatinda yol boyunca giderken 1978 de M60A3 varyantina calisma basladi One cikan ozellikleri arasinda teknolojik gelistirme amaciyla yapilan ilavelerdir Bunlar sis havanlari yeni bir mesafe bulucu ve balistik bilgisayar stabilize edilmis taret ve M240 eseksenli silah sayilabilir Sonunda butun Amerikan M60 lari A3 modeline cevrilmistir M60A3 ler ABD kuvvetlerinden 1990 larin baslarinda servis disi edilmistir ancak diger ulkelerin servislerinde halen on siralarda yer almaktadir M60A3 modelinin M1 Abrams tankina karsi bazi avantajlari 21 yuzyil iclerinde M60A3 M1 Abrams dan ozellikle daha iyi bir termal ize sahiptir Bununla birlikte epey sessizdir M60A3 ta telefonla piyade ile murettebat arasindaki dogrudan iletisim icin harici telefon vardir Bir de bu ozellik Irak taki bazi M1 Abramslara uygulanmistir Dizel motor performansi dusurmustur ancak fiyat bakim masraflari ve benzinin hizli ve verimli calismasi gibi artilari vardir M1 Abrams in turbinin egzozunun isisi cok buyuk oldugu icin arkasindan gelen piyadeler icin tehlikeli bir durum olusur M60A3 te ise dizel motora sahip oldugu icin M1 kadar tehlikeli olmaz Firar kaportasinin konumu M60A3 govdesinin altindadir M1 Abrams ta ise murettebatin ates altinda kendilerini disari atmasi M60A3 unkine oranla daha zordur M60 serisi tanklarin M68A1 105mm ana topunun muhimmat cesitliligi su anki M1 serisindekilerin 120 mm yivli topundan daha fazladir HE mermisi flechette mermileri ve beyaz fosforlu sis bombasi ve bircok cesidi kapsamaktadir M60 serisi eger ihtiyac olursa obus atisi yapabilir M60 2000 Mevcut M60 tanklarini yenilemek isteyen ucuncu ulke pazarlari icin General Motors tarafindan gerceklestirilmis bir modernizasyon paketidir Bu gelistirmeler yakit tuketimi dusuk hibrid motor ve M1 Abrams dan alinan taret top ve yeni zirh seceneklerini kapsamaktadir Uluslararasi varyantlari M60T Sabra Turk tank modernizasyon icin buyuk olcude gelistirilen bir ihrac modelidir Bu gelistirmeler ile tanka 120mm top eklenmistir yeni atis kontrol sistemleri eklenmistir ve ustun kamera sistemleri ile donatilmistir Ancak en buyuk gelisme tankin zirhinda olmustur Normalde yalnizca pasif zirh bulunan M 60 tanklarinin kulesinde ERA ve SLERA zirh eklenmistir Ayrica on ust govdesine de ERA zirh eklenmistir Tankin yan kismina bir etek zirh eklenmistir Ancak motor gucu daha fazla agirligi tasiyamayacagi icin manevra sirasinda etek zirhlari sokulmektedir Sonrasinda Turkiye tanki bir kez daha modernize ederek pulat aktif koruma sistemi sistemi bircok ek sensor ve kamera eklemistir Bu modernizasyona M 60TM ismi verilmistir M60 Phoenix Urdun tarafindan M60A3 tanklari uzerine uygulanan modernizasyon programidir 2004 yilinda uygulamaya konulan programla toplamda 182 tank modernize edilmistir Magach Israil Guvenlik Gucleri nin siklikla yasadiklari anti tank saldirilarinda yasanan zayiatlari azaltmak icin baslatilan modernizasyon programidir Modernizasyon programi hem M48 hem de M60 tanklarina uygulanmis ve Merkava serisi tanklar uretilene kadar Israil in ana muharebe tanki gorevini ustlenmistir Magach 7CServis tarihcesiMisir tarafindan ele gecirilmis Israil e ait M60 Patton Vietnam Savasi nda kullanilmadigi halde iki M60 varyanti sinirli bir halde planli olarak yerlestirilmistir koprucu tank ve silahli munendis araci olarak kullanilmistir M728 silahli muhendis araci kendi gorevi disinda 165 mmlik topu ile ates saglamakla da gorevliydi Israil Israil Savunma Kuvvetleri ilk M60A1 tanklarini 1971 yilinda ABD den satin almistir M60 ve M60A1 ler Yom Kippur Savasi sirasinda Israilli kuvvetlerce Golan tepelerinde ve Sina Yarimadasi nda kullanilmistir ABD catismalardan once M60 lari Israil kuvvetlerine yollamistir Savasi takiben ABD den cok sayida M48 M60 ve M60A1 alindi Israil Lubnan savasina kadar envanterindeki M60 tanklarina bazi degisikliklikler ve gelistirmeler yapmistir Israil in kucuk degisiklikleri arasinda rota ve ERA dir Bu varyant Magach olarak bilinir Israil calismasi Magach modelleri yeni ilave bir zirh yeni ates kontrol sistemi termal iz ve sis havani icerir Israil Silahli Kuvvetleri Magach 7 A dan C ye kadar hala kullanmaktadir Iran Irak Savasi M60A1 tanklari Iran kuvvetlerince Irak Ordusu na karsi kullanilmistir Korfez Savasi M60A1 RISE Passive ABD Deniz Piyadeleri tarafindan Korfez savasinda Irak a ait T 54 T 55 T 62 Type 69 ve T 72 tanklarina karsi berlirli sayida kullanilmistir M60A1 ERA ile desteklenerek Kuveyt sehrine ve hava alanlarina destek vermistir Kuveyt muharebesi sirasinda sadece bir tank ve bir murettebat kaybetmistir Muharebe performansi M60 varyantlari Avusturya Bahreyn Bosna Brezilya Misir Yunanistan Israil Iran Portekiz Ispanya Turkiye Tayvan Tayland ve bazi milletlerin servisindedir Bununla birlikte ABD stoklarinda kayda deger sekilde parcalara ayrilmis satisa kapali degistirilmis ya da silah testlerinde darbe almis M60 lar vardir Bununla birlikte bazi araclarin sasisi degisik sekillerde kullanilmistir Cogu gelistirilmistir Pattonlar yeni tank tasarimlarina aciktir bazi arac sasileri kullanilmistir ancak butun taretler degisik gelistirmelere ugramistir Kullanicilar ABD M728 CEV M88 ARV Afganistan 13 M60A3 Bahreyn 180 M60 ve 20 M60A3 Bosna Hersek 45 M60A3 Brezilya 91 M60A3 Tayvan 450 M60A3TTS Fas 66 M60A3 Iran 150 M60A1 Ispanya 17 M60A3TTS Infanteria de Marina 38 M60CZ 10 25E 7 M60A1 AVBL 12 M60VLPD 26 70E Ispanyol Ordusu Israil 711 Magach 6 7 Lubnan 66 M60A3 Misir 2 500 M60A1 A3 Portekiz 100 M60A3TTS Singapur M728 ve Sovyetler Birligi 1 M60A1 Iran dan ele gecirildi Sudan Suudi Arabistan 450 M60A1 A3 Umman 73 Urdun 354 Tayland 168 M60A1 A3 Tunus 54 M60A3 ve 30 M60A1 Turkiye 3000 M60A1 A3TTS Yemen 240Eski kullanicilar ABD 1997 yilinda hizmetten cikarildi Avusturya Italya 300 Etiyopya YunanistanTurk ordusu ve Patton larM46 M47 M48 ve M60 Patton tanklari Kore ve Vietnam savaslarinda baslica kullanilan tanklardir Ismini Amerikali general George Patton dan almistir M47 tanklari uzun yillar Turk Ordusu tarafindan kullanilmis Kibris Harekati nda da basariyla hizmet vermislerdir Bu tanklar 1980 li yillarin baslarindan itibaren hizmetten kaldirilmislardir M48 tanklari 1960 li yillardan itibaren Turk Ordusu tarafindan kullanilmaktadir M48 ler 1980 li yillarin sonlarinda 105 mm lik ana silah ve o donem icin modern atis kontrol sistemleriyle modernize edilerek M48A5T1 ve M48A5T2 tiplerine donusturuldu Bu tanklar hala Turk Ordusunun Dogu guvenlik gorevleri icin taret olarak gorev yapmaktadirlar M48A5T1 Murettebat 4 Govde Uzunlugu 8 25 m Genislik 3 63 m Yukseklik 3 28 m Karin Alti Yukseklik 0 41 m Muharebe Agirligi 54 ton Guc Agirlik Orani 15 89 bg ton Motor Gucu 750 bg Maksimum Hiz 48 km s Hareket Capi 499 km Yakit Kapasitesi 1 457 lt Sulardan Gecis 1 21 m hazirliksiz 2 4 m hazirlikli ve snorkelli Dik Engel Gecis 0 91 m Hendek Asma 2 59 m Meyil Tirmanma 60 Dik 30 Yan NBC Sistemi Maskeli Zirh Tipi Celik Dokum Gece Gorus kabiliyeti Pasif Stabilizasyon Sistemi Yok M48A5T2 Murettebat 4 Govde Uzunlugu 9 43 m Genislik 3 63 m Yukseklik 3 28 m Karin Alti Yukseklik 0 41 m Muharebe Agirligi 54000 kg Guc Agirlik Orani 15 89 bg ton Motor Gucu 750 bg Maksimum Hiz 48 km s Hareket Siasi 499 km Sulardan Gecis 1 21 m hazirliksiz 2 4 m snorkelli Dik Engel Gecis 0 91 m Hendek Asma 2 59 m Meyil Tirmanma 60 Dik 30 Yan NBC Sistemi Maskeli Zirh Tipi Celik Dokum Gece Gorus Kabiliyeti Pasif termal M60 lar 1957 yilinda M48 lerden gelistirilerek yapilmistir M60 tanklarinin cesitli tipleri Arjantin Bahreyn Avusturya Misir Yunanistan Israil Portekiz Ispanya Turkiye Tayvan tarafindan hala kullanilmaktadir Bir M60T M60 tankinin M60A1 ve M60A3 modelleri halen Turk Ordusu nun en fazla sayidaki tank modelidir Bu tanklarin onemli bir kismi Turkiye nin 1991 Korfez Savasi nda muttefik guclere verdigi destege karsilik olarak ABD tarafindan hibe edilmistir Turk M60 larinin bir kismi Israil teknolojisiyle modernize edilerek M60T sinifina yukseltildi Kara kuvvetleri Komutanlari Almanya ile yapilan antlasmada sadece savunma durumunda kullanilabilir sinirlamasi yuzunden Leopard 1 tanklarini doguda kullanamamaktadir M60 ve Leopard 2 tanklari bu sartin disinda kaldigi icin Turk Silahli Kuvvetleri tarafindan doguda siklikla kullanilmaktadir Bati Almanya silahsizlanma antlasmalari nedeniyle elindeki 1000 kadar M48 tankini Turkiye ye satmistir O zamanlar Turkiye nin elinde 3000 adet M47 ve belirli sayida M48 Patton tanklari bulunuyordu Almanya antlasmalar geregi belirli sayinin uzerinde tank bulunduramamasi nedeniyle elindeki en eski tanklari M48 Leopard 1 ile degistirmis oldu Fazla tanklari ise bugun Leopard 2 A4 serisi tanklarda yaptigi gibi Turkiye ye satti Leopard 2 tanklarinin daha modern A6 jenerasyonu nedeniyle elindeki eski tanklari kademeli olarak Turkiye ye aktarmaktadir M47 tankiTurk M60 tanki Notlar a b Patton Mania 29 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2011 Arsivlenmis kopya 15 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2020 KaynakcaFoss Chris 2005 Jane s armour and artillery 2005 2006 Jane s Information Group ISBN 978 0 7106 2686 8 Hunnicutt R P 1984 Patton A History of the American Main Battle Tank Volume 1 Novato Presidio Press ISBN 978 0 89141 230 4 Ingilizce Wikipedia 17 10 2008 tarihli M60 Patton maddesiAyrica bakinizWikimedia Commons ta M60 tank ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur