Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahmudi Beyliği, Hoşap'ta hüküm sürmüş Mahmudi aşiretinin kurmuş olduğu Kürt beyliktir. Mahmudi aşiretinin bölgeye nereden geldiği hakkında ihtilaflı bilgiler mevcuttur. Şerefname'de, Karakoyunlular döneminde Kara Yusuf tarafından Şam'dan veyahut Azerbaycan'dan bölgeye getirildikleri yönünde bilgiler yer almaktadır. Ayrıca Mahmudi aşireti reisi Mahmud Ağa'nınCizre'den, Azerbaycan'a gittikleri ifade edilmiştir.
Tarih
Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf, Mahmud ağa ve aşiretini iskan etmek için Aşut kalesini vermiştir. Kara Yusuf ardından başarılarından ötürü Mahmud ağa'ya önce Aşut nahiyesinin başına daha sonra ise Hoşap naiyesinin başına getirerek kendisini bu bölgelere bey olarak atamıştır. Beyliğine de Mahmudi Beyliği adı verilmiştir. Mahmud Bey'in ölümünün ardından yerin oğlu Hüseyin Bey geçmiştir. Hüseyin Bey Akkoyunlular döneminde ünlenerek, Hakkâri Hükümdarından alınan Elbak Kalesinin başına atanmıştır. Akkoyunlular ile ittifak hâlinde olan Hüseyin Bey daha sonra Dumbuli aşireti ile beraber, Emir I. Êzdînşêr (İzzettin Şir)'i yenerek Şenbo Beyleri'nin elinde olan Culemerg vilayetini ele geçirmiştir. Ancak Bitlis hükümdarı ile giriştiği “Çemê Mîr”(Mir ırmağı) olarak bilinen Hoşap ırmağı yakınlarında savaşta hayatını kaybetmiştir. Bunun üzerine Culemerg vilayet Akkoyunlular tarafından Dumbuli aşiretine verilmiş, Hüseyin Bey'in yerine de oğlu Hamid Bey geçmiştir. Bu yaşananların ardından Hakkâri Emiri ve o dönem Memluk ordularının komutanı olan Melik Esad (Esadeddin Zerrinçeng), Nesturiler'in ve Memluk sultanının desteği ile Hakkâri'ye geri dönmüş ve Akkoyonlu yönetimi altındaki Dumbuli aşiretini yenerek Hakkâri Emirliğini geri almıştır.Şah İsmail, Akkoyunlu devleti'ni yıkıp Safevi Devleti'ni kurduktan sonra Hamid bey, beyliğini korumak adına Şah İsmail'e bağlılık yemini etmiştir. Hoşap ve çevresinin tamamı 1503 senesinde Akkoyunlu hükümdarlığından çıkıp Safevi hakimiyeti altına girmiştir. Şah İsmail'in Kürt beyliklerine olan tutumu birçok Kürt Beyliği'nin Safeviler karşısında Osmanlı Devleti tarafında yer almasını sağlamıştır. 1514 senesinde gerçekleştirilen Çaldıran Muharebesi'nde birçok Kürt Bey'i, I. Selim'in yanında yer alarak Safeviler'in batıya doğru ilerleyişini durdurmuşlardır. Çaldıran muharebesi sonrasında I. Selim tarafından Osmanlı Devleti içerisinde yer alan Kürt beylerine ellerinde bulunan yurtluk-ocaklık ve hükûmet sancaklarının, kendi hanedanlarının mülkiyetinde olduğuna dair birer temlikname verilmiştir. İlk kez I. Selim tarafından verilmiş olan bu temliknameler ardından her padişah tarafından yenilenmiştir. I. Selim, çaldıran savaşı sonrasında Van ve çevresini elinde tutmuş olsa dahi bu uzun sürmemiştir. Mahmudi Beyleri, öbür Kürt Beyler'inin aksine Şah İsmail daha sonra ise Şah Tahmasb'a bağlılıklarını sürdürmüşlerdir. Van, Hakkâri Emiri Malik Bey ve Osmanlı Kuvvetleri tarafından 1534 senesinde tamamen ele geçirilmiş, Kanuni Sultan Süleyman'ın Irakeyn seferi ile bütün Doğu Anadolu Bölgesi'nde ve Irak'ta Safevi hakimiyeti son bulmuştur. 1548 II. İran seferi ile Mahmudi Beyleri Kanuni Sultan Süleyman'a bağlılıklarını bildirmişlerdir. Bununla birlikte Hoşap ve çevresi Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Mahmudi Beylerinden Hasan Bey daha sonra Osmanlı-İran ilişkilerinde Osmanlı adına büyük başarılar elde etmiştir. Bunun üzerine Van bölgesi yurtluk-ocaklık olarak verilmiştir. Hasan Bey daha sonra Yezidi olan Mahmudi aşiretinin İslam dinine geçmesini sağlamıştır.Sultan Süleyman, Mahmudi aşiretine İslam dinini tanıtmak için İslam öğretilerine yönelik bölgede çalışmalar gerçekleştirmiş ve birçok köyde medrese ve camiiler yaptırmıştır. Mahmudi Beyliği Hoşap'ta en parlak dönemlerini Süleyman, Zeynel, Evliya ve İbrahim beyler döneminde yaşamıştır. 18 ve 19. yüzyılda da Hoşap İran sınırında Osmanlı'nın önemli bir sancak merkezi olmuştur. 1839 yılında Tanzmat Fermanı'nın getirdiği yeni idari düzenleme ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki Kürt beyliklerine son verildiği için Mahmudi (Hoşap) Beyliği de Van Eyaleti’ne bağlı bir kaza merkezi olmuştur.
Kaynakça
- ^ Bidlīsī, Sharaf Khān, 1543 -. Şerefname : Kürt tarihi 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Sunkur, İbrahim, Van. ISBN . OCLC 984148348 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Prof. Dr. Mehmet Akbaş - Evliya Çelebi’nin Gözüyle Kürtler ve Kürdistan 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., syf:52, Mardin Artuklu Üniversitesi
- ^ Yılmaz Öztuna - Devletler ve Hânedanları, syf:522, Yayıncı:Kültür Bakanlığı, 1989, Orijinalin kaynağı:California Üniversitesi
- ^ Evliya Çelebi; Robert Dankoff (1 Ocak 1991). The Intimate Life of an Ottoman Statesman, Melek Ahmed Pasha (1588-1662): As Portrayed in Evliya Celebi's Book of Travels (Seyahat-name) 28 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. SUNY Press. p. 150. ISBN 978-0-7914-0640-3.
- ^ a b c Han, Şeref (Çev. İbrahim Sunkur) (2016). Şerefname. Van: Sîtav. s. 344. ISBN .
- ^ Sevgen, Nazmi (1959). Anadolu Kaleleri. Ankara: Doğuş. s. 137. ISBN .
- ^ Çelebi, Evliya. Seyahatname. s. 227. ISBN .
- ^ Uluçam, Abdülselam (2000). Ortaçağ ve Sonrasında Van Gölü Çevresi Mimarlığı Van. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. s. 214. ISBN .
- ^ Han, Şeref (Çev. İbrahim Sunkur) (2016). Şerefname. Van: Sîtav. s. 151. ISBN
- ^ Uluçam, Abdülselam (2000). Ortaçağ ve Sonrasında Van Gölü Çevresi Mimarlığı Van. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. s. 215. ISBN
- ^ İdrîs-i Bidlîsî, Selim Şahnâme, (Trc.:Hicabi Kırlangıç) Ankara, 2001, ss. 236, 243, 253-254, 273. ISBN:
- ^ Doğan, Cabir (2010). Cizre ve Bohtan Emiri Bedirhan Bey (1802-1869) (PDF). Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Üniversitesi. s. 5. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ Van İl Yıllığı (1967). Ankara: San Matbaası.
- ^ Uluçam, Abdülselam (2000). Ortaçağ ve Sonrasında Van Gölü Çevresi Mimarlığı Van. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. s. 216. ISBN
- ^ Van İl Yıllığı, 1968: 69
- ^ Emecen, Feridun, Irakeyn Seferi, İslam Ansiklopedisi s.116.
- ^ Uluçam, Abdülselam (2000). Ortaçağ ve Sonrasında Van Gölü Çevresi Mimarlığı Van. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. ss. 214-215. ISBN
- ^ Han, Şeref (Çev. İbrahim Sunkur) (2016). Şerefname. Van: Sîtav. s. 350. ISBN
- ^ Top, Mehmet (1998). Hoşap’taki Mahmudi Beylerine Ait Mimari Eserler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı. ss. 12-13. ISBN . 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahmudi Beyligi Hosap ta hukum surmus Mahmudi asiretinin kurmus oldugu Kurt beyliktir Mahmudi asiretinin bolgeye nereden geldigi hakkinda ihtilafli bilgiler mevcuttur Serefname de Karakoyunlular doneminde Kara Yusuf tarafindan Sam dan veyahut Azerbaycan dan bolgeye getirildikleri yonunde bilgiler yer almaktadir Ayrica Mahmudi asireti reisi Mahmud Aga ninCizre den Azerbaycan a gittikleri ifade edilmistir TarihMahmudi Beyleri nin hukum surdugu Hosap kalesi Karakoyunlu hukumdari Kara Yusuf Mahmud aga ve asiretini iskan etmek icin Asut kalesini vermistir Kara Yusuf ardindan basarilarindan oturu Mahmud aga ya once Asut nahiyesinin basina daha sonra ise Hosap naiyesinin basina getirerek kendisini bu bolgelere bey olarak atamistir Beyligine de Mahmudi Beyligi adi verilmistir Mahmud Bey in olumunun ardindan yerin oglu Huseyin Bey gecmistir Huseyin Bey Akkoyunlular doneminde unlenerek Hakkari Hukumdarindan alinan Elbak Kalesinin basina atanmistir Akkoyunlular ile ittifak halinde olan Huseyin Bey daha sonra Dumbuli asireti ile beraber Emir I Ezdinser Izzettin Sir i yenerek Senbo Beyleri nin elinde olan Culemerg vilayetini ele gecirmistir Ancak Bitlis hukumdari ile giristigi Ceme Mir Mir irmagi olarak bilinen Hosap irmagi yakinlarinda savasta hayatini kaybetmistir Bunun uzerine Culemerg vilayet Akkoyunlular tarafindan Dumbuli asiretine verilmis Huseyin Bey in yerine de oglu Hamid Bey gecmistir Bu yasananlarin ardindan Hakkari Emiri ve o donem Memluk ordularinin komutani olan Melik Esad Esadeddin Zerrinceng Nesturiler in ve Memluk sultaninin destegi ile Hakkari ye geri donmus ve Akkoyonlu yonetimi altindaki Dumbuli asiretini yenerek Hakkari Emirligini geri almistir Sah Ismail Akkoyunlu devleti ni yikip Safevi Devleti ni kurduktan sonra Hamid bey beyligini korumak adina Sah Ismail e baglilik yemini etmistir Hosap ve cevresinin tamami 1503 senesinde Akkoyunlu hukumdarligindan cikip Safevi hakimiyeti altina girmistir Sah Ismail in Kurt beyliklerine olan tutumu bircok Kurt Beyligi nin Safeviler karsisinda Osmanli Devleti tarafinda yer almasini saglamistir 1514 senesinde gerceklestirilen Caldiran Muharebesi nde bircok Kurt Bey i I Selim in yaninda yer alarak Safeviler in batiya dogru ilerleyisini durdurmuslardir Caldiran muharebesi sonrasinda I Selim tarafindan Osmanli Devleti icerisinde yer alan Kurt beylerine ellerinde bulunan yurtluk ocaklik ve hukumet sancaklarinin kendi hanedanlarinin mulkiyetinde olduguna dair birer temlikname verilmistir Ilk kez I Selim tarafindan verilmis olan bu temliknameler ardindan her padisah tarafindan yenilenmistir I Selim caldiran savasi sonrasinda Van ve cevresini elinde tutmus olsa dahi bu uzun surmemistir Mahmudi Beyleri obur Kurt Beyler inin aksine Sah Ismail daha sonra ise Sah Tahmasb a bagliliklarini surdurmuslerdir Van Hakkari Emiri Malik Bey ve Osmanli Kuvvetleri tarafindan 1534 senesinde tamamen ele gecirilmis Kanuni Sultan Suleyman in Irakeyn seferi ile butun Dogu Anadolu Bolgesi nde ve Irak ta Safevi hakimiyeti son bulmustur 1548 II Iran seferi ile Mahmudi Beyleri Kanuni Sultan Suleyman a bagliliklarini bildirmislerdir Bununla birlikte Hosap ve cevresi Osmanli hakimiyetine gecmistir Mahmudi Beylerinden Hasan Bey daha sonra Osmanli Iran iliskilerinde Osmanli adina buyuk basarilar elde etmistir Bunun uzerine Van bolgesi yurtluk ocaklik olarak verilmistir Hasan Bey daha sonra Yezidi olan Mahmudi asiretinin Islam dinine gecmesini saglamistir Sultan Suleyman Mahmudi asiretine Islam dinini tanitmak icin Islam ogretilerine yonelik bolgede calismalar gerceklestirmis ve bircok koyde medrese ve camiiler yaptirmistir Mahmudi Beyligi Hosap ta en parlak donemlerini Suleyman Zeynel Evliya ve Ibrahim beyler doneminde yasamistir 18 ve 19 yuzyilda da Hosap Iran sinirinda Osmanli nin onemli bir sancak merkezi olmustur 1839 yilinda Tanzmat Fermani nin getirdigi yeni idari duzenleme ile Dogu ve Guneydogu Anadolu daki Kurt beyliklerine son verildigi icin Mahmudi Hosap Beyligi de Van Eyaleti ne bagli bir kaza merkezi olmustur Kaynakca Bidlisi Sharaf Khan 1543 Serefname Kurt tarihi 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sunkur Ibrahim Van ISBN 978 605 66520 1 1 OCLC 984148348 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prof Dr Mehmet Akbas Evliya Celebi nin Gozuyle Kurtler ve Kurdistan 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde syf 52 Mardin Artuklu Universitesi Yilmaz Oztuna Devletler ve Hanedanlari syf 522 Yayinci Kultur Bakanligi 1989 Orijinalin kaynagi California Universitesi Evliya Celebi Robert Dankoff 1 Ocak 1991 The Intimate Life of an Ottoman Statesman Melek Ahmed Pasha 1588 1662 As Portrayed in Evliya Celebi s Book of Travels Seyahat name 28 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde SUNY Press p 150 ISBN 978 0 7914 0640 3 a b c Han Seref Cev Ibrahim Sunkur 2016 Serefname Van Sitav s 344 ISBN 978 605 66520 1 1 Sevgen Nazmi 1959 Anadolu Kaleleri Ankara Dogus s 137 ISBN 9789756899007 Celebi Evliya Seyahatname s 227 ISBN 9786055272180 Ulucam Abdulselam 2000 Ortacag ve Sonrasinda Van Golu Cevresi Mimarligi Van Ankara Kultur Bakanligi Yayinlari s 214 ISBN 9751729122 Han Seref Cev Ibrahim Sunkur 2016 Serefname Van Sitav s 151 ISBN 978 605 66520 1 1 Ulucam Abdulselam 2000 Ortacag ve Sonrasinda Van Golu Cevresi Mimarligi Van Ankara Kultur Bakanligi Yayinlari s 215 ISBN 9751729122 Idris i Bidlisi Selim Sahname Trc Hicabi Kirlangic Ankara 2001 ss 236 243 253 254 273 ISBN 9789751725882 Dogan Cabir 2010 Cizre ve Bohtan Emiri Bedirhan Bey 1802 1869 PDF Afyonkarahisar Afyonkarahisar Universitesi s 5 30 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Van Il Yilligi 1967 Ankara San Matbaasi Ulucam Abdulselam 2000 Ortacag ve Sonrasinda Van Golu Cevresi Mimarligi Van Ankara Kultur Bakanligi Yayinlari s 216 ISBN 9751729122 Van Il Yilligi 1968 69 Emecen Feridun Irakeyn Seferi Islam Ansiklopedisi s 116 Ulucam Abdulselam 2000 Ortacag ve Sonrasinda Van Golu Cevresi Mimarligi Van Ankara Kultur Bakanligi Yayinlari ss 214 215 ISBN 9751729122 Han Seref Cev Ibrahim Sunkur 2016 Serefname Van Sitav s 350 ISBN 978 605 66520 1 1 Top Mehmet 1998 Hosap taki Mahmudi Beylerine Ait Mimari Eserler Ankara T C Kultur Bakanligi ss 12 13 ISBN 975 17 1955 0 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2020