Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmed Ubeydullah Efendi (1858, İzmir - 1937, kitaplarında kullandığı kısa ismiyle Ubeydullah Efendi, Soyadı Kanunu sonrasında Mehmet Ubeydullah Hatipoğlu) Jön Türkler arasında, II. Meşrutiyet döneminde ve TBMM'nin ilk yıllarında renkli kişiliği ile dikkati çekmiş bir siyasetçi ve özellikle Amerika hatıraları ile tanınan bir yazardır.
Mehmet Ubeydullah Hatipoğlu | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1858 İzmir |
| Ölüm | 1937 (78-79 yaşlarında) |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Yazar |
| Akraba(lar) | Mahmut Esat Bozkurt |
1858’de İzmir’de doğdu. Babası İzmir’in ünlü sülalesinden alim bir kişi olan ’dir. Annesi ise İzmir’in tanınmış ailelerinden ’dendir. Bektaşi geleneği içinde yer aldıkları bilinen köklü ve kültürlü bir aileden gelmektedir. Anılarında yazdığına göre, evlerinde babasının iki-üç bin cilt, annesinin ise elli cilt kitabı bulunuyordu. Çeşitli medreselerden icazet aldıktan sonra bir süre Tıbbiye’de okudu. II. Abdülhamit döneminde siyasi suçlu sıfatıyla hakkında sürgün kararı çıkmasından sonra önce Avrupa’ya, oradan Amerika’ya gitti. II. Meşrutiyet’te yurda dönerek Osmanlı Meclis-i Mebûsan I. ve II. Dönem Aydın, III. Dönem İzmir Mebusluğu yaptı. Mütareke günlerinde Malta sürgünleri arasındaydı. TBMM 4. ve 5. Dönem Beyazıt milletvekili oldu. Kalender ve esprili söz ve tavırlarıyla meclisin havasını değiştirebilen bir kişiliğe sahipti.
Ruhen hem sarıklı-cübbeli hem de bir Jön Türk'tü. Onun çelişkilerle dolu kişiliği, Jön Türkler'in türdeşlikten ne kadar uzak oldukları hakkında fikir vericidir. II. Abdülhamid, Ubeydullah Efendi'yi (bugünkü Libya'nın güneyinde, Büyük Sahra'da bulunan) Fizan'a sürmüş, İttihat ve Terakki ise İkinci Meşrutiyet'te üç defa mebus seçtirmişti. Ancak, ayrıca hapse de girdiği ("Sultan Hamid devrinde bir buçuk sene hapis, beş buçuk sene nefiy, on sene kaçak olduğumuz için tecrübe-i didegandan sayılıyoruz") II. Abdülhamit döneminde sultana jurnaller verdiği, İttihatçılar ı kıyasıya eleştirdiği de bilinmektedir. Mütareke'de iki kere tutuklanmış, sonra da Malta'ya sürülmüş, Cumhuriyet'te 1931 ve 1935'te, CHP'nin Beyazıt (Doğubayazıt) milletvekilliğinde bulunmuş, sonra da Beyoğlu'nda Evlendirme Memuru olmuştur.
I. Dünya Savaşı esnasında Teşkilat-ı Mahsusa için çalıştığı dönem ayrı bir ilginçliktir. Afgan Müslümanları'nın İngilizler e karşı kışkırtılması planları çerçevesinde, Enver Paşa, belki İngilizleri şaşırtmak, belki de ileride Afgan Emiri ile Almanlardan ayrı olarak bir ittifak sağlamak düşüncesiyle, Kabil sefiri olarak tayin ettiği Rauf Bey (Rauf Orbay) heyetinin yanı sıra bir başka heyeti de Ubeydullah Efendi başkanlığında Afganistan'a yola çıkarmıştı. İki heyetin birbirinden haberi yoktu. Aydın Mebusu ve Merdivenköy Bektaşi Tekkesi şeyhi olan Ubeydullah Efendi'nin İran-Afganistan yolculuğu çok renkli geçti. Ubeydullah Efendi'nin kurmay başkanı Teşkilat-ı Mahsusa'dan eski Basra Valisi Süleyman Şefik Paşa, heyetin askeri doktoru ise 'dı. 8 Nisan 1915'te başlayan Afganistan yolculuğu Ubeydullah Efendi'nin 24 Ağustos 1918'de İngilizler tarafından Kabil'e ulaşamadan Tahran'da tutuklanmasıyla sona erdi. İstanbul'a geri götürülerek hapsedilen Ubeydullah Efendi, 1919'da serbest bırakıldı. 1920'de yeniden tutuklanarak Malta'ya gönderildi.
Son yıllarında 'nde nikâh memurluğu yapan Mehmet Ubeydullah Efendi’nin 80 yıllık yaşamı tam anlamıyla bir maceraydı. Eski milletvekili, gezgin ve yazar Ubeydullah Efendi 11 Ağustos 1937’de öldü. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na, çok sevdiği dostu şair Abdülhak Hamit Tarhan’ın yanına gömüldü.
Ubeydullah Efendi Türkiye'nin çağdaş temellere dayalı hukukunun kurucusu Mahmut Esat Bozkurt'un dayısıdır.
Eserleri ve hakkında yazılanlar
- (Sıradışı Bir Jön Türk) Ubeydullah Efendi'nin Amerika Hatıraları (Ahmet Turan Alkan); İletişim Yayınevi / Anı Dizisi
- Ulemadan Bir Jöntürk: Mehmed Ubeydullah Efendi (); / Tarih Dizisi
- Mehmed Ubeydullah Efendi'nin Malta Afganistan ve İran Hatıraları (); / Tarih Dizisi
- (Ubeydullah Efendi'nin aynı isimdeki kitabından) Kime Rey Verelim? İttihat ve Terakki mi? Hürriyet ve İtilaf mı? (); Mavi Gök Yayınları/ Tarih-Siyaset Dizisi
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmed Ubeydullah Efendi 1858 Izmir 1937 kitaplarinda kullandigi kisa ismiyle Ubeydullah Efendi Soyadi Kanunu sonrasinda Mehmet Ubeydullah Hatipoglu Jon Turkler arasinda II Mesrutiyet doneminde ve TBMM nin ilk yillarinda renkli kisiligi ile dikkati cekmis bir siyasetci ve ozellikle Amerika hatiralari ile taninan bir yazardir Mehmet Ubeydullah HatipogluDogum1858 IzmirOlum1937 78 79 yaslarinda Defin yeriZincirlikuyu MezarligiMilliyetTurkMeslekYazarAkraba lar Mahmut Esat BozkurtEylul 1908 tarihli Resimli Kitab dergisinde Ubeydullah Efendi 1858 de Izmir de dogdu Babasi Izmir in unlu sulalesinden alim bir kisi olan dir Annesi ise Izmir in taninmis ailelerinden dendir Bektasi gelenegi icinde yer aldiklari bilinen koklu ve kulturlu bir aileden gelmektedir Anilarinda yazdigina gore evlerinde babasinin iki uc bin cilt annesinin ise elli cilt kitabi bulunuyordu Cesitli medreselerden icazet aldiktan sonra bir sure Tibbiye de okudu II Abdulhamit doneminde siyasi suclu sifatiyla hakkinda surgun karari cikmasindan sonra once Avrupa ya oradan Amerika ya gitti II Mesrutiyet te yurda donerek Osmanli Meclis i Mebusan I ve II Donem Aydin III Donem Izmir Mebuslugu yapti Mutareke gunlerinde Malta surgunleri arasindaydi TBMM 4 ve 5 Donem Beyazit milletvekili oldu Kalender ve esprili soz ve tavirlariyla meclisin havasini degistirebilen bir kisilige sahipti Ruhen hem sarikli cubbeli hem de bir Jon Turk tu Onun celiskilerle dolu kisiligi Jon Turkler in turdeslikten ne kadar uzak olduklari hakkinda fikir vericidir II Abdulhamid Ubeydullah Efendi yi bugunku Libya nin guneyinde Buyuk Sahra da bulunan Fizan a surmus Ittihat ve Terakki ise Ikinci Mesrutiyet te uc defa mebus sectirmisti Ancak ayrica hapse de girdigi Sultan Hamid devrinde bir bucuk sene hapis bes bucuk sene nefiy on sene kacak oldugumuz icin tecrube i didegandan sayiliyoruz II Abdulhamit doneminde sultana jurnaller verdigi Ittihatcilar i kiyasiya elestirdigi de bilinmektedir Mutareke de iki kere tutuklanmis sonra da Malta ya surulmus Cumhuriyet te 1931 ve 1935 te CHP nin Beyazit Dogubayazit milletvekilliginde bulunmus sonra da Beyoglu nda Evlendirme Memuru olmustur I Dunya Savasi esnasinda Teskilat i Mahsusa icin calistigi donem ayri bir ilgincliktir Afgan Muslumanlari nin Ingilizler e karsi kiskirtilmasi planlari cercevesinde Enver Pasa belki Ingilizleri sasirtmak belki de ileride Afgan Emiri ile Almanlardan ayri olarak bir ittifak saglamak dusuncesiyle Kabil sefiri olarak tayin ettigi Rauf Bey Rauf Orbay heyetinin yani sira bir baska heyeti de Ubeydullah Efendi baskanliginda Afganistan a yola cikarmisti Iki heyetin birbirinden haberi yoktu Aydin Mebusu ve Merdivenkoy Bektasi Tekkesi seyhi olan Ubeydullah Efendi nin Iran Afganistan yolculugu cok renkli gecti Ubeydullah Efendi nin kurmay baskani Teskilat i Mahsusa dan eski Basra Valisi Suleyman Sefik Pasa heyetin askeri doktoru ise di 8 Nisan 1915 te baslayan Afganistan yolculugu Ubeydullah Efendi nin 24 Agustos 1918 de Ingilizler tarafindan Kabil e ulasamadan Tahran da tutuklanmasiyla sona erdi Istanbul a geri goturulerek hapsedilen Ubeydullah Efendi 1919 da serbest birakildi 1920 de yeniden tutuklanarak Malta ya gonderildi Son yillarinda nde nikah memurlugu yapan Mehmet Ubeydullah Efendi nin 80 yillik yasami tam anlamiyla bir maceraydi Eski milletvekili gezgin ve yazar Ubeydullah Efendi 11 Agustos 1937 de oldu Cenazesi Zincirlikuyu Mezarligi na cok sevdigi dostu sair Abdulhak Hamit Tarhan in yanina gomuldu Ubeydullah Efendi Turkiye nin cagdas temellere dayali hukukunun kurucusu Mahmut Esat Bozkurt un dayisidir Eserleri ve hakkinda yazilanlar Siradisi Bir Jon Turk Ubeydullah Efendi nin Amerika Hatiralari Ahmet Turan Alkan Iletisim Yayinevi Ani Dizisi Ulemadan Bir Jonturk Mehmed Ubeydullah Efendi Tarih Dizisi Mehmed Ubeydullah Efendi nin Malta Afganistan ve Iran Hatiralari Tarih Dizisi Ubeydullah Efendi nin ayni isimdeki kitabindan Kime Rey Verelim Ittihat ve Terakki mi Hurriyet ve Itilaf mi Mavi Gok Yayinlari Tarih Siyaset DizisiKaynakca 7 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2020 a b Naim Ozdamar 8 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Kasim 2020