Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Martino Martini (Çince (basitleştirilmiş): 卫匡国; Çince (geleneksel): 衛匡國; pinyin: Wèi Kuāngguó) (20 Eylül 1614 – 6 Haziran 1661), Trento'da doğup büyüdü. (Kutsal Roma İmparatorluğu Prensi Piskoposluğu), Cizvit misyoneri idi. Haritacı ve tarihçi olarak ağırlıklı olarak antik İmparatorluk Çini üzerinde çalıştı.
| Martino Martini | |
|---|---|
 Martino Martini'nin portresi | |
| Doğum | 20 Eylül 1614 Trento, Trent Piskoposluğu, Kutsal Roma İmparatorluğu |
| Ölüm | 6 Haziran 1661 (46 yaşında) Hangzhou, Çin |
| Milliyet | Tridentine, Kutsal Roma İmparatorluğu |
| Mezhep | Hristiyanlık |
| Meslek | Misyoner, haritacı ve tarihçi |
İlk yıllar
Martini, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Trent Piskoposluğundaki Trento'da doğdu. Liseyi 1631'de Trento'da bitirdikten sonra İsa Cemiyeti'ne katıldı ve Roma'daki Roma Koleji'nde (1634–1637) klasik edebiyat ve felsefe çalışmalarına devam etti. Ancak asıl ilgi alanı, Athanasius Kircher'ın gözetiminde çalıştığı astronomi ve matematikti. Çin'de misyonerlik yapma isteği, sonunda Cizvitlerin Baş Generali olan Mutius Vitelleschi tarafından onaylandı. Teolojik çalışmalarını rahip olarak atandığı Portekiz'de (1637-1639) sürdürdü (Lizbon,1639).
Çin İmparatorluğunda
1640'ta Çin'e doğru yola çıktı ve 1642'de Portekiz Makao'suna geldi ve burada bir süre Çince okudu. 1643'te sınırı geçti ve Hangzhou, Zhejiang Eyaletine yerleşti. Buradan özellikle İmparatorluk döneminin coğrafyası hakkında bilimsel bilgiler toplamak için çok seyahat etti. Çeşitli eyaletlerin yanı sıra Pekin ve Çin Seddi'ni de ziyaret etti. Misyoner, bilim adamı, yazar ve bir imtiyazlı kişi olarak yeteneklerini büyük ölçüde kullandı.
Martini'nin Çin'e gelişinden kısa bir süre sonra Ming'in başkenti Pekin, Li Zicheng'in isyancılarının (Nisan 1644) ve ardından Çing Hanedanının eline geçti ve son meşru Ming imparatoru Chongzhen kendini astı. Martini, Zhenjiang'da kendisini (Güney) Ming Longwu İmparatoru olarak ilan eden Tang Prensi Zhu Yujian'ın kısa ömürlü rejimiyle çalışmaya devam etti.
Çok geçmeden Çing birlikleri Zhejiang'a ulaştı. Martini'nin raporuna göre (De bello tartarico'nun bazı baskılarında yer alan), Cizvit, Çin'in yeni efendilerine olan bağlılığını kolay ama cesur bir şekilde değiştirmeyi başardı. Martini'nin Zhu Yujian için görevde bulunduğu güney Zhejiang'daki Wenzhou, Çing tarafından kuşatıldığında ve düşmek üzereyken, Cizvit kaldığı evi "Burada Büyük Batı'dan gelen ilahi bir Kanun doktoru yaşıyor" yazan yedi karakterin olduğu büyük kırmızı bir posterle süsledi. Posterin altına, İsa'nın resminin bulunduğu bir sunağı çevreleyen, Avrupa kitapları, astronomi aletleri vb. ile dolu masalar kurdu. Çing birlikleri geldiğinde, komutanları gösteriden yeterince etkilenmişti ve Martini'ye kibarca yaklaşıp sadakatini yeni Çing Hanedanlığı'na değiştirmek isteyip istemediğini sordu. Martini kabul etti ve kafasını Mançu usulüne göre kazıttı ve Çin elbisesi ve şapkasının yerini Çing tarzı olanlarla değiştirdi. Çing daha sonra onun Hangzhou kilisesine dönmesine izin verdi ve ona ve Hangzhou Hristiyan topluluğuna gerekli korumayı sağladı.
Çin Ayinleri olayı
1651'de Martini, Çin Baş Misyonunun Delegesi olarak Çin'den Roma'ya gitmek üzere ayrıldı. Uzun, maceralı yolculuğun avantajından yararlandı (önce Filipinler'e, oradan da Hollandalı bir korsanla 31 Ağustos 1653'te ulaştığı Norveç'in Bergen kentine ve ardından Amsterdam'a gitti). Dahası, Roma'ya giderken Anvers, Viyana ve Münih'teki matbaacılarla buluştu ve hazırladığı tarihi ve kartografik verileri onlara sundu. Eserleri basıldı ve bu eserlerle meşhur oldu.
Leiden'den geçerken Martini, oradaki üniversitede Arapça ve Farsça uzmanı olan Jacobus Golius tarafından karşılandı. Golius Çince bilmiyordu ama Farsça kitaplarda "Cathay" hakkında okumuştu ve Cathay'ın yaşadıkları veya ziyaret ettikleri Çin ile aynı yer olduğuna inanan Matteo Ricci ve Bento de Góis gibi Cizvitlerin daha önceki raporlarının doğruluğunu doğrulamak istiyordu. Golius, İranlı gök bilimci Nasır el-Din el-Tusi 'nin 1272'de tamamladığı Zij-i İlhani'deki "Cathayan" takvimi tartışmalarına aşinaydı. Golius, (tabii ki Farsça bilmeyen) Martini ile tanıştığında İki bilim adamı, Nasıreddin'e göre "Kathayanlar"ın günü böldüğü 12 bölümün adlarının yanı sıra Nasıreddin'in bildirdiği yılın 24 bölümünün adlarının Martini'nin Çin'de öğrendiğiyle eşleştiğini buldu. Kısa süre sonra Martini tarafından Çin Atlası'nın "Ek" bölümünde yayınlanan hikaye, sonunda çoğu Avrupalı bilim adamını Çin ile Cathay'in aynı olduğuna ikna etmiş görünüyordu.
Martini Roma'ya giderken, daha sonra bir başka ünlü Cizvit misyoner kaşifi ve Yeni İspanya'nın dünyaca ünlü haritacısı olacak olan 10 yaşındaki kuzeni Eusebio Kino ile tanıştı.
1655 baharında Martini Roma'ya ulaştı. Yolculuğunun en zor kısmı Roma'daydı. Kendisi (Kilisenin Kutsal Makamı için) Çin'deki Cizvit misyonerlerinin kültürlü misyonerlik ve dini yaklaşımlarını savunmak için uzun ve ayrıntılı bir yazışma getirmişti: Çin Ayinleri (Atalara hürmet ve yeni Hristiyanlara izin verilen diğer uygulamalar). Beş ay boyunca tartışmalar ve çekişmeler devam etti ve bunun sonunda Propaganda Fide, Cizvitler lehine bir kararname çıkardı (23 Mart 1656). Mücadele kazanıldı ama tartışma azalmadı.
Çin'e Dönüş
1658 yılında çok zorlu bir yolculuğun ardından olumlu bir fermanla Çin'e geri döndü. Ülkedeki en güzel kiliselerden biri olarak kabul edilen (1659-1661) üç nefli bir kilise inşa ettiği Hangzhou bölgesinde yeniden pastoral ve misyonerlik faaliyetlerine katıldı. Kendisi koleradan (1661) öldüğünde kilise neredeyse hiç inşa edilmemişti. David E. Mungello, kabızlığını ağırlaştıran aşırı dozda ravent nedeniyle öldüğünü yazdı.
Kaynakça
- ^
![image]()
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Martino Martini". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company. - ^ Mungello, David E. (1989). Curious Land: Jesuit Accommodation and the Origins of Sinology. University of Hawaii Press. ss. 106-107. ISBN .. Ayrıca, De Bello Tartarico Historia'daki s. 99 'da.
- ^ Mungello, p. 108
- ^
. III. Cilt, "A Century of Advance", Dördüncü kitap, "East Asia", s. 1577.“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ David E. Mungello (Ocak 1994). The Forgotten Christians of Hangzhou. University of Hawaii Press. ss. 30-. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Martino Martini Cince basitlestirilmis 卫匡国 Cince geleneksel 衛匡國 pinyin Wei Kuangguo 20 Eylul 1614 6 Haziran 1661 Trento da dogup buyudu Kutsal Roma Imparatorlugu Prensi Piskoposlugu Cizvit misyoneri idi Haritaci ve tarihci olarak agirlikli olarak antik Imparatorluk Cini uzerinde calisti Martino MartiniMartino Martini nin portresiDogum20 Eylul 1614 1614 09 20 Trento Trent Piskoposlugu Kutsal Roma ImparatorluguOlum6 Haziran 1661 46 yasinda Hangzhou CinMilliyetTridentine Kutsal Roma ImparatorluguMezhepHristiyanlikMeslekMisyoner haritaci ve tarihciIlk yillarNovus Atlas sinensis on sayfasi Martino Martini Amsterdam 1655 Martini Kutsal Roma Imparatorlugu nun Trent Piskoposlugundaki Trento da dogdu Liseyi 1631 de Trento da bitirdikten sonra Isa Cemiyeti ne katildi ve Roma daki Roma Koleji nde 1634 1637 klasik edebiyat ve felsefe calismalarina devam etti Ancak asil ilgi alani Athanasius Kircher in gozetiminde calistigi astronomi ve matematikti Cin de misyonerlik yapma istegi sonunda Cizvitlerin Bas Generali olan Mutius Vitelleschi tarafindan onaylandi Teolojik calismalarini rahip olarak atandigi Portekiz de 1637 1639 surdurdu Lizbon 1639 Cin Imparatorlugunda1640 ta Cin e dogru yola cikti ve 1642 de Portekiz Makao suna geldi ve burada bir sure Cince okudu 1643 te siniri gecti ve Hangzhou Zhejiang Eyaletine yerlesti Buradan ozellikle Imparatorluk doneminin cografyasi hakkinda bilimsel bilgiler toplamak icin cok seyahat etti Cesitli eyaletlerin yani sira Pekin ve Cin Seddi ni de ziyaret etti Misyoner bilim adami yazar ve bir imtiyazli kisi olarak yeteneklerini buyuk olcude kullandi Martini nin Cin e gelisinden kisa bir sure sonra Ming in baskenti Pekin Li Zicheng in isyancilarinin Nisan 1644 ve ardindan Cing Hanedaninin eline gecti ve son mesru Ming imparatoru Chongzhen kendini asti Martini Zhenjiang da kendisini Guney Ming Longwu Imparatoru olarak ilan eden Tang Prensi Zhu Yujian in kisa omurlu rejimiyle calismaya devam etti Cok gecmeden Cing birlikleri Zhejiang a ulasti Martini nin raporuna gore De bello tartarico nun bazi baskilarinda yer alan Cizvit Cin in yeni efendilerine olan bagliligini kolay ama cesur bir sekilde degistirmeyi basardi Martini nin Zhu Yujian icin gorevde bulundugu guney Zhejiang daki Wenzhou Cing tarafindan kusatildiginda ve dusmek uzereyken Cizvit kaldigi evi Burada Buyuk Bati dan gelen ilahi bir Kanun doktoru yasiyor yazan yedi karakterin oldugu buyuk kirmizi bir posterle susledi Posterin altina Isa nin resminin bulundugu bir sunagi cevreleyen Avrupa kitaplari astronomi aletleri vb ile dolu masalar kurdu Cing birlikleri geldiginde komutanlari gosteriden yeterince etkilenmisti ve Martini ye kibarca yaklasip sadakatini yeni Cing Hanedanligi na degistirmek isteyip istemedigini sordu Martini kabul etti ve kafasini Mancu usulune gore kazitti ve Cin elbisesi ve sapkasinin yerini Cing tarzi olanlarla degistirdi Cing daha sonra onun Hangzhou kilisesine donmesine izin verdi ve ona ve Hangzhou Hristiyan topluluguna gerekli korumayi sagladi Cin Ayinleri olayi1651 de Martini Cin Bas Misyonunun Delegesi olarak Cin den Roma ya gitmek uzere ayrildi Uzun macerali yolculugun avantajindan yararlandi once Filipinler e oradan da Hollandali bir korsanla 31 Agustos 1653 te ulastigi Norvec in Bergen kentine ve ardindan Amsterdam a gitti Dahasi Roma ya giderken Anvers Viyana ve Munih teki matbaacilarla bulustu ve hazirladigi tarihi ve kartografik verileri onlara sundu Eserleri basildi ve bu eserlerle meshur oldu Leiden den gecerken Martini oradaki universitede Arapca ve Farsca uzmani olan Jacobus Golius tarafindan karsilandi Golius Cince bilmiyordu ama Farsca kitaplarda Cathay hakkinda okumustu ve Cathay in yasadiklari veya ziyaret ettikleri Cin ile ayni yer olduguna inanan Matteo Ricci ve Bento de Gois gibi Cizvitlerin daha onceki raporlarinin dogrulugunu dogrulamak istiyordu Golius Iranli gok bilimci Nasir el Din el Tusi nin 1272 de tamamladigi Zij i Ilhani deki Cathayan takvimi tartismalarina asinaydi Golius tabii ki Farsca bilmeyen Martini ile tanistiginda Iki bilim adami Nasireddin e gore Kathayanlar in gunu boldugu 12 bolumun adlarinin yani sira Nasireddin in bildirdigi yilin 24 bolumunun adlarinin Martini nin Cin de ogrendigiyle eslestigini buldu Kisa sure sonra Martini tarafindan Cin Atlasi nin Ek bolumunde yayinlanan hikaye sonunda cogu Avrupali bilim adamini Cin ile Cathay in ayni olduguna ikna etmis gorunuyordu Martini Roma ya giderken daha sonra bir baska unlu Cizvit misyoner kasifi ve Yeni Ispanya nin dunyaca unlu haritacisi olacak olan 10 yasindaki kuzeni Eusebio Kino ile tanisti 1655 baharinda Martini Roma ya ulasti Yolculugunun en zor kismi Roma daydi Kendisi Kilisenin Kutsal Makami icin Cin deki Cizvit misyonerlerinin kulturlu misyonerlik ve dini yaklasimlarini savunmak icin uzun ve ayrintili bir yazisma getirmisti Cin Ayinleri Atalara hurmet ve yeni Hristiyanlara izin verilen diger uygulamalar Bes ay boyunca tartismalar ve cekismeler devam etti ve bunun sonunda Propaganda Fide Cizvitler lehine bir kararname cikardi 23 Mart 1656 Mucadele kazanildi ama tartisma azalmadi Cin e Donus1658 yilinda cok zorlu bir yolculugun ardindan olumlu bir fermanla Cin e geri dondu Ulkedeki en guzel kiliselerden biri olarak kabul edilen 1659 1661 uc nefli bir kilise insa ettigi Hangzhou bolgesinde yeniden pastoral ve misyonerlik faaliyetlerine katildi Kendisi koleradan 1661 oldugunde kilise neredeyse hic insa edilmemisti David E Mungello kabizligini agirlastiran asiri dozda ravent nedeniyle oldugunu yazdi Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Kaynakca Herbermann Charles Ed 1913 Martino Martini Katolik Ansiklopedi Ingilizce New York Robert Appleton Company Mungello David E 1989 Curious Land Jesuit Accommodation and the Origins of Sinology University of Hawaii Press ss 106 107 ISBN 0 8248 1219 0 Ayrica De Bello Tartarico Historia daki s 99 da Mungello p 108 Insert the text of the quote here without quotation marks III Cilt A Century of Advance Dorduncu kitap East Asia s 1577 David E Mungello Ocak 1994 The Forgotten Christians of Hangzhou University of Hawaii Press ss 30 ISBN 978 0 8248 1540 0