Medea ya da Medeia (Grekçe: Μήδεια, romanize: Mēdeia), Yunan mitolojisinde Kolhis Kralı Aietes'in kızı, Kirke'nin yeğeni ve Güneş tanrısı Helios'un torunu olan Kolhis prensesidir. Medea, Antik dünyanın en büyük büyücülerinden biri, ilaç ve zehir yapım ustasıdır. Yer ve Ay Tanrıçası olarak da tapınım görmüştür. En bilinen fiziksel özelliği, gözlerinin açık renkli ve parlak olmasıdır. Karakteristik özelliği ise öfkelendiğinde korkutucu bir kişiliğe bürünmesidir.
Medea | |
---|---|
İngiliz ressam Evelyn De Morgan'ın fırçasından 1889 tarihli "Medea" tablosu | |
Özellikleri | |
Alanı | İlaçlar, zehirler, büyü (Ay) |
Semboller | Colchicum |
Görünüşü | Açık renkli parlak gözleri olan genç bir kadın |
Kişisel bilgileri | |
Ebeveynler | Aietes ve Eidyia (ya da Hekate) |
Kardeşler | Khalkiope ve Absyrtos |
Eşi | Aegeus |
Çocuklar | Medus, , , , , , Argos |
Güneş'in oğlu Kolhis Kralı Aietes ile Eidyia'nın kızıdır. Bazı kaynaklarda annesi Ay Tanrıçası Hekate'dir. Yine bir Kolhis soylusu olan Büyü Tanrıçası Kirke'nin yeğenidir. Antik dünyanın en uzun aşk destanının ana karakteri, Karadeniz kabilelerindeki anaerkil yapının en büyük simgesidir. Dünya iktidarının simgesi Altın Post onun kararlarıyla yer değiştirmiş, gittiği pek çok Yunan şehrinde erkeklerin yönetimini (ataerkini) kırmaya başlayan bir karakter olduğu için Yunan yazarlarca dünyaya "erkek öldüren" ve "cadı" olarak tanıtılmıştır.
Daha sonra bir yabancının Yunanistan'da bu kadar ileri gitmesi kargaşa yaratınca, oğlu Medus'la birlikte vatanı Kolhis'e geri dönmüş fakat Altın Post'u kaybeden ve iç karışıklıklarla çalkalanan ülkesini ve halkını perişan halde bulmuştur. Kolhis'te düzeni tekrar sağlayıp, babasını tahtından indiren amcasını tanrılara kurban ettikten sonra, tüm bunlara sebep olan Yunanlardan intikamını almak üzere yemin eden Medea, oğlu Medus'un da içinde bulunduğu bir grupla Kolhis'ten Ortadoğu'ya inerek burada ataları Güneş'in kültünü yaymış ve kendi adlarını verdikleri Med İmparatorluğu'nu kurmuşlardır. Anne Medea daha sonra ölümsüz olarak göğe yükselmiş, oğlu Medus ise topraklarını genişleterek hanedanlığının temelini kurmuştur.
Etimoloji
Medea ya da Medeia adı Yunanca "kurnaz, plancı, planlar kuran" gibi anlamlara gelir.
Mitoloji
Medea'nın mitolojide ilk görünüşü, Yunanların dünya iktidarının simgesi olan Altın Postu istemeleriyle başlar. İktidarı Kolhis'ten getirmek üzere Yunanistan'da tanrı ve kraliyet soyundan bir grup insan toplanmıştır. Kendilerine Argonotlar diyen bu topluluğun arasında İason, Herakles, Argos, Orpheus, Aşil'in babası Peleus bunların yanında Zeus'un, Ares'in ve Poseidon'un pek çok oğlu da bu sefere katılmışlardır. Efsanelere göre ne o güne kadar ne de o günden sonra böyle şanlı insanların bir araya geldiği bir grup görülmemiştir. Fakat Herakles'in de içinde bulunduğu grup ne kadar güçlü olursa olsun dünyanın en güçlü krallığıyla savaşmaları mümkün olmadığından Olimpos Tanrıları bir tuzak hazırlayarak Aşk Tanrısı Eros'un sayesinde Prenses Medea'yı yanlarına çekmişlerdir.
İason, Aia'ya vardıklarında Kolhis Kralı Aietes'e durumunu anlatır ve Altın Postu kendisine vermeye ikna etmeye çalışır. Aietes de eğer öne sürdüğü şartları yerine getirebilirse Postu kendisine vereceğini söyler. Fakat öne sürdüğü şartlar ateş saçan boğalara boyun eğdirmek, sonra bu boğalarla büyük bir tarlayı sürmek, daha sonra da bir ejderhanın dişlerini tarlaya ekerek çıkacak savaşçıları yenmek gibi imkânsız görevlerdir. Bunun üzerine Afrodit ve oğlu Eros, Argonotların yardımına yetişirler ve Medea'yı İason'a aşık ederler. İason'a gönlünü kaptıran Medea, ona haber göndererek yardım edeceğini fakat onun da kendisine bağlılık yemini etmesini ister. İason teklifi kabul eder ve tüm tanrıların önünde Medea'ya bağlı kalacağına dair yeminler eder. Güzel prenses Medea da onun sözüne güvenerek kendi elleriyle "Colchicum" çiçeğinden yaptığı bir ilacı İason'a gönderir. İason bu ilaç ve Medea'nın verdiği akıllar sayesinde Aietes'in şart koştuğu görevleri yerine getirir.
Fakat Kolhis Kralı Aietes (Ayet), İason'un hile yaptığını anlar ve Yunanlara dönerek sinsi planlarını gördüğünü ve Karadeniz'in bu kıyılarında ölümün onlar için artık yakın olduğunu söyler. Korkudan ne yapacaklarını bilemeyen Yunanlar, Medea'nın İason'a duyduğu aşk sayesinde bu durumdan da kurtulurlar. Medea hepsini kaçırır ve Altın Post'un saklı olduğu Savaş Tanrısı Korusu'na götürür. Burada postun koruyucusu Kolhis Ejderhası'nı da kendi yaptığı uyuşturma etkisi gösteren bir ilacı, ejderhanın gözlerine sürerek onu uyutur. İason da Güneş'i, Ay'ı ve yıldızları tanrısal olarak gören ağaçperest Kolhislilerin meşe ağacına astığı iktidarın sembolü Altın Postu alır, böylece Kolhis'in zenginliğini çalarak tüm hızlarıyla kaçmaya başlarlar. Yunanlar kaçarken onları kovalayan Kolhis askerleri de Meleagros, Argos ve İason'u oklarıyla vurur, 'u da öldürürler. Yaralananlar da Medea'nın yaptığı ilaçlar sayesinde iyileşirler. Ardından Kral Aietes'in emriyle bir Kolhis donanması Argonotların peşine düşerler ve onları tuzağa çekerek yakaladıkları sırada İason, Kolhis Prensini sırtından hançerleyerek öldürür. Canından olan prens adı verilen bir şehre gömülür. Prenslerinin sırtından bıçaklanarak öldürüldüğünü duyan donanma öfkeden deliye döner, Argonotlar da yakınlardaki Büyü Tanrıçası aynı zamanda Medea'nın halası olan Kirke'nin yanına kaçarlar. Kirke sürgünde olduğu için o güne kadar Medea'nın dış görünüşünü bilmemektedir. Fakat kapısını açar açmaz Kolhis Prensesi Medea'nın açık renkli ve parlak gözleri hemen dikkatini çeker ve onun kendi halkından olup olmadığını test etmek için Eski Lazca (Tzan Dilinde) bir şeyler söyler Medea da aynı dilde ona cevap verince yeğenini tanır ve onları içeri alır. Yaptıklarını öğrenince istemeye istemeye de olsa onları günahlarından arındırır.
Yolculuğun ardından Argonotlar Yunanistan'a varırlar. Medea burada eşi İason'un hakkı olan şehre kendi yaptığı bir planla tek başına girer, Kralını öldürür ve şehri ele geçirir. Fakat Iolkos meclisi onları sürgüne gönderir, bunun üzerine Korinthos'a giderler. Medea burada Korinthos Kralını zehirler, İason da bu sayede Korinthos tahtına oturur. Burada 7 kız 7 de erkek çocukları olur. Aradan 10 yıl geçer ve İason çeşitli bahaneler öne sürerek Medea'ya Kral Kreon'un genç kızı Prenses Glauke ile evlenmek istediğini söyler. Medea, İason'un kendisine tanrılar önünde yeminler ettiği günü hatırlatır, fakat İason o yeminlerin zor durumda edilmiş yeminler olduğunu söyler. Bu sözler üzerine Medea da onların hepsine bir tuzak hazırlar, düğün günü bu tuzakla hepsini öldürür sadece İason kaçarak canını zar zor kurtarır. Bunun üzerine Yunanlar, Medea'dan intikam almak için onun çocuklarını katlederler. Medea'ya verdiği yaşam boyu birliktelik sözünden dönen İason tanrılar tarafından lanetlenir ve bu zamandan sonra herkesin nefret ettiği avare bir kişi olarak dolaşır. Bir süre sonra eski şanlı günlerine hayıflanarak şimdiki haline dertlenir ve Karadeniz'e açıldığı Argo gemisinin yanına gelerek burada kendisini asarak intihar etmeye çalışır fakat bunu da başaramaz geminin direği kafasına düşerek beynini dağıtır ve İason oracıkta sefil bir şekilde ölür.
Thebai'ye göçen Medea burada Herakles'in deliliğini tedavi eder. Fakat Thebai Yunanları da bu yabancıyı aralarında görmek istemezler. Atina Kralı Aegeus, Medea'dan etkilenerek onunla evlenmek istediğini bildirir. Atina'ya giderek Aegeus ile evlenen Medea, yıllar sonra kendi oğlu Medus'un Atina hakimiyetine engel olacak Theseus ortaya çıkınca onu zehirlemeye çalışır, fakat başarısız olur. Daha sonra babasının, amcası tarafından Kolhis tahtından indirildiğini de öğrenince oğlu Medus'la birlikte vatanı Kolhis'e geri döner. Burada babasının tahttan indirilmiş, ve gibi Amazonların öldürülmüş ve ülkeyi salgın hastalıkların kaplamış olduğunu gözleriyle görür. Medea ile Medus'un döndüğünü öğrenen Perses onların gazabına uğramaktan çekindiği için Medus'u yakalatarak zindana attırır. Bunun sonucunda daha da öfkelenen Medea rahibe kılığında yaklaştığı Perses'ten Medus'u kendisine vermesini böylece bir erkeği tanrılara kurban ederek Kolhis'in üzerindeki belaları kaldırabileceğini söyler. Böylece Medus'u aldıktan sonra da ana-oğul Perses'i tanrılara kurban edip, ataları Aietes'i tekrar başa geçirirler. Kendileri de buradan güneye inerek Med İmparatorluğu'nu kurarlar.
Kültür ve sanatta Medea
Medea anaerkil toplum düzeninin kendini gösterdiği Karadeniz kabilelerinden geldiği için bir barbar bir yabancı olarak görülmüş ve Yunan medeniyetinde ona klasik bir "Doğulu" (Yunanistan'ın doğusundaki herkes) gözüyle bakılmıştır. Ataerkil toplum düzenine sahip Yunanlar-Yunan yazarlar Medea gibi toplumda ve yönetimde bu derece söz sahibi olan kadınları istemediklerinden Medea ve halası Kolhisli Kirke örneklerini olabildiğince manipüle edip kötü göstermeye çalışmışlardır. Hatta Yunanların Medea trajedisinin yazarı Euripides'e 15 gümüş para rüşvet vererek çocuklarını Yunanların değil de Medea'nın kendisinin öldürdüğünü yazmasını sağlamaları antik dünyanın bilinen gerçeklerindendir. Bu eser diğer Antik Çağ yazarlarını da etkilemiş, Euripides'in izinden giden diğer yazarların yapıtlarıyla Kolhisli Medea, Yunan mitolojisinin en kötü karakterlerinden biri haline getirilmiştir. Gerçekte sevdikleri için pek çok şeye katlanan ve onlar için her şeyi göze alabilen kadın rolündeki Medea böylece çocuklarının katili büyücü bir cadı karakterine büründürülmüştür.
Tarihin babası kabul edilen Herodotos, Medea'nın Kolhis'ten kaçırılmasının ardından, Helen'in Yunanistan'dan kaçırılmasıyla başlayan Truva Savaşı'nı birbiriyle bağlantılı olaylar olarak gösterir. Buna göre Apollonius Rhodius'un Argonautika'sında geçtiği üzere Karadeniz kabilelerinin kralı Aietes, Truva Kralı Laomedon'dan hiçbir Yunan'ı Karadeniz'e geçirmeyeceğine dair söz almıştır. Fakat Truva Kralı bu görevini yerine getiremeyince Kolhis, bir prenses, bir prens ve dünyanın gücünü sembolize eden Altın Post'tan olmuştur. Bunun üzerine bir sonraki nesilde Truvalı Paris de Yunan kızı Helen'i kaçırmış, bunu da Medea'nın kaçırılmasının rövanşı olarak göstermiştir.
"Medea" karakteri bakımından da bazı Antik Çağ yazarlarınca yine Karadeniz kabilelerinin kralı olan Mithridates VI Eupator Dionysos, Medea'nın tarihe yansıması olarak görülmüştür. Mithridates Eupator Dionysos'un da tıpkı Medea gibi zehir ve ilaç yapımı konularında kendisini yetiştirmesi, tıpkı onun gibi çabuk öfkelenmesi ve öfkelendiğinde en sevdikleri dahil gözünün kimseyi görmemesi iki Karadenizli soylunun da birbirinin benzeri olarak görülmesine sebep olmuştur. Ayrıca Mithridates Eupator Dionysos'un en çok kullandığı lakabın "Dionysos" olması, Medea'nın da "Dionysos'un bakıcılarının ve yoldaşlarının koruyucusu ve şifacısı" olarak bilinmesi de göze çarpan bir diğer ayrıntı olarak görülmüştür.
Jason and the Argonauts filminde Aktris Medea'yı canlandırmıştır.
Senaristliğini ve yönetmenliğini Pier Paolo Pasolini'nin yaptığı Medea filminde Medea rolünde ünlü soprano Maria Callas oynamıştı.(1970)
Kolheti'nin (Kolhis) tarihsel Gürcistan'ın bir parçası olmasından dolayı Medea Gürcü kültürü ve edebiyatının önemli bir parçası sayılmıştır. Gürcü yazar Otar Çiladze'nin Yolda Bir Adam Gidiyordu adlı romanının önemli karakterlerinden biri Medea'dır. Öte yandan Medea günümüzde Gürcistan'da yaygın bir kadın adıdır.
Antik Çağ Eserlerindeki Yeri
- Apollonius Rhodius – Argonautica
- Gaius Valerius Flaccus – Argonautica
- Herodotos - Historia
- Euripides - Medea
- Seneca - Medea
- Neophron - Medea
- Hesiodos - Theogonia
- Ovidius – Dönüşümler
Geç Dönem ve Günümüz Eserlerindeki Yeri
- Jean Anouilh - Medea
- John Gardner - Jason and Medea
- Robinson Jeffers - Medea
- Hans Henny Jahnn - Medea
- Geoffrey Chaucer - The Legend of Good Women
- Robert Graves - Hercules, My Shipmate
- A. R. Gurney - The Golden Fleece
- Pierre Corneille - Médée
- Ernest Legouvé - Médée
- William Morris - Life and Death of Jason
- Franz Grillparzer - Das goldene Vliess
- Heiner Müller - Medeamaterial and Medeaplay
- Christa Wolf - Medea
- Rick Riordan - The Lost Hero
- Morgan St. Knight - Curse of Prometheus: a tale of Medea
- Kerry Greenwood - Medea
- Otar Çiladze - Yolda Bir Adam Gidiyordu
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Studies in Heliodorus, s. 35
- ^ Diodorus Siculus, 4.45
- ^ Encyclopedia of Ancient Deities, Medus
- ^ Hyginus, Fabulae 12 14-23
- ^ Apollonius Rhodius, I. 20
- ^ Diodorus Siculus, IV. 40-9
- ^ Valerius Flaccus, Argonautica I. Passim
- ^ Argonautica Orphica 755-1012
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2020.
- ^ Kritik - Euripides
- ^ Herodotos - Historia I. 3.
- ^ Scholia Gronoviana, 318
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Medea ya da Medeia Grekce Mhdeia romanize Medeia Yunan mitolojisinde Kolhis Krali Aietes in kizi Kirke nin yegeni ve Gunes tanrisi Helios un torunu olan Kolhis prensesidir Medea Antik dunyanin en buyuk buyuculerinden biri ilac ve zehir yapim ustasidir Yer ve Ay Tanricasi olarak da tapinim gormustur En bilinen fiziksel ozelligi gozlerinin acik renkli ve parlak olmasidir Karakteristik ozelligi ise ofkelendiginde korkutucu bir kisilige burunmesidir MedeaIngiliz ressam Evelyn De Morgan in fircasindan 1889 tarihli Medea tablosuOzellikleriAlaniIlaclar zehirler buyu Ay SembollerColchicumGorunusuAcik renkli parlak gozleri olan genc bir kadinKisisel bilgileriEbeveynlerAietes ve Eidyia ya da Hekate KardeslerKhalkiope ve AbsyrtosEsiAegeusCocuklarMedus Argos Gunes in oglu Kolhis Krali Aietes ile Eidyia nin kizidir Bazi kaynaklarda annesi Ay Tanricasi Hekate dir Yine bir Kolhis soylusu olan Buyu Tanricasi Kirke nin yegenidir Antik dunyanin en uzun ask destaninin ana karakteri Karadeniz kabilelerindeki anaerkil yapinin en buyuk simgesidir Dunya iktidarinin simgesi Altin Post onun kararlariyla yer degistirmis gittigi pek cok Yunan sehrinde erkeklerin yonetimini ataerkini kirmaya baslayan bir karakter oldugu icin Yunan yazarlarca dunyaya erkek olduren ve cadi olarak tanitilmistir Daha sonra bir yabancinin Yunanistan da bu kadar ileri gitmesi kargasa yaratinca oglu Medus la birlikte vatani Kolhis e geri donmus fakat Altin Post u kaybeden ve ic karisikliklarla calkalanan ulkesini ve halkini perisan halde bulmustur Kolhis te duzeni tekrar saglayip babasini tahtindan indiren amcasini tanrilara kurban ettikten sonra tum bunlara sebep olan Yunanlardan intikamini almak uzere yemin eden Medea oglu Medus un da icinde bulundugu bir grupla Kolhis ten Ortadogu ya inerek burada atalari Gunes in kultunu yaymis ve kendi adlarini verdikleri Med Imparatorlugu nu kurmuslardir Anne Medea daha sonra olumsuz olarak goge yukselmis oglu Medus ise topraklarini genisleterek hanedanliginin temelini kurmustur EtimolojiMedea ya da Medeia adi Yunanca kurnaz planci planlar kuran gibi anlamlara gelir MitolojiKolhis Kralligi Antik Cag da Dogu Karadeniz kiyilarina hakim olan ulasilmaz ulke olarak gorulurdu Efsanelere gore guclerini altin bir posttan aliyorlardi Medea nin mitolojide ilk gorunusu Yunanlarin dunya iktidarinin simgesi olan Altin Postu istemeleriyle baslar Iktidari Kolhis ten getirmek uzere Yunanistan da tanri ve kraliyet soyundan bir grup insan toplanmistir Kendilerine Argonotlar diyen bu toplulugun arasinda Iason Herakles Argos Orpheus Asil in babasi Peleus bunlarin yaninda Zeus un Ares in ve Poseidon un pek cok oglu da bu sefere katilmislardir Efsanelere gore ne o gune kadar ne de o gunden sonra boyle sanli insanlarin bir araya geldigi bir grup gorulmemistir Fakat Herakles in de icinde bulundugu grup ne kadar guclu olursa olsun dunyanin en guclu kralligiyla savasmalari mumkun olmadigindan Olimpos Tanrilari bir tuzak hazirlayarak Ask Tanrisi Eros un sayesinde Prenses Medea yi yanlarina cekmislerdir Iason Aia ya vardiklarinda Kolhis Krali Aietes e durumunu anlatir ve Altin Postu kendisine vermeye ikna etmeye calisir Aietes de eger one surdugu sartlari yerine getirebilirse Postu kendisine verecegini soyler Fakat one surdugu sartlar ates sacan bogalara boyun egdirmek sonra bu bogalarla buyuk bir tarlayi surmek daha sonra da bir ejderhanin dislerini tarlaya ekerek cikacak savascilari yenmek gibi imkansiz gorevlerdir Bunun uzerine Afrodit ve oglu Eros Argonotlarin yardimina yetisirler ve Medea yi Iason a asik ederler Iason a gonlunu kaptiran Medea ona haber gondererek yardim edecegini fakat onun da kendisine baglilik yemini etmesini ister Iason teklifi kabul eder ve tum tanrilarin onunde Medea ya bagli kalacagina dair yeminler eder Guzel prenses Medea da onun sozune guvenerek kendi elleriyle Colchicum ciceginden yaptigi bir ilaci Iason a gonderir Iason bu ilac ve Medea nin verdigi akillar sayesinde Aietes in sart kostugu gorevleri yerine getirir Fakat Kolhis Krali Aietes Ayet Iason un hile yaptigini anlar ve Yunanlara donerek sinsi planlarini gordugunu ve Karadeniz in bu kiyilarinda olumun onlar icin artik yakin oldugunu soyler Korkudan ne yapacaklarini bilemeyen Yunanlar Medea nin Iason a duydugu ask sayesinde bu durumdan da kurtulurlar Medea hepsini kacirir ve Altin Post un sakli oldugu Savas Tanrisi Korusu na goturur Burada postun koruyucusu Kolhis Ejderhasi ni da kendi yaptigi uyusturma etkisi gosteren bir ilaci ejderhanin gozlerine surerek onu uyutur Iason da Gunes i Ay i ve yildizlari tanrisal olarak goren agacperest Kolhislilerin mese agacina astigi iktidarin sembolu Altin Postu alir boylece Kolhis in zenginligini calarak tum hizlariyla kacmaya baslarlar Yunanlar kacarken onlari kovalayan Kolhis askerleri de Meleagros Argos ve Iason u oklariyla vurur u da oldururler Yaralananlar da Medea nin yaptigi ilaclar sayesinde iyilesirler Ardindan Kral Aietes in emriyle bir Kolhis donanmasi Argonotlarin pesine duserler ve onlari tuzaga cekerek yakaladiklari sirada Iason Kolhis Prensini sirtindan hancerleyerek oldurur Canindan olan prens adi verilen bir sehre gomulur Prenslerinin sirtindan bicaklanarak olduruldugunu duyan donanma ofkeden deliye doner Argonotlar da yakinlardaki Buyu Tanricasi ayni zamanda Medea nin halasi olan Kirke nin yanina kacarlar Kirke surgunde oldugu icin o gune kadar Medea nin dis gorunusunu bilmemektedir Fakat kapisini acar acmaz Kolhis Prensesi Medea nin acik renkli ve parlak gozleri hemen dikkatini ceker ve onun kendi halkindan olup olmadigini test etmek icin Eski Lazca Tzan Dilinde bir seyler soyler Medea da ayni dilde ona cevap verince yegenini tanir ve onlari iceri alir Yaptiklarini ogrenince istemeye istemeye de olsa onlari gunahlarindan arindirir Yolculugun ardindan Argonotlar Yunanistan a varirlar Medea burada esi Iason un hakki olan sehre kendi yaptigi bir planla tek basina girer Kralini oldurur ve sehri ele gecirir Fakat Iolkos meclisi onlari surgune gonderir bunun uzerine Korinthos a giderler Medea burada Korinthos Kralini zehirler Iason da bu sayede Korinthos tahtina oturur Burada 7 kiz 7 de erkek cocuklari olur Aradan 10 yil gecer ve Iason cesitli bahaneler one surerek Medea ya Kral Kreon un genc kizi Prenses Glauke ile evlenmek istedigini soyler Medea Iason un kendisine tanrilar onunde yeminler ettigi gunu hatirlatir fakat Iason o yeminlerin zor durumda edilmis yeminler oldugunu soyler Bu sozler uzerine Medea da onlarin hepsine bir tuzak hazirlar dugun gunu bu tuzakla hepsini oldurur sadece Iason kacarak canini zar zor kurtarir Bunun uzerine Yunanlar Medea dan intikam almak icin onun cocuklarini katlederler Medea ya verdigi yasam boyu birliktelik sozunden donen Iason tanrilar tarafindan lanetlenir ve bu zamandan sonra herkesin nefret ettigi avare bir kisi olarak dolasir Bir sure sonra eski sanli gunlerine hayiflanarak simdiki haline dertlenir ve Karadeniz e acildigi Argo gemisinin yanina gelerek burada kendisini asarak intihar etmeye calisir fakat bunu da basaramaz geminin diregi kafasina duserek beynini dagitir ve Iason oracikta sefil bir sekilde olur Thebai ye gocen Medea burada Herakles in deliligini tedavi eder Fakat Thebai Yunanlari da bu yabanciyi aralarinda gormek istemezler Atina Krali Aegeus Medea dan etkilenerek onunla evlenmek istedigini bildirir Atina ya giderek Aegeus ile evlenen Medea yillar sonra kendi oglu Medus un Atina hakimiyetine engel olacak Theseus ortaya cikinca onu zehirlemeye calisir fakat basarisiz olur Daha sonra babasinin amcasi tarafindan Kolhis tahtindan indirildigini de ogrenince oglu Medus la birlikte vatani Kolhis e geri doner Burada babasinin tahttan indirilmis ve gibi Amazonlarin oldurulmus ve ulkeyi salgin hastaliklarin kaplamis oldugunu gozleriyle gorur Medea ile Medus un dondugunu ogrenen Perses onlarin gazabina ugramaktan cekindigi icin Medus u yakalatarak zindana attirir Bunun sonucunda daha da ofkelenen Medea rahibe kiliginda yaklastigi Perses ten Medus u kendisine vermesini boylece bir erkegi tanrilara kurban ederek Kolhis in uzerindeki belalari kaldirabilecegini soyler Boylece Medus u aldiktan sonra da ana ogul Perses i tanrilara kurban edip atalari Aietes i tekrar basa gecirirler Kendileri de buradan guneye inerek Med Imparatorlugu nu kurarlar Kultur ve sanatta MedeaMedea anaerkil toplum duzeninin kendini gosterdigi Karadeniz kabilelerinden geldigi icin bir barbar bir yabanci olarak gorulmus ve Yunan medeniyetinde ona klasik bir Dogulu Yunanistan in dogusundaki herkes gozuyle bakilmistir Ataerkil toplum duzenine sahip Yunanlar Yunan yazarlar Medea gibi toplumda ve yonetimde bu derece soz sahibi olan kadinlari istemediklerinden Medea ve halasi Kolhisli Kirke orneklerini olabildigince manipule edip kotu gostermeye calismislardir Hatta Yunanlarin Medea trajedisinin yazari Euripides e 15 gumus para rusvet vererek cocuklarini Yunanlarin degil de Medea nin kendisinin oldurdugunu yazmasini saglamalari antik dunyanin bilinen gerceklerindendir Bu eser diger Antik Cag yazarlarini da etkilemis Euripides in izinden giden diger yazarlarin yapitlariyla Kolhisli Medea Yunan mitolojisinin en kotu karakterlerinden biri haline getirilmistir Gercekte sevdikleri icin pek cok seye katlanan ve onlar icin her seyi goze alabilen kadin rolundeki Medea boylece cocuklarinin katili buyucu bir cadi karakterine burundurulmustur Tarihin babasi kabul edilen Herodotos Medea nin Kolhis ten kacirilmasinin ardindan Helen in Yunanistan dan kacirilmasiyla baslayan Truva Savasi ni birbiriyle baglantili olaylar olarak gosterir Buna gore Apollonius Rhodius un Argonautika sinda gectigi uzere Karadeniz kabilelerinin krali Aietes Truva Krali Laomedon dan hicbir Yunan i Karadeniz e gecirmeyecegine dair soz almistir Fakat Truva Krali bu gorevini yerine getiremeyince Kolhis bir prenses bir prens ve dunyanin gucunu sembolize eden Altin Post tan olmustur Bunun uzerine bir sonraki nesilde Truvali Paris de Yunan kizi Helen i kacirmis bunu da Medea nin kacirilmasinin rovansi olarak gostermistir Medea karakteri bakimindan da bazi Antik Cag yazarlarinca yine Karadeniz kabilelerinin krali olan Mithridates VI Eupator Dionysos Medea nin tarihe yansimasi olarak gorulmustur Mithridates Eupator Dionysos un da tipki Medea gibi zehir ve ilac yapimi konularinda kendisini yetistirmesi tipki onun gibi cabuk ofkelenmesi ve ofkelendiginde en sevdikleri dahil gozunun kimseyi gormemesi iki Karadenizli soylunun da birbirinin benzeri olarak gorulmesine sebep olmustur Ayrica Mithridates Eupator Dionysos un en cok kullandigi lakabin Dionysos olmasi Medea nin da Dionysos un bakicilarinin ve yoldaslarinin koruyucusu ve sifacisi olarak bilinmesi de goze carpan bir diger ayrinti olarak gorulmustur Jason and the Argonauts filminde Aktris Medea yi canlandirmistir Senaristligini ve yonetmenligini Pier Paolo Pasolini nin yaptigi Medea filminde Medea rolunde unlu soprano Maria Callas oynamisti 1970 Kolheti nin Kolhis tarihsel Gurcistan in bir parcasi olmasindan dolayi Medea Gurcu kulturu ve edebiyatinin onemli bir parcasi sayilmistir Gurcu yazar Otar Ciladze nin Yolda Bir Adam Gidiyordu adli romaninin onemli karakterlerinden biri Medea dir Ote yandan Medea gunumuzde Gurcistan da yaygin bir kadin adidir Antik Cag Eserlerindeki Yeri Apollonius Rhodius Argonautica Gaius Valerius Flaccus Argonautica Herodotos Historia Euripides Medea Seneca Medea Neophron Medea Hesiodos Theogonia Ovidius DonusumlerGec Donem ve Gunumuz Eserlerindeki Yeri Jean Anouilh Medea John Gardner Jason and Medea Robinson Jeffers Medea Hans Henny Jahnn Medea Geoffrey Chaucer The Legend of Good Women Robert Graves Hercules My Shipmate A R Gurney The Golden Fleece Pierre Corneille Medee Ernest Legouve Medee William Morris Life and Death of Jason Franz Grillparzer Das goldene Vliess Heiner Muller Medeamaterial and Medeaplay Christa Wolf Medea Rick Riordan The Lost Hero Morgan St Knight Curse of Prometheus a tale of Medea Kerry Greenwood Medea Otar Ciladze Yolda Bir Adam GidiyorduAyrica bakinizKolhis Amazonlar Lazlar Kirke Aietes MedusKaynakca Studies in Heliodorus s 35 Diodorus Siculus 4 45 Encyclopedia of Ancient Deities Medus Hyginus Fabulae 12 14 23 Apollonius Rhodius I 20 Diodorus Siculus IV 40 9 Valerius Flaccus Argonautica I Passim Argonautica Orphica 755 1012 Arsivlenmis kopya 7 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2020 Kritik Euripides Herodotos Historia I 3 Scholia Gronoviana 318