Mehmet Fuat Köprülü (4 Aralık 1890; İstanbul - 28 Haziran 1966; İstanbul), Türk edebiyatçı, Türkolog, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve eski dışişleri bakanı.
Fuat Köprülü | |
---|---|
Türkiye Dışişleri Bakanı | |
Görev süresi 22 Mayıs 1950 - 15 Nisan 1955 | |
Cumhurbaşkanı | Celâl Bayar |
Başbakan | Adnan Menderes |
Yerine geldiği | Necmettin Sadak |
Yerine gelen | Adnan Menderes (vekil) |
Görev süresi 9 Aralık 1955 - 20 Haziran 1956 | |
Cumhurbaşkanı | Celâl Bayar |
Başbakan | Adnan Menderes |
Yerine geldiği | Adnan Menderes (vekil) |
Yerine gelen | Fatin Rüştü Zorlu |
6. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı | |
Görev süresi 29 Temmuz 1955 - 9 Aralık 1955 | |
Cumhurbaşkanı | Celâl Bayar |
Başbakan | Adnan Menderes |
Yerine geldiği | Fatin Rüştü Zorlu |
Yerine gelen | Ahmet Tevfik İleri |
Türkiye Büyük Millet Meclisi 5, 6, 7, 8, 9 ve 10. dönem milletvekili | |
Görev süresi 1 Mart 1935 - 11 Eylül 1957 | |
Seçim bölgesi | 1935 – Kars 1939 – Kars 1943 – Kars 1946 – İstanbul 1950 – İstanbul 1954 – İstanbul |
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı | |
Görev süresi 1923-1935 | |
Yerine geldiği | İsmail Hakkı Baltacıoğlu |
Yerine gelen | Ahmet Hamit Ongunsu |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 4 Aralık 1890 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 28 Haziran 1966 (75 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1935-1945) Demokrat Parti (1946-1957) Hürriyet Partisi (1957-1958) |
Mesleği | Siyasetçi, edebiyat tarihçisi |
Hayatı
Fuad Köprülü, 4 Aralık 1890 tarihinde İstanbul’daki Hâlid Ağa Konağı'nda doğdu. Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa'nın soyundan gelmektedir. Liseyi İstanbul Erkek Lisesi'nde okudu. Edebiyat ve tarih alanında ilerlemek için hukuk öğrenimini yarıda bıraktı.
1909’da Fecr-i Âti topluluğuna katıldı. Şiirleri 1913’e kadar Mehâsin ve Servet-î Fünûn dergilerinde yayımlandı. Bu yıllarda “millî edebiyat” ve “yeni lisan” akımlarına karşıydı.
1910’dan sonra İstanbul'un çeşitli okullarında Türkçe ve edebiyat okuttu, liselerin edebiyat programını düzenledi. Ziya Gökalp çevresine girdikten sonra millî edebiyat akımını benimsedi; Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar indi, ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını inceledi.
1913’te, Halit Ziya Uşaklıgil’den boşalan İstanbul Darülfünûnu'nda "Türk Edebiyatı Tarihi" müderrisliğine getirildi. Aynı yıl Bilgi dergisinde Türk edebiyatının hangi yöntemle incelenmesi gerektiğini tartışan “Türk Edebiyatı Tarihinde Usul” adlı yazısı çıktı.
İlk büyük yapıtı, "Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar" kitabıdır. 1923’te Edebiyat Fakültesi'ne dekan olarak atandı. ''Türkiye Tarihi'' adlı kitabı neşredildi. 1925’te ’nı yayımlamaya başladı.
1928’de o zamanki adıyla "Türk Tarih Encümeni", Türk Tarih Kurumunun başkanlığına seçildi. 1931’de "Türk Hukuk Tarihi Mecmuası"nı çıkarmaya başladı. 1932-1934 arasında Divan Edebiyatı Antolojisi’ni çıkardı. 1933’te ordinaryüs profesör oldu, İstanbul Üniversitesi’nde birkaç kez dekanlık yaptı.
1934’te siyâsete atılarak Kars milletvekili seçildi. 1936-1941 arasında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’yle Siyasal Bilgiler Okulunda ders verdi.
1935’te, Paris’te "Türk Tetkikleri Merkezi"nde verdiği konferansların toplamı olan Les Origines de L’Empire Ottoman (Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu) adlı kitabı yayımlandı ve büyük yankı uyandırdı.
Heidelberg ve Atina Üniversiteleri ile Sorbonne Kolejince onursal doktorluk unvanını verilen Köprülü, 1941’den sonra İslam Ansiklopedisi'nin yayımına katıldı. V. (Ara Seçim), VI., VII. Dönem Kars, VIII., IX., X. dönem İstanbul milletvekilliğine; aynı zamanda İstanbul ve Ankara üniversitelerindeki görevlerine devam etti.
Celâl Bayar, Adnan Menderes ve Refik Koraltan ile Demokrat Parti'yi kurdu. Demokrat Parti 14 Mayıs 1950 seçimlerini kazanıp iktidara gelince dışişleri bakanı oldu. 1956’ya kadar sürdürdüğü bu görevi sırasında Türkiye’nin NATO’ya girişinde etkin rol oynadı. 5 Temmuz 1957'de kurduğu partiyi tanıyamadığını söyleyerek Demokrat Parti'den istifa etti ve aynı yıl Hürriyet Partisine girdi.
Asıl yararlı çalışmalarını Türk edebiyatı araştırmaları oluşturur. Çok verimli bir araştırmacı olan Köprülü, ardında 1500'den fazla kitap ve makale bırakmıştır.
Ölümü
15 Ekim 1965 tarihinde Ankara'da, Türk Tarih Kurumu'ndan evine yürüyerek gittiği sırada trafik kazası geçiren Köprülü, daha sonra tedavi gördüğü İstanbul Baltalimanı Hastanesi'nde, 28 Haziran 1966'da öldü. Cenazesi 1 Temmuz Cuma günü Bayezid Camii'nde kılınan namaz ve İstanbul Üniversitesi'nde yapılan merasimden sonra Çemberlitaş'ta, Köprülü Mescidi'ne bitişik aile kabristanına defnedildi.
Başlıca eserleri
- Türk Tarihinin Ana Hatları (1931)
- Erzurumlu Emrah (1929)
- Edebiyat Araştırmaları (1966)
- Ali Şir Nevai (1941)
- Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri (1981, ölümünden sonra)
- Demokrasi Yolunda (1964)
- Les Origines de L'Empire Ottoman (Paris, 1935)
- Fuzuli Hayatı ve Eserleri (1924)
- Türk Tarih-i Dinisi (1925)
- Malumat-ı Edebiyye (1915)
- Türk Dilinin Sarf ve Nahvi (1917)
- Mektep Şiirleri (3 Cilt)
- Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı (1916)
- Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar (1919-1966)
- Nasreddin Hoca (1918-1981)
- Türk Edebiyatı Tarihi (1920)
- Türkiye Tarihi (1923)
- Bugünkü Edebiyat (1924) (Makale)
- Hayat-ı Fikriye (Makale) (1909)
- Azeri Edebiyatına Ait Tetkikler (1926)
- Millî Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan-ı Türk-i Basit (1928)
- Türk Saz Şairleri Antolojisi (1930-1940, üç cilt)
- Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934)
- Anadolu'da Türk Dili ve Edebiyatı'nın Tekamülüne Bir Bakış (1934)
- Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu (1959)
- Edebiyat Araştırmaları Külliyatı (1966)
- İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi (1983, ölümünden sonra)
- Divan Edebiyatı Antolojisi
- Türk Saz Şâirleri Antolojisi
- Türk Edebiyatı Târihi I-II
- Tevfik Fikret ve Ahlakı (Kanaat Matbaası, 1918)
- Millî Kıraat (Ders kitabı-Kanaat Kütüphanesi sahibi İlyas, 1915)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ (PDF). İstanbul Erkek Lisesi. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ Popüler Tarih Dergisi, Nisan 2006 sayfa 69 Prf. Dr. Fahameddin Başar Cumhuriyet donemi tarihçileri 4
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Adnan Menderes (vekil) | Türkiye Dışişleri Bakanı 9 Aralık 1955 - 20 Haziran 1956 | Sonra gelen: Fatin Rüştü Zorlu |
Önce gelen: Fatin Rüştü Zorlu | Türkiye Başbakan Yardımcısı 29 Temmuz 1955 - 9 Aralık 1955 | Sonra gelen: Ahmet Tevfik İleri |
Önce gelen: Necmettin Sadak | Türkiye Dışişleri Bakanı 22 Mayıs 1950 - 15 Nisan 1955 | Sonra gelen: Adnan Menderes (vekil) |
Hükûmet görevi | ||
Önce gelen: | Türkiye Millî Eğitim Bakanlığı Müsteşarı 1 Nisan 1924 - 13 Kasım 1924 | Sonra gelen: Nafi Atuf Kansu |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmet Fuat Koprulu 4 Aralik 1890 Istanbul 28 Haziran 1966 Istanbul Turk edebiyatci Turkolog edebiyat tarihcisi siyasetci ve eski disisleri bakani Fuat KopruluTurkiye Disisleri BakaniGorev suresi 22 Mayis 1950 15 Nisan 1955Cumhurbaskani Celal BayarBasbakan Adnan MenderesYerine geldigi Necmettin SadakYerine gelen Adnan Menderes vekil Gorev suresi 9 Aralik 1955 20 Haziran 1956Cumhurbaskani Celal BayarBasbakan Adnan MenderesYerine geldigi Adnan Menderes vekil Yerine gelen Fatin Rustu Zorlu6 Turkiye Cumhuriyeti Basbakan YardimcisiGorev suresi 29 Temmuz 1955 9 Aralik 1955Cumhurbaskani Celal BayarBasbakan Adnan MenderesYerine geldigi Fatin Rustu ZorluYerine gelen Ahmet Tevfik IleriTurkiye Buyuk Millet Meclisi 5 6 7 8 9 ve 10 donem milletvekiliGorev suresi 1 Mart 1935 11 Eylul 1957Secim bolgesi 1935 Kars 1939 Kars 1943 Kars 1946 Istanbul 1950 Istanbul 1954 IstanbulIstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi DekaniGorev suresi 1923 1935Yerine geldigi Ismail Hakki BaltaciogluYerine gelen Ahmet Hamit OngunsuKisisel bilgilerDogum 4 Aralik 1890 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 28 Haziran 1966 75 yasinda Istanbul TurkiyePartisi Cumhuriyet Halk Partisi 1935 1945 Demokrat Parti 1946 1957 Hurriyet Partisi 1957 1958 Meslegi Siyasetci edebiyat tarihcisiMehmet Fuad Koprulu Bey in 21 Agustos 1919 tarihli Turk Milliyetperverligi baslikli yazisiHayatiFuad Koprulu 4 Aralik 1890 tarihinde Istanbul daki Halid Aga Konagi nda dogdu Sadrazam Koprulu Mehmet Pasa nin soyundan gelmektedir Liseyi Istanbul Erkek Lisesi nde okudu Edebiyat ve tarih alaninda ilerlemek icin hukuk ogrenimini yarida birakti 1909 da Fecr i Ati topluluguna katildi Siirleri 1913 e kadar Mehasin ve Servet i Funun dergilerinde yayimlandi Bu yillarda milli edebiyat ve yeni lisan akimlarina karsiydi 1910 dan sonra Istanbul un cesitli okullarinda Turkce ve edebiyat okuttu liselerin edebiyat programini duzenledi Ziya Gokalp cevresine girdikten sonra milli edebiyat akimini benimsedi Turk tarihinin ilk donemlerine kadar indi ilk Turk topluluklarinin tarih ve edebiyatlarini inceledi 1913 te Halit Ziya Usakligil den bosalan Istanbul Darulfununu nda Turk Edebiyati Tarihi muderrisligine getirildi Ayni yil Bilgi dergisinde Turk edebiyatinin hangi yontemle incelenmesi gerektigini tartisan Turk Edebiyati Tarihinde Usul adli yazisi cikti Ilk buyuk yapiti Turk Edebiyatinda Ilk Mutasavviflar kitabidir 1923 te Edebiyat Fakultesi ne dekan olarak atandi Turkiye Tarihi adli kitabi nesredildi 1925 te ni yayimlamaya basladi 1928 de o zamanki adiyla Turk Tarih Encumeni Turk Tarih Kurumunun baskanligina secildi 1931 de Turk Hukuk Tarihi Mecmuasi ni cikarmaya basladi 1932 1934 arasinda Divan Edebiyati Antolojisi ni cikardi 1933 te ordinaryus profesor oldu Istanbul Universitesi nde birkac kez dekanlik yapti 1934 te siyasete atilarak Kars milletvekili secildi 1936 1941 arasinda Dil ve Tarih Cografya Fakultesi yle Siyasal Bilgiler Okulunda ders verdi 1935 te Paris te Turk Tetkikleri Merkezi nde verdigi konferanslarin toplami olan Les Origines de L Empire Ottoman Osmanli Imparatorlugu nun Kurulusu adli kitabi yayimlandi ve buyuk yanki uyandirdi Heidelberg ve Atina Universiteleri ile Sorbonne Kolejince onursal doktorluk unvanini verilen Koprulu 1941 den sonra Islam Ansiklopedisi nin yayimina katildi V Ara Secim VI VII Donem Kars VIII IX X donem Istanbul milletvekilligine ayni zamanda Istanbul ve Ankara universitelerindeki gorevlerine devam etti Celal Bayar Adnan Menderes ve Refik Koraltan ile Demokrat Parti yi kurdu Demokrat Parti 14 Mayis 1950 secimlerini kazanip iktidara gelince disisleri bakani oldu 1956 ya kadar surdurdugu bu gorevi sirasinda Turkiye nin NATO ya girisinde etkin rol oynadi 5 Temmuz 1957 de kurdugu partiyi taniyamadigini soyleyerek Demokrat Parti den istifa etti ve ayni yil Hurriyet Partisine girdi Asil yararli calismalarini Turk edebiyati arastirmalari olusturur Cok verimli bir arastirmaci olan Koprulu ardinda 1500 den fazla kitap ve makale birakmistir Olumu 15 Ekim 1965 tarihinde Ankara da Turk Tarih Kurumu ndan evine yuruyerek gittigi sirada trafik kazasi geciren Koprulu daha sonra tedavi gordugu Istanbul Baltalimani Hastanesi nde 28 Haziran 1966 da oldu Cenazesi 1 Temmuz Cuma gunu Bayezid Camii nde kilinan namaz ve Istanbul Universitesi nde yapilan merasimden sonra Cemberlitas ta Koprulu Mescidi ne bitisik aile kabristanina defnedildi Baslica eserleriTurk Tarihinin Ana Hatlari 1931 Erzurumlu Emrah 1929 Edebiyat Arastirmalari 1966 Ali Sir Nevai 1941 Bizans Muesseselerinin Osmanli Muesseselerine Tesiri 1981 olumunden sonra Demokrasi Yolunda 1964 Les Origines de L Empire Ottoman Paris 1935 Fuzuli Hayati ve Eserleri 1924 Turk Tarih i Dinisi 1925 Malumat i Edebiyye 1915 Turk Dilinin Sarf ve Nahvi 1917 Mektep Siirleri 3 Cilt Yeni Osmanli Tarih i Edebiyati 1916 Turk Edebiyatinda Ilk Mutasavviflar 1919 1966 Nasreddin Hoca 1918 1981 Turk Edebiyati Tarihi 1920 Turkiye Tarihi 1923 Bugunku Edebiyat 1924 Makale Hayat i Fikriye Makale 1909 Azeri Edebiyatina Ait Tetkikler 1926 Milli Edebiyat Cereyaninin Ilk Mubessirleri ve Divan i Turk i Basit 1928 Turk Saz Sairleri Antolojisi 1930 1940 uc cilt Turk Dili ve Edebiyati Hakkinda Arastirmalar 1934 Anadolu da Turk Dili ve Edebiyati nin Tekamulune Bir Bakis 1934 Osmanli Devleti nin Kurulusu 1959 Edebiyat Arastirmalari Kulliyati 1966 Islam ve Turk Hukuk Tarihi Arastirmalari ve Vakif Muessesesi 1983 olumunden sonra Divan Edebiyati Antolojisi Turk Saz Sairleri Antolojisi Turk Edebiyati Tarihi I II Tevfik Fikret ve Ahlaki Kanaat Matbaasi 1918 Milli Kiraat Ders kitabi Kanaat Kutuphanesi sahibi Ilyas 1915 Ayrica bakinizMEB 100 Turk edebiyatcisi listesiKaynakca TBMM Albumu 2 Cilt 1950 1980 PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 12 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Mayis 2022 Arsivlenmis kopya 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2021 PDF Istanbul Erkek Lisesi 31 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2023 Populer Tarih Dergisi Nisan 2006 sayfa 69 Prf Dr Fahameddin Basar Cumhuriyet donemi tarihcileri 4 Siyasi goreviOnce gelen Adnan Menderes vekil Turkiye Disisleri Bakani 9 Aralik 1955 20 Haziran 1956 Sonra gelen Fatin Rustu ZorluOnce gelen Fatin Rustu Zorlu Turkiye Basbakan Yardimcisi 29 Temmuz 1955 9 Aralik 1955 Sonra gelen Ahmet Tevfik IleriOnce gelen Necmettin Sadak Turkiye Disisleri Bakani 22 Mayis 1950 15 Nisan 1955 Sonra gelen Adnan Menderes vekil Hukumet goreviOnce gelen Turkiye Milli Egitim Bakanligi Mustesari 1 Nisan 1924 13 Kasim 1924 Sonra gelen Nafi Atuf Kansu