Minas Çeraz Efendi (Ermenice: Մինաս Չերազ, 25 Temmuz 1852; Hasköy, Beyoğlu - 1929, Marsilya), Osmanlı Ermeni yazar, çevirmen, aktivist ve siyasetçidir.
Minas Çeraz Efendi | |
---|---|
Minas Çeraz (1921) | |
Getronagan Ermeni Lisesi müdürü | |
Görev süresi 1886-1889 | |
Meclis-i Mebûsan 5. Dönem Mebusu | |
Görev süresi 14 Mayıs 1914 - 21 Aralık 1918 | |
Seçim bölgesi | 1914 – Bitlis |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 25 Temmuz 1852 Hasköy, Beyoğlu, İstanbul, Osmanlı Devleti |
Ölüm | 1929 Marsilya |
Milliyeti | Osmanlı Ermeni |
İmzası |
İlk yılları ve eğitimi
Minas Çeraz Efendi, 25 Temmuz 1852'de İstanbul'un Beyoğlu içesinde Hasköy semtinde doğdu. Ailesi, köklü amira sülaleleri çıkaran Eğin bölgesinin, Çeraz köyünden gelir.
Yerel Nercessyan okulunda ve ardından Ermenice ve Türkçenin yanı sıra Fransızca ve İngilizce öğrendiği Nubar-Şahnazaryan okulunda okudu..
Profesör ve diplomat
Minas Çeraz, kariyerine çeşitli okullarda edebiyat ve dil tarihi profesörü olarak başladı.
Tercüman ve sekreter olarak, Ermeni İstanbul Patriği Mıgırdiç Hrimyan başkanlığındaki 1878 Berlin Kongresi'nde Ermeni Sorunu'nu özellikle tartışan heyetin bir parçasıydı.
Ermeni Heyeti, 1878 senesi 8 Mart’ında İstanbul’dan ayrılmış ve 30 Temmuz’da geri dönmüştür. Kongre’nin ardından heyette kâtip ve tercüman olan Minas Çeraz, 5 aylık memuriyeti sırasında heyetin faaliyetlerini, yaşananları kaleme aldığı, değerlendirmelerde bulunduğu "Berlin Konferansı’ndan ne istifade eyledik?" başlıklı ve Ermeni Patriği Nerses Varjabedyan namına telif olunan bir broşür yayınlamıştır. Bu broşürde:
Zira millet içinde emniyetsizlik çıkaranlar Kürt ve Çerkezlerden daha fazla zararlıdırlar. Berlin Konferansı’ndaki 61. maddenin semeresi nedir? Sorusuna cevap olarak denilmelidir ki 61 maddeden önce 60 madde yer almıştır. Yani dünyanın kanun ve düzeni gereğince önce büyükler kendi hisselerini alırlar, zayıflar ise türlü zorluklardan sonra hisselerini alabilirler. Bu nedenle 61. maddeyi gerçekleştirmek için herkes fedakârlık etmelidir. Kimse şikâyet etmeyip herkes kendinden sorumlu olmalıdır. Çünkü Berlin Kongresi bize bir altın madeni vermiştir. Ermeniler, bu altın madenini meydana çıkarmaya çalışmalıdırlar. Patrik Efendi, Avrupa’ya bir mebus heyeti göndermekle milletin maddî ve manevî ihtiyaçlarınca gerekli olan bir harekette bulunmuştur...
— Minas Çeraz
1880'de Arpiar Arpiaryan ile birlikte yardım kuruluşu Միացեալ ընկերութիունք հայոց (Miatsial enguéroutioun hayots) kurdu.
Aynı yıl, bir sonraki Ermeni Patriği Nerses Varjabedyan'ın kişisel elçisi olarak İngiltere Başbakanı William Ewart Gladstone ile görüşmek ve kendisinden Berlin Kongresi'nde söz verilen İmparatorluğun Ermeni vilayetlerine yapılacak reformları uygulaması için Osmanlı hükûmetine baskı yapmasını istemek üzere Londra'ya gönderildi. 1883'te Minas Çeraz benzer bir hedefle tekrar Avrupa'ya, bu kez Fransa ve İtalya'ya gitti.
1886 ile 1889 yılları arasında, Getronagan Ermeni Lisesi'nin ilk müdürüydü.
Londra sonra Paris yaşamı (1889-1906)
Minas Çeraz Efendi, amacı Avrupa kamuoyunu Ermeni sorunundan haberdar etmek olan L'Arménie (1889-1906) dergisini yayınladığı Londra'ya taşındı. 1890'da King's College London'da Ermeni Kürsüsü'nü kurdu.
1898'de, 1906'ya kadar L'Arménie'nin yayınına devam ettiği Paris'e taşındı..
İstanbul'a dönüş (1908-1914)
1908'de Jön Türk Devrimi ve yeni bir anayasanın ilanı ile Minas Çeraz Efendi Osmanlı başkentine döndü. Orada, 1908-1910'da Milli Meclis (muhtemelen Ermeni Millet Meclisi) başkanı olmuştur. Sankt-Peterburg'daki diplomatik bir görev sırasında, yeni Katolikos 'a eşlik etti.
1912'de Ermeni Milli Delegasyonu'nun bir parçası olarak Paris'e gitti..
1914 seçimlerinde Patrikhane tarafından Meclis-i Mebûsan'a aday gösterilmiş ve Bitlis mebusu olarak seçilmiştir; Osmanlı kaynaklarında “Kiraz Efendi” olarak anılan Minas Çeraz seçimlerden sonra, seferberlikten önce Avrupa’ya gitmiş ve bir daha dönmemiştir.
Fransa'da yaşamının sonu (1914-1929)
Minas Çeraz Efendi 1914'te Paris'e, 1918'de Marsilya'ya yerleşti. 1929'da Marsiya'da öldü. 1935'te Gomidas Vartabed, Paris'te onun yanına gömüldü ve ertesi yıl iki cenaze Sovyet Ermenistanı'na gönderildi. Minas Çeraz, Erivan'ın ilçesi Nubaraşen'de bir okulun avlusunda gömüldü, ancak orada yalnızca bir veya iki yıl kaldı, yeniden mezardan çıkarıldı; mezarının yeri günümüzde bilinmemektedir.
Eserleri
- Գրական փորձեր [Edebi denemeler] (PDF) (Ermenice). İstanbul: Impr. Aramian. 1874 [1872]. s. 238. : recueil de textes, de discours, de critiques littéraires, etc. dont certains avaient été publiés dans des périodiques
- Ազգային դաստիարակութիւն : Վարժապետական ժողովի մէջ խօսուած ճառեր [Milli eğitim: Öğretmenler meclisine yapılan konuşmalar] (PDF) (Ermenice). İstanbul: Impr. Aramian. 1876. s. 206.
- Թե ինչ շահեցանք Պերլինի վեհաժողովին [Berlin Konferansı’ndan ne istifade eyledik?] (Ermenice). İstanbul: Impr. Dndessian. 1878. s. 29. 19 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- Հայաստան եւ Իտալիա [Ermenistan ve İtalya] (Ermenice). İstanbul: Impr. Aramian. 1879. s. 46. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- Գրիչ եւ սուր [La plume et l'épée] (Ermenice). İstanbul: Impr. Aramian. 1881. s. 148.
- Կրթական դասախոսութիւններ [Eğitim kursları] (Ermenice). 1882.
- "". Nouvelles orientales (Ermenice). Paris: E. Leroux. 1911. s. 137.
- Արեւելեան վիպակներ [Doğu'dan Haberler] (Ermenice). Paris: Impr. Massis. 1927. s. 214. 4 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- "Légendes et traditions arméniennes, grecques et turques". L'Orient inédit (Fransızca). Paris: E. Leroux. 1912. s. 328. 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- Poètes arméniens (Fransızca). Paris: E. Leroux. 1913. : Bedros Turyan, Raphael Patkanyan, Sayat Nova ve Khorène Kalfayan'ın şiir çevirileri kitabı.
- Հայկական խնդիր [Ermeni sorunu] (Ermenice). Venise: Impr. S. Ghazar. 1917. s. 30.
- "Պատասխան Առ Պ. Արշակ Ալպոյաճեան". Ազգային Խնդիրներ (Ermenice). Paris: Impr. Massis. 1927. s. 42. 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- Կենսագրական Միւսիոններ [Missions biographiques] (Ermenice). Paris: Impr. G. Nercès. 1929. s. 76.
Hatırası
1927'de 60. doğum günü şerefine bir kitap yayınlandı :
- Archag Alboyadjian (1927). Մինաս Չերազ : Իր կեանքը եւ գործը : Իր 60 ամեայ յոբելեանի առթիւ [Minas Tchéraz, hayatı ve işi. 60. yıldönümü vesilesiyle] (PDF) (Ermenice). Le Caire: Impr. Hapet-Baghdassar. s. 368.
1928'de 60 yıllık kamu eyleminin şerefine bir kitap yayınlandı :
- Մինաս Չերազի վաթսնամեայ հանրային գործունէութեան յոբելեան (1865-1925) [Minas Çeraz'ın halk eyleminin 60. yıl dönümü (1865-1925)] (Ermenice). Paris: Impr. Massis. 1928. s. 140.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b "Օրվա ծնունդը. Մինաս Չերազ" (Ermenice). 25 Temmuz 2014. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k Agop Jack Hacikyan et al. 2005, s. 459.
- ^ a b Şakin, Serdar (2015). "Minas Çeraz'ın (Minasse Tcheraz) Avrupa Temasları ve Berlin Kongresi İzlenimleri". Akademik Bakış. 8 (16). Gazi Üniversitesi. ss. 237-258. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: Y.PRK. A, Dosya No: 3, Gömlek No: 25, Belge. 6
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: Y.PRK. A, Dosya No: 3, Gömlek No: 25, Belge. 7
- ^ a b c d e f g Agop Jack Hacikyan et al. 2005, s. 460.
- ^ Halıcı, Şaduman. 1914 Meclis-i Mebusan Seçimlerinde Ermeniler (Makale). Marmara Üniversitesi. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- Genel
- ; Gabriel Basmajian; Edward S. Franchuk; Nourhan Ouzounian (2005). From the eighteenth century to modern times (İngilizce). 3. Wayne State University Press. ss. 459-466. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Minas Ceraz Efendi Ermenice Մինաս Չերազ 25 Temmuz 1852 Haskoy Beyoglu 1929 Marsilya Osmanli Ermeni yazar cevirmen aktivist ve siyasetcidir Minas Ceraz EfendiMinas Ceraz 1921 Getronagan Ermeni Lisesi muduruGorev suresi 1886 1889Meclis i Mebusan 5 Donem MebusuGorev suresi 14 Mayis 1914 21 Aralik 1918Secim bolgesi 1914 BitlisKisisel bilgilerDogum 25 Temmuz 1852 Haskoy Beyoglu Istanbul Osmanli DevletiOlum 1929 MarsilyaMilliyeti Osmanli ErmeniImzasiIlk yillari ve egitimiGencliginde Minas Ceraz Minas Ceraz Efendi 25 Temmuz 1852 de Istanbul un Beyoglu icesinde Haskoy semtinde dogdu Ailesi koklu amira sulaleleri cikaran Egin bolgesinin Ceraz koyunden gelir Yerel Nercessyan okulunda ve ardindan Ermenice ve Turkcenin yani sira Fransizca ve Ingilizce ogrendigi Nubar Sahnazaryan okulunda okudu Profesor ve diplomatMinas Ceraz kariyerine cesitli okullarda edebiyat ve dil tarihi profesoru olarak basladi Tercuman ve sekreter olarak Ermeni Istanbul Patrigi Migirdic Hrimyan baskanligindaki 1878 Berlin Kongresi nde Ermeni Sorunu nu ozellikle tartisan heyetin bir parcasiydi Ermeni Heyeti 1878 senesi 8 Mart inda Istanbul dan ayrilmis ve 30 Temmuz da geri donmustur Kongre nin ardindan heyette katip ve tercuman olan Minas Ceraz 5 aylik memuriyeti sirasinda heyetin faaliyetlerini yasananlari kaleme aldigi degerlendirmelerde bulundugu Berlin Konferansi ndan ne istifade eyledik baslikli ve Ermeni Patrigi Nerses Varjabedyan namina telif olunan bir brosur yayinlamistir Bu brosurde Zira millet icinde emniyetsizlik cikaranlar Kurt ve Cerkezlerden daha fazla zararlidirlar Berlin Konferansi ndaki 61 maddenin semeresi nedir Sorusuna cevap olarak denilmelidir ki 61 maddeden once 60 madde yer almistir Yani dunyanin kanun ve duzeni geregince once buyukler kendi hisselerini alirlar zayiflar ise turlu zorluklardan sonra hisselerini alabilirler Bu nedenle 61 maddeyi gerceklestirmek icin herkes fedakarlik etmelidir Kimse sikayet etmeyip herkes kendinden sorumlu olmalidir Cunku Berlin Kongresi bize bir altin madeni vermistir Ermeniler bu altin madenini meydana cikarmaya calismalidirlar Patrik Efendi Avrupa ya bir mebus heyeti gondermekle milletin maddi ve manevi ihtiyaclarinca gerekli olan bir harekette bulunmustur Minas Ceraz 1880 de Arpiar Arpiaryan ile birlikte yardim kurulusu Միացեալ ընկերութիունք հայոց Miatsial engueroutioun hayots kurdu Ayni yil bir sonraki Ermeni Patrigi Nerses Varjabedyan in kisisel elcisi olarak Ingiltere Basbakani William Ewart Gladstone ile gorusmek ve kendisinden Berlin Kongresi nde soz verilen Imparatorlugun Ermeni vilayetlerine yapilacak reformlari uygulamasi icin Osmanli hukumetine baski yapmasini istemek uzere Londra ya gonderildi 1883 te Minas Ceraz benzer bir hedefle tekrar Avrupa ya bu kez Fransa ve Italya ya gitti 1886 ile 1889 yillari arasinda Getronagan Ermeni Lisesi nin ilk muduruydu Londra sonra Paris yasami 1889 1906 L Armenie basligi Minas Ceraz Efendi amaci Avrupa kamuoyunu Ermeni sorunundan haberdar etmek olan L Armenie 1889 1906 dergisini yayinladigi Londra ya tasindi 1890 da King s College London da Ermeni Kursusu nu kurdu 1898 de 1906 ya kadar L Armenie nin yayinina devam ettigi Paris e tasindi Istanbul a donus 1908 1914 1908 de Jon Turk Devrimi ve yeni bir anayasanin ilani ile Minas Ceraz Efendi Osmanli baskentine dondu Orada 1908 1910 da Milli Meclis muhtemelen Ermeni Millet Meclisi baskani olmustur Sankt Peterburg daki diplomatik bir gorev sirasinda yeni Katolikos a eslik etti 1912 de Ermeni Milli Delegasyonu nun bir parcasi olarak Paris e gitti 1914 secimlerinde Patrikhane tarafindan Meclis i Mebusan a aday gosterilmis ve Bitlis mebusu olarak secilmistir Osmanli kaynaklarinda Kiraz Efendi olarak anilan Minas Ceraz secimlerden sonra seferberlikten once Avrupa ya gitmis ve bir daha donmemistir Fransa da yasaminin sonu 1914 1929 Minas Ceraz Efendi 1914 te Paris e 1918 de Marsilya ya yerlesti 1929 da Marsiya da oldu 1935 te Gomidas Vartabed Paris te onun yanina gomuldu ve ertesi yil iki cenaze Sovyet Ermenistani na gonderildi Minas Ceraz Erivan in ilcesi Nubarasen de bir okulun avlusunda gomuldu ancak orada yalnizca bir veya iki yil kaldi yeniden mezardan cikarildi mezarinin yeri gunumuzde bilinmemektedir EserleriԳրական փորձեր Edebi denemeler PDF Ermenice Istanbul Impr Aramian 1874 1872 s 238 recueil de textes de discours de critiques litteraires etc dont certains avaient ete publies dans des periodiques Ազգային դաստիարակութիւն Վարժապետական ժողովի մէջ խօսուած ճառեր Milli egitim Ogretmenler meclisine yapilan konusmalar PDF Ermenice Istanbul Impr Aramian 1876 s 206 Թե ինչ շահեցանք Պերլինի վեհաժողովին Berlin Konferansi ndan ne istifade eyledik Ermenice Istanbul Impr Dndessian 1878 s 29 19 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Հայաստան եւ Իտալիա Ermenistan ve Italya Ermenice Istanbul Impr Aramian 1879 s 46 15 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Գրիչ եւ սուր La plume et l epee Ermenice Istanbul Impr Aramian 1881 s 148 Կրթական դասախոսութիւններ Egitim kurslari Ermenice 1882 Nouvelles orientales Ermenice Paris E Leroux 1911 s 137 Արեւելեան վիպակներ Dogu dan Haberler Ermenice Paris Impr Massis 1927 s 214 4 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Legendes et traditions armeniennes grecques et turques L Orient inedit Fransizca Paris E Leroux 1912 s 328 30 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Poetes armeniens Fransizca Paris E Leroux 1913 Bedros Turyan Raphael Patkanyan Sayat Nova ve Khorene Kalfayan in siir cevirileri kitabi Հայկական խնդիր Ermeni sorunu Ermenice Venise Impr S Ghazar 1917 s 30 Պատասխան Առ Պ Արշակ Ալպոյաճեան Ազգային Խնդիրներ Ermenice Paris Impr Massis 1927 s 42 3 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Կենսագրական Միւսիոններ Missions biographiques Ermenice Paris Impr G Nerces 1929 s 76 Hatirasi1927 de 60 dogum gunu serefine bir kitap yayinlandi Archag Alboyadjian 1927 Մինաս Չերազ Իր կեանքը եւ գործը Իր 60 ամեայ յոբելեանի առթիւ Minas Tcheraz hayati ve isi 60 yildonumu vesilesiyle PDF Ermenice Le Caire Impr Hapet Baghdassar s 368 1928 de 60 yillik kamu eyleminin serefine bir kitap yayinlandi Մինաս Չերազի վաթսնամեայ հանրային գործունէութեան յոբելեան 1865 1925 Minas Ceraz in halk eyleminin 60 yil donumu 1865 1925 Ermenice Paris Impr Massis 1928 s 140 KaynakcaOzel a b Օրվա ծնունդը Մինաս Չերազ Ermenice 25 Temmuz 2014 28 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 a b c d e f g h i j k Agop Jack Hacikyan et al 2005 s 459 a b Sakin Serdar 2015 Minas Ceraz in Minasse Tcheraz Avrupa Temaslari ve Berlin Kongresi Izlenimleri Akademik Bakis 8 16 Gazi Universitesi ss 237 258 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Basbakanlik Osmanli Arsivi Fon Kodu Y PRK A Dosya No 3 Gomlek No 25 Belge 6 Basbakanlik Osmanli Arsivi Fon Kodu Y PRK A Dosya No 3 Gomlek No 25 Belge 7 a b c d e f g Agop Jack Hacikyan et al 2005 s 460 Halici Saduman 1914 Meclis i Mebusan Secimlerinde Ermeniler Makale Marmara Universitesi 2 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Genel Gabriel Basmajian Edward S Franchuk Nourhan Ouzounian 2005 From the eighteenth century to modern times Ingilizce 3 Wayne State University Press ss 459 466 ISBN 978 0814328156