Yaygın olarak Madali Han olarak anılan Muhammed Ali Han, 1822'den 1842'ye kadar Kokand'ın resmi Hanıydı. Babası Muhammed Ömer Han'ın 1822'de bir hastalıktan ölmesinden sonra 14 yaşında Kokand'ın resmi hükümdarı oldu, ancak bazı kaynaklar Madali'nin genç yaşı ve deneyimsizliği nedeniyle tahtın gerçek sorumlusunun annesi Mahlarayim olduğunu iddia eder.
Muhammed Ali Han | |
---|---|
Kokand Hanı | |
Önce gelen | |
Sonra gelen | |
Doğum | 1808 |
Ölüm | 1842 Kokand |
Babası | Muhammed Ömer Han |
Annesi | Mahlarayim |
Dini | İslam |
Politikalar
Madali, Han olduğunda babasının mirasını yaşatmaya çalışmış, bunu yaparken Hanlığın ekonomisini geliştirmek için önlemler almış ve büyük bir medrese yaptırmıştır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluk Pamir dağları, Khujand, Taşkent, Kaşgar boyunca Güney Kazakistan'a yayıldı. Rusya, Osmanlı İmparatorluğu, Hiva Hanlığı ve Buhara Emirliği ile diplomatik ilişkilerini sürdürdü.
1822 yılında babası Ömer Han hastalanıp vefat edince, o sırada 15 yaşında olan Muhammed Ali Han (Madali) tahta çıktı. Babası gibi adil ve dindar bir hükümdar olan Muhammedali Han'a, Kokand halkı tarafından Muadil veya Muhammed Ali'nin kısaltması olarak "Madali" olarak hitap edilmiştir. Muhammed Ali Han'ın babasının bıraktığı kurallar üzerinde yaşayan Kokand halkı huzur ve mutluluk içindeydi. Devlet ekonomisinin geliştiği, hazinenin zenginleştirildiği bu dönemde Kokand'da büyük bir medrese inşa edildi, Fergana Vadisi'nde sulama sistemi geliştirildi. "Khan Arık" adlı büyük kanallar açıldı. İlk icraatı kardeşi Mahmut Han ve akrabalarını sürgüne göndermekti Kokand tahtındaki gücünü artıran Madali Hokand'da Kırgız, Kıpçak ve diğer göçebeler arasında ekonomik ve siyasi istikrarı sağlayarak onları barındırabilecek yeni yerleşim yerleri ve hastaneler kurdu.
Kokand hanlığının en güçlü olduğu ve en geniş sınırlarına ulaştığı Muhammed Ali Han'ın saltanatı sırasında, öncelikle Pamir, , Hojand, Taşkent, Güney Kazakistan, Kaşgar ve Kırgızistan'ın tamamı Kokand Hanlığı'nın yönetimi altına girdi. Kaşgar'ın eski hükümdarlarının soyundan gelen Jahangir Khoja'nın daveti üzerine Doğu Türkistan'a kuvvet göndererek Çinlilerle (Çin) Gülbağ adlı bir mevzide savaşarak Gazi lakabını kazandı. İbretinin verdiği bilgilere göre, Hokand hanlarının hiçbiri kâfirlere karşı savaşmamış ve gazi ünvanını elde etmemiştir. Çin'deki Hocaların Kırgız isyanını destekleyen Muhammedali han, Minyol, Kaşgar, Yarkent, Hotan ve Aksu gibi şehirleri de ele geçirmeyi başardı. Buhara hanlığı tehdidi altında ülkesine dönmek zorunda kalan Muhammed Ali han, döndüğünde 70.000 Müslümanı da beraberinde Hokand'a getirdi. Muhammad Ali Han'ın bu hareketi Orta Asya Müslümanları tarafından memnuniyetle karşılandı Karşısında Muhammad Ali Han'ın etkili dış politikasını gören Çin, Kokand ile uzlaşmak zorunda kaldı. 1831'de kabul edilen Altı Şehir Antlaşması'nda Çin, Kaşgar, Aksu, Uch Turfan, Yangishahr, Yarkand ve Hotan, Kokand Hanlığı'na vergi ödemeyi kabul etti. Kokand Hanlığı, aldığı vergiler karşılığında Çin'deki ayaklanmaları desteklemeyi reddederek, Kaşgar tahtı rakiplerini Kokand topraklarında kontrol altına aldı. Hokand Hanlığı'nın bu yeteneğinden, Osmanlı devletinin maddi ve manevi desteğini kazanmak için İstanbul'a gönderdiği elçiler sık sık bahsederdi.
Buhara ile ilişkiler ve çöküş
Buhara - Kokand Savaşları, 1839'da Kokand'ın Buhara'ya yakın bir kale inşa etmesiyle başladı. Savaşlarda, Buhara emiri ve Khojend'i devraldı, Kokand'ı büyük miktarda haraç ödemeye zorladı ve Nasrullah'ı Bey olarak tanıdı. Madali Margilan'a kaçmayı başardı, ancak şehir Nasrullah Han tarafından ele geçirildi. Daha sonra annesi, oğulları ve kardeşleri de dahil olmak üzere ailesinin geri kalanıyla birlikte Nasrullah tarafından öldürüldü. Kokand'ın işgali uzun sürmedi ve Buhari güçleri Margilan'daki katliamdan iki ay sonra sürgüne gönderildi.
Kaynakça
- ^ Bosworth C.E. Yeni İslami hanedanlar. Kronolojik ve soykütüksel bir el kitabı. N.Y., 1996. Р. 295
- ^ . www.britannica.com (İngilizce). 11 Mayıs 2023. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ . eurasia.travel. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2017.
- ^ AbdulAziz. "Ziyo istagan kalblar uchun - Muhammed Alixon". www.ziyouz.com. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ekim 2017.
- ^ a b ÖzME. Birinchi jild. Taşkent, 2000-yil
- ^ Ziyaev Hamid, Türkistan'da Rus Hükümetine Karşı Mücadele (XVIII.-XX yüzyıllar), Çav: Aykhan Çelikbay, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2007. s.25
- ^ Bartold W., "Kokand", İslam Ansiklopedisi, C.5 / I, Milli Eğitim Basimavi, İstanbul 1977. s.553
- ^ Kenensariev T., Thya Kırgız a nd Kokand Khanate, Osh Devlet Üniversitesi, Osh 2000.
- ^ Kenensariev T., Te Kyrgyz ve Kokand Khanate, Osh Devlet Üniversitesi, Osh 2000. sayfa.21
- ^ Howorth Hary H., Moğolların Tarihi: Thi'den 9. Yüzyıla Kadar, Bölüm II, Longmans Gran And Co, Londra 1890. s.824.
- ^ Hokand Hanlığı Ve İbret'in Fergana Tarihi, Berikan Yayınları, Ankara 2006. s.113
- ^ Konukçu Anvar, "Kokand Hanlığı", Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.18, İstanbul 1998. s.215
- ^ Howorth Hary H., Moğolların Tarihi: 9. Yüzyıldan 19. Yüzyıla, Bölüm II, Longmans Gren And Co, Londra 1890. sf.824
- ^ 1842-1923., Howorth, Henry H. (Henry Hoyle), Efendim (2013). Moğolların Tarihi, 9. Yüzyıldan 19. Yüzyıla. New York: Cosimo Classics. ISBN . OCLC 949359558.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yaygin olarak Madali Han olarak anilan Muhammed Ali Han 1822 den 1842 ye kadar Kokand in resmi Haniydi Babasi Muhammed Omer Han in 1822 de bir hastaliktan olmesinden sonra 14 yasinda Kokand in resmi hukumdari oldu ancak bazi kaynaklar Madali nin genc yasi ve deneyimsizligi nedeniyle tahtin gercek sorumlusunun annesi Mahlarayim oldugunu iddia eder Muhammed Ali HanKokand HaniOnce gelenSonra gelenDogum1808Olum1842 KokandBabasiMuhammed Omer HanAnnesiMahlarayimDiniIslamPolitikalarMadali Han oldugunda babasinin mirasini yasatmaya calismis bunu yaparken Hanligin ekonomisini gelistirmek icin onlemler almis ve buyuk bir medrese yaptirmistir Hukumdarligi sirasinda Imparatorluk Pamir daglari Khujand Taskent Kasgar boyunca Guney Kazakistan a yayildi Rusya Osmanli Imparatorlugu Hiva Hanligi ve Buhara Emirligi ile diplomatik iliskilerini surdurdu 1822 yilinda babasi Omer Han hastalanip vefat edince o sirada 15 yasinda olan Muhammed Ali Han Madali tahta cikti Babasi gibi adil ve dindar bir hukumdar olan Muhammedali Han a Kokand halki tarafindan Muadil veya Muhammed Ali nin kisaltmasi olarak Madali olarak hitap edilmistir Muhammed Ali Han in babasinin biraktigi kurallar uzerinde yasayan Kokand halki huzur ve mutluluk icindeydi Devlet ekonomisinin gelistigi hazinenin zenginlestirildigi bu donemde Kokand da buyuk bir medrese insa edildi Fergana Vadisi nde sulama sistemi gelistirildi Khan Arik adli buyuk kanallar acildi Ilk icraati kardesi Mahmut Han ve akrabalarini surgune gondermekti Kokand tahtindaki gucunu artiran Madali Hokand da Kirgiz Kipcak ve diger gocebeler arasinda ekonomik ve siyasi istikrari saglayarak onlari barindirabilecek yeni yerlesim yerleri ve hastaneler kurdu Kokand hanliginin en guclu oldugu ve en genis sinirlarina ulastigi Muhammed Ali Han in saltanati sirasinda oncelikle Pamir Hojand Taskent Guney Kazakistan Kasgar ve Kirgizistan in tamami Kokand Hanligi nin yonetimi altina girdi Kasgar in eski hukumdarlarinin soyundan gelen Jahangir Khoja nin daveti uzerine Dogu Turkistan a kuvvet gondererek Cinlilerle Cin Gulbag adli bir mevzide savasarak Gazi lakabini kazandi Ibretinin verdigi bilgilere gore Hokand hanlarinin hicbiri kafirlere karsi savasmamis ve gazi unvanini elde etmemistir Cin deki Hocalarin Kirgiz isyanini destekleyen Muhammedali han Minyol Kasgar Yarkent Hotan ve Aksu gibi sehirleri de ele gecirmeyi basardi Buhara hanligi tehdidi altinda ulkesine donmek zorunda kalan Muhammed Ali han dondugunde 70 000 Muslumani da beraberinde Hokand a getirdi Muhammad Ali Han in bu hareketi Orta Asya Muslumanlari tarafindan memnuniyetle karsilandi Karsisinda Muhammad Ali Han in etkili dis politikasini goren Cin Kokand ile uzlasmak zorunda kaldi 1831 de kabul edilen Alti Sehir Antlasmasi nda Cin Kasgar Aksu Uch Turfan Yangishahr Yarkand ve Hotan Kokand Hanligi na vergi odemeyi kabul etti Kokand Hanligi aldigi vergiler karsiliginda Cin deki ayaklanmalari desteklemeyi reddederek Kasgar tahti rakiplerini Kokand topraklarinda kontrol altina aldi Hokand Hanligi nin bu yeteneginden Osmanli devletinin maddi ve manevi destegini kazanmak icin Istanbul a gonderdigi elciler sik sik bahsederdi Buhara ile iliskiler ve cokusBuhara Kokand Savaslari 1839 da Kokand in Buhara ya yakin bir kale insa etmesiyle basladi Savaslarda Buhara emiri ve Khojend i devraldi Kokand i buyuk miktarda harac odemeye zorladi ve Nasrullah i Bey olarak tanidi Madali Margilan a kacmayi basardi ancak sehir Nasrullah Han tarafindan ele gecirildi Daha sonra annesi ogullari ve kardesleri de dahil olmak uzere ailesinin geri kalaniyla birlikte Nasrullah tarafindan olduruldu Kokand in isgali uzun surmedi ve Buhari gucleri Margilan daki katliamdan iki ay sonra surgune gonderildi Kaynakca Bosworth C E Yeni Islami hanedanlar Kronolojik ve soykutuksel bir el kitabi N Y 1996 R 295 www britannica com Ingilizce 11 Mayis 2023 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2023 eurasia travel 16 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Kasim 2017 AbdulAziz Ziyo istagan kalblar uchun Muhammed Alixon www ziyouz com 7 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ekim 2017 a b OzME Birinchi jild Taskent 2000 yil Ziyaev Hamid Turkistan da Rus Hukumetine Karsi Mucadele XVIII XX yuzyillar Cav Aykhan Celikbay Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara 2007 s 25 Bartold W Kokand Islam Ansiklopedisi C 5 I Milli Egitim Basimavi Istanbul 1977 s 553 Kenensariev T Thya Kirgiz a nd Kokand Khanate Osh Devlet Universitesi Osh 2000 Kenensariev T Te Kyrgyz ve Kokand Khanate Osh Devlet Universitesi Osh 2000 sayfa 21 Howorth Hary H Mogollarin Tarihi Thi den 9 Yuzyila Kadar Bolum II Longmans Gran And Co Londra 1890 s 824 Hokand Hanligi Ve Ibret in Fergana Tarihi Berikan Yayinlari Ankara 2006 s 113 Konukcu Anvar Kokand Hanligi Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi C 18 Istanbul 1998 s 215 Howorth Hary H Mogollarin Tarihi 9 Yuzyildan 19 Yuzyila Bolum II Longmans Gren And Co Londra 1890 sf 824 1842 1923 Howorth Henry H Henry Hoyle Efendim 2013 Mogollarin Tarihi 9 Yuzyildan 19 Yuzyila New York Cosimo Classics ISBN 978 1605201344 OCLC 949359558