Necati Cumalı (13 Ocak 1921, Florina - 10 Ocak 2001, İstanbul), Türk yazar, şair.
Necati Cumalı | |
---|---|
Doğum | 13 Ocak 1921 Florina, Yunanistan |
Ölüm | 10 Ocak 2001 (79 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
Meslek | Yazar, şair |
Milliyet | Türk |
Vatandaşlık | Türkiye |
Eğitim | Atatürk Lisesi, İzmir Hukuk Fakültesi, Ankara |
Dönem | Cumhuriyet dönemi |
Şiir, roman, hikâye, deneme, tiyatro, günce gibi pek çok edebi türde eser vermiş çok yönlü bir yazardır. (Cumhuriyet devri Türk edebiyatının) tanınmış kişilerinden olan Cumalı, Yaşar Kemal'in ifadesiyle "Yaşlanmaz Şair Çocuk" olarak anılır.
Yaşamı
13 Ocak 1921 tarihinde Yunanistan sınırları içinde bulunan o dönemin Rumeli Vilayet-i Celilesine (Manastır'a) bağlı ve Cuma beyleriyle meşhur olan Cuma kazasında doğdu. Altı çocuklu ailenin en büyük evladı idi. Ailesi 1923 Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi kapsamında Türkiye'ye göç ederek İzmir'in Urla ilçesine yerleşti.
Ortaöğrenimini 1938’de İzmir Atatürk Lisesi'nde tamamladıktan sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. İlk şiiri, 1939'da Urla Halkevi Dergisi olan "Ocak"'ta "A. N. Acar" ismiyle yayımlandı. Sanatsal değere sahip ilk şiiri ise 1940'ta Varlık dergisinde "Netice" ismiyle yayımlandı.Orhan Veli, Oktay Rıfat, Cahit Sıtkı, Nurullah Ataç gibi önemli edebiyatçılarla tanıştı ve onların etkisiyle şiirine yön verdi. Çocukluğundan başlayarak hayatında yer alan olayları şiirlerinde konu edindi. Yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde (1941) tamamladı.
Ankara'da Toprak Mahsulleri Ofisi'nde (1941-1942) çalıştıktan sonra askerlik görevi nedeniyle Ezine'ye gitti. İlk kitabı "Kızılçullu Yolu" 1943'te yayımlandı. Askerlikten döndüğü 1945 yılında Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nde çalışmaya başladı. Askerliği sırasında yazdığı şiirleri aynı yıl “Harbe Gidenin Şarkıları” adıyla yayımladı. 1945'ten itibaren Ulus gazetesi sanat sayfası, Varlık, Ülkü, Ankara gibi dergilerde sürekli olarak şiirleri yayınlandı. Yayınlanan ilk hikâyesi, 1945 yılında Yücel dergisinin yayımladığı "Aysız Geceler" oldu. Ulus gazetesinde şiirlerin yanı sıra hikâye alanındaki ilk denemelerini yayımlamayı sürdürdü. Bir süre Ankara'da Cahit Sıtkı Tarancı ile aynı evi paylaştı. 1949 yılında sahnelenen "Boş Beşik" adlı oyunu ile dikkat çekti.
1949 yılında Ankara’daki görevinden ayrılarak İzmir’e gitti. 1957'ye kadar Urla ve İzmir'de avukatlık ve memurluk yaptı. “Güzel Aydınlık” (1951), “İmbatla Gelen” (1955), “Güneş Çizgisi” (1955) adlı şiir kitapları ve "Yalnız Kadın" adlı hikâye kitabı İzmir'de iken yayımlandı. 1955'ten sonra şiir, hikâye, roman çalışmalarını birlikte sürdürdü. Urla ve çevresine ait gözlemleri, avukatlık yıllarında karşılaştığı olaylar ve baktığı davalardan edindiği izlenimlere eserlerine şekil verdi. Özellikle Ege yöresindeki kasaba ve kırsal kesim insanlarının sorunlarının işledi. İlk hikâye kitabı “Yalnız Kadın”, 1955'te yayımlandı. 1956'da İzmir'de "Ara Tiyatro"'yu kurdu ve yöneticiliğini üstlendi. 1957'de “Değişik Gözle” kitabıyla Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazandı. O yıl avukatlığı bırakarak kendi imkanları ile Paris'e gitti.
1957-1959 yıllarında Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği'nde çalıştı. Paris yılları "Aşk Duvarı" ve "Zorla İspanyol" gibi bazı oyunlarına ve kimi hikâyelerine kaynaklık etti. 1959'da "hayatını edebiyat adamı olarak kazanma" kararıyla yurda döndü; İstanbul'a yerleşti. 1959 - 1963 yıllarında İstanbul Radyosu'nda redaktörlük yaptı. İlk romanı "Tütün Zamanı", 1959'da tefrika edildi. Avukatlık yıllarında edindiği gözlemlerine dayanan Susuz Yaz öyküsünü 1960 yılında yazdı. Üç perdelik bir oyun olarak tiyatroya da uyarladığı öykü, Metin Erksan tarafından filme çekilmiş (1963) ve 14. Uluslararası Berlin Film Festivali‘nde Altın Ayı’yı kazanarak (1964) Türk sinemasında çığır açmıştır.
1960 yılında hariciyeci Berin Teksoy ile evlenen sanatçı, 1963'ten sonra yaşamını roman ve oyun yazarlığı ile sürdürdü. Eşinin işi nedeniyle 1963-1965'te Tel Aviv ve Paris'te bulundu. Necati Cumalı'nın yazdığı bazı yazılar nedeniyle 1966'da eşi Berin Hanım görevinden alınınca İstanbul'a yerleştiler. 1967'den itibaren Makedonya, ABD, Sovyetler Birliği, Bulgaristan, İran, Yunanistan, Almanya, Çekoslovakya, Finlandiya'ya yurt dışı geziler yaptı. Bu geziler eserlerinin oluşmasında etkili oldu.
“Makedonya 1900” ile 1970 yılında ikinci kez Sait Faik Hikâye Armağanı'nı, “Yağmurlu Deniz” adlı kitabıyla (Türk Dil Kurumu 1969 Şiir Ödülü)'nü, “Dün Neredeydiniz” adlı oyunuyla Kültür Bakanlığı 1981 Tiyatro Ödülü'nü, “Tufandan Önce” kitabıyla 1984 Yeditepe Şiir Armağanı’nı, “Viran Dağlar” romanı ile 1995 Orhan Kemal Roman Armağanı, Yunus Nadi Roman Ödülü ve Ömer Asım Aksoy Ödülü'nü kazandı. Türk tiyatrosuna katkılarından dolayı kendisine 2000 yılında Tiyatro Yazarlar Derneği tarafından “Onur Ödülü” verildi.
10 Ocak 2001 tarihinde yakalandığı karaciğer kanserinden kurtulamayarak İstanbul'da hayata veda etti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Ölümünden sonra 2001 yılı “Şiir Büyük Ödülü”’ne değer bulundu ve ödülü eşi Berin Cumalı'ya sunuldu. Urla'da çocukluğunu geçirdiği ve "Anı ve Kültür Evi" olarak ziyarete açılmış;
İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde Vişnezade Şairler Parkı'na heykeli dikilmiştir. Urla'da her yıl 10 Ocak'ta anılmaktadır.
Eserleri
Öykü
Roman
Oyun
| Şiir
Hatıra
Senaryo
Deneme
İnceleme
|
Ödülleri
- 1957: Sait Faik Hikâye Armağanı (Değişik Gözle adlı kitabıyla)
- 1969: Türk Dili Kurumu Şiir Ödülü (Yağmurlu Deniz adlı kitabıyla)
- 1970: Sait Faik Hikâye Armağanı (Makedonya 1900 adlı kitabıyla)
- 1984: Yeditepe Şiir Ödülü (Bütün Şiirleri I ile)
- 1995: Yunus Nadi Ödülü (Viran Dağlar romanı ile)
- 1995: Orhan Kemal Ödülü (Viran Dağlar romanı ile)
- 1995: 1. Dil Derneği Ömer Asım Aksoy Ödülü (Viran Dağlar romanı ile)
- 2000: Tiyatro Yazarlar Derneği Onur Ödülü (Türk tiyatrosuna katkılarından dolayı)
- 2001: P.E.N Yazarlar Derneği Şiir Büyük Ödülü
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i Kocabiyik, Deniz. . tez.yok.gov.tr. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
- ^ Temel, Tamer. . tez.yok.gov.tr. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
- ^ Uzunkaya, Uğur. . sakaryaedebiyat.com. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
- ^ . eksisinema.com/. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
- ^ . 17 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ Hizlan, Dogan. "Doğan Hızlan: Necati Cumalı, Urla'ya döndü". www.hurriyet.com.tr/. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
- ^ . arsiv.ntv.com.tr. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Necati Cumalı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Necati Cumali 13 Ocak 1921 Florina 10 Ocak 2001 Istanbul Turk yazar sair Necati CumaliDogum13 Ocak 1921 1921 01 13 Florina YunanistanOlum10 Ocak 2001 79 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriZincirlikuyu Mezarligi IstanbulMeslekYazar sairMilliyetTurkVatandaslikTurkiyeEgitimAtaturk Lisesi Izmir Hukuk Fakultesi AnkaraDonemCumhuriyet donemi Siir roman hikaye deneme tiyatro gunce gibi pek cok edebi turde eser vermis cok yonlu bir yazardir Cumhuriyet devri Turk edebiyatinin taninmis kisilerinden olan Cumali Yasar Kemal in ifadesiyle Yaslanmaz Sair Cocuk olarak anilir YasamiGurdal Duyar eliyle Necati Cumali 13 Ocak 1921 tarihinde Yunanistan sinirlari icinde bulunan o donemin Rumeli Vilayet i Celilesine Manastir a bagli ve Cuma beyleriyle meshur olan Cuma kazasinda dogdu Alti cocuklu ailenin en buyuk evladi idi Ailesi 1923 Turkiye Yunanistan Nufus Mubadelesi kapsaminda Turkiye ye goc ederek Izmir in Urla ilcesine yerlesti Ortaogrenimini 1938 de Izmir Ataturk Lisesi nde tamamladiktan sonra Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi ne girdi Ilk siiri 1939 da Urla Halkevi Dergisi olan Ocak ta A N Acar ismiyle yayimlandi Sanatsal degere sahip ilk siiri ise 1940 ta Varlik dergisinde Netice ismiyle yayimlandi Orhan Veli Oktay Rifat Cahit Sitki Nurullah Atac gibi onemli edebiyatcilarla tanisti ve onlarin etkisiyle siirine yon verdi Cocuklugundan baslayarak hayatinda yer alan olaylari siirlerinde konu edindi Yuksek ogrenimini Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi nde 1941 tamamladi Ankara da Toprak Mahsulleri Ofisi nde 1941 1942 calistiktan sonra askerlik gorevi nedeniyle Ezine ye gitti Ilk kitabi Kizilcullu Yolu 1943 te yayimlandi Askerlikten dondugu 1945 yilinda Guzel Sanatlar Genel Mudurlugu nde calismaya basladi Askerligi sirasinda yazdigi siirleri ayni yil Harbe Gidenin Sarkilari adiyla yayimladi 1945 ten itibaren Ulus gazetesi sanat sayfasi Varlik Ulku Ankara gibi dergilerde surekli olarak siirleri yayinlandi Yayinlanan ilk hikayesi 1945 yilinda Yucel dergisinin yayimladigi Aysiz Geceler oldu Ulus gazetesinde siirlerin yani sira hikaye alanindaki ilk denemelerini yayimlamayi surdurdu Bir sure Ankara da Cahit Sitki Taranci ile ayni evi paylasti 1949 yilinda sahnelenen Bos Besik adli oyunu ile dikkat cekti 1949 yilinda Ankara daki gorevinden ayrilarak Izmir e gitti 1957 ye kadar Urla ve Izmir de avukatlik ve memurluk yapti Guzel Aydinlik 1951 Imbatla Gelen 1955 Gunes Cizgisi 1955 adli siir kitaplari ve Yalniz Kadin adli hikaye kitabi Izmir de iken yayimlandi 1955 ten sonra siir hikaye roman calismalarini birlikte surdurdu Urla ve cevresine ait gozlemleri avukatlik yillarinda karsilastigi olaylar ve baktigi davalardan edindigi izlenimlere eserlerine sekil verdi Ozellikle Ege yoresindeki kasaba ve kirsal kesim insanlarinin sorunlarinin isledi Ilk hikaye kitabi Yalniz Kadin 1955 te yayimlandi 1956 da Izmir de Ara Tiyatro yu kurdu ve yoneticiligini ustlendi 1957 de Degisik Gozle kitabiyla Sait Faik Hikaye Armagani ni kazandi O yil avukatligi birakarak kendi imkanlari ile Paris e gitti Necati Cumali Ani Evi Urla 1957 1959 yillarinda Turkiye nin Paris Buyukelciligi Basin Ataseligi nde calisti Paris yillari Ask Duvari ve Zorla Ispanyol gibi bazi oyunlarina ve kimi hikayelerine kaynaklik etti 1959 da hayatini edebiyat adami olarak kazanma karariyla yurda dondu Istanbul a yerlesti 1959 1963 yillarinda Istanbul Radyosu nda redaktorluk yapti Ilk romani Tutun Zamani 1959 da tefrika edildi Avukatlik yillarinda edindigi gozlemlerine dayanan Susuz Yaz oykusunu 1960 yilinda yazdi Uc perdelik bir oyun olarak tiyatroya da uyarladigi oyku Metin Erksan tarafindan filme cekilmis 1963 ve 14 Uluslararasi Berlin Film Festivali nde Altin Ayi yi kazanarak 1964 Turk sinemasinda cigir acmistir 1960 yilinda hariciyeci Berin Teksoy ile evlenen sanatci 1963 ten sonra yasamini roman ve oyun yazarligi ile surdurdu Esinin isi nedeniyle 1963 1965 te Tel Aviv ve Paris te bulundu Necati Cumali nin yazdigi bazi yazilar nedeniyle 1966 da esi Berin Hanim gorevinden alininca Istanbul a yerlestiler 1967 den itibaren Makedonya ABD Sovyetler Birligi Bulgaristan Iran Yunanistan Almanya Cekoslovakya Finlandiya ya yurt disi geziler yapti Bu geziler eserlerinin olusmasinda etkili oldu Makedonya 1900 ile 1970 yilinda ikinci kez Sait Faik Hikaye Armagani ni Yagmurlu Deniz adli kitabiyla Turk Dil Kurumu 1969 Siir Odulu nu Dun Neredeydiniz adli oyunuyla Kultur Bakanligi 1981 Tiyatro Odulu nu Tufandan Once kitabiyla 1984 Yeditepe Siir Armagani ni Viran Daglar romani ile 1995 Orhan Kemal Roman Armagani Yunus Nadi Roman Odulu ve Omer Asim Aksoy Odulu nu kazandi Turk tiyatrosuna katkilarindan dolayi kendisine 2000 yilinda Tiyatro Yazarlar Dernegi tarafindan Onur Odulu verildi 10 Ocak 2001 tarihinde yakalandigi karaciger kanserinden kurtulamayarak Istanbul da hayata veda etti Cenazesi Zincirlikuyu Mezarligi na defnedildi Olumunden sonra 2001 yili Siir Buyuk Odulu ne deger bulundu ve odulu esi Berin Cumali ya sunuldu Urla da cocuklugunu gecirdigi ve Ani ve Kultur Evi olarak ziyarete acilmis Istanbul un Besiktas ilcesinde Visnezade Sairler Parki na heykeli dikilmistir Urla da her yil 10 Ocak ta anilmaktadir EserleriOyku 1954 Yalniz Kadin 1956 Degisik Gozle 1962 Susuz Yaz 1969 Ay Buyurken Uyuyamam 1976 Makedonya 1900 1978 de Dila Hanim adiyla yeniden yayimlandi Filme alindi 1976 Kente Inen Kaplanlar 1979 Revizyonist 1979 Yakup un Koyunlari 1991 Ayli Bicak Uzun Bir Gece adiyla ikinci basim 1991 Roman 1959 Tutun Zamani roman 1971 de Zelis adiyla yeniden basildi 1973 Yagmurlar ve Topraklar 1974 Aci Tutun 1975 Ask da Gezer 1990 Uc Minik Sercem 1994 Viran DaglarOyun 1949 Bos Besik 1959 Mine 1962 Nalinlar 1963 Derya Gulu xxxx Yarali Geyik 1969 Oyunlar 1 Bos Besik Ezik Otlar Vur Emri 1969 Oyunlar 1 Susuz Yaz Tehlikeli Guvercin Yeni Cikan Sarkilar Ya da Juliette 1969 Oyunlar 3 Nalinlar Masalar Kaynana Cigeri 1969 Oyunlar 4 Derya Gulu Ask Duvari Zorla Ispanyol 1973 Oyunlar 5 Gomu Bakani Bekliyoruz Kristof Kolomb un Yumurtasi 1977 Oyunlar 6 Mine Yuruyen Geceyi Dinle Is Karar Vermekte 1981 Yarali Geyik 1983 Dun Neredeydiniz 1990 Vatan Diye Diye 1992 Devetabani Siir Ay Gunes Asklar ve Yalnizliklar Toplu Siirleri I Basaklar Gebe Bozkirda Bir Atli Butun Siirleri Ceylan Agidi Denizin Yukselisi Gunes Cizgisi Guzel Aydinlik Harbe Gidenin Sarkilari Imbatla Gelen Kismeti Kapali Genclik Toplu Siirleri II Kizilcullu Yolu Mayis Ayi Notlari Yarasin Beyler Yagmurlu Deniz Yaz GectiHatira 1978 Yesil Bir At SirtindaSenaryo 1990 Bagimsizlik ya da OlumDeneme 1971 Nicin Ask 1976 Senin Icin Ey Demokrasi 1982 Etiler Mektubu 1989 Nicin Af 1998 Siddet Ruhu 1995 Ulus Olmak Ataturk Denemeleri Inceleme 1956 Muzaffer Tayyip Uslu Siirleri Yazilari ve Kendisi icin Yazilanlar 1986 Guillaume Apollinaire Yasamii Sanati ve SiirleriOdulleri1957 Sait Faik Hikaye Armagani Degisik Gozle adli kitabiyla 1969 Turk Dili Kurumu Siir Odulu Yagmurlu Deniz adli kitabiyla 1970 Sait Faik Hikaye Armagani Makedonya 1900 adli kitabiyla 1984 Yeditepe Siir Odulu Butun Siirleri I ile 1995 Yunus Nadi Odulu Viran Daglar romani ile 1995 Orhan Kemal Odulu Viran Daglar romani ile 1995 1 Dil Dernegi Omer Asim Aksoy Odulu Viran Daglar romani ile 2000 Tiyatro Yazarlar Dernegi Onur Odulu Turk tiyatrosuna katkilarindan dolayi 2001 P E N Yazarlar Dernegi Siir Buyuk OduluAyrica bakinizMEB 100 Turk EdebiyatcisiKaynakca a b c d e f g h i Kocabiyik Deniz tez yok gov tr 27 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2016 Temel Tamer tez yok gov tr 27 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2016 Uzunkaya Ugur sakaryaedebiyat com 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2016 eksisinema com 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2016 17 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Hizlan Dogan Dogan Hizlan Necati Cumali Urla ya dondu www hurriyet com tr 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2016 arsiv ntv com tr 27 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2016 Dis baglantilarIMDb de Necati Cumali