Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nijerya İç Savaşı, diğer adıyla Biafra Savaşı, 6 Temmuz 1967-13 Ocak 1970 tarihleri arasında süren savaş. Nijerya'nın güneydoğu illerinin Biafra Cumhuriyeti adı altında ülkede ayrılmak istemesi sebebiyle çıkmıştır.
| Nijerya İç Savaşı (Biafra Savaşı) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Haziran 1967'de bağımsızlığını ilan eden Biafra Cumhuriyeti | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
 Birleşik Krallık ABD Sovyetler Birliği Fransa Çin Sudan Çad Nijer Suriye Suudi Arabistan Cezayir Bulgaristan | Destekleyenler: Fransa İsrail Portekiz Çekoslovakya Güney Afrika Tanzanya Gabon Fildişi Sahili Zambiya  Rodezya  İspanya Haiti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Olusegun Obasanjo × (ölü) |  Alexander Madiebo Maj. Chudi Alaoma (ölü)  | ||||||
| Güçler | |||||||
| 120,000 (1970) | 30,000 (1970) | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 25,000 - 50,000 Askeri kayıp [] | 10,000 - 25,000 Askeri kayıp [] | ||||||
Sınır Tanımayan Doktorlar (Fransızca: Médecins Sans Frontières) örgütü, savaşın ardından 1971 yılında savaş sırasında kuşatılmış Biafra'da çalışmış Bernard Kouchner liderliğindeki Fransız doktorlar tarafından kurulmuştur.
Savaşın nedenleri
Savaş, Nijerya'nın farklı grupları arasındaki ciddi ekonomik, etnik ve dinsel gerginliklerden doğmuştur.[] Diğer birçok Afrika ülkesi gibi Nijerya da Avrupalı güçler tarafından yapay olarak bir araya getirilmişti. 1960'ta İngiltere'den bağımsızlığını kazanan Nijerya'da 300'e yakın farklı etnik grup ve kabile bulunmaktadır.[]
Nijerya'yı oluşturan etnik grupların en büyüğü, kuzeyde yer alan çoğunluğu müslüman Hausa halkıdır. Bu grubu güneybatıda yerleşmiş yarı Hristiyan, yarı müslüman Yoruba halkı ve çoğunluğu Hristiyan Igbo halkı takip eder. Bağımsızlığın kazanıldığı dönemde Hausa ve Igbo siyasi partileri arasında kurulan muhafazakâr koalisyon Nijerya'yı 1960-1966 yılları arasında yönetmiştir.[] Bu koalisyon Yoruba partilerini içermemişti. Koalisyondan en kârlı çıkan taraf ise Igbolardı, yeni kurulmuş ülkedeki en iyi iş kolları ve iş pozisyonlarını ele geçirmişlerdi.
Batılı Yorubalar merkez solda yer alan reformcu parti Hareket Grubu'nu (İngilizce:Action Group) destekliyordu. Bu parti kuzeyli muhafazakâr müslüman blokça hoş karşılanmamaktaydı. Batıda muhafazakâr Yorubalarca yapılan bir "saray darbesi", Yorubaların muhafazakâr çizgide ikinci bir siyasi parti kurmasına sebep oldu. NNDP isimli bu parti kuzeyli Hausalarla bir koalisyon kurmaya hazırdı. Yeni oluşacak politik durum, Igbo hakimiyeti altındaki doğunun gücünü tehdit etmekte ve Igbo seçkinlerini bağımsızlık sonrası kazançlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya bırakmaktaydı.
1965 seçimlerinde; kuzeyliler ve muhafazakâr batılılarca desteklenen Nijerya Ulusal Müslümanlar Birliği (Nigerian National Alliance of the Muslim) ile doğulular ve ilerici batılılar tarafından desteklenen Birleşik İlerici Hristiyan Birliği (United Progressive Grand Alliance of the Christian) arasında mücadele yaşandı.[] etrafında kurulmuş kuzeyli ve batılıların birliği, geniş çaplı seçim hileleri olduğu iddiaları altında ezici bir zafer kazandı.
Askeri darbe
Seçime hile karıştırıldığı iddiaları, çoğu binbaşı ve yüzbaşı rütbelerinde olan Igbo subayları tarafından 15 Ocak 1966'da düzenlenen darbenin en önemli sebeplerindendi. Bu darbe bir Igbo ve Nijerya Ordusu'nun başı olan General 'nin başkan olarak kontrolü eline almasına ve Nijerya'nın ilk askeri yöneticisi olmasına yol açtı. Darbenin kendisi ise Ironsi'nin orduyu komploculara karşı yönlendirmesi sebebiyle başarısız oldu. Ironsi daha sonra askeri yönetimi yürürlüğe soktu, buna gerekçe olarak ise demokratik kurumların başarısız olduğunu ve bu kurumları savunduğu dönemde demokrasiye geri dönmeden önce bu kurumların düzenlenmesi ve tem izlenmesi gerektiğini söyledi. Darbe başarısız olmasına rağmen, biri hariç beş darbecinin hepsinin İgbo olması ve bir İgbo olan İronsi'nin Yoruba ve Hausa'lar yerine İgbo'ları terfi ettirmesi sebebiyle en çok İgbo halkı için yararlı olduğu düşünülür. 29 Temmuz 1966'da Kuzeyliler bir karşı-darbe düzenlediler. Bu darbe yarbay tarafından yönetiliyordu. Bu darbe ile Yarbay yönetime geçti. Darbe ve karşı-darbe etnik gerilimleri tırmandırdı ve Eylül 1966'da Müslüman kuzeyde yaşayan Hristiyan İgbo'ların kitleler hâlinde katledilmesine sebep oldu.
Nijer nehri deltasında, ülkenin güneydoğu ile güney bölgelerinde yer alan dar nehirler ve bataklıklarla kaplı alanda yüksek miktarda petrol bulunuğunun anlaşılması ile güneydoğu bölgelerinde bu petrol bölgesini kontrol altına alıp kendine yeterli ve daha zengin hale gelme fikri yükselişe geçti. Ancak doğuluların güçünün ellerinden alınması, birçok kişinin kuzey ve batıdakilerin petrol gelirlerini kendi bölgeleri için kullanacağı düşüncesine itti. Petrolün keşfinden önce Nijerya'nın zenginliğini sağlayan güneyde üretilen tarım ürünleri ve kuzeydeki mineral madenciliğiydi. Kuzey, 1965'e dek düşük seviyede de olsa Nijerya'dan ayrılma ve kendi gelirini bölge halkına sunmayı talep ediyordu. Bu talepler, güneydoğuda bulunan petrolün Nijerya'nın ana gelir kaynağı olacağının fark edilmesiyle dinmiş gibi göründü. Bu durum, İgbo'ların kuzeylilerin petrol ile kendi bölgelerine gelir sağlayacağı korkualrını pekiştirdi.
Ayrılma
30 Mayıs 1967'de İgbo hakimiyetindeki güneydoğunun askeri valisi Albay , kuzeylilerin katliamları ve seçim hilelerini belirterek güney parlamentosunun, Nijerya'nın güneydoğu kesiminin Biafra Cumhuriyeti adı altında ülkeden ayrılarak bağımsızlığını ilan ettiğini duyurdu. Avrupa ve dünyada büyük sempati görmesine rağmen, Biafra Cumhuriyeti sadece dört ülke tarafından tanındı.[]
Aburi, Gana'daki Aburi Girişimi de dahil olmak üzere yapılan birçok barış girişimi sonuçsuz kaldı ve sıcak savaş gelişti. Ojukwu, Aburi Girişimi'nde federasyon yerine Nijerya'ya bağlı konfederasyon oluşturma üzerine anlaşma sağlamayı başardı, ancak daha sonra danışmanları bu anlaşmanın Gowon tarafından feshedildiğini bildirdiler. Bu durum Gowon ve Askeri Yönetim'in anlaşmalarına uymamaları olarak kabul edildi. Bu sırada danışmanları, Gowon'un Aburi'nin taleplerine politik olarak uygun son noktaya dek cevap verdiğini ve Aburi'nin fikirlerine uygun hareket ettiğinin farkındaydılar.
İç savaş
Nijerya hükûmeti,ayrılıkçı bölgeyi geri almak için askerî harekât başlattı. Savaş, 6 Temmuz 1967'de Nijerya Federal askerlerinin iki kolon hâlinde Biafra'ya doğru ilerlemesiyle başladı. Sağ kolon Nsukka kasabasına doğru ilerleyerek 14 Temmuz'da kasabayı ele geçirdi. Bu sırada sol kolon 12 Temmuz'da Garkem'i ele geçirmişti. Biafralılar ise 9 Temmuz'da kendi karşı hücumlarını başlatarak batıya ilerlemiş, Nijer nehrini geçerek Ortabatı Nijerya eyaletine ulaşmışlardı. Buradan sonra Biafra kuvvetleri Benin City'den geçerek 21 Ağustos'ta eyalet sınırında, başkent Lagos'a sadece 215 km mesafede yer alan Ore'ye ulaşmışlardı. 22 Eylül'de Nijerya kuvvetlerinin Benin City'yi geri almasına rağmen, Biafralılar ana hedefleri olan en fazla sayıda Nijerya Federal askerini bölgeye bağlı tutmayı başarmışlardı. Bu bölgedeki çatışmalarda Biafralıları geri püskürtmek ve toprakları geri almak için Nijerya 2. Piyade Bölüğü'nden dört tabur çatışmıştır. Bu taburlar üç kez geri püskürtülmüş, Ekim ayında Nijer Nehri'ni geçmeye çalışırken de binlerce asker kaybetmişlerdir.
Nijerya kuvvetlerinin yeniden organize olmasının zaman almasına rağmen, Biafra kuvvetlerinin tekrar saldırmaya olan gönülsüzlüğü savaşın kaderini değiştirmiştir. Saldırıya geçmeyen; deniz, kara ve hava ablukası altında olan Biafra avantajını kaybetmiş, bu dönemde güç dengesi Nijeryalıların lehine değişmiştir.
İsveçli ekzantrik Kont ; savaş sırasında çeşitli uçuşları yönetmiştir. Rosen'in Biafra Hava Kuvvetleri beş uçağa sahipti, üç İsveçli ve iki Biafralıdan oluşmaktaydı.
Nijeryalılar, bir süre boyunca Biafra'yı kuşatarak savaşı yavaşlatmışlardır. Nijeryalılar Binbaşı yönetimindeki amfibik çıkartma harekâtı sonucu Nijer Deltası'nda yer alan Bonny, Okrika ve Port Harcourt 26 Temmuz'da ele geçirdiler. Ardından 18 Ekim'de Nijerya 3. Deniz Piyade Komando Bölüğü Calabar limanını ele geçirdi. Kuzeyde Biafra kuvvetleri ana bölgeleri olan İgbo bölgesine geri püskürtülmüş, Biafra'nın başkenti Enugu şehri 4 Ekim'de Nijerya 1. Piyade Bölüğü'ne bağlı kuvvetlerce ele geçirilmişti. Biafralılar temel İgbo bölgelerinde direnmeye devam etmişlerdi, ancak burada sonunda Nijerya kuvetleri tarafından kuşatıldılar.
Bibliografi
- Shadows : Airlift and Airwar in Biafra and Nigeria 1967-1970, by Michael I. Draper ()
- On Wings of War: My Life as a Pilot Adventurer, by
- Warfare of the 20th Century, by Christopher Chant; Chartwell Books, 1988.
- The Nigerian Revolution and the Biafran War, by Alexander A. Madiebo; Fourth Dimension Publishers, 1980.
- Ejibunu, Hassan Tai: - Research Papers: Issue 07/07, Stadtschlaining 2007
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2015.
- ^ . 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015.
- ^ Biafra Revisited, 2006. Page 5.
- ^ Nigeria Since Independence: The First Twenty-five Years : International Relations, 1980. Page 204
- ^ . 12 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015.
- ^ Genocide and the Europeans, 2010. Page 71.
- ^ Malcolm MacDonald: Bringing an End to Empire, 1995. Page 416.
- ^ Ethnic Politics in Kenya and Nigeria, 2001. Page 54.
- ^ Africa 1960–1970: Chronicle and Analysis, 2009. Page 423
- ^ There's A Riot Going On: Revolutionaries, Rock Stars, and the Rise and Fall of '60s Counter-Culture, 2007. Page 213.
- ^ The USSR in Third World Conflicts: Soviet Arms and Diplomacy in Local Wars 1945-1980, 1986. Page 91
- ^ Lisa Sachs (1989). (İngilizce). 21 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007.
- ^ Bu durum, bir İgbo olan Ironsi'nin diğer İgbo subaylar tarafından yapılan darbeye doğrudan bağlı olmamasındandır. Ayrıca ordunun çoğunlukla Kuzeyli erler ve subay İgbo'lardan oluşması, bu sebeple rütbe arttırımlarının çok sayıdaki İgbo subayı arasından olması genelde göz ardı edilir.
- ^ Gowon bir uzlaşma adayıydı. Bir azınlık kabilesinden gelen Gowon Hristiyan ve Kuzeyli'ydi, ayrıca ordu içinde iyi bir üne sahipti.
- ^ Ntieyong U. Akpan, The Struggle for Secession, 1966-1970: A Personal Account of the Nigerian Civil War.
Dış bağlantılar
- Nijerya İç Savaşı haritası24 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nijerya İç Savaşı (Biafra), 1967-19702 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Nigerian Civil War: Causes, Strategies, And Lessons Learnt17 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nicknames, Slogans, Local and Operational Names Associated with the Nigerian Civil War22 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Quick Kill in Slow Motion: The Nigerian Civil War16 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A view of blunders in the Nigerian strategy28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Nigerian Civil War: Causes, Strategies, And Lessons Learnt2 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nijerya Ic Savasi diger adiyla Biafra Savasi 6 Temmuz 1967 13 Ocak 1970 tarihleri arasinda suren savas Nijerya nin guneydogu illerinin Biafra Cumhuriyeti adi altinda ulkede ayrilmak istemesi sebebiyle cikmistir Nijerya Ic Savasi Biafra Savasi Haziran 1967 de bagimsizligini ilan eden Biafra CumhuriyetiTarih6 Temmuz 1967 15 Ocak 1970BolgeGuneydogu NijeryaSonucNijerya Zaferi Biafra tekrar Nijerya ya katildiTaraflarNijerya Misir hava destegi Destekleyenler Birlesik Krallik ABD Sovyetler Birligi Fransa Cin Sudan Cad Nijer Suriye Suudi Arabistan Cezayir BulgaristanBiafra Destekleyenler Fransa Israil Portekiz Cekoslovakya Guney Afrika Tanzanya Gabon Fildisi Sahili Zambiya Rodezya Ispanya HaitiKomutanlar ve liderlerOlusegun Obasanjo olu Alexander Madiebo Maj Chudi Alaoma olu Gucler120 000 1970 30 000 1970 Kayiplar25 000 50 000 Askeri kayip kaynak belirtilmeli 10 000 25 000 Askeri kayip kaynak belirtilmeli Nijerya haritasi Sinir Tanimayan Doktorlar Fransizca Medecins Sans Frontieres orgutu savasin ardindan 1971 yilinda savas sirasinda kusatilmis Biafra da calismis Bernard Kouchner liderligindeki Fransiz doktorlar tarafindan kurulmustur Savasin nedenleriSavas Nijerya nin farkli gruplari arasindaki ciddi ekonomik etnik ve dinsel gerginliklerden dogmustur kaynak belirtilmeli Diger bircok Afrika ulkesi gibi Nijerya da Avrupali gucler tarafindan yapay olarak bir araya getirilmisti 1960 ta Ingiltere den bagimsizligini kazanan Nijerya da 300 e yakin farkli etnik grup ve kabile bulunmaktadir kaynak belirtilmeli Nijerya yi olusturan etnik gruplarin en buyugu kuzeyde yer alan cogunlugu musluman Hausa halkidir Bu grubu guneybatida yerlesmis yari Hristiyan yari musluman Yoruba halki ve cogunlugu Hristiyan Igbo halki takip eder Bagimsizligin kazanildigi donemde Hausa ve Igbo siyasi partileri arasinda kurulan muhafazakar koalisyon Nijerya yi 1960 1966 yillari arasinda yonetmistir kaynak belirtilmeli Bu koalisyon Yoruba partilerini icermemisti Koalisyondan en karli cikan taraf ise Igbolardi yeni kurulmus ulkedeki en iyi is kollari ve is pozisyonlarini ele gecirmislerdi Batili Yorubalar merkez solda yer alan reformcu parti Hareket Grubu nu Ingilizce Action Group destekliyordu Bu parti kuzeyli muhafazakar musluman blokca hos karsilanmamaktaydi Batida muhafazakar Yorubalarca yapilan bir saray darbesi Yorubalarin muhafazakar cizgide ikinci bir siyasi parti kurmasina sebep oldu NNDP isimli bu parti kuzeyli Hausalarla bir koalisyon kurmaya hazirdi Yeni olusacak politik durum Igbo hakimiyeti altindaki dogunun gucunu tehdit etmekte ve Igbo seckinlerini bagimsizlik sonrasi kazanclarini kaybetme riskiyle karsi karsiya birakmaktaydi 1965 secimlerinde kuzeyliler ve muhafazakar batililarca desteklenen Nijerya Ulusal Muslumanlar Birligi Nigerian National Alliance of the Muslim ile dogulular ve ilerici batililar tarafindan desteklenen Birlesik Ilerici Hristiyan Birligi United Progressive Grand Alliance of the Christian arasinda mucadele yasandi kaynak belirtilmeli etrafinda kurulmus kuzeyli ve batililarin birligi genis capli secim hileleri oldugu iddialari altinda ezici bir zafer kazandi Askeri darbeSecime hile karistirildigi iddialari cogu binbasi ve yuzbasi rutbelerinde olan Igbo subaylari tarafindan 15 Ocak 1966 da duzenlenen darbenin en onemli sebeplerindendi Bu darbe bir Igbo ve Nijerya Ordusu nun basi olan General nin baskan olarak kontrolu eline almasina ve Nijerya nin ilk askeri yoneticisi olmasina yol acti Darbenin kendisi ise Ironsi nin orduyu komploculara karsi yonlendirmesi sebebiyle basarisiz oldu Ironsi daha sonra askeri yonetimi yururluge soktu buna gerekce olarak ise demokratik kurumlarin basarisiz oldugunu ve bu kurumlari savundugu donemde demokrasiye geri donmeden once bu kurumlarin duzenlenmesi ve tem izlenmesi gerektigini soyledi Darbe basarisiz olmasina ragmen biri haric bes darbecinin hepsinin Igbo olmasi ve bir Igbo olan Ironsi nin Yoruba ve Hausa lar yerine Igbo lari terfi ettirmesi sebebiyle en cok Igbo halki icin yararli oldugu dusunulur 29 Temmuz 1966 da Kuzeyliler bir karsi darbe duzenlediler Bu darbe yarbay tarafindan yonetiliyordu Bu darbe ile Yarbay yonetime gecti Darbe ve karsi darbe etnik gerilimleri tirmandirdi ve Eylul 1966 da Musluman kuzeyde yasayan Hristiyan Igbo larin kitleler halinde katledilmesine sebep oldu Nijer nehri deltasinda ulkenin guneydogu ile guney bolgelerinde yer alan dar nehirler ve batakliklarla kapli alanda yuksek miktarda petrol bulunugunun anlasilmasi ile guneydogu bolgelerinde bu petrol bolgesini kontrol altina alip kendine yeterli ve daha zengin hale gelme fikri yukselise gecti Ancak dogulularin gucunun ellerinden alinmasi bircok kisinin kuzey ve batidakilerin petrol gelirlerini kendi bolgeleri icin kullanacagi dusuncesine itti Petrolun kesfinden once Nijerya nin zenginligini saglayan guneyde uretilen tarim urunleri ve kuzeydeki mineral madenciligiydi Kuzey 1965 e dek dusuk seviyede de olsa Nijerya dan ayrilma ve kendi gelirini bolge halkina sunmayi talep ediyordu Bu talepler guneydoguda bulunan petrolun Nijerya nin ana gelir kaynagi olacaginin fark edilmesiyle dinmis gibi gorundu Bu durum Igbo larin kuzeylilerin petrol ile kendi bolgelerine gelir saglayacagi korkualrini pekistirdi Ayrilma30 Mayis 1967 de Igbo hakimiyetindeki guneydogunun askeri valisi Albay kuzeylilerin katliamlari ve secim hilelerini belirterek guney parlamentosunun Nijerya nin guneydogu kesiminin Biafra Cumhuriyeti adi altinda ulkeden ayrilarak bagimsizligini ilan ettigini duyurdu Avrupa ve dunyada buyuk sempati gormesine ragmen Biafra Cumhuriyeti sadece dort ulke tarafindan tanindi kaynak belirtilmeli Aburi Gana daki Aburi Girisimi de dahil olmak uzere yapilan bircok baris girisimi sonucsuz kaldi ve sicak savas gelisti Ojukwu Aburi Girisimi nde federasyon yerine Nijerya ya bagli konfederasyon olusturma uzerine anlasma saglamayi basardi ancak daha sonra danismanlari bu anlasmanin Gowon tarafindan feshedildigini bildirdiler Bu durum Gowon ve Askeri Yonetim in anlasmalarina uymamalari olarak kabul edildi Bu sirada danismanlari Gowon un Aburi nin taleplerine politik olarak uygun son noktaya dek cevap verdigini ve Aburi nin fikirlerine uygun hareket ettiginin farkindaydilar Ic savasNijerya hukumeti ayrilikci bolgeyi geri almak icin askeri harekat baslatti Savas 6 Temmuz 1967 de Nijerya Federal askerlerinin iki kolon halinde Biafra ya dogru ilerlemesiyle basladi Sag kolon Nsukka kasabasina dogru ilerleyerek 14 Temmuz da kasabayi ele gecirdi Bu sirada sol kolon 12 Temmuz da Garkem i ele gecirmisti Biafralilar ise 9 Temmuz da kendi karsi hucumlarini baslatarak batiya ilerlemis Nijer nehrini gecerek Ortabati Nijerya eyaletine ulasmislardi Buradan sonra Biafra kuvvetleri Benin City den gecerek 21 Agustos ta eyalet sinirinda baskent Lagos a sadece 215 km mesafede yer alan Ore ye ulasmislardi 22 Eylul de Nijerya kuvvetlerinin Benin City yi geri almasina ragmen Biafralilar ana hedefleri olan en fazla sayida Nijerya Federal askerini bolgeye bagli tutmayi basarmislardi Bu bolgedeki catismalarda Biafralilari geri puskurtmek ve topraklari geri almak icin Nijerya 2 Piyade Bolugu nden dort tabur catismistir Bu taburlar uc kez geri puskurtulmus Ekim ayinda Nijer Nehri ni gecmeye calisirken de binlerce asker kaybetmislerdir Nijerya kuvvetlerinin yeniden organize olmasinin zaman almasina ragmen Biafra kuvvetlerinin tekrar saldirmaya olan gonulsuzlugu savasin kaderini degistirmistir Saldiriya gecmeyen deniz kara ve hava ablukasi altinda olan Biafra avantajini kaybetmis bu donemde guc dengesi Nijeryalilarin lehine degismistir Isvecli ekzantrik Kont savas sirasinda cesitli ucuslari yonetmistir Rosen in Biafra Hava Kuvvetleri bes ucaga sahipti uc Isvecli ve iki Biafralidan olusmaktaydi Nijeryalilar bir sure boyunca Biafra yi kusatarak savasi yavaslatmislardir Nijeryalilar Binbasi yonetimindeki amfibik cikartma harekati sonucu Nijer Deltasi nda yer alan Bonny Okrika ve Port Harcourt 26 Temmuz da ele gecirdiler Ardindan 18 Ekim de Nijerya 3 Deniz Piyade Komando Bolugu Calabar limanini ele gecirdi Kuzeyde Biafra kuvvetleri ana bolgeleri olan Igbo bolgesine geri puskurtulmus Biafra nin baskenti Enugu sehri 4 Ekim de Nijerya 1 Piyade Bolugu ne bagli kuvvetlerce ele gecirilmisti Biafralilar temel Igbo bolgelerinde direnmeye devam etmislerdi ancak burada sonunda Nijerya kuvetleri tarafindan kusatildilar BibliografiShadows Airlift and Airwar in Biafra and Nigeria 1967 1970 by Michael I Draper ISBN 1 902109 63 5 On Wings of War My Life as a Pilot Adventurer by Warfare of the 20th Century by Christopher Chant Chartwell Books 1988 The Nigerian Revolution and the Biafran War by Alexander A Madiebo Fourth Dimension Publishers 1980 Ejibunu Hassan Tai Research Papers Issue 07 07 Stadtschlaining 2007Kaynakca a b Arsivlenmis kopya 20 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2015 23 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2015 Biafra Revisited 2006 Page 5 Nigeria Since Independence The First Twenty five Years International Relations 1980 Page 204 12 Mart 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2015 Genocide and the Europeans 2010 Page 71 Malcolm MacDonald Bringing an End to Empire 1995 Page 416 Ethnic Politics in Kenya and Nigeria 2001 Page 54 Africa 1960 1970 Chronicle and Analysis 2009 Page 423 There s A Riot Going On Revolutionaries Rock Stars and the Rise and Fall of 60s Counter Culture 2007 Page 213 The USSR in Third World Conflicts Soviet Arms and Diplomacy in Local Wars 1945 1980 1986 Page 91 Lisa Sachs 1989 Ingilizce 21 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Aralik 2007 Bu durum bir Igbo olan Ironsi nin diger Igbo subaylar tarafindan yapilan darbeye dogrudan bagli olmamasindandir Ayrica ordunun cogunlukla Kuzeyli erler ve subay Igbo lardan olusmasi bu sebeple rutbe arttirimlarinin cok sayidaki Igbo subayi arasindan olmasi genelde goz ardi edilir Gowon bir uzlasma adayiydi Bir azinlik kabilesinden gelen Gowon Hristiyan ve Kuzeyli ydi ayrica ordu icinde iyi bir une sahipti Ntieyong U Akpan The Struggle for Secession 1966 1970 A Personal Account of the Nigerian Civil War Dis baglantilarNijerya Ic Savasi haritasi24 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nijerya Ic Savasi Biafra 1967 19702 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Nigerian Civil War Causes Strategies And Lessons Learnt17 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nicknames Slogans Local and Operational Names Associated with the Nigerian Civil War22 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Quick Kill in Slow Motion The Nigerian Civil War16 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde A view of blunders in the Nigerian strategy28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Nigerian Civil War Causes Strategies And Lessons Learnt2 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde