Nurizade Ziya Songülen (9 Eylül 1886 - 21 Ağustos 1936), Şevkipaşazade Ayetullah ve Necip Okaner ile birlikte Fenerbahçe Spor Kulübü'nü kuran üç kişiden biridir. Kulübün ilk başkanı ve 1 numaralı üyesidir.
Ziya Songülen | |
---|---|
1. Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı | |
Görev süresi 1907-1908 | |
Yerine gelen | Ayetullah Bey |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Nurizade Mehmed Ziya 9 Eylül 1886 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 21 Ağustos 1936 (49 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Defin yeri | Aşiyan Mezarlığı, İstanbul |
Evlilik(ler) | Erna Valentin Meyer (Türk olduktan sonra Esma Songülen) |
Çocuk(lar) | Azize Çelikbaş Güzel Halit Asım Server Songülen |
Bitirdiği okul | Saint-Joseph Fransız Lisesi |
Mesleği | Düyûn-ı Umûmiye memuru, Yüksek mühendis, Sporcu ve Spor kulübü yöneticisi |
Yaşamı
İlk yılları ve ailesi
Mehmed Ziya Bey, 9 Eylül 1886 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Anne tarafından Osmanoğlu Ailesi üyesidir; annesi Azize Hanım, Sultan II. Mahmud'un kızı olan Saliha Sultan'ın 1. kuşak torunudur.
Ailesi ileri görüşlü, modern ve eğitimli olan Ziya Bey, Damat Gürcü Halil Rifat Paşa’dan başlayarak; dedeleri Mehmed Nuri Efendi, Server Paşa, Asım Paşa ve babası Suad Bey; Sadrazamlık, Kaptan-ı Deryalık, Valilik, Şura-yı Devlet Başkanlığı, Şehreminilik, Adliye Nazırlığı, Hariciye Nazırlığı, Büyükelçilik gibi devlet vazifelerinde bulunmuşlardır.
Eğitimi
Ağırlıklı olarak Hariciye Nazırlığı ve devleti yurt dışında temsil etme görevlerinde bulunan aileye mensup olan Suad Bey ve Azize Hanım kendi aile büyüklerinden gördükleri gelenekle, oğulları Ziya’nın çok iyi eğitim almasını sağlıyordu. Okul çağına kadar hem Osmanlı terbiyesi alan, hem de İngiliz mürebbiyelerle yetişip Avrupa usulü terbiye alan Ziya Bey, Saint Joseph Koleji'nde eğitimine devam eder.
Saint-Joseph Fransız Koleji'nden 1903 yılında mezun olmasının ardından yüksek tahsil için İngiltere’ye gitmiş ve yüksek inşaiye mühendisi olduktan sonra İstanbul’a dönmüştür. İngilizce ve Fransızca’ya ileri derecede hâkim olması, saraya yakın köklü bir Osmanlı ailesine mensup olması, ailesinin yurt içi ve yurt dışında geniş diplomatik ve dost çevresine sahip olması ve almış olduğu iyi eğitimi nedeni ile Düyun-u Umumiye'de vazife alır.
Fenerbahçe‘nin kuruluşuna giden süreç
İngiltere'deki yüksek tahsil dönemlerinde futbolu ilk kez burada gördü ve büyük bir ilgiyle takip etti. Tahsilinin ardından İstanbul'a dönüşünde bir futbol takımı kurmak isteğiyle ilk olarak Saint Joseph Fransız Koleji'nden edebiyat muallimi olan Enver Yetiker ile temasa geçti. Bu görüşmeler neticesiyle 1907 yılı baharında Modalı arkadaşlarıyla Fenerbahçe'yi kurdu. Kulübün ilk yıllarında hem aktif olarak defans mevkiinde (daha çok defansın solunda) futbol oynamış hem de tüm masraflarını koşulsuz olarak bizatihi karşılamış ve Fenerbahçe'nin sarı-beyaz renkte olan ilk formalarını İngiltere'den getirtmiştir.
İngiltere'de eğitim gördüğü yıllarda, buradaki futbol kulüplerine bestelenen marşlardan etkilenen Ziya Bey, sipariş üzerine marşlar besteleyen Osmanlı vatandaşı müzisyen Krikor Sinanyan ile anlaşmış ve 1908 tarihinde kayıtlara geçen, notasyonu günümüze kadar ulaşmış olan bu marşı, Fenerbahçe'ye armağan etmiştir. Bahsi geçen bu marş, Türk futbol tarihinde bir takıma bestelenmiş ilk marştır.
Arkadaşları Ayetullah Bey ve Necip Bey ile birlikte futbol takımı kurduklarında: "Ziya Bey 21, Ayetullah Bey 19, Necip Bey ise henüz 17 yaşındadır." Kulübün, kuruluş ve etkinliğe geçiş dönemlerinde tüm maddi ihtiyaçlarını bizzat kendisi üstlenen Ziya Songülen; başkanlığı döneminde (1907-1908) Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nu, o zamanki adıyla "Papazın Çayırı"nı, 17 altın para karşılığında satın almıştır.
Ziya Bey, II. Meşrutiyet öncesi oynanmasının yasak olduğu futbolun, Osmanlı topraklarında gelişmesi saikiyle bir inisiyatif alıp, tüm mesaisinin yalnızca Fenerbahçe Kulübü'ne münhasır olmaması adına; aralarında II. Abdülhamit'in doktoru Cemil Topuzlu'nun da bulunduğu birkaç arkadaşıyla beraber dönemin Futbol Birliği (Lig) işlevini gören “Union Club” idaresini kurdu ve bu nedenle de Fenerbahçe Başkanlığı görevini 1908 yılı sonlarına doğru Ayetullah Bey’e devretti. 1908 sonlarında arkadaşlarıyla birlikte kurduğu bu iştirak sonucunda Fenerbahçe, 1908-1909 sezonunda ilk kez İstanbul Futbol Ligi’ne katıldı. Ve daha sonrasında Ziya Bey, 1910 döneminde Fenerbahçe’den istifa etti.
Union Club idaresi deneyiminden yeterli verimi alamadıktan bir süre sonra, yine kurucusu olduğu Fenerbahçe'ye geri dönse de; bu sefer de kendisine kulüp içerisinde aktif olarak görev verilmemiştir.
Son Osmanlı yılları, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyetin kuruluşu dönemleri
Ziya Bey açık renk saçlı, mavi gözlü, oldukça uzun boyu (1.95 - 2.00 m) ve iri yapısı dolayısıyla, arkadaşları arasında “Fil Ziya” lakabıyla anılmıştır. "Nurizade" namı ise; Tanzimat dönemi Hariciye nazırı olan dedesi Mehmed Nuri Efendi’den kaynaklanmaktadır.
Memuriyeti sıralarında Viyana'ya müfettiş olarak gittiği 1918 yılında tanıştığı konservatuvar mezunu, piyanist Erna Valentin Meyer ile evlenmiştir. Erna Valentin Meyer, Ziya Bey'in ölümünden sonra eşinin yanına defnedilmeyi istediğinden ötürü Müslümanlığı kabul etmiş ve “Esma“ ismini almıştır. Nurizade Ziya Bey, İstiklâl Harbi'nde; Kuvâ-yi Milliye ordularına bir takım finansman sağlaması nedeniyle, o dönemlerde Mustafa Kemal Paşa'nın sempatisini ve dostluğunu kazanmış bir isimdir. Hatta, Cumhuriyet'in ilan edilmesinin ardından Mustafa Kemal Paşa tarafından Ziya Bey'in siyasi gerekçelerle İstanbul'dan Ankara'ya geçip ikamet etmesi talep edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Ziya ve Esma Songülen çiftini Ankara'daki evinde ziyaret ettiği sırada kendisine servis yapılırken kullanılan yeşil, altın yaldızlı Limoges fincan takımını çok beğenmiş, Ziya ve Esma (Erna) çifti de jest yaparak bu fincan takımını kendisine hediye etmiştir. Bu fincan takımı uzun yıllar Çankaya Köşkü'nde sergilenmiştir. Ziya Bey, aynı zamanda Türkiye'nin ilk seyahat acentesi olan NATTA'nın da kurucusudur. Felç hastalığı geçirdikten hemen sonra İstanbul Alman Hastanesi'ne yatırılan Ziya Bey, 1 sene kadar bu hastanede tedavi görmüştür. Tedavisinin ardından, bugünkü adı Kont Ostrolog Yalısı olan dedesine ait Server Paşa Yalısı'nı İngiliz bir mimara düzenlettirmiş ve burada inzivaya çekilmiştir. Ayrıca Ziya Bey'in bir dönem ikamet ettiği, babası Suad Bey'e ait Heybeliada'daki köşk ise; vefatından sonra İsmet İnönü ve ailesine satılmıştır. Ziya Bey, bir Osmanlı olarak doğmuş, Atatürk’le dostluk etmiş, Lozan ve kâtip sıfatıyla Londra Konferansı'na katılmış, cumhuriyetin kuruluşuna destek vermiş ve kuruluşuna şahit olmuştur. O devirde bu işlere vermiş olduğu desteği kanıtlayacak evraklar, Atatürk ile olan yazışmalar, Ziya Bey’in ölümüyle ekonomik krize giren ailenin elinden, çocuklarının eğitiminin devlet tarafından sağlanacağı gerekçesiyle, Celal Bayar Hükûmeti tarafından alınmış ve bir daha geri verilmemiştir.
Ziya Songülen, 21 Ağustos 1936'da 49 yaşındayken daha önce geçirdiği felç hastalığına bağlı beyin kanaması sonucu hayata veda etmiştir. Kabri, Aşiyan Mezarlığı'ndadır.
Mirası
Fenerbahçe Spor Kulübü yöneticileri, 22 Aralık 2017 tarihinde kulübün 110. yılı anısına; Ziya Songülen'in Aşiyan'da bulunan kabrine yaptırdığı anıtın açılış törenini gerçekleştirmiştir. Başkan Ziya Songülen, 1 numaralı kurucu ve ilk başkan olduğu için bugün dahi unutulmamaktadır.
Sportif görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Makam Oluşturuldu. | 1. Fenerbahçe SK Başkanı 1907-1908 | Sonra gelen: Ayetullah Bey |
Notlar
- ^ Doğum adı, Mehmed Ziya'dır. Bu isim, 1830'lu yıllarda Osmanlı bürokratı olarak hizmet vermiş olan büyük dedesi Mehmed Nuri Efendi'den gelmektedir.
- ^ Ziya Bey, ayaktaki kişilerden soldan dördüncüsüdür. Bu fotoğraftaki maç, 8 Kasım 1908 tarihli HMS Bahram ile oynanan 1908-09 İstanbul Futbol Ligi’ne ait maçtır. Bu fotoğraf ve maçın haberi, Musavver Muhit isimli dönemin gazetesinde 31 Aralık 1908 tarihinde yayımlanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c . Fenerbahce.org - Resmi web sitesi. Fenerbahce.org. 14 Mart 2008. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2008.
- ^ a b c d . belgradlikoskorcuk.wordpress.com. 12 Ocak 2011. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. Not: Bu yazı Fenerbahçe SK Kurucusu Ziya (Nurizade) Songülen’in hayatından kesitleri içerir. Tüm anlatım, torunu “Nazan Songülen Karakaş” tarafından 04 Nisan 2008 tarihinde yapılmış ve aynen yayınlanmıştır.
- ^ a b "İlk Ve Son Fenerbahçe Başkanı. Ve Bir Yalı". Tayfun Er. Takvim Gazetesi. 6 Haziran 2018. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2018.
- ^ a b "Fenerbahçe Spor Kulübü 1 Numaralı Kurucusu: Nurizade Ziya Songülen". Fenerbahçe Müzesi Resmi Twitter Hesabı. fenerbahcemuze Twitter. 21 Ağustos 2019. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019.
- ^ a b "(28 Haziran 1913 Tarihli) Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihçesi". Nasuhi Baydar. İdman (dergi). 23 Haziran 1913. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2019. Not: Bu yazı, 28 Haziran 1913 tarihli İdman Dergisi isimli Osmanlı dönemi mecmuasında yayımlanmış olunup, Fenerbahçe SK ilk futbolcularından ve eski başkanlarından Mehmed Nasuhi Baydar tarafından kaleme alınmıştır. Haberin transkripsiyon (tercüme) işlemi; Fenerbahçe Müzesi çalışanları tarafından gerçekleştirilmiştir.
- ^ . Nazan Songülen Karakaş. belgradlikoskorcuk.wordpress.com. 12 Ocak 2011. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. Alıntı: "Vazifeli olarak gittiği Avrupa'da Erna Valentin Meyer isimli Alman bir genç kızla tanışıyor. Erna, Alman bir bankerin kızı, iyi yetişmiş, eğitimli, konservatuvar mezunu, çok güzel bir kadın. Piyano çalıyor ve resim yapıyor. Akıcı İngilizce ve Fransızca konuşuyor ve yazıyor. Birbirlerine âşık oluyorlar ve evleniyorlar."
- ^ . 12 Ocak 2011. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. Not: Kurtuluş Savaşı sırasında, 1921 Şubat ayında TBMM Hükümeti Bekir Sami Kunduh Heyeti ile Londra’ya giden Ziya Bey, Lozan Konferansı'na da katılmıştır. (NOT: Bu tarihler, Ziya Bey’in Ankara’da Atatürk ile ortak çalışma yaptığı tarihler. Lozan’a katılıp katılmadığını bilmiyorum, ama tarih ve zamana bakılırsa ve de babası Suat Bey son Osmanlı hariciyecilerinden olduğu göz önüne alınırsa, olası gibi duruyor.)"
- ^ "Fenerbahçe ilk başkanını unutmadı". TRT Spor. TRT Spor. 22 Aralık 2017. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nurizade Ziya Songulen 9 Eylul 1886 21 Agustos 1936 Sevkipasazade Ayetullah ve Necip Okaner ile birlikte Fenerbahce Spor Kulubu nu kuran uc kisiden biridir Kulubun ilk baskani ve 1 numarali uyesidir Ziya Songulen1 Fenerbahce Spor Kulubu BaskaniGorev suresi 1907 1908Yerine gelen Ayetullah BeyKisisel bilgilerDogum Nurizade Mehmed Ziya 9 Eylul 1886 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 21 Agustos 1936 49 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeri Asiyan Mezarligi IstanbulEvlilik ler Erna Valentin Meyer Turk olduktan sonra Esma Songulen Cocuk lar Azize Celikbas Guzel Halit Asim Server SongulenBitirdigi okul Saint Joseph Fransiz LisesiMeslegi Duyun i Umumiye memuru Yuksek muhendis Sporcu ve Spor kulubu yoneticisiYasamiIlk yillari ve ailesi Mehmed Ziya Bey 9 Eylul 1886 yilinda Istanbul da dunyaya gelmistir Anne tarafindan Osmanoglu Ailesi uyesidir annesi Azize Hanim Sultan II Mahmud un kizi olan Saliha Sultan in 1 kusak torunudur Ailesi ileri goruslu modern ve egitimli olan Ziya Bey Damat Gurcu Halil Rifat Pasa dan baslayarak dedeleri Mehmed Nuri Efendi Server Pasa Asim Pasa ve babasi Suad Bey Sadrazamlik Kaptan i Deryalik Valilik Sura yi Devlet Baskanligi Sehreminilik Adliye Nazirligi Hariciye Nazirligi Buyukelcilik gibi devlet vazifelerinde bulunmuslardir Egitimi Agirlikli olarak Hariciye Nazirligi ve devleti yurt disinda temsil etme gorevlerinde bulunan aileye mensup olan Suad Bey ve Azize Hanim kendi aile buyuklerinden gordukleri gelenekle ogullari Ziya nin cok iyi egitim almasini sagliyordu Okul cagina kadar hem Osmanli terbiyesi alan hem de Ingiliz murebbiyelerle yetisip Avrupa usulu terbiye alan Ziya Bey Saint Joseph Koleji nde egitimine devam eder Saint Joseph Fransiz Koleji nden 1903 yilinda mezun olmasinin ardindan yuksek tahsil icin Ingiltere ye gitmis ve yuksek insaiye muhendisi olduktan sonra Istanbul a donmustur Ingilizce ve Fransizca ya ileri derecede hakim olmasi saraya yakin koklu bir Osmanli ailesine mensup olmasi ailesinin yurt ici ve yurt disinda genis diplomatik ve dost cevresine sahip olmasi ve almis oldugu iyi egitimi nedeni ile Duyun u Umumiye de vazife alir Fenerbahce nin kurulusuna giden surec Ingiltere deki yuksek tahsil donemlerinde futbolu ilk kez burada gordu ve buyuk bir ilgiyle takip etti Tahsilinin ardindan Istanbul a donusunde bir futbol takimi kurmak istegiyle ilk olarak Saint Joseph Fransiz Koleji nden edebiyat muallimi olan Enver Yetiker ile temasa gecti Bu gorusmeler neticesiyle 1907 yili baharinda Modali arkadaslariyla Fenerbahce yi kurdu Kulubun ilk yillarinda hem aktif olarak defans mevkiinde daha cok defansin solunda futbol oynamis hem de tum masraflarini kosulsuz olarak bizatihi karsilamis ve Fenerbahce nin sari beyaz renkte olan ilk formalarini Ingiltere den getirtmistir Nurizade Ziya BeyFenerbahce nin 8 Kasim 1908 26 Tesrin i Evvel 1324 tarihinde oynadigi lig maci oncesi cekilen takim fotografinda Ingiltere de egitim gordugu yillarda buradaki futbol kuluplerine bestelenen marslardan etkilenen Ziya Bey siparis uzerine marslar besteleyen Osmanli vatandasi muzisyen Krikor Sinanyan ile anlasmis ve 1908 tarihinde kayitlara gecen notasyonu gunumuze kadar ulasmis olan bu marsi Fenerbahce ye armagan etmistir Bahsi gecen bu mars Turk futbol tarihinde bir takima bestelenmis ilk marstir Arkadaslari Ayetullah Bey ve Necip Bey ile birlikte futbol takimi kurduklarinda Ziya Bey 21 Ayetullah Bey 19 Necip Bey ise henuz 17 yasindadir Kulubun kurulus ve etkinlige gecis donemlerinde tum maddi ihtiyaclarini bizzat kendisi ustlenen Ziya Songulen baskanligi doneminde 1907 1908 Fenerbahce Sukru Saracoglu Stadyumu nu o zamanki adiyla Papazin Cayiri ni 17 altin para karsiliginda satin almistir Ziya Bey II Mesrutiyet oncesi oynanmasinin yasak oldugu futbolun Osmanli topraklarinda gelismesi saikiyle bir inisiyatif alip tum mesaisinin yalnizca Fenerbahce Kulubu ne munhasir olmamasi adina aralarinda II Abdulhamit in doktoru Cemil Topuzlu nun da bulundugu birkac arkadasiyla beraber donemin Futbol Birligi Lig islevini goren Union Club idaresini kurdu ve bu nedenle de Fenerbahce Baskanligi gorevini 1908 yili sonlarina dogru Ayetullah Bey e devretti 1908 sonlarinda arkadaslariyla birlikte kurdugu bu istirak sonucunda Fenerbahce 1908 1909 sezonunda ilk kez Istanbul Futbol Ligi ne katildi Ve daha sonrasinda Ziya Bey 1910 doneminde Fenerbahce den istifa etti Union Club idaresi deneyiminden yeterli verimi alamadiktan bir sure sonra yine kurucusu oldugu Fenerbahce ye geri donse de bu sefer de kendisine kulup icerisinde aktif olarak gorev verilmemistir Son Osmanli yillari Kurtulus Savasi ve Cumhuriyetin kurulusu donemleri Ziya Bey acik renk sacli mavi gozlu oldukca uzun boyu 1 95 2 00 m ve iri yapisi dolayisiyla arkadaslari arasinda Fil Ziya lakabiyla anilmistir Nurizade nami ise Tanzimat donemi Hariciye naziri olan dedesi Mehmed Nuri Efendi den kaynaklanmaktadir Memuriyeti siralarinda Viyana ya mufettis olarak gittigi 1918 yilinda tanistigi konservatuvar mezunu piyanist Erna Valentin Meyer ile evlenmistir Erna Valentin Meyer Ziya Bey in olumunden sonra esinin yanina defnedilmeyi istediginden oturu Muslumanligi kabul etmis ve Esma ismini almistir Nurizade Ziya Bey Istiklal Harbi nde Kuva yi Milliye ordularina bir takim finansman saglamasi nedeniyle o donemlerde Mustafa Kemal Pasa nin sempatisini ve dostlugunu kazanmis bir isimdir Hatta Cumhuriyet in ilan edilmesinin ardindan Mustafa Kemal Pasa tarafindan Ziya Bey in siyasi gerekcelerle Istanbul dan Ankara ya gecip ikamet etmesi talep edilmistir Mustafa Kemal Pasa Ziya ve Esma Songulen ciftini Ankara daki evinde ziyaret ettigi sirada kendisine servis yapilirken kullanilan yesil altin yaldizli Limoges fincan takimini cok begenmis Ziya ve Esma Erna cifti de jest yaparak bu fincan takimini kendisine hediye etmistir Bu fincan takimi uzun yillar Cankaya Kosku nde sergilenmistir Ziya Bey ayni zamanda Turkiye nin ilk seyahat acentesi olan NATTA nin da kurucusudur Felc hastaligi gecirdikten hemen sonra Istanbul Alman Hastanesi ne yatirilan Ziya Bey 1 sene kadar bu hastanede tedavi gormustur Tedavisinin ardindan bugunku adi Kont Ostrolog Yalisi olan dedesine ait Server Pasa Yalisi ni Ingiliz bir mimara duzenlettirmis ve burada inzivaya cekilmistir Ayrica Ziya Bey in bir donem ikamet ettigi babasi Suad Bey e ait Heybeliada daki kosk ise vefatindan sonra Ismet Inonu ve ailesine satilmistir Ziya Bey bir Osmanli olarak dogmus Ataturk le dostluk etmis Lozan ve katip sifatiyla Londra Konferansi na katilmis cumhuriyetin kurulusuna destek vermis ve kurulusuna sahit olmustur O devirde bu islere vermis oldugu destegi kanitlayacak evraklar Ataturk ile olan yazismalar Ziya Bey in olumuyle ekonomik krize giren ailenin elinden cocuklarinin egitiminin devlet tarafindan saglanacagi gerekcesiyle Celal Bayar Hukumeti tarafindan alinmis ve bir daha geri verilmemistir Nurizade Ziya Bey in Asiyan daki kabri ve Fenerbahce yoneticilerinin kulubun 110 yili anisina yaptirdigi anit Ziya Songulen 21 Agustos 1936 da 49 yasindayken daha once gecirdigi felc hastaligina bagli beyin kanamasi sonucu hayata veda etmistir Kabri Asiyan Mezarligi ndadir Mirasi Fenerbahce Spor Kulubu yoneticileri 22 Aralik 2017 tarihinde kulubun 110 yili anisina Ziya Songulen in Asiyan da bulunan kabrine yaptirdigi anitin acilis torenini gerceklestirmistir Baskan Ziya Songulen 1 numarali kurucu ve ilk baskan oldugu icin bugun dahi unutulmamaktadir Sportif goreviOnce gelen Makam Olusturuldu 1 Fenerbahce SK Baskani 1907 1908 Sonra gelen Ayetullah BeyNotlar Dogum adi Mehmed Ziya dir Bu isim 1830 lu yillarda Osmanli burokrati olarak hizmet vermis olan buyuk dedesi Mehmed Nuri Efendi den gelmektedir Ziya Bey ayaktaki kisilerden soldan dorduncusudur Bu fotograftaki mac 8 Kasim 1908 tarihli HMS Bahram ile oynanan 1908 09 Istanbul Futbol Ligi ne ait mactir Bu fotograf ve macin haberi Musavver Muhit isimli donemin gazetesinde 31 Aralik 1908 tarihinde yayimlanmistir Kaynakca a b c Fenerbahce org Resmi web sitesi Fenerbahce org 14 Mart 2008 18 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2008 a b c d belgradlikoskorcuk wordpress com 12 Ocak 2011 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2011 Not Bu yazi Fenerbahce SK Kurucusu Ziya Nurizade Songulen in hayatindan kesitleri icerir Tum anlatim torunu Nazan Songulen Karakas tarafindan 04 Nisan 2008 tarihinde yapilmis ve aynen yayinlanmistir a b Ilk Ve Son Fenerbahce Baskani Ve Bir Yali Tayfun Er Takvim Gazetesi 6 Haziran 2018 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2018 a b Fenerbahce Spor Kulubu 1 Numarali Kurucusu Nurizade Ziya Songulen Fenerbahce Muzesi Resmi Twitter Hesabi fenerbahcemuze Twitter 21 Agustos 2019 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2019 a b 28 Haziran 1913 Tarihli Fenerbahce Spor Kulubu Tarihcesi Nasuhi Baydar Idman dergi 23 Haziran 1913 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2019 Not Bu yazi 28 Haziran 1913 tarihli Idman Dergisi isimli Osmanli donemi mecmuasinda yayimlanmis olunup Fenerbahce SK ilk futbolcularindan ve eski baskanlarindan Mehmed Nasuhi Baydar tarafindan kaleme alinmistir Haberin transkripsiyon tercume islemi Fenerbahce Muzesi calisanlari tarafindan gerceklestirilmistir Nazan Songulen Karakas belgradlikoskorcuk wordpress com 12 Ocak 2011 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2011 Alinti Vazifeli olarak gittigi Avrupa da Erna Valentin Meyer isimli Alman bir genc kizla tanisiyor Erna Alman bir bankerin kizi iyi yetismis egitimli konservatuvar mezunu cok guzel bir kadin Piyano caliyor ve resim yapiyor Akici Ingilizce ve Fransizca konusuyor ve yaziyor Birbirlerine asik oluyorlar ve evleniyorlar 12 Ocak 2011 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2011 Not Kurtulus Savasi sirasinda 1921 Subat ayinda TBMM Hukumeti Bekir Sami Kunduh Heyeti ile Londra ya giden Ziya Bey Lozan Konferansi na da katilmistir NOT Bu tarihler Ziya Bey in Ankara da Ataturk ile ortak calisma yaptigi tarihler Lozan a katilip katilmadigini bilmiyorum ama tarih ve zamana bakilirsa ve de babasi Suat Bey son Osmanli hariciyecilerinden oldugu goz onune alinirsa olasi gibi duruyor Fenerbahce ilk baskanini unutmadi TRT Spor TRT Spor 22 Aralik 2017 14 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2017