Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Radyoaktivite, radyoaktiflik, ışınetkinlik veya nükleer bozunma; atom çekirdeğinin, daha küçük çekirdekler veya elektromanyetik ışımalar yayarak kendiliğinden parçalanmasıdır. Çekirdek tepkimesi sırasında veya çekirdeğin bozunması ile ortaya çıkar. En yaygın ışımalar alfa(α), beta(β) ve (γ) ışımalarıdır. Bir maddenin radyoaktivitesi bekerel veya curie ile ölçülür.
Radyoaktivite kelimesi Fransızcadan Türkçeye girmiştir. Çevremizde her zaman için bir miktar radyasyon bulunur, fakat radyasyonun fazlası insan sağlığını tehdit ettiği gibi, daha ileri safhalarda ölüme yol açabilir. Doğal radyasyon uranyum gibi bazı kimyasal elementler ile uzay boşluğundaki yıldızlar ve bazı nesneler tarafından üretilir. Bazı nesneler bir saniyeden çok daha az süreyle radyoaktif kalabilirler, bazıları ise binlerce yıl radyoaktif özelliğini koruyabilir.
Radyasyon özel makineler sayesinde de üretilebilir, bu makinelere Siklotron (ivme makinesi), doğrusal hızlandırıcı veya parçacık hızlandırıcı adı verilir. Bazı bilim insanları bu makineleri üzerinde çalışabilecekleri radyasyonu üretebilmek için kullanırlar. Röntgen cihazları az miktarda üretilen (X ışınları) sayesinde insan vücudunun iç kısımlarının görüntülenmesini sağlar.
Nükleer silahlar (atom bombaları), yapıları tahrip etmek ve insanları öldürmek amacıyla çok hızlı bir şekilde çok yüksek miktarda radyasyon ortaya çıkarırlar. Bu konuda en büyük ve insanlığın hafızasına kazınmış en acı deneyim, Amerikan ordusunun II. Dünya Savaşı’nın sonunda (1945) Hiroşima ve Nagazaki’ye attığı bombalardır. Öte yandan nükleer silahlar, II. Dünya Savaşı’ndan seksenli yılların sonuna kadar Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği başta olmak üzere, kapitalist ve sosyalist bloklar arasında meydana gelen Soğuk Savaş’ın temelini oluşturmuştur. Uzun yıllar boyunca devam eden karşılıklı nükleer tehditler, insanlık için korkutucu bir deneyim meydana getirmiştir.
Nükleer reaktörler elektrik üretmek için kullanılmaktadırlar. Bunlar da çok miktarda radyasyon meydana çıkarırlar, bu nedenle radyasyonun reaktörden dışarı sızmasını önleyecek şekilde dikkatlice inşa edilirler. Fakat birçok insan, reaktörlerde bir sorun oluşması durumunda radyasyonun çevreye yayılabileceğinden ve insanlara ve diğer canlılara zarar verebileceğinden endişe duymaktadır. 26 Nisan 1986’da Ukrayna’nın Çernobil şehrinde meydana gelen ve kanserojen etkileri Sovyetler Birliği, Avrupa ülkeleri ve Türkiye’yi de içine alan geniş bir alanda bugün dahi hissedilen büyük felaket, bu korkunun başlıca temelidir. Öte yandan, nükleer reaktörlerin parçaları ve atıkları büyük sorun oluşturmaktadır. Kimi parçalar, yüzlerce, hatta binlerce yıl boyunca radyoaktif kalabilmekte ve çevreye zarar verebilmektedir. Bu nedenle, bunların güvenli bir şekilde nasıl saklanması gerektiğine ilişkin tartışmalar, günümüzde bile canlılığından bir şey kaybetmiş değildir.
Tarih
Bu olayı ilk kez 1 Mart 1896 yılında Fransız fizikçi Henri Becquerel uranyum üzerinde ortaya çıkarmıştır ve Becquerel ışınları adını vermiştir. 1898 yılında Marie Curie ve Pierre Curie radyoaktivite ismini vermiştir.
Özellikleri
Doğada kendiliğinden radyoaktif olan bazı elementler vardır, bunlar dört grupta ele alınır:
- Radyum grubu: Bu grup uranyum 238 ile başlar ve art arda parçalanmalarla kararlı kurşun 206'ya dönüşür.
- Aktinyum serisi: Bu seri uranyum 235 ile başlar ve kurşun 207'ye dönüşerek biter.
- Toryum serisi: Adını aldığı toryum 232 ile başlar ve kurşun 208 ile son bulur.
- Neptünyum serisi: Neptünyum 237 ile başlayıp, bizmut-209 ile biter.
Radyoaktifliğin tipleri
Bu serilerde radyoaktifliğin çeşitli tipleri ile karşılaşılır:
- α (Alfa) ışıması: İki Nötron ve iki protondan meydana gelen, +2 yüklü bir Helyum çekirdeği yaymaktır. Bu ışıma sonucunda, proton ve nötron sayıları ikişer birim azalır. Bu tanecikler +2 yüklü oldukları için elektromanyetik çekime de yakalanırlar. Bu ışımaların durdurulması çok kolaydır. Örneğin bir kâğıt yaprak bile yeterli olur.
- β (Beta) ışıması: Pozitron veya elektron yayımıdır. Pozitron, elektronun antimaddesidir ve elektron yayımlamanın tam tersi olarak gerçekleşir. Beta ışımaları alfa taneciklerine göre daha hızlıdır. Durdurulmaları daha zordur. Yüklü oldukları için manyetik alanda sapma gösterirler.
1 nötron; 1 protona dönüşürken 1 elektron ve 1 antielektron nötrinosu fırlatır. Buna Beta ışıması denir.Proton sayısı 1 artar. Nötron sayısı 1 azalır. Kütle numarası değişmez.
1 proton; 1 nötrona dönüşürken 1 pozitron ve 1 elektron nütrionusu fırlatır. Buna Pozitron ışıması denir. Proton sayısı 1 azalırken, nötron sayısı 1 artar. Kütle numarası değişmez.
- γ (Gamma) ışıması: Bir çekirdeği uyarılmış bir halden, daha az uyarılmış veya kararlı hale getiren bir foton yayımıdır. Foton olduğu için ışık hızında ilerler. Kuvvetli nüfuz eder. Durdurulması çok güçtür. Yüksüz olduğu için manyetik alanda sapma göstermez. Foton olduğu için bir etkin kütlesi vardır ve bu kütle sayesinde kütleçekimine yakalanır.
Radyoaktif dönüşümler az veya çok hızlı olurlar. Göz önüne alınan element çekirdeğin yarısının parçalanması için gerekli süreye yarılanma süresi denir. Çekirdeğin yapısı, en önemli unsurdur. Bir saniyenin milyarda birinin binde biri (10-12) kadar süren periyotlar olduğu gibi 1017 yıla ulaşan periyotlar olduğu bilinmektedir. Nükleer tepkimelerde, doğada bulunmayan radyoaktif çekirdekler elde edilebilir. Bu olaya suni radyoaktiflik denir.
Yapay Çekirdek Reaksiyonları
Çekirdeği kararsız, radyoaktif bir atomun hiçbir dış etkiye bağlı kalmaksızın, kendiliğinden ışımalar yaparak başka çekirdeklere dönüşmesi olayına doğal radyoaktiflik denir.
Doğal radyoaktif çekirdek tepkimeleri;
- X ===> Y + (ışıma)
şeklindedir. Tepkimedeki X, doğal radyoaktif atomu, Y ise oluşan yeni atomu göstermektedir.
Radyoaktif olmayan bir atom çekirdeğinin, temel taneciklerle(alfa, nötron, proton,...) bombardıman edilerek kararsız çekirdek haline dönüştürülmesi olayına yapay radyoaktiflik denir.
Yapay radyoaktif çekirdek tepkimeleri,
- X + a ===> Y + (ışıma)
şeklindedir. Tepkimedeki X kararlı çekirdeği, a ise bombardıman taneciğini gösterir. X, bombardıman edilerek Y kararsız taneciğine dönüşürken bir de ışıma yapmaktadır. Oluşan Y çekirdeği, doğal radyoaktif bozunmaya uğrayarak başka çekirdeklere dönüşür.
- Doğal radyoaktiflik olaylarında bozunma, ışıma ve fırlatma gibi ifadeler kullanılırken yapay radyoaktiflikte bombardıman ifadesi kullanılır.
Bombardıman etme işlemlerinde kullanılan en uygun tanecik nötrondur. Çünkü nötron yüksüz olduğu için çekirdek tarafından itilmez ve böylelikle kolayca etkileşime girilebilir.
Fisyon (Bölünme)
Fisyon, kütle numarası çok büyük bir atom çekirdeğinin parçalanarak kütle numarası küçük iki çekirdeğe dönüşmesi olayıdır. Fisyon reaksiyonlarında radyoaktif elementler kullanılır ve tepkimeler için bir ilk enerjiye (aktiflenme enerjisi) ihtiyaç vardır. Reaksiyon sonucunda kararsız çekirdekler ve nötron oluşur. Oluşan nötronların her biri yeni bir uranyum atomu ile tepkimeye girer. Bu esnada açığa çıkan nötronlar ortamdan uzaklaştırılmazsa tepkime zincirleme olarak devam eder.
Füzyon (Kaynaşma)
Nükleer füzyon, nükleer kaynaşma ya da kısaca füzyon; iki hafif elementin nükleer reaksiyonlar sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturmasıdır. Çekirdek tepkimesi olarak da bilinen bu tepkimenin sonucunda çok büyük miktarda enerji açığa çıkar. Bu işlemle oluşturulabilecek en ağır element demirdir.
Radyoaktifliğe Etki Eden faktörler
Bir maddenin radyoaktifliğine etki eden en önemli faktör, maddenin atomlarının çekirdekleri ile ilgilidir. Nötron proton dengesizliği radyoaktiviteye neden olur.
Bunun dışında sıcaklık da radyoaktiviteyi etkiler. Sıcaklık arttıkça radyoaktif bozunma hızı azalır. Bunu veren formül de şu şekildedir ;
Bu ifadede; Lambda, bozunma hızını
k, Boltzmann sabitini
T, sıcaklığı
m, kütleyi
c, ışık hızını temsil eder.
Buna göre, maddenin sıcaklığı arttıkça bozunma hızı azalır. Ancak bu formülle ilgili bir ayrıntı vardır. Formülün payda kısmındaki 
ifadesi açılırsa ; paydada kalan ifadede, sıcaklığın bağlı olduğu 
değerinin, 
ifadesi yanında hesaplamaya değer bir seviyeye ulaşabilmesi için sıcaklık çok fazla olmalıdır. Oda sıcaklığında maddenin kinetik enerjisi 0,05 eV kadarken ancak 11.000°K sıcaklıkta kinetik enerji 1 eV lik enerjiye ulaşır. Sıcaklığın, radyoaktiviteye gözle görülür bir etki yapması içinse kinetik enerji 1 GeV olmalıdır. Bu da milyarlarca kelvin dereceye eşittir. Güneşin çekirdeği bile ancak 13,600,000°K sıcaklığıa sahiptir. Yani sıcaklığın radyoaktiviteye etkisi, güneşin çekirdeğinde bile gözlemlenemeyecek kadar azdır. Gözlemleme ve deney yapma olanaksızlığı yüzünden çoğu yerde sıcaklığın radyoaktiviteye etkisi yok kabul edilse de, sıcaklık radyoaktiviteye etki eden bir unsurdur. Özellikle de dev yıldızlarda.
Radyoaktifliğin uygulamaları
Radyoaktiflik hemen hemen bütün bilimsel ve teknik alanlarda geniş bir uygulama alanı bulur. Radyoaktif izotopların nükleer tepkimelerinden tekniğin birçok dalında kontrol aracı olarak faydalanılır. Bu kontrolde özellikle radyoaktif bir elementin radyoaktif olmayan bütün izotoplarıyla aynı özellikleri göstermesinden yararlanılır. Radyoaktif uygulamalardan bazı bilim dallarında şu şekilde yararlanılmıştır:
- Kimyada uygulamalar: Işınım Kimyası adında yeni bir kimya dalı gelişmiştir. Bu dalın konusu ışıma altında gelişen yeni kimyasal tepkimelerin incelenmesidir. Bu işlemlerde kobalt 60 gibi radyoaktiflik derecesi çok yüksek kaynaklar kullanılır.
- Biyoloji ve Tarımdaki uygulamalar: Radyoaktifliğin en geniş uygulaması bu alanda bulunur. Bitkinin bünyesine düşük miktarda karbon 14 verildiğinde, bünyede karbon izlenebilir. Radyoaktif ışınımlar canlı hücreler üzerinde büyük etki yapar; bu hücreleri önce değişikliğe uğratır, sonra öldürür. İnsan için çok zararlı olan bu etkiler tarımda çok yararlıdır. Böylece çok çabuk olgunlaşan yeni bir domates türü geliştirilmiştir.
- Tıbbi uygulamalar: Yok edilmesi zor olan kanser ve tümör tedavisinde metot haline gelmiştir; bu amaçla X ışınları uzun süredir kullanılıyor.
- Metalurjideki uygulamalar: Radyoaktiviteden çeliğin katılaşmasını, metalürjik tepkimelerin kinetiğini vb. incelemekte yararlanılır. Bu yolla metallerin yayılması kolayca izlenir.
- Tarih, Arkeoloji ve Jeolojide uygulamalar: Ahşap eşyanın veya kumaşların yapıldığı tarih, karbon 14 metoduyla kesin olarak bulunur. Bu usul eski medeniyetlerin incelenmesinde çok yararlıdır.
Kaynakça
- ^ https://www.nisanyansozluk.com/?k=radyoaktivite []
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ . 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2009.
- ^ . 7 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Radyoaktivite radyoaktiflik isinetkinlik veya nukleer bozunma atom cekirdeginin daha kucuk cekirdekler veya elektromanyetik isimalar yayarak kendiliginden parcalanmasidir Cekirdek tepkimesi sirasinda veya cekirdegin bozunmasi ile ortaya cikar En yaygin isimalar alfa a beta b ve g isimalaridir Bir maddenin radyoaktivitesi bekerel veya curie ile olculur Diagram of the CNO Cycle CNO cemberi diyagrami Radyoaktivite kelimesi Fransizcadan Turkceye girmistir Cevremizde her zaman icin bir miktar radyasyon bulunur fakat radyasyonun fazlasi insan sagligini tehdit ettigi gibi daha ileri safhalarda olume yol acabilir Dogal radyasyon uranyum gibi bazi kimyasal elementler ile uzay boslugundaki yildizlar ve bazi nesneler tarafindan uretilir Bazi nesneler bir saniyeden cok daha az sureyle radyoaktif kalabilirler bazilari ise binlerce yil radyoaktif ozelligini koruyabilir Radyasyon ozel makineler sayesinde de uretilebilir bu makinelere Siklotron ivme makinesi dogrusal hizlandirici veya parcacik hizlandirici adi verilir Bazi bilim insanlari bu makineleri uzerinde calisabilecekleri radyasyonu uretebilmek icin kullanirlar Rontgen cihazlari az miktarda uretilen X isinlari sayesinde insan vucudunun ic kisimlarinin goruntulenmesini saglar Nukleer silahlar atom bombalari yapilari tahrip etmek ve insanlari oldurmek amaciyla cok hizli bir sekilde cok yuksek miktarda radyasyon ortaya cikarirlar Bu konuda en buyuk ve insanligin hafizasina kazinmis en aci deneyim Amerikan ordusunun II Dunya Savasi nin sonunda 1945 Hirosima ve Nagazaki ye attigi bombalardir Ote yandan nukleer silahlar II Dunya Savasi ndan seksenli yillarin sonuna kadar Amerika Birlesik Devletleri ve Sovyetler Birligi basta olmak uzere kapitalist ve sosyalist bloklar arasinda meydana gelen Soguk Savas in temelini olusturmustur Uzun yillar boyunca devam eden karsilikli nukleer tehditler insanlik icin korkutucu bir deneyim meydana getirmistir Nukleer reaktorler elektrik uretmek icin kullanilmaktadirlar Bunlar da cok miktarda radyasyon meydana cikarirlar bu nedenle radyasyonun reaktorden disari sizmasini onleyecek sekilde dikkatlice insa edilirler Fakat bircok insan reaktorlerde bir sorun olusmasi durumunda radyasyonun cevreye yayilabileceginden ve insanlara ve diger canlilara zarar verebileceginden endise duymaktadir 26 Nisan 1986 da Ukrayna nin Cernobil sehrinde meydana gelen ve kanserojen etkileri Sovyetler Birligi Avrupa ulkeleri ve Turkiye yi de icine alan genis bir alanda bugun dahi hissedilen buyuk felaket bu korkunun baslica temelidir Ote yandan nukleer reaktorlerin parcalari ve atiklari buyuk sorun olusturmaktadir Kimi parcalar yuzlerce hatta binlerce yil boyunca radyoaktif kalabilmekte ve cevreye zarar verebilmektedir Bu nedenle bunlarin guvenli bir sekilde nasil saklanmasi gerektigine iliskin tartismalar gunumuzde bile canliligindan bir sey kaybetmis degildir TarihBu olayi ilk kez 1 Mart 1896 yilinda Fransiz fizikci Henri Becquerel uranyum uzerinde ortaya cikarmistir ve Becquerel isinlari adini vermistir 1898 yilinda Marie Curie ve Pierre Curie radyoaktivite ismini vermistir OzellikleriDogada kendiliginden radyoaktif olan bazi elementler vardir bunlar dort grupta ele alinir Radyum grubu Bu grup uranyum 238 ile baslar ve art arda parcalanmalarla kararli kursun 206 ya donusur Aktinyum serisi Bu seri uranyum 235 ile baslar ve kursun 207 ye donuserek biter Toryum serisi Adini aldigi toryum 232 ile baslar ve kursun 208 ile son bulur Neptunyum serisi Neptunyum 237 ile baslayip bizmut 209 ile biter Radyoaktifligin tipleriCesitli izotoplarin alfa ve beta isinimi yoluyla radyoaktif bozunuma ugrayarak farkli atomlarin izotoplarina donusurken gecirdikleri safhalari gosteren radyum aktinyum toryum ve neptunyum zincirleri Bu serilerde radyoaktifligin cesitli tipleri ile karsilasilir a Alfa isimasi Iki Notron ve iki protondan meydana gelen 2 yuklu bir Helyum cekirdegi yaymaktir Bu isima sonucunda proton ve notron sayilari ikiser birim azalir Bu tanecikler 2 yuklu olduklari icin elektromanyetik cekime de yakalanirlar Bu isimalarin durdurulmasi cok kolaydir Ornegin bir kagit yaprak bile yeterli olur b Beta isimasi Pozitron veya elektron yayimidir Pozitron elektronun antimaddesidir ve elektron yayimlamanin tam tersi olarak gerceklesir Beta isimalari alfa taneciklerine gore daha hizlidir Durdurulmalari daha zordur Yuklu olduklari icin manyetik alanda sapma gosterirler 1 notron 1 protona donusurken 1 elektron ve 1 antielektron notrinosu firlatir Buna Beta isimasi denir Proton sayisi 1 artar Notron sayisi 1 azalir Kutle numarasi degismez 1 proton 1 notrona donusurken 1 pozitron ve 1 elektron nutrionusu firlatir Buna Pozitron isimasi denir Proton sayisi 1 azalirken notron sayisi 1 artar Kutle numarasi degismez g Gamma isimasi Bir cekirdegi uyarilmis bir halden daha az uyarilmis veya kararli hale getiren bir foton yayimidir Foton oldugu icin isik hizinda ilerler Kuvvetli nufuz eder Durdurulmasi cok guctur Yuksuz oldugu icin manyetik alanda sapma gostermez Foton oldugu icin bir etkin kutlesi vardir ve bu kutle sayesinde kutlecekimine yakalanir Radyoaktif donusumler az veya cok hizli olurlar Goz onune alinan element cekirdegin yarisinin parcalanmasi icin gerekli sureye yarilanma suresi denir Cekirdegin yapisi en onemli unsurdur Bir saniyenin milyarda birinin binde biri 10 12 kadar suren periyotlar oldugu gibi 1017 yila ulasan periyotlar oldugu bilinmektedir Nukleer tepkimelerde dogada bulunmayan radyoaktif cekirdekler elde edilebilir Bu olaya suni radyoaktiflik denir Yapay Cekirdek ReaksiyonlariCekirdegi kararsiz radyoaktif bir atomun hicbir dis etkiye bagli kalmaksizin kendiliginden isimalar yaparak baska cekirdeklere donusmesi olayina dogal radyoaktiflik denir Dogal radyoaktif cekirdek tepkimeleri X gt Y isima seklindedir Tepkimedeki X dogal radyoaktif atomu Y ise olusan yeni atomu gostermektedir Radyoaktif olmayan bir atom cekirdeginin temel taneciklerle alfa notron proton bombardiman edilerek kararsiz cekirdek haline donusturulmesi olayina yapay radyoaktiflik denir Yapay radyoaktif cekirdek tepkimeleri X a gt Y isima seklindedir Tepkimedeki X kararli cekirdegi a ise bombardiman tanecigini gosterir X bombardiman edilerek Y kararsiz tanecigine donusurken bir de isima yapmaktadir Olusan Y cekirdegi dogal radyoaktif bozunmaya ugrayarak baska cekirdeklere donusur Dogal radyoaktiflik olaylarinda bozunma isima ve firlatma gibi ifadeler kullanilirken yapay radyoaktiflikte bombardiman ifadesi kullanilir Bombardiman etme islemlerinde kullanilan en uygun tanecik notrondur Cunku notron yuksuz oldugu icin cekirdek tarafindan itilmez ve boylelikle kolayca etkilesime girilebilir Fisyon Bolunme Fisyon kutle numarasi cok buyuk bir atom cekirdeginin parcalanarak kutle numarasi kucuk iki cekirdege donusmesi olayidir Fisyon reaksiyonlarinda radyoaktif elementler kullanilir ve tepkimeler icin bir ilk enerjiye aktiflenme enerjisi ihtiyac vardir Reaksiyon sonucunda kararsiz cekirdekler ve notron olusur Olusan notronlarin her biri yeni bir uranyum atomu ile tepkimeye girer Bu esnada aciga cikan notronlar ortamdan uzaklastirilmazsa tepkime zincirleme olarak devam eder Fuzyon Kaynasma Nukleer fuzyon nukleer kaynasma ya da kisaca fuzyon iki hafif elementin nukleer reaksiyonlar sonucu birleserek daha agir bir element olusturmasidir Cekirdek tepkimesi olarak da bilinen bu tepkimenin sonucunda cok buyuk miktarda enerji aciga cikar Bu islemle olusturulabilecek en agir element demirdir Radyoaktiflige Etki Eden faktorlerBir maddenin radyoaktifligine etki eden en onemli faktor maddenin atomlarinin cekirdekleri ile ilgilidir Notron proton dengesizligi radyoaktiviteye neden olur Bunun disinda sicaklik da radyoaktiviteyi etkiler Sicaklik arttikca radyoaktif bozunma hizi azalir Bunu veren formul de su sekildedir l l32kTmc2 1 displaystyle lambda frac lambda frac frac 3 2 kT mc 2 1 Bu ifadede Lambda bozunma hizini k Boltzmann sabitini T sicakligi m kutleyi c isik hizini temsil eder Buna gore maddenin sicakligi arttikca bozunma hizi azalir Ancak bu formulle ilgili bir ayrinti vardir Formulun payda kismindaki 32kTmc2 1 displaystyle frac frac 3 2 kT mc 2 1 ifadesi acilirsa paydada kalan ifadede sicakligin bagli oldugu 32kT displaystyle frac 3 2 kT degerinin mc2 displaystyle mc 2 ifadesi yaninda hesaplamaya deger bir seviyeye ulasabilmesi icin sicaklik cok fazla olmalidir Oda sicakliginda maddenin kinetik enerjisi 0 05 eV kadarken ancak 11 000 K sicaklikta kinetik enerji 1 eV lik enerjiye ulasir Sicakligin radyoaktiviteye gozle gorulur bir etki yapmasi icinse kinetik enerji 1 GeV olmalidir Bu da milyarlarca kelvin dereceye esittir Gunesin cekirdegi bile ancak 13 600 000 K sicakligia sahiptir Yani sicakligin radyoaktiviteye etkisi gunesin cekirdeginde bile gozlemlenemeyecek kadar azdir Gozlemleme ve deney yapma olanaksizligi yuzunden cogu yerde sicakligin radyoaktiviteye etkisi yok kabul edilse de sicaklik radyoaktiviteye etki eden bir unsurdur Ozellikle de dev yildizlarda Radyoaktifligin uygulamalariRadyoaktiflik hemen hemen butun bilimsel ve teknik alanlarda genis bir uygulama alani bulur Radyoaktif izotoplarin nukleer tepkimelerinden teknigin bircok dalinda kontrol araci olarak faydalanilir Bu kontrolde ozellikle radyoaktif bir elementin radyoaktif olmayan butun izotoplariyla ayni ozellikleri gostermesinden yararlanilir Radyoaktif uygulamalardan bazi bilim dallarinda su sekilde yararlanilmistir Kimyada uygulamalar Isinim Kimyasi adinda yeni bir kimya dali gelismistir Bu dalin konusu isima altinda gelisen yeni kimyasal tepkimelerin incelenmesidir Bu islemlerde kobalt 60 gibi radyoaktiflik derecesi cok yuksek kaynaklar kullanilir Biyoloji ve Tarimdaki uygulamalar Radyoaktifligin en genis uygulamasi bu alanda bulunur Bitkinin bunyesine dusuk miktarda karbon 14 verildiginde bunyede karbon izlenebilir Radyoaktif isinimlar canli hucreler uzerinde buyuk etki yapar bu hucreleri once degisiklige ugratir sonra oldurur Insan icin cok zararli olan bu etkiler tarimda cok yararlidir Boylece cok cabuk olgunlasan yeni bir domates turu gelistirilmistir Tibbi uygulamalar Yok edilmesi zor olan kanser ve tumor tedavisinde metot haline gelmistir bu amacla X isinlari uzun suredir kullaniliyor Metalurjideki uygulamalar Radyoaktiviteden celigin katilasmasini metalurjik tepkimelerin kinetigini vb incelemekte yararlanilir Bu yolla metallerin yayilmasi kolayca izlenir Tarih Arkeoloji ve Jeolojide uygulamalar Ahsap esyanin veya kumaslarin yapildigi tarih karbon 14 metoduyla kesin olarak bulunur Bu usul eski medeniyetlerin incelenmesinde cok yararlidir Kaynakca https www nisanyansozluk com k radyoaktivite yalin URL Arsivlenmis kopya 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 11 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2009 7 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2009