Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Olympe de Gouges Fransızca telaffuz: (
Olympe de Gouges | |
|---|---|
 Olympe de Gouges | |
| Doğum | Marie Gouze 7 Mayıs 1748 Montauban, Fransa Krallığı |
| Ölüm | 3 Kasım 1793 (45 yaşında) Paris, Birinci Fransız Cumhuriyeti |
| Ölüm sebebi | Giyotin ile idam |
| Milliyet | Fransız |
| Meslek | Filozof, yazar, kadın hakları savunucusu, aktivist, oyun yazarı |
| Etkin yıllar | 1780'lerin başı-1793 |
| Memleket | Montauban |
| Evlilik | Louis Aubry (1765-1766) |
| Çocuk(lar) | General Pierre Aubry de Gouges |
| İmza | |
 | |
1780'lerde oyun yazarı olarak başladığı kariyerinde siyasi yazılarıyla ünlendi. Fransız Devrimi sırasında çok aktifti. Ölüm cezasının kaldırılması, mahkemelerde halk jürilerinin kurulması, Fransız sömürgelerindeki kölelerin özgürleştirilmesi, gayri meşru çocukların tanınması, evlat edinilmesi, gelir vergilerinin adaletsizliği, yoksulluk konularında mücadele etti.
Günümüzde daha çok kadın hakları konusundaki öncü görüşleri ile bilinir. Erkeklerin kadınlar üzerindeki tiranlığının tüm eşitsizlik biçimlerinin kaynağı olduğunu düşünmekteydi. Meclisin çıkardığı Erkek ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'ne cevaben 1791 yılında Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'ni yayımladı. Fikirleri nedeniyle 3 Kasım 1793'te giyotinle idam edildi.
Eserleri kadın ve insan hakları açısından büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca Fransız Devrimi'nin ve dönemin kadına ve özgür düşünceye bakış açısını anlamak açısından da eserleri farklı bir önem arz eder.
Hayatı
1748 yılında Fransa'nın güneyindeki Montauban şehrinde (günümüzdeki Tarn-et-Garonne) doğmuştur. Küçük burjuva bir aileden geliyordu; babası kasaplık, annesi ise çamaşırcılık ile uğraşmaktaydı. Kimi söylentilere göre gerçek babası Aydınlanma hareketinin önemli isimlerinden Jean-Jacques Lefranch de Pompignan'dır. Ailesi ona "Marie Gouze" ismini verdi.
1765 yılında Louis Aubry adlı kendinden yaşça büyük ve sevmediği biri ile evlendi; ertesi yıl oğlu Pierre dünyaya geldi. Oğlunun doğumundan birkaç ay sonra kocasını kaybedince Olympe de Gouges adını aldı.
1770’lerde Paris’e taşınan Olympe de Gouges, dini evliliğe karşı idi; cinsel özgürlüğü savunuyordu. Ekonomik destek için metres ilişkileri yaşadı.Sanatçılardan, yazarlardan, siyasetçilerden oluşan bir çevre edindi.
Çalışmaları
1784'te kendi yazarlık kariyerine başladı ve yaşamının son dokuz yılında romanlar, politik yazılar, manifestolar, edebi incelemeler ve sosyal bilince sahip önemli konulara odaklanmış oyunlar yazdı. Okuma yazma bilmediği ve okul eğitimi görmediği düşünülürse, bu çalışmalarının çoğunu okuma yazma bilen bir kişinin yardımıyla başarmış olmalıdır.
Bir tiyatro grubu oluşturan Olympe de Gouges, ilk oyunu kölelik karşıtı "L'Esclavage des Nègres"i 1784'te kaleme aldı. Kadın oluşu ve oyununun konusu nedeniyle oyunu 1789 Fransız Devrimi'nin başlangıcına kadar basılmamıştır.
Fransız Devrimi'ni sevinçle ve umutla karşılamasına rağmen kısa süre sonra eşit hakların sadece erkeklere verildiğini, kadınların erkeklerle eşit statüye getirilmediğini gözlemleyince Fransız Devrimi'ne olan inancını ve umutlarını yitirdi. 1791 yılında kadınlar için eşit politik ve yasal hakları talep eden bir dernek olan 'e katıldı. Cercle Social dönemin ünlü kadın hakları savunucusu 'in evinde buluşurdu. Daha sonra ünlenecek "Kadına darağacına çıkma hakkı tanınıyor; öyleyse kürsüye çıkma hakkı da olmalıdır" sözünü ilk kez bu sıralarda söylemiştir. Bu sözü, 1791 Anayasası'nın yayımlanmasından birkaç gün sonra kaleme aldığı Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'nin de 10. maddesini oluşturmuştur. Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (Déclaration des droits de la Femme et de la Citoyenne) o yıl (1791) meclis tarafından yayımlanmış olan 'ne (La Déclaration des droits de l'Homme et du citoyen) bir cevap niteliği taşıyordu ve aslında meclisin bildirisinin bir kopyasıydı. Gouges, yalnızca insan sözcüğü yerine kadın sözcüğünü koymuştu. Bildiriyi, kadın sorunlarını yine bir kadın çözebilir düşüncesiyle, XVI. Louis’in eşi Marie Antoinette’ye ithaf etti. Bildiri, yayımlandığı zaman pek önemsenmedi.
Olumpe de Gouge, aynı yıl Jean-Jacques Rousseau’nun Toplum sözleşmesi’ne karşılık kendi Toplum sözleşmesini kaleme aldı. Toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı evliliği savundu.
İnandığı her şeyin uğrunda sonuna kadar direnen, tutkulu ve heyecanlı bir kişiliği vardı. Dönemin kaotik ortamında adaletsiz olarak tanımladığı her işe karşı çıkmıştır. Karşı çıktığı konulardan biri de devrilen Fransa kralı 16. Louis'in idam edilmesiydi. Bu idama karşı çıkmasının nedeni tam olarak bilinmese de, başlı başına idam cezasına karşıydı ve ona göre siyasi strateji açısından da en iyisi kralın öldürülmemesiydi.
Tutuklanması ve idamı
Fransız Devrimi sırasında yer alan adaletsiz ve vahşi olarak tanımlanabilecek birçok olay ve bu olayları önleyemeyişi onda büyük bir rahatsızlık uyandırıyordu. Bu rahatsızlığı nedeniyle yazımı sertleşti ve meselelere çok daha şiddetli eleştiriler getirmeye başladı. Sonunda Le trois urnes, ou le salut de la Patrie, par un voyageur aérien isimli eseri nedeniyle Temmuz 1793'te tutuklandı. Bu eserde memleketin kurtuluşu şu üç seçeneği değerlendirmek üzere bir halk oylamasına gidilmesini talep etmekteydi: Bölünmez bir cumhuriyet, federal bir hükümet ya da anayasal monarşi.
Üç ay tutuklu kaldı. Avukat tutma hakkı verilmediği için kendi savunmasını kendisi yaptı. Hapisteyken yazdığı, kendi savunması denilebilecek iki metin arkadaşları vasıtasıyla yayımlandı.
İdamdan kurtulmak için hamile olduğunu iddia etti ama yapılan kontrolde bunun gerçek olmadığı ortaya çıktı. 3 Kasım 1793 günü giyotin ile idam edildi.
Kaynakça
- ^ a b c d e . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2015.
- ^ "Diren Çakmak 1789-1799 Fransız Devriminde Kadın Eksik Yurttaş, Cafrande.org 12.03.2015". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2015.
- ^ İngilizce Vikipedi Olympe de Gouges makalesi
- ^ a b "Fulya Alikoç, Bir Kadın Bir Devrim, Evrensel gazetesi, 8 Kasım 2013". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2015.
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
- Olympe de Gouges’ın eserlerinin İngilizce çevirileri2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Olympe de Gouges Fransizca telaffuz olɛ p de ɡuʒ dinle 7 Mayis 1748 3 Kasim 1793 Fransiz filozof yazar kadin haklari savunucusu aktivist ve oyun yazari Olympe de GougesOlympe de GougesDogumMarie Gouze 7 Mayis 1748 Montauban Fransa KralligiOlum3 Kasim 1793 45 yasinda Paris Birinci Fransiz CumhuriyetiOlum sebebiGiyotin ile idamMilliyetFransizMeslekFilozof yazar kadin haklari savunucusu aktivist oyun yazariEtkin yillar1780 lerin basi 1793MemleketMontaubanEvlilikLouis Aubry 1765 1766 Cocuk lar General Pierre Aubry de GougesImza 1780 lerde oyun yazari olarak basladigi kariyerinde siyasi yazilariyla unlendi Fransiz Devrimi sirasinda cok aktifti Olum cezasinin kaldirilmasi mahkemelerde halk jurilerinin kurulmasi Fransiz somurgelerindeki kolelerin ozgurlestirilmesi gayri mesru cocuklarin taninmasi evlat edinilmesi gelir vergilerinin adaletsizligi yoksulluk konularinda mucadele etti Gunumuzde daha cok kadin haklari konusundaki oncu gorusleri ile bilinir Erkeklerin kadinlar uzerindeki tiranliginin tum esitsizlik bicimlerinin kaynagi oldugunu dusunmekteydi Meclisin cikardigi Erkek ve Yurttas Haklari Bildirgesi ne cevaben 1791 yilinda Kadin ve Yurttas Haklari Bildirgesi ni yayimladi Fikirleri nedeniyle 3 Kasim 1793 te giyotinle idam edildi Eserleri kadin ve insan haklari acisindan buyuk bir oneme sahiptir Ayrica Fransiz Devrimi nin ve donemin kadina ve ozgur dusunceye bakis acisini anlamak acisindan da eserleri farkli bir onem arz eder Hayati1748 yilinda Fransa nin guneyindeki Montauban sehrinde gunumuzdeki Tarn et Garonne dogmustur Kucuk burjuva bir aileden geliyordu babasi kasaplik annesi ise camasircilik ile ugrasmaktaydi Kimi soylentilere gore gercek babasi Aydinlanma hareketinin onemli isimlerinden Jean Jacques Lefranch de Pompignan dir Ailesi ona Marie Gouze ismini verdi Olympe de Gouges 1765 yilinda Louis Aubry adli kendinden yasca buyuk ve sevmedigi biri ile evlendi ertesi yil oglu Pierre dunyaya geldi Oglunun dogumundan birkac ay sonra kocasini kaybedince Olympe de Gouges adini aldi 1770 lerde Paris e tasinan Olympe de Gouges dini evlilige karsi idi cinsel ozgurlugu savunuyordu Ekonomik destek icin metres iliskileri yasadi Sanatcilardan yazarlardan siyasetcilerden olusan bir cevre edindi Calismalari 1784 te kendi yazarlik kariyerine basladi ve yasaminin son dokuz yilinda romanlar politik yazilar manifestolar edebi incelemeler ve sosyal bilince sahip onemli konulara odaklanmis oyunlar yazdi Okuma yazma bilmedigi ve okul egitimi gormedigi dusunulurse bu calismalarinin cogunu okuma yazma bilen bir kisinin yardimiyla basarmis olmalidir Bir tiyatro grubu olusturan Olympe de Gouges ilk oyunu kolelik karsiti L Esclavage des Negres i 1784 te kaleme aldi Kadin olusu ve oyununun konusu nedeniyle oyunu 1789 Fransiz Devrimi nin baslangicina kadar basilmamistir Fransiz Devrimi ni sevincle ve umutla karsilamasina ragmen kisa sure sonra esit haklarin sadece erkeklere verildigini kadinlarin erkeklerle esit statuye getirilmedigini gozlemleyince Fransiz Devrimi ne olan inancini ve umutlarini yitirdi 1791 yilinda kadinlar icin esit politik ve yasal haklari talep eden bir dernek olan e katildi Cercle Social donemin unlu kadin haklari savunucusu in evinde bulusurdu Daha sonra unlenecek Kadina daragacina cikma hakki taniniyor oyleyse kursuye cikma hakki da olmalidir sozunu ilk kez bu siralarda soylemistir Bu sozu 1791 Anayasasi nin yayimlanmasindan birkac gun sonra kaleme aldigi Kadin ve Yurttas Haklari Bildirgesi nin de 10 maddesini olusturmustur Kadin ve Yurttas Haklari Bildirgesi Declaration des droits de la Femme et de la Citoyenne o yil 1791 meclis tarafindan yayimlanmis olan ne La Declaration des droits de l Homme et du citoyen bir cevap niteligi tasiyordu ve aslinda meclisin bildirisinin bir kopyasiydi Gouges yalnizca insan sozcugu yerine kadin sozcugunu koymustu Bildiriyi kadin sorunlarini yine bir kadin cozebilir dusuncesiyle XVI Louis in esi Marie Antoinette ye ithaf etti Bildiri yayimlandigi zaman pek onemsenmedi Olumpe de Gouge ayni yil Jean Jacques Rousseau nun Toplum sozlesmesi ne karsilik kendi Toplum sozlesmesini kaleme aldi Toplumsal cinsiyet esitligine dayali evliligi savundu Inandigi her seyin ugrunda sonuna kadar direnen tutkulu ve heyecanli bir kisiligi vardi Donemin kaotik ortaminda adaletsiz olarak tanimladigi her ise karsi cikmistir Karsi ciktigi konulardan biri de devrilen Fransa krali 16 Louis in idam edilmesiydi Bu idama karsi cikmasinin nedeni tam olarak bilinmese de basli basina idam cezasina karsiydi ve ona gore siyasi strateji acisindan da en iyisi kralin oldurulmemesiydi Tutuklanmasi ve idami Fransiz Devrimi sirasinda yer alan adaletsiz ve vahsi olarak tanimlanabilecek bircok olay ve bu olaylari onleyemeyisi onda buyuk bir rahatsizlik uyandiriyordu Bu rahatsizligi nedeniyle yazimi sertlesti ve meselelere cok daha siddetli elestiriler getirmeye basladi Sonunda Le trois urnes ou le salut de la Patrie par un voyageur aerien isimli eseri nedeniyle Temmuz 1793 te tutuklandi Bu eserde memleketin kurtulusu su uc secenegi degerlendirmek uzere bir halk oylamasina gidilmesini talep etmekteydi Bolunmez bir cumhuriyet federal bir hukumet ya da anayasal monarsi Uc ay tutuklu kaldi Avukat tutma hakki verilmedigi icin kendi savunmasini kendisi yapti Hapisteyken yazdigi kendi savunmasi denilebilecek iki metin arkadaslari vasitasiyla yayimlandi Idamdan kurtulmak icin hamile oldugunu iddia etti ama yapilan kontrolde bunun gercek olmadigi ortaya cikti 3 Kasim 1793 gunu giyotin ile idam edildi Kaynakca a b c d e 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2015 Diren Cakmak 1789 1799 Fransiz Devriminde Kadin Eksik Yurttas Cafrande org 12 03 2015 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2015 Ingilizce Vikipedi Olympe de Gouges makalesi a b Fulya Alikoc Bir Kadin Bir Devrim Evrensel gazetesi 8 Kasim 2013 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2015 Dis baglantilar Ingilizce Olympe de Gouges in eserlerinin Ingilizce cevirileri2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde