Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Panpsişizm, zihin felsefesinde, zihnin veya zihin benzeri bir yönün, gerçekliğin temel ve her yerde bulunan bir özelliği olduğu görüşüdür. Aynı zamanda, "zihnin, evrende var olan dünyanın temel bir özelliği olduğu" teorisi olarak da tanımlanır. En eski felsefi teorilerden biridir ve Thales, Platon, Spinoza, Leibniz, William James,Alfred North Whitehead, Bertrand Russell ve Galen Strawson gibi filozoflara atfedilmiştir. 19. yüzyılda panpsişizm, Batı düşüncesinde varsayılan zihin felsefesi görüşüydü, ancak 20. yüzyılın ortalarında mantıksal pozitivizmin yükselişiyle panpsişizm bir düşüş yaşadı. Bilincin zor sorusuyla son zamanlarda ilgi gören nörobilim, psikoloji ve kuantum fiziği alanlarındaki gelişmeler, 21. yüzyılda panpsişizme olan ilgiyi yeniden canlandırdı.
Genel Bakış
Etimoloji
Panpsişizm terimi, Yunanca pan (πᾶν : "hepsi, her şey, bütün") ve psişeden (ψυχή : "ruh, zihin") gelir.:1"Psyche", Yunanca ψύχω (psukhō, "üflerim") kelimesinden gelir ve yaşam, ruh, zihin, ruh, kalp veya "yaşam-nefes" anlamına gelebilir. "Ruh" kelimesinin kullanımı tartışmalıdır çünkü genellikle doğaüstü bir şeye atıfta bulunmak için kullanılan bir terim olan "ruh" ile eşanlamlıdır; artık literatürde bulunan daha yaygın terimler arasında zihin, zihinsel özellikler, zihinsel yön ve deneyim bulunmaktadır.
Konsept
Panpsişizm, zihnin veya zihin benzeri bir yönün, gerçekliğin temel ve her yerde bulunan bir özelliği olduğunu savunur. Aynı zamanda, "zihnin, evrende var olan dünyanın temel bir özelliği olduğu" bir teori olarak tanımlanır. Panpsişistler, kendi deneyimlerimizle bildiğimiz zihin tipinin, bir şekilde, çok çeşitli doğal bedenlerde mevcut olduğunu varsayarlar. Bu kavram çok çeşitli biçimler almıştır. Bazı tarihsel ve Batılı olmayan panpsişistler, tüm varlıklara (animizm ) yaşam veya ruh gibi nitelikler atfeder. Bununla birlikte, çağdaş akademik savunucular, bu nitelikleri daha karmaşık insan zihinsel niteliklerinden ayırırken, duyarlılığın veya öznel deneyimin her yerde bulunduğunu savunuyorlar . Bu nedenle, fiziğin temel seviyesindeki varlıklara ilkel bir zihniyet biçimi atfederler, ancak zihniyeti kayalar veya binalar gibi toplu şeylerin çoğuna atfetmezler.
Terminoloji
Panpsişizmi uygulanabilir bir teori olarak araştıran filozof David Chalmers, mikrofenomenal deneyimler ( varlıkların deneyimleri) ile makrofenomenal deneyimler (insanlar gibi daha büyük varlıkların deneyimleri) arasında ayrım yapar.
Philip Goff, pandeneyimcilik ile pankognitivizm arasında bir ayrım yapar. Çağdaş literatürde tartışılan panpsişizm biçiminde, bilinçli deneyim her yerde temel düzeyde mevcuttur, dolayısıyla pandeneyimcilik terimi de buradan gelmektedir. Pankognitivizm, pandeneyimciliğin aksine, düşüncenin temel düzeyde her yerde mevcut olduğu görüşüdür. Pankognitivizm, bazı tarihsel savunucuları olan, ancak günümüzde akademik taraftarları olmayan bir görüştür. Çağdaş panpsişistler, mikrofiziksel varlıkların inançlar, arzular ve korkular gibi karmaşık zihinsel durumlara sahip olduğuna inanmazlar.
Başlangıçta, pandeneyimcilik terimi daha dar bir anlama sahipti, David Ray Griffin tarafından özellikle süreç felsefesinde kullanılan panpsişizm biçimine atıfta bulunmak için türetildi (aşağıya bakın).
Tarih
Antik Çağ
Panpsişist görüşler, Sokrates öncesi Yunan felsefesinin temelini oluşturur.Aristoteles'e göre, ilk Yunan filozofu Thales (yaklaşık MÖ 624 – 545), "her şeyin tanrılarla dolu olduğunu" savunan bir teori ileri sürdü. Thales, mıknatısların bunu gösterdiğine inanıyordu. Bu, panpsişist bir doktrin olarak yorumlandı. Panpsişizmle ilişkilendirilen diğer Yunan düşünürleri arasında (birleştirici ilkeyi veya arkhe'yi nous veya zihin olarak gören) Anaksagoras, (arkhe'yi pneuma veya ruh olarak gören) Anaksimenes ve ("Düşünme yetisi herkes için ortaktır" diyen) Herakleitos yer alır.
Platon, Sofist'inde her şeyin varlık biçiminde yer aldığını ve zihnin ve ruhun (psişe) psişik bir yönüne sahip olması gerektiğini yazarak panpsişizmi savunur.Philebos ve Timaios'ta Platon bir dünya ruhu veya anima mundi fikrini savunur. Platon'a göre:
Bu dünya gerçekten de bir ruh ve zeka ile donatılmış bir canlı varlıktır... Doğaları gereği birbiriyle ilişkili olan diğer tüm canlı varlıkları içeren, görünür tek bir canlı varlıktır.
Stoacılık, doğal dünyanın, evrensel akıl logoları tarafından yönetilen ilahi ateşli öz pnöma ile aşılandığını savunan bir kozmoloji geliştirdi. Varlıkların bireysel aklı ile evrensel aklı arasındaki ilişki, Romalı Stoacı Marcus Aurelius'un merkezi bir endişesiydi. Stoacılığın metafiziği, Neoplatonizm gibi Helenistik felsefelerle bağlantılar bulur. Gnostisizm, Platonik anima mundi fikrini de kullanmıştır.
Rönesans
İmparator Justinian, MS 529'da Platon Akademisini kapattıktan sonra, neoplatonizm geriledi. Panpsişizm olarak adlandırılabilecek şeyi göze alan John Scotus Eriugena gibi Orta Çağ teologları olmasına rağmen, bu felsefi teolojide baskın bir tür değildi. Ancak İtalyan Rönesansı'nda Gerolamo Cardano, Bernardino Telesio, Francesco Patrizi, Giordano Bruno ve Tommaso Campanella gibi figürlerin düşüncesinde bir canlanma yaşadı. Cardano, ruhun veya anima'nın dünyanın temel bir parçası olduğu görüşünü savundu ve Patrizi, panpsişizm terimini felsefi sözlüğe soktu. Bruno'ya göre, "Ruhu olmayan ve yaşam ilkesi olmayan hiçbir şey yoktur."Anima mundi'ye (dünya ruhu) benzeyen Platoncu fikirler, Paracelsus, Robert Fludd ve Cornelius Agrippa gibi ezoterik düşünürlerin çalışmalarında da yeniden su yüzüne çıktı.
Erken Modern
17. yüzyılda iki rasyonalist, Baruch Spinoza ve Gottfried Leibniz'in panpsişist oldukları söylenebilir. Spinoza'nın monizminde, tek sonsuz ve ebedi töz, zihin (düşünce) ve madde (uzay) yönlerine sahip olan "Tanrı veya Doğa"dır (Deus sive Natura). Leibniz'in görüşü, evrenin temel yapısını oluşturan monad adı verilen sonsuz sayıda kesinlikle basit zihinsel tözün olduğudur. George Berkeley'in idealist felsefesinin de bir tür panpsişizm olduğu söylenirken, Berkeley panpsişizmi reddetti ve fiziksel dünyanın yalnızca zihinlerin sahip olduğu deneyimlerde var olduğunu varsayarken, zihinleri insanlarla ve belirli diğer etkenlerle sınırlandırdı.
Ayrıca bakınız
Kavramlar
Notlar
- ^ a b c d e Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2017. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() Kaynak hatası: Geçersiz<ref>etiketi: "sep-panpsych" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b Panpsychism: Contemporary Perspectives. New York, NY: Oxford University Press. 2017. s. 365. ISBN .
- ^ a b Koch (1 Ocak 2014). "Is Consciousness Universal?". Scientific American. doi:10.1038/scientificamericanmind0114-26. 11 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2018.
- ^ a b c d e f Seager (23 Mayıs 2001). "Panpsychism" (İngilizce). 29 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
- ^ . Philosophy Now. 2017. 19 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2018.
- ^ . Internet Encyclopedia of Philosophy. ISSN 2161-0002. 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018.
- ^ a b Clarke, D.S. Panpsychism: Past and Recent Selected Readings. , 2004. p. 1.
- ^ a b c d e f . Internet Encyclopedia of Philosophy. ISSN 2161-0002. 12 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019.
- ^ Nagasawa, Yugin, (Ed.) (2015). "Panpsychism and Panprotopsychism" (PDF). Consciousness in the Physical World: Perspectives on Russellian Monism. Oxford: Oxford University Press. ISBN . Erişim tarihi: 15 Eylül 2018. r eksik
|soyadı1=() - ^ Panpsychism and the Religious Attitude (İngilizce). Albany, NY: State University of New York Press. 2012. s. 1. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Panpsychism: Contemporary Perspectives. ss. 179-214.
- ^ Aristotle. 411a7–8.
- ^ Plato, , 29/30; fourth century
- ^ Berkeley, George (1948-57, Nelson) Robinson, H. (ed.) (1996). "Principles of Human Knowledge and Three Dialogues", pp. ix-x & passim. Oxford University Press, Oxford. .
Daha Fazla Okuma
- Clarke, D.S., (Ed.) (2004). Panpsychism: Past and Recent Selected Readings. State University of New York Press. ISBN .
- Panpsychism in the West. The MIT Press. 2005. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - Skrbina, David, (Ed.) (2009). Mind That Abides: Panpsychism in the New Millennium. John Benjamins. ISBN .
- Blamauer, Michael, (Ed.) (2011). The Mental as Fundamental: New Perspectives on Panpsychism. Gazelle Books. ISBN .
- Panpsychism: The Philosophy of the Sensuous Cosmos. O Books. 2011. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - Nagasawa, Yugin, (Ed.) (2015). Consciousness in the Physical World: Perspectives on Russellian Monism. Oxford: Oxford University Press. ISBN . r eksik
|soyadı1=() - Jaskolla, Ludwig, (Ed.) (2016). Panpsychism: Contemporary Perspectives. New York: Oxford University Press. ISBN . r eksik
|soyadı1=() - Consciousness and Fundamental Reality. Oxford University Press. 2017. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - Galileo's Error: Foundations for a New Science of Consciousness. Pantheon. 2019. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - Conscious: A Brief Guide to the Fundamental Mystery of the Mind. Harper. 2019. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - Seager, William, (Ed.) (2020). The Routledge Handbook of Panpsychism. Routledge. ISBN . Birden fazla
|editör1=ve|editör-soyadı=kullanıldı ()
Dış bağlantılar
- Panpsişizm üzerine çevrimiçi klasik makalelerin listesi 15 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- David Chalmers tarafından derlenen çeşitli yazarlar tarafından
- İnternet Felsefe Ansiklopedisi - Panpsişizm 18 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Stanford Felsefe Ansiklopedisi - Panpsişizm 27 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Panpsisizm zihin felsefesinde zihnin veya zihin benzeri bir yonun gercekligin temel ve her yerde bulunan bir ozelligi oldugu gorusudur Ayni zamanda zihnin evrende var olan dunyanin temel bir ozelligi oldugu teorisi olarak da tanimlanir En eski felsefi teorilerden biridir ve Thales Platon Spinoza Leibniz William James Alfred North Whitehead Bertrand Russell ve Galen Strawson gibi filozoflara atfedilmistir 19 yuzyilda panpsisizm Bati dusuncesinde varsayilan zihin felsefesi gorusuydu ancak 20 yuzyilin ortalarinda mantiksal pozitivizmin yukselisiyle panpsisizm bir dusus yasadi Bilincin zor sorusuyla son zamanlarda ilgi goren norobilim psikoloji ve kuantum fizigi alanlarindaki gelismeler 21 yuzyilda panpsisizme olan ilgiyi yeniden canlandirdi Mutlaktan kaynaklanan anima mundi nin neoplatonik kavraminin illustrasyonu bir sekilde modern panpsisizmin oncusudur Genel BakisEtimoloji Panpsisizm terimi Yunanca pan pᾶn hepsi her sey butun ve psiseden psyxh ruh zihin gelir 1 Psyche Yunanca psyxw psukhō uflerim kelimesinden gelir ve yasam ruh zihin ruh kalp veya yasam nefes anlamina gelebilir Ruh kelimesinin kullanimi tartismalidir cunku genellikle dogaustu bir seye atifta bulunmak icin kullanilan bir terim olan ruh ile esanlamlidir artik literaturde bulunan daha yaygin terimler arasinda zihin zihinsel ozellikler zihinsel yon ve deneyim bulunmaktadir Konsept Panpsisizm zihnin veya zihin benzeri bir yonun gercekligin temel ve her yerde bulunan bir ozelligi oldugunu savunur Ayni zamanda zihnin evrende var olan dunyanin temel bir ozelligi oldugu bir teori olarak tanimlanir Panpsisistler kendi deneyimlerimizle bildigimiz zihin tipinin bir sekilde cok cesitli dogal bedenlerde mevcut oldugunu varsayarlar Bu kavram cok cesitli bicimler almistir Bazi tarihsel ve Batili olmayan panpsisistler tum varliklara animizm yasam veya ruh gibi nitelikler atfeder Bununla birlikte cagdas akademik savunucular bu nitelikleri daha karmasik insan zihinsel niteliklerinden ayirirken duyarliligin veya oznel deneyimin her yerde bulundugunu savunuyorlar Bu nedenle fizigin temel seviyesindeki varliklara ilkel bir zihniyet bicimi atfederler ancak zihniyeti kayalar veya binalar gibi toplu seylerin coguna atfetmezler Terminoloji Panpsisizmi uygulanabilir bir teori olarak arastiran filozof David Chalmers mikrofenomenal deneyimler varliklarin deneyimleri ile makrofenomenal deneyimler insanlar gibi daha buyuk varliklarin deneyimleri arasinda ayrim yapar Philip Goff pandeneyimcilik ile pankognitivizm arasinda bir ayrim yapar Cagdas literaturde tartisilan panpsisizm biciminde bilincli deneyim her yerde temel duzeyde mevcuttur dolayisiyla pandeneyimcilik terimi de buradan gelmektedir Pankognitivizm pandeneyimciligin aksine dusuncenin temel duzeyde her yerde mevcut oldugu gorusudur Pankognitivizm bazi tarihsel savunuculari olan ancak gunumuzde akademik taraftarlari olmayan bir gorustur Cagdas panpsisistler mikrofiziksel varliklarin inanclar arzular ve korkular gibi karmasik zihinsel durumlara sahip olduguna inanmazlar Baslangicta pandeneyimcilik terimi daha dar bir anlama sahipti David Ray Griffin tarafindan ozellikle surec felsefesinde kullanilan panpsisizm bicimine atifta bulunmak icin turetildi asagiya bakin TarihAntik Cag Iki iwakura Sinto dininde bir kami veya ruhun ikamet ettigi soylenen bir kaya Panpsisist gorusler Sokrates oncesi Yunan felsefesinin temelini olusturur Aristoteles e gore ilk Yunan filozofu Thales yaklasik MO 624 545 her seyin tanrilarla dolu oldugunu savunan bir teori ileri surdu Thales miknatislarin bunu gosterdigine inaniyordu Bu panpsisist bir doktrin olarak yorumlandi Panpsisizmle iliskilendirilen diger Yunan dusunurleri arasinda birlestirici ilkeyi veya arkhe yi nous veya zihin olarak goren Anaksagoras arkhe yi pneuma veya ruh olarak goren Anaksimenes ve Dusunme yetisi herkes icin ortaktir diyen Herakleitos yer alir Platon Sofist inde her seyin varlik biciminde yer aldigini ve zihnin ve ruhun psise psisik bir yonune sahip olmasi gerektigini yazarak panpsisizmi savunur Philebos ve Timaios ta Platon bir dunya ruhu veya anima mundi fikrini savunur Platon a gore Bu dunya gercekten de bir ruh ve zeka ile donatilmis bir canli varliktir Dogalari geregi birbiriyle iliskili olan diger tum canli varliklari iceren gorunur tek bir canli varliktir Stoacilik dogal dunyanin evrensel akil logolari tarafindan yonetilen ilahi atesli oz pnoma ile asilandigini savunan bir kozmoloji gelistirdi Varliklarin bireysel akli ile evrensel akli arasindaki iliski Romali Stoaci Marcus Aurelius un merkezi bir endisesiydi Stoaciligin metafizigi Neoplatonizm gibi Helenistik felsefelerle baglantilar bulur Gnostisizm Platonik anima mundi fikrini de kullanmistir Ronesans Dunya ruhunun bir kadin olarak tasvir edildigi Robert Fludd in Kozmik duzen cizimi Imparator Justinian MS 529 da Platon Akademisini kapattiktan sonra neoplatonizm geriledi Panpsisizm olarak adlandirilabilecek seyi goze alan John Scotus Eriugena gibi Orta Cag teologlari olmasina ragmen bu felsefi teolojide baskin bir tur degildi Ancak Italyan Ronesansi nda Gerolamo Cardano Bernardino Telesio Francesco Patrizi Giordano Bruno ve Tommaso Campanella gibi figurlerin dusuncesinde bir canlanma yasadi Cardano ruhun veya anima nin dunyanin temel bir parcasi oldugu gorusunu savundu ve Patrizi panpsisizm terimini felsefi sozluge soktu Bruno ya gore Ruhu olmayan ve yasam ilkesi olmayan hicbir sey yoktur Anima mundi ye dunya ruhu benzeyen Platoncu fikirler Paracelsus Robert Fludd ve Cornelius Agrippa gibi ezoterik dusunurlerin calismalarinda da yeniden su yuzune cikti Erken Modern 17 yuzyilda iki rasyonalist Baruch Spinoza ve Gottfried Leibniz in panpsisist olduklari soylenebilir Spinoza nin monizminde tek sonsuz ve ebedi toz zihin dusunce ve madde uzay yonlerine sahip olan Tanri veya Doga dir Deus sive Natura Leibniz in gorusu evrenin temel yapisini olusturan monad adi verilen sonsuz sayida kesinlikle basit zihinsel tozun oldugudur George Berkeley in idealist felsefesinin de bir tur panpsisizm oldugu soylenirken Berkeley panpsisizmi reddetti ve fiziksel dunyanin yalnizca zihinlerin sahip oldugu deneyimlerde var oldugunu varsayarken zihinleri insanlarla ve belirli diger etkenlerle sinirlandirdi Ayrica bakinizKavramlar Notlar a b c d e Stanford Encyclopedia of Philosophy 2017 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi sep panpsych adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b Panpsychism Contemporary Perspectives New York NY Oxford University Press 2017 s 365 ISBN 978 0 19 935994 3 a b Koch 1 Ocak 2014 Is Consciousness Universal Scientific American doi 10 1038 scientificamericanmind0114 26 11 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2018 a b c d e f Seager 23 Mayis 2001 Panpsychism Ingilizce 29 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2023 Philosophy Now 2017 19 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ekim 2018 Internet Encyclopedia of Philosophy ISSN 2161 0002 22 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2018 a b Clarke D S Panpsychism Past and Recent Selected Readings 2004 p 1 a b c d e f Internet Encyclopedia of Philosophy ISSN 2161 0002 12 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2019 Nagasawa Yugin Ed 2015 Panpsychism and Panprotopsychism PDF Consciousness in the Physical World Perspectives on Russellian Monism Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 992735 7 Erisim tarihi 15 Eylul 2018 r eksik soyadi1 yardim Panpsychism and the Religious Attitude Ingilizce Albany NY State University of New York Press 2012 s 1 ISBN 978 0 7914 5685 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Panpsychism Contemporary Perspectives ss 179 214 Aristotle 411a7 8 Plato 29 30 fourth century Berkeley George 1948 57 Nelson Robinson H ed 1996 Principles of Human Knowledge and Three Dialogues pp ix x amp passim Oxford University Press Oxford 0192835491 Daha Fazla OkumaClarke D S Ed 2004 Panpsychism Past and Recent Selected Readings State University of New York Press ISBN 0 7914 6132 7 Panpsychism in the West The MIT Press 2005 ISBN 978 0 262 69351 6 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Skrbina David Ed 2009 Mind That Abides Panpsychism in the New Millennium John Benjamins ISBN 978 9027252111 Blamauer Michael Ed 2011 The Mental as Fundamental New Perspectives on Panpsychism Gazelle Books ISBN 978 3 86838 114 6 Panpsychism The Philosophy of the Sensuous Cosmos O Books 2011 ISBN 978 1 84694 505 2 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Nagasawa Yugin Ed 2015 Consciousness in the Physical World Perspectives on Russellian Monism Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 992735 7 r eksik soyadi1 yardim Jaskolla Ludwig Ed 2016 Panpsychism Contemporary Perspectives New York Oxford University Press ISBN 978 0199359943 r eksik soyadi1 yardim Consciousness and Fundamental Reality Oxford University Press 2017 ISBN 978 0190677015 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Galileo s Error Foundations for a New Science of Consciousness Pantheon 2019 ISBN 978 1524747961 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Conscious A Brief Guide to the Fundamental Mystery of the Mind Harper 2019 ISBN 978 0062906717 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Seager William Ed 2020 The Routledge Handbook of Panpsychism Routledge ISBN 978 1138817135 Birden fazla editor1 ve editor soyadi kullanildi yardim Dis baglantilarPanpsisizm uzerine cevrimici klasik makalelerin listesi 15 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde David Chalmers tarafindan derlenen cesitli yazarlar tarafindan Internet Felsefe Ansiklopedisi Panpsisizm 18 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stanford Felsefe Ansiklopedisi Panpsisizm 27 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde