Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paskalya (Latince: Pascha, Yunanca: Πάσχα, Bulgarca: ВеликденAramice: פֶּסחא), Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli yortu. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır.Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda pazar günü kutlanan Paskalya Günü ise, Diriliş Bayramı, Diriliş Pazarı ya da Kıyam Yortusu olarak da adlandırılır.
| Paskalya | |
|---|---|
 | |
| Diğer adı | Diriliş Bayramı Diriliş Pazarı Kıyam Yortusu |
| Kutlayanlar | Hristiyanlar |
| Türü | dinî |
| Önemi | İsa Mesih'in dirilişinin kutlanması |
| Tarih | 22 Mart ile 25 Nisan arasına denk gelen bir pazar günü |
| Törenler | Dinî âyinler |
| Gelenekler | Kilise ziyaretleri, aile yemekleri, Paskalya yumurtası avı, hediye verme |
Köken bilimi
2. yüzyıl
Paskalya ve Triduum sözcüklerinin 2. yüzyıldaki karşılığı Yunan ve Latin yazarlar tarafından "Pascha (πάσχα)" olarak kullanılmıştır. İbranice "Pesah" (פֶּסַח) sözcüğünün Aramiceye geçmiş halinden türetilmiştir. Sözcük "dokunmadan geçmek" anlamına gelir ve İsrailoğulları'nın Mısır'daki esaretten kaçışına veya İsrailoğulları'nın ilk doğan çocuğunun canının bağışlanmasına gönderme yapar.Pavlus Efes'ten "Pascha'mız İsa bizim için kurban edildi." diye yazmıştır; ancak Efesli Hristiyanlar Çıkış'ın İsa'nın ölümünden bahsettiğini duyan ilk insanlar değildi.
Cermen, Sâmî, Romen ve Kelt dilleri
Günümüz İngilizcesindeki Easter sözcüğü Eski İngilizcedeki 899 yılından önce ortaya çıkan Ēastre ya da Ēostre sözcüğünden türemiştir. Günümüz Almancasındaki karşılığı Osterndir. Paskalya sözcüğü Hollandacada Pasen, İskandinav dillerinde ise påske (Danca ve Norveççe), påsk (İsveççe), páskar (İzlandaca) and páskir (Faroece) olarak geçmektedir.
Yunanca "Πάσχα" sözcüğü ve Latincedeki karşılığı "Pascha" İbranicedeki Hamursuz Bayramı anlamına gelen "Pesach (פֶּסַח)" sözcüğünden türemiştir. Yunancada diriliş, yükseliş anlamına gelen "Ἀνάστασις" sözcüğü de bazen kullanılır.
Arapça ve diğer Sami dillerini konuşan Hristiyanlar Pesaḥ ile aynı kökten gelen adlar kullanırlar.
Tüm Romen dillerinde Paskalya sözcüğünün kaynağı Latince Pascha sözcüğüdür. İspanyolcada Pascua, İtalyanca ve Katalancada Pasqua, Fransızcada Pâques, Portekizcede Páscoa ve Rumence'de Paşti sözcükleri kullanılır.
Tüm günümüz Kelt dillerinde Paskalya sözcüğü Latinceden türemiştir.
Bazı dillerde Paskalya yerine kullanılan Easter, Ostern vb. sözcüklerin kökeni 'ndeki Eostur (Nisan) ayıdır. Bu ay, adını Anglosakson Pagan tanrıçası 'den alır.
Türkçe
Türkçeye Rumca Pashalia sözcüğünden türeyerek girmiştir.
Tarih
| Yıl | Batı | Doğu |
|---|---|---|
| 1982 | 11 Nisan | 18 Nisan |
| 1983 | 3 Nisan | 8 Mayıs |
| 1984 | 22 Nisan | |
| 1985 | 7 Nisan | 14 Nisan |
| 1986 | 30 Mart | 4 Mayıs |
| 1987 | 19 Nisan | |
| 1988 | 3 Nisan | 10 Nisan |
| 1989 | 26 Mart | 30 Nisan |
| 1990 | 15 Nisan | |
| 1991 | 31 Mart | 7 Nisan |
| 1992 | 19 Nisan | 26 Nisan |
| 1993 | 11 Nisan | 18 Nisan |
| 1994 | 3 Nisan | 1 Mayıs |
| 1995 | 16 Nisan | 23 Nisan |
| 1996 | 7 Nisan | 14 Nisan |
| 1997 | 30 Mart | 27 Nisan |
| 1998 | 12 Nisan | 19 Nisan |
| 1999 | 4 Nisan | 11 Nisan |
| 2000 | 23 Nisan | 30 Nisan |
| 2001 | 15 Nisan | |
| 2002 | 31 Mart | 5 Mayıs |
| 2003 | 20 Nisan | 27 Nisan |
| 2004 | 11 Nisan | |
| 2005 | 27 Mart | 1 Mayıs |
| 2006 | 16 Nisan | 23 Nisan |
| 2007 | 8 Nisan | |
| 2008 | 23 Mart | 27 Nisan |
| 2009 | 12 Nisan | 19 Nisan |
| 2010 | 4 Nisan | |
| 2011 | 24 Nisan | |
| 2012 | 8 Nisan | 15 Nisan |
| 2013 | 31 Mart | 5 Mayıs |
| 2014 | 20 Nisan | |
| 2015 | 5 Nisan | 12 Nisan |
| 2016 | 27 Mart | 1 Mayıs |
| 2017 | 16 Nisan | |
| 2018 | 1 Nisan | 8 Nisan |
| 2019 | 21 Nisan | 28 Nisan |
| 2020 | 12 Nisan | 19 Nisan |
| 2021 | 4 Nisan | 2 Mayıs |
| 2022 | 17 Nisan | 24 Nisan |
| 2023 | 9 Nisan | 16 Nisan |
| 2024 | 31 Mart | 5 Mayıs |
| 2025 | 20 Nisan | |
| 2026 | 5 Nisan | 12 Nisan |
| 2027 | 28 Mart | 2 Mayıs |
| 2028 | 16 Nisan | |
| 2029 | 1 Nisan | 8 Nisan |
| 2030 | 21 Nisan | 28 Nisan |
İsa M.S. 29–33 yılları arasında çarmıha gerildi. Paskalya Yortusu'na dair en eski kayıtlar 2. yüzyıla aittir, bununla birlikte İsa'nın dirilişinin anılması muhtemelen daha eski tarihlere dayanır.
İsa'nın dirildiği günü belirleme hususu, 8. yüzyıla kadar Doğu ve Batı kiliseleri arasında başlıca tartışma konularından biri oldu. Anadolu'daki Hristiyanlar İsa'nın çarmıha gerildiği günü, Yahudilerin Pesah (Hamursuz Bayramı) olarak kutladığı, baharın ilk dolunayından sonraki 14. gün (Yahudi Takvimi'ne göre 14 Nisan) olarak belirlediler. Diriliş gününü de –haftanın hangi gününe geldiğine bakılmaksızın– bundan üç gün sonrası, yani 17 Nisan olarak belirlediler. Ancak Yahudi Takvimi'nde de adı Nisan olan bu ay, günümüzde kullandığımız Gregoryen Takvimi'ndeki Nisan ayı ile örtüşmemektedir. Modern Mart ve Nisan aylarının bir kısmını kapsamaktadır. Batı Kiliseleri'nde ise İsa'nın bir Pazar günü dirildiğine inanıldığı için, Yahudi 14 Nisan'ından sonraki ilk Pazar günü "Diriliş Günü" kabul edildi. Zamanla diğer kiliseler de bu geleneğe uydu ve kutlamalar Pazar günü yapılmaya başlandı. Günümüzde "14'üncü gün" denen ve Diriliş gününü haftanın hangi gününe geldiğine bakmaksızın kutlayan kiliselerin sayısı oldukça azdır.
325 yılındaki İznik Konsili'nde, Paskalya'nın bahar ekinoksundan (21 Mart) sonraki ilk dolunayın ardından gelen Pazar günü kutlanması kararı alındı. Bu nedenle Paskalya, Gregoryen Takvimi'ne göre 22 Mart ile 25 Nisan arasındaki Pazar günlerinden birine denk gelir. Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen Takvimi'ni temel aldıkları için kutlamalar genellikle Protestan ve Katolik kiliselerinden sonra gerçekleşir. Ayrıca yine Ortodoks kiliselerinde Paskalya'nın Yahudi Pesah Bayramı ile aynı güne denk 'gelmemesine' dikkat edilir.
20. yüzyılda Paskalya Yortusu için sabit bir tarih belirleme çalışmaları yapıldı. Özellikle Nisan ayının ikinci pazarı üzerinde durulduysa da uygulamaya geçilemedi.
İbadetler
Batı Hristiyanlığı
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Doğu Hristiyanlığı
Ortodoks Kilisesinde Paskalyanın Anlamı Hristiyan Kiliselerinde olduğu gibi Ortodoks yıllık ibadetleri içerisinde de en büyüğü, festivallerin festivali, bayramların bayramı olarak isimlendirilen paskalyadır. Çünkü paskalya, Ortodoks Hristiyanlar için ilk dönem Hristiyan Kilisesinin temel taşını teşkil eden İsa Mesih’in dirilişini ifade etmektedir. Ortodoks Kilisesine mensup Hristiyanlar, paskalya döneminde İsa Mesih’e bağlılığın en derin anını yaşamaktadır. Bu dönem boyunca İsa Mesih’in manevi bedenini temsil eden Ortodoks Kilisesi tamamen İsa Mesih’e hasredilmektedir. Burada İsa Mesih’in havarilerinin huzurunda gerçekleştirmiş olduğu göğe yükselme mucizesi manevi anlamda canlandırılmaktadır. Ortodokslar bu günlerde kendilerini tamamen bu olay üzerine yoğunlaştırarak İsa Mesih’in mucizevi yükselişini ve tekrar dirilişini kalplerinde ve zihinlerinde hissetmeye çalışmaktadır. Ortodoks Kilisesi paskalyayı ümit, hayatın ölüme üstünlüğü ve ölümden sonraki ebedi hayatın zaferi olarak kabul etmektedir. Nitekim Ortodoks Hristiyanlara göre İsa Mesih, tekrar dirilmekle hayatın ölüme karşı üstünlüğünü göstermiş ve bunu şu sözlerle açıklamıştır: “Diriliş ve hayat benim, bana iman eden kişi ölse de yaşayacaktır. Yaşayan ve bana iman eden asla ölmeyecek”. Yine Ortodoks bakış açısına göre Paskalya, İsa Mesih’in yeniden dirilişinin yanında onun karanlığa ve yok olmaya karşı üstünlüğünün bir kanıtını da göstermektedir. Ortodoks Hristiyanlar paskalya ile birlikte İsa Mesih’in ölüme ve yokluğa galip gelerek yepyeni bir hayata başladığı gibi kendilerinin de yeni bir hayata başladıklarına inanmakta ve her şeyin yaratıcısı Tanrıya şükretmektedir. Baharın gelmesiyle tekrar yenilenen tabiat gibi Ortodoks Hristiyanlar da paskalya dönemi ile birlikte kendi hayatlarını, ruh dünyalarını İsa Mesih’in ışığıyla yenilemektedir.
Ortodoks Hristiyanların paskalya döneminde önem verdiği hususlardan biri de elli günlük bir dönemi temsil eden "Lent" devresinde çeşitli oruç ve perhizlerle ibadet ve duada bulunmalarıdır. Bu elli günlük dönem Ortodoks Yunanlılar tarafından “Triodion” olarak isimlendirilmekte ve buna aynı zamanda tövbe devresi de denilmektedir. Ortodoks Hristiyanlar bu dönemde kendilerini tövbeye, duaya ve ibadete adayarak İsa Mesih’in çekmiş olduğu sıkıntı ve ıstırapları hatırlamaktadır. Ortodokslar paskalya döneminde, İsa Mesih’in yeniden dirilmesiyle birlikte onun kendilerini kontrol ettiğini, bir güneş gibi parlayarak insanlığı seyrettiğini ve bunun karşılığında ona duada bulunulması gerektiğine inanmaktadır. Bu inançla hareket eden Ortodokslar paskalya döneminde İsa Mesih’e duada ve yakarışta bulunmaktadır. Ayrıca “Triodion” adında Ortodoks bir dua kitabı da bulunmaktadır. Bu kitap, büyük perhiz dönemi boyunca Ortodokslar tarafından ibadet amacıyla okunmaktadır.
Paskalya dönemi Ortodoks halkın dini inançları ile birlikte aralarındaki sosyal dayanışmanın da örneklerini ortaya koymaktadır. Bu dönemde Ortodoks nüfusa sahip olan yerleşim birimlerinde yaşayan insanlar kırsal kesimlerdeki akraba, eş ve dostlara ziyaretlerde bulunarak sosyal dayanışmalarını kuvvetlendirmektedir. Diğer taraftan onlar Paskalya süresince bölgelerindeki kilise organizasyonlarının katkılarıyla geleneksel dini değerlerini de yaşatmaktadır.
Paskalya’dan önceki Kutsal Cuma (Holy Friday) günü İsa’nın çarmıha asılarak vefat ettiği gündür. Bu günde, İsa’nm çekmiş olduğu ızdıraplar hatırlanmaktadır. Büyük Cuma da denen bu gün Hristiyanlar açısından son derece kederli bir gün olarak görülmektedir. Ayrıca, İsa’nm asli günahtan bütün insanları kurtarmasından dolayı sevinç de.paylaşılmaktadır. Yapılan ayinlerde kutsal kitaptan pasajlar okunmakta ve dualar edilmektedir.39
Büyük Cumartesi de denilen Kutsal Cumartesi (Holy Saturday); paskalyanın arifesini oluşturmaktadır. Akşam ibadeti şeklinde kutlanan bu günde kandiller yakılmakta, dualar edilmekte, vaftiz suyu kutsanmakta ve "Evharistiya Ayini" yapılmaktadır. İsa Mesih’in yeniden dirilişini sembolize eden bu ayin, kutsal ateş, paskalya kandili, vaftiz kurnasının kutsanması, okunan ilahiler ve dualarla icra edilmektedir. Ayinler genelde akşamları olmakta ve Ortodoks Hristiyanlar bu ayinlerde İsa Mesih’i hatırlamaktadır.
Kutsal Cumartesinden hemen sonraki pazar gününde sabah kilisede yapılan toplu ayin ile paskalya kutlamaları başlamaktadır. Paskalya bayramı ile birlikte Ortodoks Hristiyanlar, İsa Mesih’in ölümü ve dirilişini özel bir şekilde kutlamaya başlamaktadır. Bu günlerde İsa Mesih’in diriliş gününden göğe çıkışma kadar her ayin sırasında özel bir mum yakılmakta ve böylelikle İsa Mesih’in öldükten sonra dirilişi anımsanmaktadır.
Ortodoks Hristiyanlar tarafından uzun bir hazırlık döneminden sonra başlayan eğlence ve törenler paskalya gecesi ile başlamakta, Lent dönemi boyunca kaçınılan yiyecek ve içeceklerin hazırlanması ile devam etmektedir. Bu yiyeceklerin oluşturduğu zengin menü; domuz eti, kek, pasta, özel Paskalya ekmeği ve Paskalya yumurtalarından meydana gelmektedir. Bununla birlikte paskalya bayramı günü hazırlıklar sabah erkenden başlamakta ve öğleden önce saat dokuzda yemek yenmektedir. Zengin ve fakir ayırımı yapılmadan her Ortodoks paskalya yemeğinde hazır bulunmaktadır. Ortodoks Hristiyanlar domuz etinden hazırlanmış yemeklerini evlerinin balkonlarında, piknik yerlerinde barbekü, ızgara usulünde açık alanlarda beraberce yemektedir. Yemek esnasında uzun masalar kurulmakta, ederin yanında şarap, salata, çeşidi mezeler, “tsoureki, kozunak” denilen özel paskalya ekmeği yer almakta, dans, eğlence ve şarkılar birlikte söylenmektedir. Ortodokslar tarafından yapılan bu eğlenceler gece boyunca sürmektedir. Dini törenlerin yanına yapılan bu tür eğlence ve şenliklerle Ortodokslar kendilerini cennette kabul ederek, Tanımın vermiş olduğu nimetlerden haz duymakta ve bunu yaşamaya çalışmaktadır.
Gelenekler
Paskalya tüm Hristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın olarak kiliselerde düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı ülkeye göre değişik gelenekler vardır. Bunlar arasında en yaygını şahısların birbirine genellikle çikolatadan yapılan Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye etmesidir.
Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (Büyük Perhiz) bir hazırlık dönemi ile son haftayı (Kutsal Hafta) kapsar. Paskalya Günü'nde (Diriliş Günü) sona erer.
Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (Paskalya çöreği) yapılır; haşlanmış yumurtalar boyanır; mumlar yakılır; dualar okunur.
Süryanilerin temmuz ayında kutladıkları adı verilen yortu da Paskalya kavramı içine girer.
Katolik Kiliseleri'nde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş kutsanır, Paskalya mumu yakılır; Kitabı Mukaddes'ten bölümler okunur, vaftiz törenleri yapılır. Hristiyanlığın başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca bir kez, Paskalya gününde yapılırdı.
Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında bir ayin alayı düzenlenir. Alay kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmaz; dönüşte ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Paskalya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "Великден". 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022.
- ^ a b c d "Easter." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ a b c d e f g "Easter." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2010.
- ^ "Passover." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2010.
- ^ "Paskalya."[] TDK Büyük Türkçe Sözlük. Erişim: 10 Nisan 2009
- ^ "Jesus Christ." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
- ^ "Nisan." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ . Ortodokslar Topluluğu. 1 Mayıs 2017. 24 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Paskalya Latince Pascha Yunanca Pasxa Bulgarca Velikden Aramice פ סחא Hristiyanliktaki en eski ve en onemli yortu Isa nin carmiha gerildikten sonra 3 gunde dirilisi kutlanir Dogu ve Bati kiliseleri arasinda farkliliklar olmakla beraber Paskalya donemi yaklasik olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan donemdir Her sene sabit bir tarihte gerceklesmeyen ve dunya kiliselerinin cogunda pazar gunu kutlanan Paskalya Gunu ise Dirilis Bayrami Dirilis Pazari ya da Kiyam Yortusu olarak da adlandirilir PaskalyaIsa Mesih in dirilisinin tasviri 19 yuzyilDiger adiDirilis Bayrami Dirilis Pazari Kiyam YortusuKutlayanlarHristiyanlarTurudiniOnemiIsa Mesih in dirilisinin kutlanmasiTarih22 Mart ile 25 Nisan arasina denk gelen bir pazar gunuTorenlerDini ayinlerGeleneklerKilise ziyaretleri aile yemekleri Paskalya yumurtasi avi hediye vermeKoken bilimi2 yuzyil Paskalya ve Triduum sozcuklerinin 2 yuzyildaki karsiligi Yunan ve Latin yazarlar tarafindan Pascha pasxa olarak kullanilmistir Ibranice Pesah פ ס ח sozcugunun Aramiceye gecmis halinden turetilmistir Sozcuk dokunmadan gecmek anlamina gelir ve Israilogullari nin Misir daki esaretten kacisina veya Israilogullari nin ilk dogan cocugunun caninin bagislanmasina gonderme yapar Pavlus Efes ten Pascha miz Isa bizim icin kurban edildi diye yazmistir ancak Efesli Hristiyanlar Cikis in Isa nin olumunden bahsettigini duyan ilk insanlar degildi Cermen Sami Romen ve Kelt dilleri Gunumuz Ingilizcesindeki Easter sozcugu Eski Ingilizcedeki 899 yilindan once ortaya cikan Eastre ya da Eostre sozcugunden turemistir Gunumuz Almancasindaki karsiligi Osterndir Paskalya sozcugu Hollandacada Pasen Iskandinav dillerinde ise paske Danca ve Norvecce pask Isvecce paskar Izlandaca and paskir Faroece olarak gecmektedir Yunanca Pasxa sozcugu ve Latincedeki karsiligi Pascha Ibranicedeki Hamursuz Bayrami anlamina gelen Pesach פ ס ח sozcugunden turemistir Yunancada dirilis yukselis anlamina gelen Ἀnastasis sozcugu de bazen kullanilir Arapca ve diger Sami dillerini konusan Hristiyanlar Pesaḥ ile ayni kokten gelen adlar kullanirlar Tum Romen dillerinde Paskalya sozcugunun kaynagi Latince Pascha sozcugudur Ispanyolcada Pascua Italyanca ve Katalancada Pasqua Fransizcada Paques Portekizcede Pascoa ve Rumence de Pasti sozcukleri kullanilir Tum gunumuz Kelt dillerinde Paskalya sozcugu Latinceden turemistir Bazi dillerde Paskalya yerine kullanilan Easter Ostern vb sozcuklerin kokeni ndeki Eostur Nisan ayidir Bu ay adini Anglosakson Pagan tanricasi den alir Turkce Turkceye Rumca Pashalia sozcugunden tureyerek girmistir TarihPaskalya tarihleri 1982 2022 Gregoryen takvimine gore Yil Bati Dogu1982 11 Nisan 18 Nisan1983 3 Nisan 8 Mayis1984 22 Nisan1985 7 Nisan 14 Nisan1986 30 Mart 4 Mayis1987 19 Nisan1988 3 Nisan 10 Nisan1989 26 Mart 30 Nisan1990 15 Nisan1991 31 Mart 7 Nisan1992 19 Nisan 26 Nisan1993 11 Nisan 18 Nisan1994 3 Nisan 1 Mayis1995 16 Nisan 23 Nisan1996 7 Nisan 14 Nisan1997 30 Mart 27 Nisan1998 12 Nisan 19 Nisan1999 4 Nisan 11 Nisan2000 23 Nisan 30 Nisan2001 15 Nisan2002 31 Mart 5 Mayis2003 20 Nisan 27 Nisan2004 11 Nisan2005 27 Mart 1 Mayis2006 16 Nisan 23 Nisan2007 8 Nisan2008 23 Mart 27 Nisan2009 12 Nisan 19 Nisan2010 4 Nisan2011 24 Nisan2012 8 Nisan 15 Nisan2013 31 Mart 5 Mayis2014 20 Nisan2015 5 Nisan 12 Nisan2016 27 Mart 1 Mayis2017 16 Nisan2018 1 Nisan 8 Nisan2019 21 Nisan 28 Nisan2020 12 Nisan 19 Nisan2021 4 Nisan 2 Mayis2022 17 Nisan 24 Nisan2023 9 Nisan 16 Nisan2024 31 Mart 5 Mayis2025 20 Nisan2026 5 Nisan 12 Nisan2027 28 Mart 2 Mayis2028 16 Nisan2029 1 Nisan 8 Nisan2030 21 Nisan 28 Nisan Isa M S 29 33 yillari arasinda carmiha gerildi Paskalya Yortusu na dair en eski kayitlar 2 yuzyila aittir bununla birlikte Isa nin dirilisinin anilmasi muhtemelen daha eski tarihlere dayanir Isa nin dirildigi gunu belirleme hususu 8 yuzyila kadar Dogu ve Bati kiliseleri arasinda baslica tartisma konularindan biri oldu Anadolu daki Hristiyanlar Isa nin carmiha gerildigi gunu Yahudilerin Pesah Hamursuz Bayrami olarak kutladigi baharin ilk dolunayindan sonraki 14 gun Yahudi Takvimi ne gore 14 Nisan olarak belirlediler Dirilis gununu de haftanin hangi gunune geldigine bakilmaksizin bundan uc gun sonrasi yani 17 Nisan olarak belirlediler Ancak Yahudi Takvimi nde de adi Nisan olan bu ay gunumuzde kullandigimiz Gregoryen Takvimi ndeki Nisan ayi ile ortusmemektedir Modern Mart ve Nisan aylarinin bir kismini kapsamaktadir Bati Kiliseleri nde ise Isa nin bir Pazar gunu dirildigine inanildigi icin Yahudi 14 Nisan indan sonraki ilk Pazar gunu Dirilis Gunu kabul edildi Zamanla diger kiliseler de bu gelenege uydu ve kutlamalar Pazar gunu yapilmaya baslandi Gunumuzde 14 uncu gun denen ve Dirilis gununu haftanin hangi gunune geldigine bakmaksizin kutlayan kiliselerin sayisi oldukca azdir 325 yilindaki Iznik Konsili nde Paskalya nin bahar ekinoksundan 21 Mart sonraki ilk dolunayin ardindan gelen Pazar gunu kutlanmasi karari alindi Bu nedenle Paskalya Gregoryen Takvimi ne gore 22 Mart ile 25 Nisan arasindaki Pazar gunlerinden birine denk gelir Dogu Ortodoks Kiliseleri Julyen Takvimi ni temel aldiklari icin kutlamalar genellikle Protestan ve Katolik kiliselerinden sonra gerceklesir Ayrica yine Ortodoks kiliselerinde Paskalya nin Yahudi Pesah Bayrami ile ayni gune denk gelmemesine dikkat edilir 20 yuzyilda Paskalya Yortusu icin sabit bir tarih belirleme calismalari yapildi Ozellikle Nisan ayinin ikinci pazari uzerinde durulduysa da uygulamaya gecilemedi IbadetlerBati Hristiyanligi Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Dogu Hristiyanligi Ortodoks Kilisesinde Paskalyanin Anlami Hristiyan Kiliselerinde oldugu gibi Ortodoks yillik ibadetleri icerisinde de en buyugu festivallerin festivali bayramlarin bayrami olarak isimlendiri len paskalyadir Cunku paskalya Ortodoks Hristiyanlar icin ilk donem Hristiyan Kilisesinin temel tasini teskil eden Isa Mesih in dirilisini ifade et mektedir Ortodoks Kilisesine mensup Hristiyanlar paskalya doneminde Isa Mesih e bagliligin en derin anini yasamaktadir Bu donem boyunca Isa Me sih in manevi bedenini temsil eden Ortodoks Kilisesi tamamen Isa Mesih e hasredilmektedir Burada Isa Mesih in havarilerinin huzurunda gerceklestir mis oldugu goge yukselme mucizesi manevi anlamda canlandirilmaktadir Ortodokslar bu gunlerde kendilerini tamamen bu olay uzerine yogunlastira rak Isa Mesih in mucizevi yukselisini ve tekrar dirilisini kalplerinde ve zihin lerinde hissetmeye calismaktadir Ortodoks Kilisesi paskalyayi umit hayatin olume ustunlugu ve olumden sonraki ebedi hayatin zaferi olarak kabul etmektedir Nitekim Ortodoks Hristiyanlara gore Isa Mesih tekrar dirilmekle hayatin olume karsi ustunlu gunu gostermis ve bunu su sozlerle aciklamistir Dirilis ve hayat benim bana iman eden kisi olse de yasayacaktir Yasayan ve bana iman eden asla olmeyecek Yine Ortodoks bakis acisina gore Paskalya Isa Mesih in yeni den dirilisinin yaninda onun karanliga ve yok olmaya karsi ustunlugunun bir kanitini da gostermektedir Ortodoks Hristiyanlar paskalya ile birlikte Isa Mesih in olume ve yokluga galip gelerek yepyeni bir hayata basladigi gibi kendilerinin de yeni bir hayata basladiklarina inanmakta ve her seyin yarati cisi Tanriya sukretmektedir Baharin gelmesiyle tekrar yenilenen tabiat gibi Ortodoks Hristiyanlar da paskalya donemi ile birlikte kendi hayatlarini ruh dunyalarini Isa Mesih in isigiyla yenilemektedir Ortodoks Hristiyanlarin paskalya doneminde onem verdigi hususlardan biri de elli gunluk bir donemi temsil eden Lent devresinde cesitli oruc ve perhizlerle ibadet ve duada bulunmalaridir Bu elli gunluk donem Ortodoks Yunanlilar tarafindan Triodion olarak isimlendirilmekte ve buna ayni za manda tovbe devresi de denilmektedir Ortodoks Hristiyanlar bu donemde kendilerini tovbeye duaya ve ibadete adayarak Isa Mesih in cekmis oldugu sikinti ve istiraplari hatirlamaktadir Ortodokslar paskalya doneminde Isa Mesih in yeniden dirilmesiyle birlikte onun kendilerini kontrol ettigini bir gunes gibi parlayarak insanligi seyrettigini ve bunun karsiliginda ona duada bulunulmasi gerektigine inanmaktadir Bu inancla hareket eden Or todokslar paskalya doneminde Isa Mesih e duada ve yakarista bulunmakta dir Ayrica Triodion adinda Ortodoks bir dua kitabi da bulunmaktadir Bu kitap buyuk perhiz donemi boyunca Ortodokslar tara findan ibadet amaciyla okunmaktadir Paskalya donemi Ortodoks halkin dini inanclari ile birlikte aralarindaki sosyal dayanismanin da orneklerini ortaya koymaktadir Bu donemde Ortodoks nu fusa sahip olan yerlesim birimlerinde yasayan insanlar kirsal kesimlerdeki ak raba es ve dostlara ziyaretlerde bulunarak sosyal dayanismalarini kuvvetlendirmektedir Diger taraftan onlar Paskalya suresince bolgelerindeki kilise or ganizasyonlarinin katkilariyla geleneksel dini degerlerini de yasatmaktadir Paskalya dan onceki Kutsal Cuma Holy Friday gunu Isa nin carmiha asi larak vefat ettigi gundur Bu gunde Isa nm cekmis oldugu izdiraplar hatir lanmaktadir Buyuk Cuma da denen bu gun Hristiyanlar acisindan son de rece kederli bir gun olarak gorulmektedir Ayrica Isa nm asli gunahtan bu tun insanlari kurtarmasindan dolayi sevinc de paylasilmaktadir Yapilan ayin lerde kutsal kitaptan pasajlar okunmakta ve dualar edilmektedir 39 Buyuk Cumartesi de denilen Kutsal Cumartesi Holy Saturday paskal yanin arifesini olusturmaktadir Aksam ibadeti seklinde kutlanan bu gunde kandiller yakilmakta dualar edilmekte vaftiz suyu kutsanmakta ve Evharistiya Ayini yapilmaktadir Isa Mesih in yeniden dirilisini sembolize eden bu ayin kutsal ates paskalya kandili vaftiz kurnasinin kutsanmasi okunan ilahiler ve dualarla icra edilmektedir Ayinler genelde aksamlari olmakta ve Ortodoks Hristiyanlar bu ayinlerde Isa Mesih i hatirlamaktadir Kutsal Cumartesinden hemen sonraki pazar gununde sabah kilisede ya pilan toplu ayin ile paskalya kutlamalari baslamaktadir Paskalya bayrami ile birlikte Ortodoks Hristiyanlar Isa Mesih in olumu ve dirilisini ozel bir sekilde kutlamaya baslamaktadir Bu gunlerde Isa Mesih in dirilis gununden goge cikisma kadar her ayin sirasinda ozel bir mum yakilmakta ve boylelikle Isa Mesih in oldukten sonra dirilisi animsanmaktadir Ortodoks Hristiyanlar tarafindan uzun bir hazirlik doneminden sonra baslayan eglence ve torenler paskalya gecesi ile baslamakta Lent donemi boyunca kacinilan yiyecek ve iceceklerin hazirlanmasi ile devam etmektedir Bu yiyeceklerin olusturdugu zengin menu domuz eti kek pasta ozel Pas kalya ekmegi ve Paskalya yumurtalarindan meydana gelmektedir Bunun la birlikte paskalya bayrami gunu hazirliklar sabah erkenden baslamakta ve ogleden once saat dokuzda yemek yenmektedir Zengin ve fakir ayirimi yapil madan her Ortodoks paskalya yemeginde hazir bulunmaktadir Ortodoks Hristiyanlar domuz etinden hazirlanmis yemeklerini evlerinin balkonlarinda piknik yerlerinde barbeku izgara usulunde acik alanlarda beraberce yemektedir Yemek es nasinda uzun masalar kurulmakta ederin yaninda sarap salata cesidi meze ler tsoureki kozunak denilen ozel paskalya ekmegi yer almakta dans eglence ve sar kilar birlikte soylenmektedir Ortodokslar tarafindan yapilan bu eglenceler gece boyunca surmektedir Dini torenlerin yanina yapilan bu tur eglence ve senliklerle Ortodokslar kendilerini cennette kabul ederek Tanimin vermis oldugu nimetlerden haz duymakta ve bunu yasamaya calismaktadir GeleneklerPaskalya yumurtalari Paskalya nin en bilinen kulturel sembollerindendir Paskalya tum Hristiyanlar tarafindan kutlanir Yaygin olarak kiliselerde duzenlenen ayinlerin disinda kutlandigi ulkeye gore degisik gelenekler vardir Bunlar arasinda en yaygini sahislarin birbirine genellikle cikolatadan yapilan Paskalya tavsani ve Paskalya yumurtasi hediye etmesidir Paskalya perhizle gecen bes haftalik Buyuk Perhiz bir hazirlik donemi ile son haftayi Kutsal Hafta kapsar Paskalya Gunu nde Dirilis Gunu sona erer Paskalya Gunu icin evlerde ozel corekler Paskalya coregi yapilir haslanmis yumurtalar boyanir mumlar yakilir dualar okunur Suryanilerin temmuz ayinda kutladiklari adi verilen yortu da Paskalya kavrami icine girer Katolik Kiliseleri nde Paskalya gecesi ayininde yeni ates kutsanir Paskalya mumu yakilir Kitabi Mukaddes ten bolumler okunur vaftiz torenleri yapilir Hristiyanligin baslangic doneminde vaftiz torenleri yilda yalnizca bir kez Paskalya gununde yapilirdi Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden once kilise disinda bir ayin alayi duzenlenir Alay kiliseden cikarken hic isik yakilmaz donuste ise Isa nin dirilisini simgelemek icin yuzlerce mum yakilir Ayrica bakinizBuyuk Perhiz Hamsin Yortusu Istar PesahKaynakcaWikimedia Commons ta Paskalya ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Velikden 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2022 a b c d Easter Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 a b c d e f g Easter Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2010 Passover Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2010 Paskalya olu kirik baglanti TDK Buyuk Turkce Sozluk Erisim 10 Nisan 2009 Jesus Christ Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2011 Nisan Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Ortodokslar Toplulugu 1 Mayis 2017 24 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2023