Pasarofça Antlaşması, 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'na son veren, yukarı Sırbistan, Belgrad ve Banat yaylasının Avusturya'ya; Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyılarının Venedik'e verilmesi, Mora Yarımadası'nın Osmanlılarda kalması gibi maddeler içeren 21 Temmuz 1718'de imzalanan antlaşmadır. Antlaşma, Osmanlı Sultanı III. Ahmed (1703-1730) zamanında, Mora-Tuna kavşağında Sırbistan'ın Pasarofça kasabasında yapıldı.
Pasarofça Antlaşması'na göre sınırlar | |
Tür | Barış antlaşması |
---|---|
İmzalanma | 21 Temmuz 1718 |
Yer | Pasarofça, Sırbistan |
Osmanlı-Venedik Savaşı
Venedikliler, Karlofça Antlaşması hükümlerini tamamen ihlâl ederek Karadağ'daki isyanı teşvik edip isyancılara yardım edince ve İstanbul-Mısır seferleri yapan Osmanlı ticaret ve hac gemilerine saldırınca 1715'te Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa Venedik'e savaş ilan ederek Mora Seferi'ne çıktı. Bu seferi Korint, , Modon, Koron, Navarin kalelerini fethederek zaferle sonuçlandırdı. Fakat Venedik'in bağdaşığı olan Avusturya sert bir tepki ile Karlofça Antlaşması gereğince Mora Yarımadası'nın Venediklilere geri verilmesini istemesi üzerine, Avusturya'ya da savaş açıldı.
Osmanlı-Avusturya Savaşı
Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa kumandasındaki Osmanlı ordusu Macaristan'a girdi. Petrovaradin Muharebesi'nde Savoy Prensi Eugen komutasındaki Avusturya ordusu Osmanlı kuvvetlerini bozguna uğrattı (5 Ağustos 1716) ve Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa öldü. Bu bozgundan sonra Osmanlı Devleti'nin Macaristan'da yer alan son toprağı olan Banat'taki Temeşvar kalesi de düştü. Osmanlı ordusunda olan çözülme ile dağınık ve disiplinsiz birlikler Belgrad'a çekildi. Ordunun burada biraz tutunması ile birlikte, Edirne ve İstanbul'da panik ortaya çıktı. Yeni Sadrazam Hacı Halil Paşa ordunun donatım işleri ile meşguldu ama 1717'deki savaşlar hezimetin boyutunu büyüttü; 18 Ağustos 1717 tarihinde Belgrad düşman eline geçti. Belgrad'dan Niş'e kadar yörelerinin Müslüman ve Türk halkı aç ve çıplak bir vaziyette Edirne ve İstanbul yoluna düştüler. Yeni sadrazam Tevkii Nişancı Mehmed Paşa altında, ordu Avusturya cephesinde Bosna ve Vidin'de başarılar elde etti. İbrahim Paşa'nın teşebbüsleri sayesinde Avusturyalılarla barış yapılmasının kararlaştırılmasından sonra, 1718'de sadrazamlığa getirilen Damat İbrahim Paşa barış teklif etti.
Antlaşma
Osmanlı Devletini Sıkk-i şânî Defterdarı (Mâliye Müsteşarı) Silâhtar İbrâhim Efendi başkanlığındaki heyet temsil etti. Paşarofça’da Kont Virmond başkanlığında Avusturya heyeti ve Carlo Ruzzini başkanlığındaki Venedik heyeti bulunmaktaydı. Bunlardan başka arabulucu devletleri temsil etmek için Hollanda temsilcisi Collyer Kontu ile İngiltere temsilcisi Sir Robert Sutton da vardı.
İki ay kadar süren konferanstan sonra; Avusturyalılar ile yirmi madde ve bir ilâve, Venediklilerle de 26 madde üzerinden, 21 Temmuz 1718 tarihinde antlaşma imzalandı.
Antlaşmaya göre,
- Avusturya ile Niş, Banat Dağları ve Transilvanya Alpleri hudut kesildi.
- Mülteci olarak Osmanlı Devleti'ne sığınan Erdel prensi II. Rákóczi Ferenc ailesiyle beraber Osmanlı-Avusturya sınırında oturmak ve emniyeti sağlanmak şartıyla iade edilecekti.
- Venedikliler Mora Yarımadası'nı, Korintos ile çevresini, Egin Körfezindeki adaları, İyonya Adalarını, Aya Mavri Adasını ve Girit’te üç iskeleyi Osmanlı Devletine verecekti.
- İran yoluyla Avrupa'ya gelen tüccarlar, dönüşte Tuna gümrük vergilerinden muaf tutulacaktı.
- Pasarofça Antlaşması'yla Osmanlı Devleti Avusturya’ya toprak vermesine rağmen, Venedik’ten aldı. Avusturya’ya verdiği toprakları 1739 yılındaki Nis Antlaşmasıyla, Temeşvar hariç geri aldı.
Kaynakça
- ^ Carlo Ruzzini 26 Ocak 1699'da imzalanan Karlofça Antlaşması için de Venedik'i temsil eden heyetin başkanı idi. Pasarofça Antlaşması'ndan sonra 1732 - 1735 döneminde Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçilip Dük olarak görev yapmıştır.
Konuyla ilgili yayınlar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1955 Son baskı:5.bas.) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 1. Kısım: Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu
- Erim, Nihat (1953) Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi yayınları : Türk Tarih Kurumu Basımevi, Sayfa: 61-71.
- Ingrao, Charles; Samardžić, Nikola ve Pesalj, Jovan (2011) The Peace of Passarowitz, 1718. West Lafayette: Purdue University Press, (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Özcan, Abdulkadir (2007) "Pasarofça Antlaşması" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:31 Sayfa:177-181, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Online:[1] 30 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (...) A general collection of treatys of peace and commerce, manifestos, declarations of war, and other publick papers, Cilt:IV. Sayfa: 401-480 "Pasarofça Anlaşması"'nın İngilizce metni arşivlerde bulunan bir eski kitapta bulunmaktadır. PDF ve EPUB formlu Online: [2] (İngilizce)
- Koch, Christophe Guillaume (1797) "Histoire de Traité de Paix de Passorowitz entre l'Empereur, la République de Venise et le Porte", Abrege de l'histoire des traites de paix Cilt:3 Sayfa:39-58 "Pasarofça Anlaşması"'nın Fransızca metni arşivlerde bulunan bir eski kitapta. Online: [3]29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Fransızca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pasarofca Antlasmasi 1715 1718 Osmanli Avusturya Venedik Savasi na son veren yukari Sirbistan Belgrad ve Banat yaylasinin Avusturya ya Dalmacya Bosna ve Arnavutluk kiyilarinin Venedik e verilmesi Mora Yarimadasi nin Osmanlilarda kalmasi gibi maddeler iceren 21 Temmuz 1718 de imzalanan antlasmadir Antlasma Osmanli Sultani III Ahmed 1703 1730 zamaninda Mora Tuna kavsaginda Sirbistan in Pasarofca kasabasinda yapildi Pasarofca AntlasmasiPasarofca Antlasmasi na gore sinirlarTurBaris antlasmasiImzalanma21 Temmuz 1718YerPasarofca SirbistanOsmanli Venedik SavasiVenedikliler Karlofca Antlasmasi hukumlerini tamamen ihlal ederek Karadag daki isyani tesvik edip isyancilara yardim edince ve Istanbul Misir seferleri yapan Osmanli ticaret ve hac gemilerine saldirinca 1715 te Sadrazam Silahdar Damat Ali Pasa Venedik e savas ilan ederek Mora Seferi ne cikti Bu seferi Korint Modon Koron Navarin kalelerini fethederek zaferle sonuclandirdi Fakat Venedik in bagdasigi olan Avusturya sert bir tepki ile Karlofca Antlasmasi geregince Mora Yarimadasi nin Venediklilere geri verilmesini istemesi uzerine Avusturya ya da savas acildi Osmanli Avusturya SavasiSadrazam Silahdar Damat Ali Pasa kumandasindaki Osmanli ordusu Macaristan a girdi Petrovaradin Muharebesi nde Savoy Prensi Eugen komutasindaki Avusturya ordusu Osmanli kuvvetlerini bozguna ugratti 5 Agustos 1716 ve Sadrazam Silahdar Damat Ali Pasa oldu Bu bozgundan sonra Osmanli Devleti nin Macaristan da yer alan son topragi olan Banat taki Temesvar kalesi de dustu Osmanli ordusunda olan cozulme ile daginik ve disiplinsiz birlikler Belgrad a cekildi Ordunun burada biraz tutunmasi ile birlikte Edirne ve Istanbul da panik ortaya cikti Yeni Sadrazam Haci Halil Pasa ordunun donatim isleri ile mesguldu ama 1717 deki savaslar hezimetin boyutunu buyuttu 18 Agustos 1717 tarihinde Belgrad dusman eline gecti Belgrad dan Nis e kadar yorelerinin Musluman ve Turk halki ac ve ciplak bir vaziyette Edirne ve Istanbul yoluna dustuler Yeni sadrazam Tevkii Nisanci Mehmed Pasa altinda ordu Avusturya cephesinde Bosna ve Vidin de basarilar elde etti Ibrahim Pasa nin tesebbusleri sayesinde Avusturyalilarla baris yapilmasinin kararlastirilmasindan sonra 1718 de sadrazamliga getirilen Damat Ibrahim Pasa baris teklif etti AntlasmaOsmanli Devletini Sikk i sani Defterdari Maliye Mustesari Silahtar Ibrahim Efendi baskanligindaki heyet temsil etti Pasarofca da Kont Virmond baskanliginda Avusturya heyeti ve Carlo Ruzzini baskanligindaki Venedik heyeti bulunmaktaydi Bunlardan baska arabulucu devletleri temsil etmek icin Hollanda temsilcisi Collyer Kontu ile Ingiltere temsilcisi Sir Robert Sutton da vardi Iki ay kadar suren konferanstan sonra Avusturyalilar ile yirmi madde ve bir ilave Venediklilerle de 26 madde uzerinden 21 Temmuz 1718 tarihinde antlasma imzalandi Antlasmaya gore Avusturya ile Nis Banat Daglari ve Transilvanya Alpleri hudut kesildi Multeci olarak Osmanli Devleti ne siginan Erdel prensi II Rakoczi Ferenc ailesiyle beraber Osmanli Avusturya sinirinda oturmak ve emniyeti saglanmak sartiyla iade edilecekti Venedikliler Mora Yarimadasi ni Korintos ile cevresini Egin Korfezindeki adalari Iyonya Adalarini Aya Mavri Adasini ve Girit te uc iskeleyi Osmanli Devletine verecekti Iran yoluyla Avrupa ya gelen tuccarlar donuste Tuna gumruk vergilerinden muaf tutulacakti Pasarofca Antlasmasi yla Osmanli Devleti Avusturya ya toprak vermesine ragmen Venedik ten aldi Avusturya ya verdigi topraklari 1739 yilindaki Nis Antlasmasiyla Temesvar haric geri aldi Kaynakca Carlo Ruzzini 26 Ocak 1699 da imzalanan Karlofca Antlasmasi icin de Venedik i temsil eden heyetin baskani idi Pasarofca Antlasmasi ndan sonra 1732 1735 doneminde Venedik Cumhuriyeti Docesi secilip Duk olarak gorev yapmistir Konuyla ilgili yayinlarUzuncarsili Ismail Hakki 1955 Son baski 5 bas Osmanli Tarihi IV Cilt 1 Kisim Karlofca Antlasmasindan XVIII Yuzyilin Sonlarina Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0015 4 Erim Nihat 1953 Devletlerarasi Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri Ankara Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi yayinlari Turk Tarih Kurumu Basimevi Sayfa 61 71 Ingrao Charles Samardzic Nikola ve Pesalj Jovan 2011 The Peace of Passarowitz 1718 West Lafayette Purdue University Press ISBN 978 1 55753 594 8 Ingilizce Dis baglantilarOzcan Abdulkadir 2007 Pasarofca Antlasmasi Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 31 Sayfa 177 181 Ankara Turkiye Diyanet Vakfi Online 1 30 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde A general collection of treatys of peace and commerce manifestos declarations of war and other publick papers Cilt IV Sayfa 401 480 Pasarofca Anlasmasi nin Ingilizce metni arsivlerde bulunan bir eski kitapta bulunmaktadir PDF ve EPUB formlu Online 2 Ingilizce Koch Christophe Guillaume 1797 Histoire de Traite de Paix de Passorowitz entre l Empereur la Republique de Venise et le Porte Abrege de l histoire des traites de paix Cilt 3 Sayfa 39 58 Pasarofca Anlasmasi nin Fransizca metni arsivlerde bulunan bir eski kitapta Online 3 29 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca