Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Poznań Ayaklanması, 1956 Poznań ayaklanması yahut Poznań Haziranı (Lehçe: Poznański Czerwiec), Polonya Halk Cumhuriyeti'nin totaliter yönetimine karşı vuku bulan ilk kitlesel protesto eylemi. Olaylar, (vagon, lokomotif gibi raylı taşıma araçları üreten tesisler) işçilerinin 28 Haziran 1956 tarihinde, daha iyi çalışma ve yaşam koşulları talep etmek için düzenledikleri gösterilerle başladı ve çok kısa sürede sert ve kanlı bir biçimde bastırıldı.
| Poznań Ayaklanması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 "Ekmek istiyoruz!" (gizli polis arşivinden) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Protestocular |  , , | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Grev komitesi | Stanislav Poplavsky | ||||||
| Güçler | |||||||
| 100.000 (silahlı olan kişi 200'den az) | 10.000 kişi ve 390 tank | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 57–100+ ölü, 600 yaralı | 8 ölü, birkaç yaralı | ||||||
Sayıları yaklaşık 100.000'i bulan protestocu grup, şehir merkezinde, yerel binasına yakın bir yerde toplandı. Gösterileri bastırma emri alan Sovyet-Polak General Stanislav Poplavsky, emrindeki 400 tank ve 'ndan ve 'den toplam 10,000 asker ile göstericileri dağıttı. Olaylar sırasında sivil protestocuların üzerine ateş açıldı. Yüzlerce kişi yaralandığı gösteride ölü sayısının 57 ila 100 kişi arasında olduğu sanılmaktadır, ayrıca ölenler arasında Romek Strzałkowski isimli 13 yaşında bir çocuk da bulunmaktadır. Poznań protestoları, daha sonra olarak adlandırılacak ve SSCB'nin etkisinden daha uzak bir hükûmeti görev başına getirecek olayların da dönüm noktası olacaktı.
Olayların gelişimi
Josef Stalin'in ölümünden sonra başlayan destalinizasyon süreci, tüm Doğu Bloku ülkelerinde, yaşamsal pek çok konuyu tartışmaya açtı. Nikita Khrushchev'in Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi'nde yaptığı konuşma diğer komünist ülkelerde de geniş etki yarattı. Polonya'da da "tek adam sultasının" sorgulanmasına yol açtı. Bunun yanı sıra SSCB'nin tüm uygulamalarını birebir taklit etmek yerine, sosyalizmin yerel ihtiyaçlara göre yorumlanması fikri geniş şekilde tartışılmaya başlandı. Stalin'in Büyük Temizlik sırasında, Polonya Komünist Partisi üyelerine yönelik infaz ve tasfiyeleri de Polonya Birleşik İşçi Partisi üyeleri arasında eleştiri ve tartışmalara konu oluyordu.
Ülkede anti-komünist bir direniş de baş göstermişti. Önde gelen muhalif liderler ve aydınlar, Varşova'da (Çarpık Düzen Kulübü) adında bir örgütlenme altında birleştiler. Burada; Polonya'nın bağımsızlığı, devlet güdümündeki ekonominin başarılı olup olamayacağı, hükûmetin halka karşı nobran tutumu, hatta II. Dünya Savaşı'na katılan Batı'daki Polonya Silahlı Kuvvetleri ve Armia Krajowa üyesi savaş gazilerinin, Nazi direnişi sırasındaki bir takım eylemeleri tartışma konusu yapılıyordu. Aydınlar, toplumu ilgilendiren konuların kamuoyu önünde yeterince tartışılmadığı yüksek sesle dillendirirken, işçiler de sokağa döküldü. Halk, hükûmet propagandalarının aksine, yaşam koşullarının gittikçe kötüleştiğini, parti ve diğer devlet görevlileri ile kendi aralarında aşılmaz bir uçurumun olduğunu görüyordu.
Poznań şehri, Polonya Halk Cumhuriyeti'nın önde gelen şehirlerinden ve endüstri merkezlerinden birisiydi. 1955 yılı sonbaharında, şehirdeki gerginlik ve huzursuzluk iyice artmıştı. Şehirdeki en büyük üretim tesisi olan 'nın metal işçileri, adı verilen kalifiye işçilere getirilen ek vergiden yakınmaktaydılar. Yeni ek vergiler birkaç bin işçiyi olumsuz şekilde etkilemekteydi. İşletmenin yerel yöneticileri, üst düzey yönetimin tutumu sebebiyle, konu hakkında işçileri tatmin edecek bir gelişme sağlayamıyorlardı. Sonraki birkaç ay boyunca, Polonya Makine ve Endüstri Bakanlığı'na ve Polonya Birleşik İşçi Partisi Merkez komitesine gönderilen; dilekçe mektup ve heyetler, bir sonuç elde edemediler.
Başkente 23 Haziran'da gönderilen 27 kişilik işçi heyeti, 26 Haziran akşamı, taleplerinin en azından bir kısmının yerine getirileceğinden emin şekilde Poznań'a geri döndü. Ertesi sabah işçilerle görüşen Makine ve Endüstri Bakanlığı yetkilileri, önceden verdikleri sözlerden vazgeçtikleri bildirdiler.
Grev
Saat 6:00'da, H. Cegielski fabrikasında grev başladı. Çoğunluğu, ekstra prim almak için belirlenen üretim kotalarının hükûmet tarafından arttırılması dolayısıyla, prim ödemelerinden mahrum kalan işçilerden oluşan ve fabrika işçilerinin %80'ini ihtiva eden kalabalık bir grup, şehir merkezine doğru yürüyüşe geçti. Ücret kayıplarının telafi edilmesinin yanın sıra, daha fazla özgürlük talep ediyorlardı. Gruba, yol boyunca diğer üretim tesislerindeki işçiler ve öğrenciler de katıldı.
Saat 9:00'dan 11:00'e kadar, polis müdürlüğü ve çeşitli hükûmet binalarının da bulunduğu, 'nın önündeki Adam Mickiewicz Meydanı'na, yaklaşık 100,000 kişi toplandı. Hatta bazı polisler bile göstericilerin safına geçmişti. Göstericiler, gıda fiyatlarının düşürülmesini, çalışanların haklarını ve ücretlerini erozyona uğratan son yasal değişikliklerin geri alınmasını istiyor, ücretlerde artış talep ediyorlardı. Yerel yetkililerin ortaya çıkarak, bu talepleri karşılayacak konumda olmadıklarını bildirmeleri üzerine, göstericiler Polonya Başbakanı Józef Cyrankiewicz ile görüşmeyi talep ettiler.
Göstericilerin arasına karışan , yetkililerle görüşmeye giden delegelerin tutuklandıkları yönünde yaydıkları haber neticesinde, saat 10:00'dan sonra durum daha da kötüleşti. adı verilen yerel polis güçleri, kalabalığı ve gösteriyi kontrol altına almakta aciz kalmıştı. Gösteri, ayaklanmaya dönüştü. Göstericiler, tutukladıklarını sandıkları delegeleri kurtarmak üzere Młyńska Caddesi'ndeki hapishaneye yöneldiler. Saat 10:50'de, göstericiler yüzlerce mahkûmu serbest bıraktılar, saatler 11:30'a ulaştığında, hapishanenin deposundaki silahlar çoktan göstericilerin eline geçmişti
Göstericiler Komünist Parti temsilciliğini tahrip ettiler ve 11:00 civarında da Kochanowskiego Caddesi'ndeki 'na saldırdılar. İlk kez bu binadan göstericilerin üzerine ateş açıldı. Göstericiler saat 18:00'e kadar, göstericiler Poznań ve civarındaki pek çok hükûmet binasını işgal etmiş ya da kuşatmıştı. Bölge mahkeme binası, savcılık ofisi, Dąbrowskiego Caddesi'ndeki yayın bozma istasyonu, 'daki polis istasyonu, , , ve işgal edilmişti. Mrowino'daki hapishane ve kampüsündeki askeri akademi işgal edilerek, buralarda bulunan silahlara göstericiler tarafından el konulmuştu. Mahkeme binasındaki ve polis merkezindeki evraklar da tahrip edildi.
Olaylar bu minvalde gelişirken, saat 11:00 sularında, hükûmet binalarını korumak üzere, Mekanize ve Zırhlı Birlikler Subay Okulu'ndaki Poznań garnizonundan, 16 tank, 2 zırhlı taşıyıcı ve 30 araçtan oluşan bir askerî birlik harekete geçirildi. Ancak göstericilerle askerler arasında bir çatışma yaşanmadığı gibi, askerlerle gösericiler arasında dostça bir sohbet başlamıştı; kimi raporlarda iki tankın ele geçirildiği ve askerlerinin elinden silahlarının alındığı bildirilmişti. Sonrasında Ulusal Savunma Bakanı Sovyet General Konstantin Rokossovsky (bu olaydan sonra Polonya silahlı kuvvetlerinin başına getirilmiştir) durumu bizzat ele almaya karar verdi ve olayların akışı dramatik şekilde değişti.
Rokossovsky, yardımcısı olan Polak-Sovyet General Stanislav Poplavsky'yi beraberinde düşük rütbeli Sovyet subaylarla birlikte, ayaklanmayı Rus yöntemleriyle bastırmak üzere gönderdi. Bu ayaklanma, 1953'te zamanında bastırılmadığı için, birçok bölgeye yayılan Doğu Alman Ayaklanması gibi olmamalıydı. Rus subaylar saat 14:00'de 'na ulaştılar ve komutayı devraldılar. Poplavsky, Poznań garnizonundaki yerel kuvvetleri kullanmak yerine, 'ndeki birlikleri ve Poznań'ın kuzeyindeki askeri üssünde konuşlu özel kuvvet askerlerini göreve çağırdı. Askerlere, bu gösterilerin, devam etmekte olan 'na gölge düşürmek isteyen Alman provokatörler tarafından organize edildiği söylendi.
Ertesi gün saat 16:00-17:00 arasında Poplavsky kumandasında, , , , ve 'nden oluşan 10,300 kişilik; tanklar, zırhlı araçlar, toplar ve asker dolu araçlardan müteşekkil konvoy, şehre girişini, bir geçit töreni yaparmışçasına ancak iki saatte tamamlayabildi ve kısa zamanda tüm kenti kuşatma altına aldı. Gece 9:00'da ise bir gözaltı dalgası başladı. Gözaltına alınanlar Ławica Havaalanı'na götürülüyor, burada haşin bir sorgulamaya tabi tutuluyorlardı. (Ağustos tarihine kadar tutuklamalar devam etti. Toplam 746 kişi tutuklandı. Gösteriler ise 30 Haziran tarihine kadar, askerlerin silahlı çatışma sonucunda gösteriyi bastırmasına kadar devam etti. 29 Haziran tarihinde şehre gelen Başbakan, yerel radyo istasyonunda yaptığı konuşmada Halkın hükûmetine el uzatan, akılsız provakotörlerin elinin kesileceğinden kimsenin şüphesi olmasın diyordu
Zaiyatların sayısı konusunda, bugün bile araştırmacalar arasında hala fikir birliği bulunmamaktadır. üyesi, tarihçi Łukasz Jastrząb, zaiyatları 57 ölü (hükûmet kuvvetlerinden sekiz ölü de dahil) ve 600 yaralı olarak tahmin etmektedir. Enstitünün diğer bir üyesi olan akademisyen , kesin deliller sunamasa da ölü sayısının 100 kişinin biraz üzerinde olduğunu iddia etmektedir. Gazete kupürlerinde ise ölü sayısının yetmişin biraz üzerinde olduğu yönünde haberler bulmak mümkündür.
Olayların sonrası
İlk birkaç günde tutuklananların sayısı 25 kişi kadardı. Takip eden haftalarda 196'sı işçilerden oluşan; birkaç yüz kişi tutuklandı. Tutuklan kişilerin avukatlığını yapan Stanisław Hejmowski, çatışmalarda masum sivillerin öldürüldüğünü iddia ettiyse de, hükûmet tarafından baskı altına alınarak susturuldu.[] Hükûmet, göstericileri "Batılı gizli servislerce kışkırtıldıklarına" dair ifade vermeye zorladıysa da, bunda başarısız oldu. Fakat bu iddia, yıllarca Polonya devletinin savunduğu argüman olmaya devam etti.
Kısa bir sonra ideologlar, SSCB'nin desteğini kaybettiklerini anladılar. Rejim, ücret artışı yaparak ve bazı reformlara imza atarak, yaptıklarını telafi etmeye çalıştı. Komünistler lider değişimi gerekliliğinin de farkına vardılar ve daha ılımlı olduğuna inanılan Władysław Gomułka'yı lider olarak seçtiler. Tüm bu değişimler ve reformalar, daha sonra ("Gomułka Thaw") olarak adlandırıldı. Atılan ılımlı adımlara rağmen, devlet çeyrek yüzyıl boyunca, Poznań olayları ile ilgili sansürü ve yayın yasağını sürdürdü.
Tarihçilerin, olayla ilgili kaynaklara erişimi engellendi ve yıllar boyunca, Poznan olayları ile ilgili haberler, ayıklanarak kamuoyuna sunuldu. Olaylar, protestoya katılanların ve muhalif grupların hafızasında saklandı. 1980 yılındaki 'ndan sonra, bağımsız bir yönetime sahio işçi sendikası 'nin ilk eylemlerinden birisi, Haziran 1956 Poznań olayları için bir anıt yaptırmak oldu
1956 Poznań olaylarının, Polonya'nın yakın tarihinde bir dönüm noktası olduğu ve Avrupa'da komünizmin çöküşününü hazırlayan etkenlerden biri olduğu konusunda tarihçiler hemfikirdir. Böyle olmakla birlikte bu protestolar ideolojik ve anti-komünist saiklerle ve politik taleplerle değil, işçilerin daha iyi çalışma koşulları ve ücretler gibi ekonomik istekleriyle başlamıştır. Protestolar sırasında işçiler kızıl bayrak bayrak taşıyarak, "Enternasyonal" şarkısını söylüyor ve "ekmek istiyoruz" diyerek slogan atıyorlardı. Hükûmetin taleplere yanıt vermemiş olması, çok daha büyük politik değişikliklerin de kapısını aralamıştı. Sonradan vuku bulacak Solidarity hareketinde çok daha büyük politik reformlar talep edilecekti.
Anma etkinlikleri
21 Haziran 2006'da olayların 50. yıldönümünde, Polonya Parlamentosu Sejm, 28 Haziran tarihini, "Haziran 1956 Poznań olaylarını anma günü" olarak tatil ilan etti.
Ayrıca bakınız
- , 1996 yapımı film
- Macar Devrimi
Kaynakça
- ^ a b c d (Lehçe) Waldemar Lewandowski, Poznańska bitwa pancerna 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Gazeta Wyborcza, 29 June 2006. Last accessed on 10 August 2007
- ^ a b c (Lehçe) "Z perspektywy historyka i w świetle dokumentów…" 6 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – interview with dr Łukasz Jastrząb
- ^ a b c (Lehçe) , Pół wieku dziejów Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, , p. 203
- ^ a b c d Reasons for the outbreak 3 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from the official city of Poznań website dedicated to 1956 events. Last accessed on 22 Mart 2015.
- ^ a b c d e f Black Thursday – course of events 13 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from the official city of Poznań website dedicated to 1956 events. Last accessed on 3 April 2007.
- ^ a b c (Lehçe) Piotr Bojarski, Przebieg wydarzeń podczas czarnego czwartku 1 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Gazeta Wyborcza, 28 June 2006. Last accessed on 10 August 2007
- ^ a b (Lehçe) Waldemar Lewandowski, Sowieccy generałowie w polskich mundurach , 29 June 2006. Last accessed on 10 August 2007
- ^ a b (Lehçe) Waldemar Lewandowski, Jak wojsko pacyfikowało powstanie Gazeta Wyborcza, 28 June 2006. Last accessed on 10 August 2007
- ^ Radio Free Europe Background Reports 2 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: 1976-12-2
- ^ a b Hot June '56 21 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 31 May 2006. Last accessed on 3 April 2007.
- ^ Investigation from the official city of Poznań website dedicated to 1956 events. Last accessed on 3 April 2007.
- ^ a b Forbidden remembrance and The monument from the official city of Poznań website dedicated to 1956 events. Last accessed on 3 April 2007.
- ^ Interview with Karol Modzelewski, one of the leaders of the revolt 17 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Last accessed on 3 April 2007.
- ^ (Lehçe) UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ustanowienia dnia 28 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Last accessed on 3 April 2007
Konuyla ilgili yayınlar
- (Lehçe) Stanisław Jankowiak, Paweł Machcewicz, Agnieszka Rogulska, , , 2003
- (Lehçe) Łukasz Jastrząb, "Rozstrzelano moje serce w Poznaniu. Poznański Czerwiec 1956 r. – straty osobowe i ich analiza", Wydawnictwo Comandor, Warszawa 2006,
- (Lehçe) Norbert Wójtowicz, Ofiary „Poznańskiego Czerwca”, Rok 1956 na Węgrzech i w Polsce. Materiały z węgiersko–polskiego seminarium. Wrocław październik 1996, ed. , Wrocław 1996, p. 32–41.
Dış bağlantılar
- (Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland)
- Black Thursday – timeline of events 13 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (City of Poznań)
- 50 years since the Poznan uprising 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (International Viewpoint online magazine)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Poznan Ayaklanmasi 1956 Poznan ayaklanmasi yahut Poznan Hazirani Lehce Poznanski Czerwiec Polonya Halk Cumhuriyeti nin totaliter yonetimine karsi vuku bulan ilk kitlesel protesto eylemi Olaylar vagon lokomotif gibi rayli tasima araclari ureten tesisler iscilerinin 28 Haziran 1956 tarihinde daha iyi calisma ve yasam kosullari talep etmek icin duzenledikleri gosterilerle basladi ve cok kisa surede sert ve kanli bir bicimde bastirildi Poznan AyaklanmasiSoguk Savas Ekmek istiyoruz gizli polis arsivinden Tarih28 30 Haziran 1956BolgePoznan Polonya Halk CumhuriyetiSonucDevlet guclerinin zaferi nin baslangiciTaraflarProtestocular Komutanlar ve liderlerGrev komitesiStanislav PoplavskyGucler100 000 silahli olan kisi 200 den az 10 000 kisi ve 390 tankKayiplar57 100 olu 600 yarali8 olu birkac yarali Sayilari yaklasik 100 000 i bulan protestocu grup sehir merkezinde yerel binasina yakin bir yerde toplandi Gosterileri bastirma emri alan Sovyet Polak General Stanislav Poplavsky emrindeki 400 tank ve ndan ve den toplam 10 000 asker ile gostericileri dagitti Olaylar sirasinda sivil protestocularin uzerine ates acildi Yuzlerce kisi yaralandigi gosteride olu sayisinin 57 ila 100 kisi arasinda oldugu sanilmaktadir ayrica olenler arasinda Romek Strzalkowski isimli 13 yasinda bir cocuk da bulunmaktadir Poznan protestolari daha sonra olarak adlandirilacak ve SSCB nin etkisinden daha uzak bir hukumeti gorev basina getirecek olaylarin da donum noktasi olacakti Olaylarin gelisimiJosef Stalin in olumunden sonra baslayan destalinizasyon sureci tum Dogu Bloku ulkelerinde yasamsal pek cok konuyu tartismaya acti Nikita Khrushchev in Sovyetler Birligi Komunist Partisi 20 Kongresi nde yaptigi konusma diger komunist ulkelerde de genis etki yaratti Polonya da da tek adam sultasinin sorgulanmasina yol acti Bunun yani sira SSCB nin tum uygulamalarini birebir taklit etmek yerine sosyalizmin yerel ihtiyaclara gore yorumlanmasi fikri genis sekilde tartisilmaya baslandi Stalin in Buyuk Temizlik sirasinda Polonya Komunist Partisi uyelerine yonelik infaz ve tasfiyeleri de Polonya Birlesik Isci Partisi uyeleri arasinda elestiri ve tartismalara konu oluyordu Ulkede anti komunist bir direnis de bas gostermisti Onde gelen muhalif liderler ve aydinlar Varsova da Carpik Duzen Kulubu adinda bir orgutlenme altinda birlestiler Burada Polonya nin bagimsizligi devlet gudumundeki ekonominin basarili olup olamayacagi hukumetin halka karsi nobran tutumu hatta II Dunya Savasi na katilan Bati daki Polonya Silahli Kuvvetleri ve Armia Krajowa uyesi savas gazilerinin Nazi direnisi sirasindaki bir takim eylemeleri tartisma konusu yapiliyordu Aydinlar toplumu ilgilendiren konularin kamuoyu onunde yeterince tartisilmadigi yuksek sesle dillendirirken isciler de sokaga dokuldu Halk hukumet propagandalarinin aksine yasam kosullarinin gittikce kotulestigini parti ve diger devlet gorevlileri ile kendi aralarinda asilmaz bir ucurumun oldugunu goruyordu Poznan sehri Polonya Halk Cumhuriyeti nin onde gelen sehirlerinden ve endustri merkezlerinden birisiydi 1955 yili sonbaharinda sehirdeki gerginlik ve huzursuzluk iyice artmisti Sehirdeki en buyuk uretim tesisi olan nin metal iscileri adi verilen kalifiye iscilere getirilen ek vergiden yakinmaktaydilar Yeni ek vergiler birkac bin isciyi olumsuz sekilde etkilemekteydi Isletmenin yerel yoneticileri ust duzey yonetimin tutumu sebebiyle konu hakkinda iscileri tatmin edecek bir gelisme saglayamiyorlardi Sonraki birkac ay boyunca Polonya Makine ve Endustri Bakanligi na ve Polonya Birlesik Isci Partisi Merkez komitesine gonderilen dilekce mektup ve heyetler bir sonuc elde edemediler Baskente 23 Haziran da gonderilen 27 kisilik isci heyeti 26 Haziran aksami taleplerinin en azindan bir kisminin yerine getirileceginden emin sekilde Poznan a geri dondu Ertesi sabah iscilerle gorusen Makine ve Endustri Bakanligi yetkilileri onceden verdikleri sozlerden vazgectikleri bildirdiler GrevPoznan 1956 Caddesi kurbanlardan biri tasiniyorPoznan merkezinde Josef Stalin Meydani nda sadece tanklar kalmis Saat 6 00 da H Cegielski fabrikasinda grev basladi Cogunlugu ekstra prim almak icin belirlenen uretim kotalarinin hukumet tarafindan arttirilmasi dolayisiyla prim odemelerinden mahrum kalan iscilerden olusan ve fabrika iscilerinin 80 ini ihtiva eden kalabalik bir grup sehir merkezine dogru yuruyuse gecti Ucret kayiplarinin telafi edilmesinin yanin sira daha fazla ozgurluk talep ediyorlardi Gruba yol boyunca diger uretim tesislerindeki isciler ve ogrenciler de katildi Saat 9 00 dan 11 00 e kadar polis mudurlugu ve cesitli hukumet binalarinin da bulundugu nin onundeki Adam Mickiewicz Meydani na yaklasik 100 000 kisi toplandi Hatta bazi polisler bile gostericilerin safina gecmisti Gostericiler gida fiyatlarinin dusurulmesini calisanlarin haklarini ve ucretlerini erozyona ugratan son yasal degisikliklerin geri alinmasini istiyor ucretlerde artis talep ediyorlardi Yerel yetkililerin ortaya cikarak bu talepleri karsilayacak konumda olmadiklarini bildirmeleri uzerine gostericiler Polonya Basbakani Jozef Cyrankiewicz ile gorusmeyi talep ettiler Gostericilerin arasina karisan yetkililerle gorusmeye giden delegelerin tutuklandiklari yonunde yaydiklari haber neticesinde saat 10 00 dan sonra durum daha da kotulesti adi verilen yerel polis gucleri kalabaligi ve gosteriyi kontrol altina almakta aciz kalmisti Gosteri ayaklanmaya donustu Gostericiler tutukladiklarini sandiklari delegeleri kurtarmak uzere Mlynska Caddesi ndeki hapishaneye yoneldiler Saat 10 50 de gostericiler yuzlerce mahkumu serbest biraktilar saatler 11 30 a ulastiginda hapishanenin deposundaki silahlar coktan gostericilerin eline gecmisti Gostericiler Komunist Parti temsilciligini tahrip ettiler ve 11 00 civarinda da Kochanowskiego Caddesi ndeki na saldirdilar Ilk kez bu binadan gostericilerin uzerine ates acildi Gostericiler saat 18 00 e kadar gostericiler Poznan ve civarindaki pek cok hukumet binasini isgal etmis ya da kusatmisti Bolge mahkeme binasi savcilik ofisi Dabrowskiego Caddesi ndeki yayin bozma istasyonu daki polis istasyonu ve isgal edilmisti Mrowino daki hapishane ve kampusundeki askeri akademi isgal edilerek buralarda bulunan silahlara gostericiler tarafindan el konulmustu Mahkeme binasindaki ve polis merkezindeki evraklar da tahrip edildi Olaylar bu minvalde gelisirken saat 11 00 sularinda hukumet binalarini korumak uzere Mekanize ve Zirhli Birlikler Subay Okulu ndaki Poznan garnizonundan 16 tank 2 zirhli tasiyici ve 30 aractan olusan bir askeri birlik harekete gecirildi Ancak gostericilerle askerler arasinda bir catisma yasanmadigi gibi askerlerle gosericiler arasinda dostca bir sohbet baslamisti kimi raporlarda iki tankin ele gecirildigi ve askerlerinin elinden silahlarinin alindigi bildirilmisti Sonrasinda Ulusal Savunma Bakani Sovyet General Konstantin Rokossovsky bu olaydan sonra Polonya silahli kuvvetlerinin basina getirilmistir durumu bizzat ele almaya karar verdi ve olaylarin akisi dramatik sekilde degisti Rokossovsky yardimcisi olan Polak Sovyet General Stanislav Poplavsky yi beraberinde dusuk rutbeli Sovyet subaylarla birlikte ayaklanmayi Rus yontemleriyle bastirmak uzere gonderdi Bu ayaklanma 1953 te zamaninda bastirilmadigi icin bircok bolgeye yayilan Dogu Alman Ayaklanmasi gibi olmamaliydi Rus subaylar saat 14 00 de na ulastilar ve komutayi devraldilar Poplavsky Poznan garnizonundaki yerel kuvvetleri kullanmak yerine ndeki birlikleri ve Poznan in kuzeyindeki askeri ussunde konuslu ozel kuvvet askerlerini goreve cagirdi Askerlere bu gosterilerin devam etmekte olan na golge dusurmek isteyen Alman provokatorler tarafindan organize edildigi soylendi Ertesi gun saat 16 00 17 00 arasinda Poplavsky kumandasinda ve nden olusan 10 300 kisilik tanklar zirhli araclar toplar ve asker dolu araclardan mutesekkil konvoy sehre girisini bir gecit toreni yaparmiscasina ancak iki saatte tamamlayabildi ve kisa zamanda tum kenti kusatma altina aldi Gece 9 00 da ise bir gozalti dalgasi basladi Gozaltina alinanlar Lawica Havaalani na goturuluyor burada hasin bir sorgulamaya tabi tutuluyorlardi Agustos tarihine kadar tutuklamalar devam etti Toplam 746 kisi tutuklandi Gosteriler ise 30 Haziran tarihine kadar askerlerin silahli catisma sonucunda gosteriyi bastirmasina kadar devam etti 29 Haziran tarihinde sehre gelen Basbakan yerel radyo istasyonunda yaptigi konusmada Halkin hukumetine el uzatan akilsiz provakotorlerin elinin kesileceginden kimsenin suphesi olmasin diyordu Zaiyatlarin sayisi konusunda bugun bile arastirmacalar arasinda hala fikir birligi bulunmamaktadir uyesi tarihci Lukasz Jastrzab zaiyatlari 57 olu hukumet kuvvetlerinden sekiz olu de dahil ve 600 yarali olarak tahmin etmektedir Enstitunun diger bir uyesi olan akademisyen kesin deliller sunamasa da olu sayisinin 100 kisinin biraz uzerinde oldugunu iddia etmektedir Gazete kupurlerinde ise olu sayisinin yetmisin biraz uzerinde oldugu yonunde haberler bulmak mumkundur Olaylarin sonrasiHaziran 1956 kurbanlarinin birinin cenaze toreniGostericilerin yargilanmasi Ilk birkac gunde tutuklananlarin sayisi 25 kisi kadardi Takip eden haftalarda 196 si iscilerden olusan birkac yuz kisi tutuklandi Tutuklan kisilerin avukatligini yapan Stanislaw Hejmowski catismalarda masum sivillerin olduruldugunu iddia ettiyse de hukumet tarafindan baski altina alinarak susturuldu kaynak belirtilmeli Hukumet gostericileri Batili gizli servislerce kiskirtildiklarina dair ifade vermeye zorladiysa da bunda basarisiz oldu Fakat bu iddia yillarca Polonya devletinin savundugu arguman olmaya devam etti Kisa bir sonra ideologlar SSCB nin destegini kaybettiklerini anladilar Rejim ucret artisi yaparak ve bazi reformlara imza atarak yaptiklarini telafi etmeye calisti Komunistler lider degisimi gerekliliginin de farkina vardilar ve daha ilimli olduguna inanilan Wladyslaw Gomulka yi lider olarak sectiler Tum bu degisimler ve reformalar daha sonra Gomulka Thaw olarak adlandirildi Atilan ilimli adimlara ragmen devlet ceyrek yuzyil boyunca Poznan olaylari ile ilgili sansuru ve yayin yasagini surdurdu Tarihcilerin olayla ilgili kaynaklara erisimi engellendi ve yillar boyunca Poznan olaylari ile ilgili haberler ayiklanarak kamuoyuna sunuldu Olaylar protestoya katilanlarin ve muhalif gruplarin hafizasinda saklandi 1980 yilindaki ndan sonra bagimsiz bir yonetime sahio isci sendikasi nin ilk eylemlerinden birisi Haziran 1956 Poznan olaylari icin bir anit yaptirmak oldu 1956 Poznan olaylarinin Polonya nin yakin tarihinde bir donum noktasi oldugu ve Avrupa da komunizmin cokusununu hazirlayan etkenlerden biri oldugu konusunda tarihciler hemfikirdir Boyle olmakla birlikte bu protestolar ideolojik ve anti komunist saiklerle ve politik taleplerle degil iscilerin daha iyi calisma kosullari ve ucretler gibi ekonomik istekleriyle baslamistir Protestolar sirasinda isciler kizil bayrak bayrak tasiyarak Enternasyonal sarkisini soyluyor ve ekmek istiyoruz diyerek slogan atiyorlardi Hukumetin taleplere yanit vermemis olmasi cok daha buyuk politik degisikliklerin de kapisini aralamisti Sonradan vuku bulacak Solidarity hareketinde cok daha buyuk politik reformlar talep edilecekti Anma etkinlikleri 1956 olaylarini anmak icin Poznan da insa edilen haclar Eski anitta yapilan revizyondan sonra 2006 yilinda cekilmis fotograf 21 Haziran 2006 da olaylarin 50 yildonumunde Polonya Parlamentosu Sejm 28 Haziran tarihini Haziran 1956 Poznan olaylarini anma gunu olarak tatil ilan etti Ayrica bakiniz 1996 yapimi film Macar DevrimiKaynakca a b c d Lehce Waldemar Lewandowski Poznanska bitwa pancerna 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gazeta Wyborcza 29 June 2006 Last accessed on 10 August 2007 a b c Lehce Z perspektywy historyka i w swietle dokumentow 6 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde interview with dr Lukasz Jastrzab a b c Lehce Pol wieku dziejow Polski Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2005 ISBN 83 01 14487 4 p 203 a b c d Reasons for the outbreak 3 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the official city of Poznan website dedicated to 1956 events Last accessed on 22 Mart 2015 a b c d e f Black Thursday course of events 13 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the official city of Poznan website dedicated to 1956 events Last accessed on 3 April 2007 a b c Lehce Piotr Bojarski Przebieg wydarzen podczas czarnego czwartku 1 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gazeta Wyborcza 28 June 2006 Last accessed on 10 August 2007 a b Lehce Waldemar Lewandowski Sowieccy generalowie w polskich mundurach 29 June 2006 Last accessed on 10 August 2007 a b Lehce Waldemar Lewandowski Jak wojsko pacyfikowalo powstanie Gazeta Wyborcza 28 June 2006 Last accessed on 10 August 2007 Radio Free Europe Background Reports 2 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1976 12 2 a b Hot June 56 21 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 31 May 2006 Last accessed on 3 April 2007 Investigation from the official city of Poznan website dedicated to 1956 events Last accessed on 3 April 2007 a b Forbidden remembrance and The monument from the official city of Poznan website dedicated to 1956 events Last accessed on 3 April 2007 Interview with Karol Modzelewski one of the leaders of the revolt 17 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Last accessed on 3 April 2007 Lehce UCHWALA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 21 czerwca 2006 r w sprawie ustanowienia dnia 28 czerwca Narodowym Dniem Pamieci Poznanskiego Czerwca 1956 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Last accessed on 3 April 2007Konuyla ilgili yayinlar Lehce Stanislaw Jankowiak Pawel Machcewicz Agnieszka Rogulska 2003 Lehce Lukasz Jastrzab Rozstrzelano moje serce w Poznaniu Poznanski Czerwiec 1956 r straty osobowe i ich analiza Wydawnictwo Comandor Warszawa 2006 ISBN 83 7473 015 3 Lehce Norbert Wojtowicz Ofiary Poznanskiego Czerwca Rok 1956 na Wegrzech i w Polsce Materialy z wegiersko polskiego seminarium Wroclaw pazdziernik 1996 ed Wroclaw 1996 p 32 41 Dis baglantilar Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland Black Thursday timeline of events 13 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde City of Poznan 50 years since the Poznan uprising 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde International Viewpoint online magazine