Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust (Fransızca telaffuz: ; 10 Temmuz 1871 - 18 Kasım 1922), Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen. En tanınmış eseri 1913-1927 yılları arasında yayımlanan yedi ciltlik Kayıp Zamanın İzinde'dir. Proust, çeşitli yazarlar ve eleştirmenlerce 20. yüzyılın en etkili yazarlarından biri olarak kabul edilir.
Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust | |
|---|---|
 Marcel Proust, 1900 | |
| Doğum | 10 Temmuz 1871 , Paris, Fransa |
| Ölüm | 18 Kasım 1922 , Paris, Fransa |
| Eğitim | |
| Meslek | Romancı; denemeci; eleştirmen |
| Önemli eser(ler) | Kayıp Zamanın İzinde, |
| Aile | ; Jeanne Clémence Weil; |
| İmza | |
 | |
Yaşamı
Proust Paris'in batı yakasında, 'de, Fransa-Prusya Savaşı'nı resmen sonlandırdıktan iki yıl sonra büyük amcasının evinde doğdu. Doğumu Paris yönetiminin baskılanması sonucu çıkan şiddet ortamında gerçekleşti ve çocukluğu Üçüncü Cumhuriyetçiler'in göreve geldiği sırada geçti. Kayıp Zamanın İzinde özellikle aristokrasinin çöküşü ve orta sınıfın yükselişi dönemine denk gelen Üçüncü Cumhuriyetçiler yönetimi altında gerçekleşen büyük toplumsal değişimleri konu alır.
Proust'un babası Achille Adrien Proust, Avrupa ve Asya'da koleranın nedenlerini ve yayılmasını araştırmakla görevli bir patolog ve epidemioloji uzmanıydı. Tıp ve hijyen konulu birçok makale ve kitabın yazarıydı. Proust'un annesi Jeanne Clémence Weil, Alsace'li zengin ve yüksek kültürlü bir Yahudi ailenin kızıydı. Eğitimli ve kültürlü bir kadın olan annesinin kaliteli espri anlayışı ve yetkin İngilizcesi yazmış olduğu mektuplardan bilinmektedir.
Dokuz yaşına geldiğinde Proust ilk ciddi astım nöbetini geçirdi. Bu yaştan sonra da her zaman hasta bir çocuk olarak kabul edildi. Çocukluğunun önemli bir bölümünü 'de bir çiftlikte tatil yaparak geçirdi. Bu köy, 'deki amcasının eviyle birlikte Kayıp Zamanın İzinde'de sık sık geçen hayali Combray köyü için model oluşturuyordu.
1882'de, 11 yaşındayken Proust lisesine yazıldı, ancak eğitimi hastalığı yüzünden yarıda kaldı. Buna rağmen edebiyat yeteneğiyle ön plana çıkmayı başardı ve son senesinde bir ödül aldı. Sınıf arkadaşları sayesinde yüksek burjuva sınıfının salonlarına girebildi, buralarda da Kayıp Zamanın İzinde için değerli kaynaklar elde edebildi.
Kötü sağlığına rağmen Proust bir yıl (1889–90) Fransız ordusunda askerlik yaptı. Bu bir yılını Orléans'da Coligny Caserne'de geçirdi. Romanının üçüncü bölümünü oluşturan Guermante'nin Yolu'nda bu deneyiminden uzun uzadıya bahsetmektedir. Genç bir delikanlı olarak Proust eğlenceye düşkündü ve yaşamı bir yazarın disiplinli yaşamından uzaktı. Bu dönemde, bir snob ve bir amatör olarak yarattığı ünü büyük romanının ilk bölümü olan Swann'ların Tarafı'nı yayınlatma konusunda büyük sıkıntılar yaşamasına neden oldu (1913).
Proust'un annesiyle yakın bir ilişkisi vardı. Babası ise sürekli bir kariyer edinmesi konusunda ona baskı yapıyordu. Babasının bu isteklerine karşılık vermek için 1896 yazında kütüphanesinde gönüllü bir işe girdi. Bir süre çabaladıktan sonra, yıllarca sürecek bir hastalık izni almayı başardı. Hiçbir zaman bir işte çalışmayan Proust, annesi ve babası ölünceye dek de aile evinde yaşamayı sürdürdü.
Bir eşcinsel olan Proust, eşcinsellik temasını eserlerinde açıkça ve uzun uzadıya işleyen ilk Avrupalı romancıydı.
1894'te Dreyfus olayı başladığında Marcel Proust, Dreyfus yanlıları arasında yer aldı. 1895'te felsefe lisansı diplomasını aldı. Bundan üç yıl sonra 1898'te Dreyfus olayı büyüdü. Aynı yıl Zola'nın "J'accuse" adlı açık mektubu L'Aurore gazetesinde yayımlandı.
1900-1905 döneminde aile çevresi ve genel olarak hayatı büyük değişimler geçirdi. Şubat 1903'te Proust'un ağabeyi Robert evlenip aile evini terk etti. Aynı yılın Kasım ayında babası öldü. Ama Proust en büyük darbeyi Eylül 1905'te annesi öldüğünde yedi. Annesi ölmeden önce ona kayda değer bir miras bıraktı. (2006 yılının kurlarıyla 6 milyon Amerikan dolarına yakın bir meblağ ve aylık 15.000 dolarlık sabit bir gelir.) Ancak bu dönemde kendi sağlığı da ciddi ölçüde zayıflamayı sürdürdü.
Proust son üç yılını büyük ölçüde yatak odasında geçirdi. Gündüzleri uyuyor, geceleri romanını tamamlamak için çalışıyordu. 1922 yılında zatürreye yakalanıp akciğer apsesinden öldü. Paris'te Père Lachaise Mezarlığına defnedildi. Proust yaşarken edebiyat dünyasının yarısı onu çok parlak bir yazar, diğer yarısı da okunamayacak kadar ağır buluyordu.
Erken yazıları
Proust çok erken yaşlarda yazma ve yayınlanma işiyle ilgilenmeye başladı. Daha okul yıllarında yazılarını yayınladığı La Revue verte ve La Revue lilas dergileriyle olan ilişkisinin yanı sıra 1890-91 yıllarında Le Mensueljürnalında da toplumla ilgili yazılar yazdığı aylık bir sütunu vardı. 1892 Le Banquet (aynı zamanda Platon'un kitabının Fransızca adı), adında aylık bir edebiyat dergisi çıkarma girişimine katıldı. Bunu izleyen yıllarda bu derginin yanı sıra, daha prestijli La Revue Blanche dergisinde küçük yazıları yayınlandı.
1896 Les Plaisirs et les Jours adı altında bu küçük yazıların birçoğundan oluşan bir derleme yayınlandı. Kitabın önsözünü Anatole France yazdı, çizimleri de Mme. Lemaire tarafından yapıldı. Kitap öylesine şaşaalı bir şekilde hazırlanmıştı ki fiyatı normal bir kitabın iki katıydı.
| Fransız edebiyatı |
|---|
|
|
| Fransız Edebiyatı Tarihi |
|
|
| Fransız yazarlar |
O yıl Proust, ancak ölümüden sonra, 1954'te yayınlanacak Jean Santeuil adlı bir roman üzerinde çalışmaya başladı. Kayıp Zamanın İzinde'deki temaların birçoğunun ilk hallerine bu tamamlanmamış romanda rastalanabilmektedir. Örneğin hafıza muamması, üzerinde düşünmenin gerekliliği ve bunun gibi başka birçok bölüm. Jean Santeuil çalışmasında Kayıp Zamanın İzindede bulunan birçok bölümün ilk hallerine de rastlamak mümkündür. Örneğin Jean Santeuil'de betimlenen ebeveynler Kayıp Zamanın İzindeki ebeveynlere göre oldukça kabaca ve anahatlarda betimlenmiştir. Les Plaisirs et les Jours aldığı kötü eleştireler ve kurguyu ilerletme konusunda Proust'un karşılaştığı sorunlar, yazarın sonunda Jean Santeuilyi 1897'de ilerletmeyi bırakmasına, 1899'da çalışmayı büsbütün rafa kaldırmasına neden oldu.
1895'ten başlayarak Proust uzun yıllar Carlyle, Emerson ve John Ruskin okuyarak geçirdi. Okumaları devam ederken Proust kendi edebiyat kuramlarını geliştirmeye ve sanatçının toplumdaki yeri hakkında kendi fikirlerini geliştirmeye başladı. Aynı zamanda 'da Proust'un evrensel kahramanı Ruskin'in "Susam ve Zambak"'ını çevirdiğinden bahsediyor. Sanatçının sorumluluğu doğayla yüzleşmek, onu gözlemek, özünü kavramak, ardından da bunu bir sanat eserinde baştan anlatmak ya da dışavurmaktır. 'in bakışaçısında sanatsal üretim çok belirleyiciydi, Proust için ise Ruskin o kadar önemliydi ki, aralarında "Mimarininin Yedi Lambası," "Amienlerin İncil'i" ve "Praeterita" da dahil olmak üzere, birçok kitabını "ezbere bildiğini" söylemiştir
Proust daha sonra Ruskin'in iki çalışmasını Fransızca'ya çevirmeye başladı ama İngilizce bilgisindeki yetersizliği buna engel oldu. Bunun üstesinden gelebilmek için çeviri çalışmasını bir grup çalışmasına çevirdi ve kabataslak çeviriyi annesine yaptırdı, ardından kendisi yazıları gözden geçirdi, son olarak da bir arkadaşının İngiliz kuzeni (ve dönem dönem sevgilisi) Marie Nordlinger tarafından son kez gözden geçirdi. Bir editörü yöntemleri konusunda onu sorgulayınca, Proust "İngilizce bildiğimi iddia etmiyorum; Ruskin'i bildiğimi iddia ediyorum" diye yanıtlamıştı. "Amienlerin İncil'i" Proust'un geniş önsözüyle birlikte, 1904'te Fransızcada yayınlandı Hem çeviri, hem önsöz iyi eleştiriler aldı; Henri Bergson Proust'un girişini "Ruskin'in psikolojisine iyi bir katkı" olarak değerlendirdi; çevirinin kendisini de aynı şekilde olumlu sözlerle karşıladı. Bu kitap yayınladığı sıralarda Proust Ruskin'in Susam ve Zambaklar eserini çevirmeye başlamıştı bile. Bu eser de 1906'da yayınlandı. Edebiyat tarihçilerine göre, Ruskin'in dışında Proust'u en çok etkileyen sanatçılardan bazıları , Montaigne, Stendhal, Flaubert, George Eliot, Fyodor Dostoevsky ve Leo Tolstoy'dur.
1908 yılı Proust'un bir yazar olarak kariyeri açısından önemli bir yıldı. Yılın ilk yarısında, farklı dergilerde başka yazarların pastişlerini yayınladı. Bu 'öykünme' çalışmaları, Proust'a kendi tarzını oturtma konusunda yardımcı olmuş olabilir. Buna ek olarak, aynı yılın ilkbaharı ve yazında Proust, daha sonra Contre Saint-Beuve adı altında toplanacak bir dizi yazı parçacığı üzerinde çalışmaya başladı. Proust çalışmasının neyle ilgili olduğunu bir arkadaşına yazdığı bir mektupta dile getirmiştir: "Şu anda üzerinde çalıştıklarım şunlardır: asilzadeler üzerine bir Paris romanı, ve Flaubert üzerine bir deneme, kadınlar üzerine bir deneme, kulamparalık üzerine bir deneme (yayınlanması pek kolay olmayacak), mozaik cam üzerine bir çalışma, mezar taşları üzerine bir çalışma ve romancılık üzerine bir deneme."
Bu dönemde Proust, birbirinden kopuk bu parçalardan yavaş yavaş bir roman derlemeye başladı. Uyku tutmayan ve her gece çocukken annesinin onu sabahları almaya geldiği zamanları anımsayan bir başkahramanın, birinci ağızdan anlatıldığı bu çalışma, en sonunda da Sainte-Beuve üzerine eleştirel bir incelemeyle noktalanıyordu. Sainte-Beuve'ye göre biyografiler bir sanatçının çalışmalarını anlamak için en değerli belgelerdi; Proust bu görüşe karşı çıkıyordu. Bu romanın taslaklarında, daha sonra "Combray" ve "Swann" çalışmalarında karşımıza çıkacak metinler (özellikle 1. Kitap ve 7. Kitap'ın son bölümü) yer alıyordu. Kitabı için bir yayıncı bulma konusunda yaşadığı sıkıntılar nedeniyle Proust bir süre sonra temelde farklı ama içeriğinde benzer tema ve ögeler içeren başka bir projeye yönelmesine neden oldu. 1910'a gelindiğinde ise artık À la recherche du temps perdu üzerinde yoğun olarak çalışıyordu.
Kurgusu
Kurgunun merkezinde, 4000 sayfa boyunca adı ancak bir ya da iki kere geçen Marcel adlı baş kahraman yer alıyor. Bir yazar olmak istiyor, ancak hayatının "belleğini" bulmakta güçlük çektiğinden bir türlü oturup yazamıyor. Yazarlık serüveni yedi cilt boyunca sürüyor. Bir noktada yazma işinden büsbütün vazgeçmeye karar veriyor. Eserin sonlarına doğru "belleğini" kazara buluyor ve yazmaya başlayabiliyor. Ancak bu da düşündüğü kadar hoş bir şey olmuyor. "Gerçek cennetler, unuttuklarımızdır" diyor.
Türkçe Çeviriler
Türkçede Proust'un Kayıp Zamanın İzinde çalışması ilk defa 1990'larda tam metin olarak yayınlanmaya başlamış ve daha önce Hemingway, Berberova, Juan Benet, Oscar Wilde ve Marguerita Duras'nın da çalışmalarını Türkçeye kazandırmış Roza Hakmen'in çevirisiyle Türk okurunun karşısına çıkmıştır.
- 1996'da Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde ()
- 1977'de Guermantes Tarafı ()
- 1997'de ()
- 1999'da Swann'ların Tarafı ()
- 2001'de Mahpus ()
- 2001'de ()
- 2001'de ()
- 2006'da Sainte-Beuve'e Karşı.
İngilizce Çeviri
Kitap İngilizceye C. K. Scott Moncrieff tarafından 1922 ve 1931 yılları arasında çevrildi ve ilk baskısında adı Remembrance of Things Past (Geçmişte Kalanların Hatırası) idi. Scott Moncrieff da Proust'la benzer bir kader paylaşarak kitabın ilk altı cildini çevirdi ve sonuncu tamamlanamadan öldü. Son cilt, başka çevirmenler tarafından, farklı zamanlarda parça parça çevrildi. Scott Moncrieff'in çevirisi daha sonra gözden geçirildiğinde romanın adı, bugün de kullanılan In Search of Lost Time oldu.
Bibliyografya
- 1896 Les plaisirs et les jours ("Zevkler ve Günler")
- 1904 La Bible D'Amiens; John Ruskin'in Amienler İncil'i çevirisi
- 1906 Sésame et les lys; Ruskin'in Susam ve Zambaklar çevirisi
- 1913–27 À la recherche du temps perdu (Kayıp Zamanın İzinde)
Cilt. Fransızca Adı Yayın tarihi Türkçe adı 1 Du côté de chez Swann 1913 Swann'ların Tarafı 2 À l'ombre des jeunes filles en fleurs 1919 Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde 3 Le Côté de Guermantes
(iki cilt olarak yayınlanmıştır)1920/21 Guermantes Tarafı 4 Sodome et Gomorrhe
(iki cilt olarak yayınlanmıştır)1921/22 Sodom ve Gomorrah 5 La Prisonnière 1923 Mahpus 6 La Fugitive
Albertine disparue1925 Albertine Kayıp 7 Le Temps retrouvé 1927 Yakalanan Zaman
- 1919 Pastiches et mélanges ("Karışımlar")
- 1954 Contre Sainte-Beuve ("'ye Karşı")
- 1954 Jean Santeuil (tamamlanmamış)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- ^ Bloom, Harold. Genius. ss. 191-225.
- ^ . New York Times. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020.
- ^ . 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
- ^ a b Tadié, J-Y. (Euan Cameron, trans.) Marcel Proust: A life. New York: Penguin Putnam, 2000.
- ^ Painter, George D (1959) Marcel Proust A Biography Vols. 1 & 2. London: Chatto & Windus
- ^ White, Edmund (1999). "Marcel Proust". Retrieved 2008-06-13.
- ^ Ykykultur.com.tr[]
- ^ Carter, William C. (2000) Marcel Proust: A Life. New Haven: Yale University Press
- ^ "Milliyet.com.tr". 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2009.
- ^ (Tadié 350)
- ^ (Tadié)
- ^ (Tadié 433)
- ^ (Tadié 513)
- ^ Sainte-Beuve'e Karşı. Doğu Batı Yayınları. s. 227. ISBN . 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından .
- Genel
- Adorno, Theodor (1967) "Prisms." The MIT Press: Cambridge, MA.
- Aciman, André (2004) The Proust Project. New York Farrar, Straus and Giroux
- Albaret, Céleste (Barbara Bray, trans.) (2003) Monsieur Proust. The New York Review of Books
- Bernard, Anne-Marie (2002) The World of Proust, as seen by Paul Nadar. Cambridge: MIT Press
- Carter, William C. (2000) Marcel Proust: A Life. New Haven: Yale University Press
- Davenport-Hines, Richard (2006) A Night at the Majestic. Faber and Faber
- De Botton, Alain (1998) How Proust Can Change Your Life. New York: Vintage Books
- Deleuze, Gilles (2004) Proust and Signs: The Complete Text. Minneapolis: University of Minnesota Press
- (1959) Marcel Proust A Biography Vols. 1 & 2. London: Chatto & Windus
- Shattuck, Roger (1963) Proust's Binoculars: A Study of Memory, Time, and Recognition in À la recherche du temps perdu. New York: Random House
- Shattuck, Roger (2000) Proust's Way: A Field Guide To In Search of Lost Time, W. W. Norton
- Tadié, Jean-Yves: Marcel Proust: A Life. Viking, New York, 2000
- White, Edmund (1998) Marcel Proust. New York: Viking Books
Dış bağlantılar
Marcel Proust hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikikaynak'ta belgeler |
- Bilgibankta Marcel Proust Biyografisi ve Yaşamı 13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yapı Kredi Yayınları Proust Biyografisi[]
- Milliyet Kitap, Mefaret Aktaş 14 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kolb-Proust Araştırma Arşivi 29 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Marcel Proust, İtalyanca'da Özel Bir Site 27 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- tarafından Proust üzerine bir deneme
- İngilizce Marcel Proust2 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Project Gutenberg Australia14 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Why Proust? And Why Now? 7 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Proust'un çalışmaları üzerine bir deneme
- - Kayıp Zamanın İzindenin Fransızca ve İngilizce online metinler
- Proust lu sur Internet : Le Baiser de la Matrice 9 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 4000 web kullanıcı tarafından hazırlanmış "Kayıp Zamanın İzinde"'nin okunmasıyla ilgili film
Online Metinler
- Marcel Proust'un Yapıtları (Kanada'da telifi dolduğundan eklenmiştir)
- Marcel Proust çalışmaları – Gutenberg Projesi Swann'ların Tarafının İngilizce çevrisi
- 1 ve 4. cildin Fransızca çevirisi ve İngilizcede tam metin
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Valentin Louis Georges Eugene Marcel Proust Fransizca telaffuz maʁsɛl pʁust 10 Temmuz 1871 18 Kasim 1922 Fransiz romanci deneme yazari ve elestirmen En taninmis eseri 1913 1927 yillari arasinda yayimlanan yedi ciltlik Kayip Zamanin Izinde dir Proust cesitli yazarlar ve elestirmenlerce 20 yuzyilin en etkili yazarlarindan biri olarak kabul edilir Valentin Louis Georges Eugene Marcel ProustMarcel Proust 1900Dogum10 Temmuz 1871 Paris FransaOlum18 Kasim 1922 Paris FransaEgitimMeslekRomanci denemeci elestirmenOnemli eser ler Kayip Zamanin Izinde Aile Jeanne Clemence Weil ImzaYasamiProust Paris in bati yakasinda de Fransa Prusya Savasi ni resmen sonlandirdiktan iki yil sonra buyuk amcasinin evinde dogdu Dogumu Paris yonetiminin baskilanmasi sonucu cikan siddet ortaminda gerceklesti ve cocuklugu Ucuncu Cumhuriyetciler in goreve geldigi sirada gecti Kayip Zamanin Izinde ozellikle aristokrasinin cokusu ve orta sinifin yukselisi donemine denk gelen Ucuncu Cumhuriyetciler yonetimi altinda gerceklesen buyuk toplumsal degisimleri konu alir Proust un babasi Achille Adrien Proust Avrupa ve Asya da koleranin nedenlerini ve yayilmasini arastirmakla gorevli bir patolog ve epidemioloji uzmaniydi Tip ve hijyen konulu bircok makale ve kitabin yazariydi Proust un annesi Jeanne Clemence Weil Alsace li zengin ve yuksek kulturlu bir Yahudi ailenin kiziydi Egitimli ve kulturlu bir kadin olan annesinin kaliteli espri anlayisi ve yetkin Ingilizcesi yazmis oldugu mektuplardan bilinmektedir Dokuz yasina geldiginde Proust ilk ciddi astim nobetini gecirdi Bu yastan sonra da her zaman hasta bir cocuk olarak kabul edildi Cocuklugunun onemli bir bolumunu de bir ciftlikte tatil yaparak gecirdi Bu koy deki amcasinin eviyle birlikte Kayip Zamanin Izinde de sik sik gecen hayali Combray koyu icin model olusturuyordu 1882 de 11 yasindayken Proust lisesine yazildi ancak egitimi hastaligi yuzunden yarida kaldi Buna ragmen edebiyat yetenegiyle on plana cikmayi basardi ve son senesinde bir odul aldi Sinif arkadaslari sayesinde yuksek burjuva sinifinin salonlarina girebildi buralarda da Kayip Zamanin Izinde icin degerli kaynaklar elde edebildi Kotu sagligina ragmen Proust bir yil 1889 90 Fransiz ordusunda askerlik yapti Bu bir yilini Orleans da Coligny Caserne de gecirdi Romaninin ucuncu bolumunu olusturan Guermante nin Yolu nda bu deneyiminden uzun uzadiya bahsetmektedir Genc bir delikanli olarak Proust eglenceye duskundu ve yasami bir yazarin disiplinli yasamindan uzakti Bu donemde bir snob ve bir amator olarak yarattigi unu buyuk romaninin ilk bolumu olan Swann larin Tarafi ni yayinlatma konusunda buyuk sikintilar yasamasina neden oldu 1913 Proust un annesiyle yakin bir iliskisi vardi Babasi ise surekli bir kariyer edinmesi konusunda ona baski yapiyordu Babasinin bu isteklerine karsilik vermek icin 1896 yazinda kutuphanesinde gonullu bir ise girdi Bir sure cabaladiktan sonra yillarca surecek bir hastalik izni almayi basardi Hicbir zaman bir iste calismayan Proust annesi ve babasi olunceye dek de aile evinde yasamayi surdurdu Marcel Proust un Mezarligi nda mezari Bir escinsel olan Proust escinsellik temasini eserlerinde acikca ve uzun uzadiya isleyen ilk Avrupali romanciydi 1894 te Dreyfus olayi basladiginda Marcel Proust Dreyfus yanlilari arasinda yer aldi 1895 te felsefe lisansi diplomasini aldi Bundan uc yil sonra 1898 te Dreyfus olayi buyudu Ayni yil Zola nin J accuse adli acik mektubu L Aurore gazetesinde yayimlandi 1900 1905 doneminde aile cevresi ve genel olarak hayati buyuk degisimler gecirdi Subat 1903 te Proust un agabeyi Robert evlenip aile evini terk etti Ayni yilin Kasim ayinda babasi oldu Ama Proust en buyuk darbeyi Eylul 1905 te annesi oldugunde yedi Annesi olmeden once ona kayda deger bir miras birakti 2006 yilinin kurlariyla 6 milyon Amerikan dolarina yakin bir meblag ve aylik 15 000 dolarlik sabit bir gelir Ancak bu donemde kendi sagligi da ciddi olcude zayiflamayi surdurdu Proust son uc yilini buyuk olcude yatak odasinda gecirdi Gunduzleri uyuyor geceleri romanini tamamlamak icin calisiyordu 1922 yilinda zaturreye yakalanip akciger apsesinden oldu Paris te Pere Lachaise Mezarligina defnedildi Proust yasarken edebiyat dunyasinin yarisi onu cok parlak bir yazar diger yarisi da okunamayacak kadar agir buluyordu Erken yazilariProust cok erken yaslarda yazma ve yayinlanma isiyle ilgilenmeye basladi Daha okul yillarinda yazilarini yayinladigi La Revue verte ve La Revue lilas dergileriyle olan iliskisinin yani sira 1890 91 yillarinda Le Mensueljurnalinda da toplumla ilgili yazilar yazdigi aylik bir sutunu vardi 1892 Le Banquet ayni zamanda Platon un kitabinin Fransizca adi adinda aylik bir edebiyat dergisi cikarma girisimine katildi Bunu izleyen yillarda bu derginin yani sira daha prestijli La Revue Blanche dergisinde kucuk yazilari yayinlandi 1896 Les Plaisirs et les Jours adi altinda bu kucuk yazilarin bircogundan olusan bir derleme yayinlandi Kitabin onsozunu Anatole France yazdi cizimleri de Mme Lemaire tarafindan yapildi Kitap oylesine sasaali bir sekilde hazirlanmisti ki fiyati normal bir kitabin iki katiydi Fransiz edebiyatiKategorilerFransiz Edebiyati Tarihi 17 yy Fransiz yazarlarKronolojik liste Yazarlar Oyun yazarlari SairlerBu kutu goruntuletartisdegistir O yil Proust ancak olumuden sonra 1954 te yayinlanacak Jean Santeuil adli bir roman uzerinde calismaya basladi Kayip Zamanin Izinde deki temalarin bircogunun ilk hallerine bu tamamlanmamis romanda rastalanabilmektedir Ornegin hafiza muammasi uzerinde dusunmenin gerekliligi ve bunun gibi baska bircok bolum Jean Santeuil calismasinda Kayip Zamanin Izindede bulunan bircok bolumun ilk hallerine de rastlamak mumkundur Ornegin Jean Santeuil de betimlenen ebeveynler Kayip Zamanin Izindeki ebeveynlere gore oldukca kabaca ve anahatlarda betimlenmistir Les Plaisirs et les Jours aldigi kotu elestireler ve kurguyu ilerletme konusunda Proust un karsilastigi sorunlar yazarin sonunda Jean Santeuilyi 1897 de ilerletmeyi birakmasina 1899 da calismayi busbutun rafa kaldirmasina neden oldu Kayip Zamanin Izinde nin el yazmalarindan bir bolum 1895 ten baslayarak Proust uzun yillar Carlyle Emerson ve John Ruskin okuyarak gecirdi Okumalari devam ederken Proust kendi edebiyat kuramlarini gelistirmeye ve sanatcinin toplumdaki yeri hakkinda kendi fikirlerini gelistirmeye basladi Ayni zamanda da Proust un evrensel kahramani Ruskin in Susam ve Zambak ini cevirdiginden bahsediyor Sanatcinin sorumlulugu dogayla yuzlesmek onu gozlemek ozunu kavramak ardindan da bunu bir sanat eserinde bastan anlatmak ya da disavurmaktir in bakisacisinda sanatsal uretim cok belirleyiciydi Proust icin ise Ruskin o kadar onemliydi ki aralarinda Mimarininin Yedi Lambasi Amienlerin Incil i ve Praeterita da dahil olmak uzere bircok kitabini ezbere bildigini soylemistir Proust daha sonra Ruskin in iki calismasini Fransizca ya cevirmeye basladi ama Ingilizce bilgisindeki yetersizligi buna engel oldu Bunun ustesinden gelebilmek icin ceviri calismasini bir grup calismasina cevirdi ve kabataslak ceviriyi annesine yaptirdi ardindan kendisi yazilari gozden gecirdi son olarak da bir arkadasinin Ingiliz kuzeni ve donem donem sevgilisi Marie Nordlinger tarafindan son kez gozden gecirdi Bir editoru yontemleri konusunda onu sorgulayinca Proust Ingilizce bildigimi iddia etmiyorum Ruskin i bildigimi iddia ediyorum diye yanitlamisti Amienlerin Incil i Proust un genis onsozuyle birlikte 1904 te Fransizcada yayinlandi Hem ceviri hem onsoz iyi elestiriler aldi Henri Bergson Proust un girisini Ruskin in psikolojisine iyi bir katki olarak degerlendirdi cevirinin kendisini de ayni sekilde olumlu sozlerle karsiladi Bu kitap yayinladigi siralarda Proust Ruskin in Susam ve Zambaklar eserini cevirmeye baslamisti bile Bu eser de 1906 da yayinlandi Edebiyat tarihcilerine gore Ruskin in disinda Proust u en cok etkileyen sanatcilardan bazilari Montaigne Stendhal Flaubert George Eliot Fyodor Dostoevsky ve Leo Tolstoy dur 1908 yili Proust un bir yazar olarak kariyeri acisindan onemli bir yildi Yilin ilk yarisinda farkli dergilerde baska yazarlarin pastislerini yayinladi Bu oykunme calismalari Proust a kendi tarzini oturtma konusunda yardimci olmus olabilir Buna ek olarak ayni yilin ilkbahari ve yazinda Proust daha sonra Contre Saint Beuve adi altinda toplanacak bir dizi yazi parcacigi uzerinde calismaya basladi Proust calismasinin neyle ilgili oldugunu bir arkadasina yazdigi bir mektupta dile getirmistir Su anda uzerinde calistiklarim sunlardir asilzadeler uzerine bir Paris romani ve Flaubert uzerine bir deneme kadinlar uzerine bir deneme kulamparalik uzerine bir deneme yayinlanmasi pek kolay olmayacak mozaik cam uzerine bir calisma mezar taslari uzerine bir calisma ve romancilik uzerine bir deneme Robert de Montesquiou A la recherche du temps perdu de Baron de Charlus nun esin kaynagi Bu donemde Proust birbirinden kopuk bu parcalardan yavas yavas bir roman derlemeye basladi Uyku tutmayan ve her gece cocukken annesinin onu sabahlari almaya geldigi zamanlari animsayan bir baskahramanin birinci agizdan anlatildigi bu calisma en sonunda da Sainte Beuve uzerine elestirel bir incelemeyle noktalaniyordu Sainte Beuve ye gore biyografiler bir sanatcinin calismalarini anlamak icin en degerli belgelerdi Proust bu goruse karsi cikiyordu Bu romanin taslaklarinda daha sonra Combray ve Swann calismalarinda karsimiza cikacak metinler ozellikle 1 Kitap ve 7 Kitap in son bolumu yer aliyordu Kitabi icin bir yayinci bulma konusunda yasadigi sikintilar nedeniyle Proust bir sure sonra temelde farkli ama iceriginde benzer tema ve ogeler iceren baska bir projeye yonelmesine neden oldu 1910 a gelindiginde ise artik A la recherche du temps perdu uzerinde yogun olarak calisiyordu Kurgusu Kurgunun merkezinde 4000 sayfa boyunca adi ancak bir ya da iki kere gecen Marcel adli bas kahraman yer aliyor Bir yazar olmak istiyor ancak hayatinin bellegini bulmakta gucluk cektiginden bir turlu oturup yazamiyor Yazarlik seruveni yedi cilt boyunca suruyor Bir noktada yazma isinden busbutun vazgecmeye karar veriyor Eserin sonlarina dogru bellegini kazara buluyor ve yazmaya baslayabiliyor Ancak bu da dusundugu kadar hos bir sey olmuyor Gercek cennetler unuttuklarimizdir diyor Turkce Ceviriler Turkcede Proust un Kayip Zamanin Izinde calismasi ilk defa 1990 larda tam metin olarak yayinlanmaya baslamis ve daha once Hemingway Berberova Juan Benet Oscar Wilde ve Marguerita Duras nin da calismalarini Turkceye kazandirmis Roza Hakmen in cevirisiyle Turk okurunun karsisina cikmistir 1996 da Cicek Acmis Genc Kizlarin Golgesinde ISBN 978 975 363 525 7 1977 de Guermantes Tarafi ISBN 978 975 363 603 2 1997 de ISBN 978 975 363 748 0 1999 da Swann larin Tarafi ISBN 978 975 363 910 1 2001 de Mahpus ISBN 978 975 363 985 9 2001 de ISBN 978 975 08 0300 0 2001 de ISBN 978 975 08 0329 9 2006 da Sainte Beuve e Karsi Ingilizce Ceviri Kitap Ingilizceye C K Scott Moncrieff tarafindan 1922 ve 1931 yillari arasinda cevrildi ve ilk baskisinda adi Remembrance of Things Past Gecmiste Kalanlarin Hatirasi idi Scott Moncrieff da Proust la benzer bir kader paylasarak kitabin ilk alti cildini cevirdi ve sonuncu tamamlanamadan oldu Son cilt baska cevirmenler tarafindan farkli zamanlarda parca parca cevrildi Scott Moncrieff in cevirisi daha sonra gozden gecirildiginde romanin adi bugun de kullanilan In Search of Lost Time oldu Bibliyografya1896 Les plaisirs et les jours Zevkler ve Gunler 1904 La Bible D Amiens John Ruskin in Amienler Incil i cevirisi 1906 Sesame et les lys Ruskin in Susam ve Zambaklar cevirisi 1913 27 A la recherche du temps perdu Kayip Zamanin Izinde Cilt Fransizca Adi Yayin tarihi Turkce adi1 Du cote de chez Swann 1913 Swann larin Tarafi2 A l ombre des jeunes filles en fleurs 1919 Cicek Acmis Genc Kizlarin Golgesinde3 Le Cote de Guermantes iki cilt olarak yayinlanmistir 1920 21 Guermantes Tarafi4 Sodome et Gomorrhe iki cilt olarak yayinlanmistir 1921 22 Sodom ve Gomorrah5 La Prisonniere 1923 Mahpus6 La Fugitive Albertine disparue 1925 Albertine Kayip7 Le Temps retrouve 1927 Yakalanan Zaman 1919 Pastiches et melanges Karisimlar 1954 Contre Sainte Beuve ye Karsi 1954 Jean Santeuil tamamlanmamis Ayrica bakiniz20 SoruKaynakcaOzel Bloom Harold Genius ss 191 225 New York Times 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2020 12 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2009 a b Tadie J Y Euan Cameron trans Marcel Proust A life New York Penguin Putnam 2000 Painter George D 1959 Marcel Proust A Biography Vols 1 amp 2 London Chatto amp Windus White Edmund 1999 Marcel Proust Retrieved 2008 06 13 Ykykultur com tr olu kirik baglanti Carter William C 2000 Marcel Proust A Life New Haven Yale University Press Milliyet com tr 14 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2009 Tadie 350 Tadie Tadie 433 Tadie 513 Sainte Beuve e Karsi Dogu Bati Yayinlari s 227 ISBN 9758717170 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan GenelAdorno Theodor 1967 Prisms The MIT Press Cambridge MA Aciman Andre 2004 The Proust Project New York Farrar Straus and Giroux Albaret Celeste Barbara Bray trans 2003 Monsieur Proust The New York Review of Books Bernard Anne Marie 2002 The World of Proust as seen by Paul Nadar Cambridge MIT Press Carter William C 2000 Marcel Proust A Life New Haven Yale University Press Davenport Hines Richard 2006 A Night at the Majestic Faber and Faber ISBN 978 0 571 22009 0 De Botton Alain 1998 How Proust Can Change Your Life New York Vintage Books Deleuze Gilles 2004 Proust and Signs The Complete Text Minneapolis University of Minnesota Press 1959 Marcel Proust A Biography Vols 1 amp 2 London Chatto amp Windus Shattuck Roger 1963 Proust s Binoculars A Study of Memory Time and Recognition in A la recherche du temps perdu New York Random House Shattuck Roger 2000 Proust s Way A Field Guide To In Search of Lost Time W W Norton Tadie Jean Yves Marcel Proust A Life Viking New York 2000 White Edmund 1998 Marcel Proust New York Viking BooksDis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Marcel Proust hakkinda daha fazla bilgi edininVikikaynak ta belgelerBilgibankta Marcel Proust Biyografisi ve Yasami 13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yapi Kredi Yayinlari Proust Biyografisi olu kirik baglanti Milliyet Kitap Mefaret Aktas 14 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kolb Proust Arastirma Arsivi 29 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marcel Proust Italyanca da Ozel Bir Site 27 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde tarafindan Proust uzerine bir deneme Ingilizce Marcel Proust2 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Project Gutenberg Australia14 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Why Proust And Why Now 7 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Proust un calismalari uzerine bir deneme Kayip Zamanin Izindenin Fransizca ve Ingilizce online metinler Proust lu sur Internet Le Baiser de la Matrice 9 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4000 web kullanici tarafindan hazirlanmis Kayip Zamanin Izinde nin okunmasiyla ilgili film Online Metinler Marcel Proust un Yapitlari Kanada da telifi doldugundan eklenmistir Marcel Proust calismalari Gutenberg Projesi Swann larin Tarafinin Ingilizce cevrisi 1 ve 4 cildin Fransizca cevirisi ve Ingilizcede tam metin