Redoks atomların oksidasyon durumlarının değiştiği bir tür kimyasal reaksiyondur. Redoks reaksiyonları, kimyasal türler arasında elektronların fiili veya biçimsel aktarımı ile karakterize edilir, çoğunlukla bir tür (indirgeyici ajan) oksidasyona (elektronları kaybeden), diğer türler (oksitleyici ajan) indirgemeye uğrar (elektron kazanır). Elektronun çıkarıldığı kimyasal türlerin indirgenmiş olduğu söyleniyor. Başka bir deyişle:
- Oksidasyon, elektronların bir atom ya da molekülden ayrılmasını sağlayan kimyasal tepkimedir.
- Redüksiyon, bir atomun elektron almasını sağlayan kimyasal tepkimedir.
Organik kimyadaki birçok reaksiyon, oksidasyon durumlarındaki değişikliklerden kaynaklanan, ancak farklı elektron transferi olmaksızın redoks reaksiyonlarıdır. Örneğin ahşabın moleküler oksijen ile yanması sırasında odun içerisindeki karbon atomlarının oksidasyon durumu artmakta ve karbondioksit ve su oluştukça oksijen atomlarının oksidasyon durumu azalmaktadır. Oksijen atomları indirgenir, resmen elektron kazanır, karbon atomları ise oksidasyona uğrayarak elektron kaybeder. Dolayısıyla bu reaksiyonda oksijen oksitleyici madde ve karbon indirgeyici maddedir.
Oksidasyon reaksiyonları genellikle oksijen moleküllerinden oksitlerin oluşumu ile ilişkilendirilse de, diğer kimyasal türler de aynı işlevi görebileceğinden, oksijen bu tür reaksiyonlara dâhil edilmez.
Redoks reaksiyonları, pas oluşumunda olduğu gibi nispeten yavaş veya yanan yakıt durumunda olduğu gibi çok daha hızlı gerçekleşebilir. Karbon dioksit (CO2) elde etmek için karbonun oksidasyonu veya metan (CH4) elde etmek için karbonun hidrojenle indirgenmesi gibi basit redoks prosesleri ve insan vücudunda glikoz oksidasyonu (C6H12O6) gibi daha karmaşık prosesler vardır. Sudaki bağ enerjilerinin ve iyonlaşma enerjilerinin analizi redoks potansiyellerinin hesaplanmasına izin verir.
Etimoloji
“Redoks”, “indirgeme” ve “oksidasyon” (İngilizce: "reduction", "oxidation") kelimelerinin bir özetidir. Oksidasyon kelimesi başlangıçta bir oksit oluşturmak için oksijenle reaksiyonu ima ediyordu, çünkü dioksijen (O2 (g)) tarihsel olarak bilinen ilk oksitleyici maddeydi. Daha sonra terim, paralel kimyasal reaksiyonlar gerçekleştiren oksijen benzeri maddeleri kapsayacak şekilde genişletildi. Sonuçta anlam, elektron kaybını içeren tüm süreçleri içerecek şekilde genelleştirildi.
Azaltma kelimesi, orijinal olarak, metali çıkarmak için bir metal oksit gibi metalik bir cevherin ısıtılması üzerine ağırlıktaki kayıp anlamına gelir. Başka bir deyişle, cevher metale “indirgenmiştir”. Antoine Lavoisier, bu kilo kaybının bir gaz olarak oksijen kaybına bağlı olduğunu gösterdi. Bilim adamları daha sonra bu süreçte metal atomunun elektron kazandığını fark ettiler. İndirgemenin anlamı daha sonra elektron kazanımını içeren tüm süreçleri içerecek şekilde genelleştirildi.
Elektrokimyacı J, elektrotlarda meydana geldiklerinde sırasıyla indirgeme ve oksidasyon süreçlerini tanımlamak için elektronasyon ve elektron giderme kelimelerini kullandı. Bu kelimeler protonasyon ve protonsuzlaşmaya benzer, ancak dünya çapında kimyagerler tarafından geniş çapta benimsenmemiştir.
Hidrojen, özellikle organik kimya ve biyokimyada çok sayıda reaksiyonda indirgeme ajanı olduğundan, “hidrojenasyon” terimi genellikle indirgeme yerine kullanılabilir. Bununla birlikte, kök elementinin ötesinde genelleştirilen oksidasyonun aksine, hidrojenasyon, başka bir maddeye hidrojen ekleyen reaksiyonlarla özel bağlantısını sürdürmüştür (örneğin, doymamış yağların doymuş yağlara hidrojenlenmesi, R – CH = CH – R + H2 → R – CH2 – CH2 – R). “Redoks” kelimesi ilk olarak 1928’de kullanıldı.
Tanımlar
Oksidasyon ve indirgeme süreçleri aynı anda gerçekleşir ve asit-baz reaksiyonlarında olduğu gibi birbirinden bağımsız olamaz. Tek başına oksidasyon ve tek başına indirgemenin her birine yarım reaksiyon denir çünkü iki yarı reaksiyon her zaman tam bir reaksiyon oluşturmak için birlikte meydana gelir. Yarı reaksiyonları yazarken, kazanılan veya kaybolan elektronlar, yarı reaksiyonun elekrik yüküne göre dengelenmesi için tipik olarak açıkça dâhil edilir. Net kimyasal denklem oluşturmak için yarı tepkimeler birleştirildiğinde elektronlar birbirini götürür.
Birçok amaç için yeterli olsa da, bu genel tanımlar tam olarak doğru değildir. Oksidasyon ve indirgeme uygun şekilde oksidasyon durumunda bir değişikliği ifade etse de, gerçek elektron transferi asla gerçekleşmeyebilir. Bir atomun oksidasyon durumu, farklı elementlerin atomları arasındaki tüm bağlar 100% iyonik olsaydı bir atomun sahip olacağı hayali yüktür. Bu nedenle, oksidasyon en iyi, oksidasyon durumunda bir artış ve oksidasyon durumunda bir azalma olarak indirgeme olarak tanımlanır. Pratikte, elektronların transferi her zaman oksidasyon durumunda bir değişikliğe neden olacaktır, ancak hiçbir elektron transferi gerçekleşmese bile (kovalent bağları içerenler bile) “redoks” olarak sınıflandırılan birçok reaksiyon vardır. Sonuç olarak, redoks sürecinden geçen tek tek atomlar için basit yarı tepkimeler yazılamaz.
Oksitleyici ve indirgeyici ajanlar
Redoks işlemlerinde indirgeyici, elektronları oksidanlara aktarır. Bu nedenle reaksiyonda indirgeyici veya indirgeyici ajan elektron kaybeder ve oksitlenir ve oksidan veya oksitleyici ajan elektron kazanır ve indirgenir. Belirli bir reaksiyonda yer alan bir oksitleyici ve indirgeyici ajan çiftine redoks çifti denir. Bir redoks çifti, indirgeyici bir türdür ve karşılık gelen oksitleyici formdur, Fe2+ / Fe3+ .
Oksidizatörler
Ana madde: oksitleyici ajan
Diğer maddeleri oksitleme kabiliyetine sahip (elektron kaybetmelerine neden olan) maddelerin oksidatif veya oksitleyici olduğu soylenir ve oksitleyici maddeler, oksidanlar veya oksitleyiciler olarak bilinirler. Yani, oksidan (oksitleyici ajan) elektronları başka bir maddeden uzaklaştırır ve böylece kendisi indirgenir ve elektronları “kabul ettiği” için, oksitleyici maddeye elektron alıcısı da denir. Oksijen mükemmel oksitleyicidir.
Oksidanlar genellikle yüksek oksidasyon durumlarında elementlere sahip kimyasal maddelerdir (örneğin H2O2, MnO−4, CrO3, Cr2O2−7, OsO4) veya başka bir maddeyi oksitleyerek fazladan elektron kazanabilen yüksek elektronegatif elementler (O2, F2, Cl2, Br2)
Redüktörler
Ana madde:
Diğer maddeleri azaltma kabiliyetine sahip (elektron kazanmalarına neden olan) maddelerin indirgeyici veya indirgen olduğu söylenir ve indirgeyici maddeler, indirgeyiciler veya indirgenler olarak bilinirler. İndirgeyici (indirgeme ajanı) elektronları başka bir maddeye aktarır ve böylece kendisi oksitlenir ve elektron bağışladığı için, indirgeyici maddeye elektron vericisi de denir. Elektron vericileri ayrıca elektron alıcıları ile yük transfer kompleksleri oluşturabilirler.
Kimyadaki indirgeyiciler çok çeşitlidir. Lityum, sodyum, magnezyum, demir, çinko ve alüminyum gibi elektropozitif temel metaller iyi indirgeyici maddelerdir. Bu metaller, nispeten kolayca elektron bağışlar veya verir. NaBH4 and LiAlH4 gibi hidrit transfer reaktifleri, organik kimyada, başlıca karbonil bileşiklerinin alkollere indirgenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Diğer bir indirgeme yöntemi, bir paladyum, platin veya nikel katalizör ile hidrojen gazının (H2) kullanılmasını içerir. Katalitik hidrojenasyon reaksiyonu, önemli bir endüstriyel işlemdir.
Standart Elektrot Potansiyelleri (Redüksiyon Potansiyelleri)
Her bir yarı reaksiyon (E0cell) katot reaksiyonunun dikkate alınan yarı reaksiyon olduğu bir elektrokimyasal hücrenin standart koşulları altında dengede potansiyel farkına veya voltaja eşit olan standart bir elektrot potansiyeline sahiptir ve anot, hidrojenin standart bir hidrojen elektrotudur. Oksitlenmiş hali:
1⁄2 H2 → H+ + e−
Her yarı reaksiyonun elektrot potansiyeli, indirgeme potansiyeli olarak da bilinir. E0red, veya yarı reaksiyon bir katotta gerçekleştiğinde indirgeme potansiyeli, oksitleyici maddenin indirgenme eğiliminin bir ölçüsüdür. H + + e− → 1⁄2 H2 için değeri tanımı gereği sıfır, H + 'dan daha güçlü oksitleyici maddeler için pozitif (örneğin, F2 için +2.866 V) ve H +' dan daha zayıf olan oksitleyici maddeler için negatif (örneğin, -0.763 V Zn2 + için).
Bir hücrede gerçekleşen bir redoks reaksiyonu için potansiyel fark şudur:
E0cell = E0cathode – E0anode
Bununla birlikte, anottaki reaksiyonun potansiyeli bazen bir oksidasyon potansiyeli olarak ifade edilir:
E0ox = –E0red
Oksidasyon potansiyeli, indirgeyici ajanın oksitlenme eğiliminin bir ölçüsüdür ancak bir elektrottaki fiziksel potansiyeli temsil etmez. Bu gösterimle, hücre voltaj denklemi bir artı işaretiyle yazılır.
E0cell = E0red(cathode) + E0ox(anode).
Redoks Tepkimelerine Örnekler
Hidrojen ve florin arasındaki reaksiyonda, hidrojen oksitlenir ve flor indirgenir:
H2 + F2 → 2 HF
Bu reaksiyon kendiliğindendir ve 2 g hidrojen başına 542 kJ açığa çıkarır çünkü H-F bağı zayıf, yüksek enerjili F-F bağından çok daha güçlüdür. Bu genel reaksiyonu iki yarı reaksiyon olarak yazabiliriz:
Oksidasyon reaksiyonu:
H2 → 2 H+ + 2 e−
İndirgeme reaksiyonu:
F2 + 2 e− → 2 F−
Her bir yarı tepkimeyi ayrı ayrı analiz etmek genellikle genel kimyasal süreci daha net hale getirebilir. Bir redoks reaksiyonu sırasında yükte net bir değişiklik olmadığı için, oksidasyon reaksiyonunda fazla olan elektron sayısı, indirgeme reaksiyonu tarafından tüketilen sayıya eşit olmalıdır (yukarıda gösterildiği gibi).
Elementler, moleküler formda bile her zaman sıfır oksidasyon durumuna sahiptir. İlk yarı reaksiyonda hidrojen, sıfır oksidasyon durumundan +1 oksidasyon durumuna oksitlenir. İkinci yarı reaksiyonda flor, sıfır oksidasyon durumundan -1 oksidasyon durumuna indirgenir.
Reaksiyonları toplarken elektronlar iptal edilir:
H2→2 H+ + 2 e−
F2 + 2 e−→2 F−
__________________
H2 + F2→2 H+ + 2 F−
İyonlar birleşerek hidrojen florür oluştururlar:
2 H+ + 2 F− → 2 HF
Genel tepki şudur:
H2 + F2 → 2 HF
Metal yer değiştirme
Bu tür reaksiyonda, bir bileşikteki (veya bir çözeltideki) bir metal atomu, başka bir metalin bir atomu ile değiştirilir. Örneğin, çinko metal bir bakır (II) sülfat çözeltisine yerleştirildiğinde bakır biriktirilir.
Zn(s)+ CuSO4(aq) → ZnSO4(aq) + Cu(s)
Yukarıdaki reaksiyonda çinko metal, bakır (II) iyonunu bakır sülfat çözeltisinden çıkarır ve böylece serbest bakır metali serbest bırakır. Reaksiyon kendiliğinden gerçekleşir ve 65 g çinko başına 213 kJ açığa çıkarır, çünkü çinkoya göre bakır metal kısmen dolu d-orbitalleri yoluyla bağlanma nedeniyle daha düşüktür.Bu reaksiyonun iyonik denklemi:
Zn + Cu2+ → Zn2+ + Cu
İki yarı reaksiyon olarak çinkonun okside olduğu görülür:
Zn → Zn2+ + 2 e−
Ve bakır azalır:
Cu2+ + 2 e− → Cu
Diğer örnekler
Bir asit varlığında nitratın nitrojene indirgenmesi (denitrifikasyon):
2 NO−3 + 10 e− + 12 H+ → N2 + 6 H2O
İçten yanmalı bir motorda olduğu gibi hidrokarbonların yanması su, karbon dioksit, karbon monoksit gibi kısmen oksitlenmiş formlar ve ısı enerjisi üretir. Karbon içeren malzemelerin tam oksidasyonu, karbondioksit üretir.
Organik kimyada, bir hidrokarbonun oksijen ile aşamalı oksidasyonu su ve ardışık olarak bir alkol, bir aldehit veya bir keton, bir karboksilik asit ve ardından bir peroksit üretir.
Korozyon ve paslanma
Korozyon terimi, oksijen gibi bir oksidan ile reaksiyona giren metallerin elektrokimyasal oksidasyonunu ifade eder. Demir oksitlerin oluşumu olan paslanma, elektrokimyasal korozyonun iyi bilinen bir örneğidir; demir metalinin oksidasyonu sonucu oluşur. Yaygın pas genellikle aşağıdaki kimyasal reaksiyonda oluşan demir (III) oksit anlamına gelir:
4 Fe + 3 O2 → 2 Fe2O3
Bir asit varlığında hidrojen peroksit ile demirin (II) demire (III) oksidasyonu:
Fe2+ → Fe3+ + e− H2O2 + 2 e− → 2 OH−
Genel denklem:
2 Fe2+ + H2O2 + 2 H+ → 2 Fe3+ + 2 H2O
Orantısızlık
Orantısızlaştırma reaksiyonu, tek bir maddenin hem oksitlendiği hem de indirgendiği reaksiyondur. Örneğin, +2 oksidasyon durumunda kükürt içeren tiyosülfat iyonu, elemental kükürt (oksidasyon durumu 0) ve sülfür dioksit (oksidasyon durumu +4) oluşturmak için asit varlığında reaksiyona girebilir.
S2O32-(aq) + 2 H+(aq) → S(s) + SO2(g) + H2O(l)
Böylece bir kükürt atomu +2'den 0'a indirgenirken diğeri +2'den + 4'e oksitlenir.
Endüstride Redoks Reaksiyonları
Katodik koruma, bir elektrokimyasal hücrenin katodu yaparak bir metal yüzeyin korozyonunu kontrol etmek için kullanılan bir tekniktir. Basit bir koruma yöntemi, korunan metali, anot görevi görmesi için daha kolay aşınan "kurban anoda" bağlar. Korunan metal yerine kurban metal, daha sonra paslanır. Katodik korumanın yaygın bir uygulaması, çelik parçalar üzerine kurbanlık bir çinko kaplamanın onları pastan koruduğu galvanizli çeliktir.
Oksidasyon, temizlik ürünleri üretimi ve nitrik asit üretmek için amonyağın oksitlenmesi gibi çok çeşitli endüstrilerde kullanılmaktadır.
Redoks reaksiyonları, elektrik enerjisi üretebilen veya elektro sentezi destekleyebilen elektrokimyasal hücrelerin temelidir. Metal cevherleri, genellikle, saf metallerin indirgeyici bir maddenin varlığında yüksek sıcaklıkta eritilerek çıkarıldığı oksitler veya sülfitler gibi oksitlenmiş hallerde metaller içerir. Elektrokaplama işlemi, krom kaplamalı otomotiv parçalarında, gümüş kaplama çatal bıçak takımlarında, galvanizleme ve altın kaplama mücevherlerde olduğu gibi nesneleri ince bir malzeme tabakasıyla kaplamak için redoks reaksiyonları kullanır.
Biyolojide Redoks Reaksiyonları
Birçok önemli biyolojik süreç, redoks reaksiyonlarını içerir.
Örneğin hücresel solunum, glikozun (C6H12O6) CO2'ye oksidasyonu ve oksijenin suya indirgenmesidir. Hücre solunumu için özet denklem şudur:
C6H12O6 + 6 O2 → 6 CO2 + 6 H2O
Hücre solunumu süreci ayrıca büyük ölçüde NAD + 'nın NADH'ye indirgenmesine ve ters reaksiyona (NADH'nin NAD + oksidasyonu) bağlıdır. Fotosentez ve hücresel solunum tamamlayıcıdır, ancak fotosentez hücre solunumundaki redoks reaksiyonunun tersi değildir.
6 CO2 + 6 H2O + ışık enerjisi → C6H12O6 + 6 O2
Biyolojik enerji sıklıkla depolanır ve redoks reaksiyonları vasıtasıyla serbest bırakılır. Fotosentez, karbondioksitin şekerlere indirgenmesini ve suyun oksidasyonunu moleküler oksijene dönüştürmeyi içerir. Ters reaksiyon, solunum, şekerleri oksitleyerek karbondioksit ve su üretir. Ara adımlar olarak, indirgenmiş karbon bileşikleri, nikotinamid adenin dinükleotidi (NAD+) NADH'ye indirgemek için kullanılır; bu, daha sonra adenozin trifosfat (ATP) sentezini harekete geçiren ve oksijen azalmasıyla korunan bir proton gradyanı oluşturulmasına katkıda bulunur. Hayvan hücrelerinde mitokondri benzer işlevleri yerine getirir.
Serbest radikal reaksiyonları, homeostazın bir parçası olarak ortaya çıkan ve mikroorganizmaları öldüren, bir elektronun bir molekülden ayrıldığı ve ardından neredeyse anında yeniden bağlandığı redoks reaksiyonlarıdır. Serbest radikaller, redoks moleküllerinin bir parçasıdır ve redoks molekülüne veya bir antioksidana yeniden bağlanmazlarsa insan vücuduna zararlı olabilirler. Tatminsiz serbest radikaller, karşılaştıkları hücrelerin mutasyonunu tetikleyebilir ve bu nedenle kanserin nedenidir.
Redoks durumu terimi genellikle bir hücre veya organ gibi biyolojik bir sistemde GSH / GSSG, NAD + / NADH ve NADP + / NADPH'nin dengesini tanımlamak için kullanılır. Redoks durumu, ara dönüşümü bu oranlara bağlı olan birkaç metabolit setinin (örneğin laktat ve piruvat, beta-hidroksibutirat ve asetoasetat) dengesine yansır. Hipoksi, şok ve sepsis gibi çeşitli zararlı durumlarda anormal bir redoks durumu gelişebilir. Redoks mekanizması ayrıca bazı hücresel süreçleri de kontrol eder. Redoks proteinleri ve genleri, mitokondri ve kloroplastlarda DNA'nın işlevi için CoRR hipotezine göre redoks regülasyonu için birlikte konumlandırılmalıdır.
Redox Döngüsü
Geniş çeşitlilikteki aromatik bileşikler, ana bileşiklerinden bir fazla elektron içeren serbest radikaller oluşturmak için enzimatik olarak indirgenir. Genel olarak, elektron vericisi, çok çeşitli flavoenzimler ve bunların koenzimlerinden herhangi biridir. Oluştuktan sonra, bu anyon içermeyen radikaller moleküler oksijeni süperoksite indirger ve değişmemiş ana bileşiği yeniden oluşturur. Net reaksiyon, flavoenzim koenzimlerinin oksidasyonu ve süperoksit oluşturmak için moleküler oksijenin indirgenmesidir. Bu katalitik davranış, beyhude bir döngü veya redoks döngüsü olarak tanımlanmıştır.
Jeolojide Redoks Reaksiyonları
Jeolojide redoks, hem minerallerin oluşumu hem de minerallerin mobilizasyonu için önemlidir ve ayrıca bazı çökelme ortamlarında da önemlidir. Genel olarak, çoğu kayanın redoks hali kayanın renginde görülebilir. Kaya oksitleyici koşullarda oluşur ve ona kırmızı bir renk verir. Daha sonra, indirgeyici bir sıvı kayadan geçtiğinde yeşil - veya bazen beyaz - bir forma "beyazlatılır". Azaltılmış sıvı, uranyum içeren mineralleri de taşıyabilir. Jeolojik süreçleri etkileyen ünlü redoks koşulları arasında uranyum yatakları ve Moqui mermerleri bulunur.
Redoks Reaksiyonlarını Dengelemek
Bir redoks işlemi için genel elektrokimyasal reaksiyonu açıklamak, oksidasyon ve indirgeme için bileşen yarı reaksiyonlarının dengelenmesini gerektirir. Genel olarak, sulu solüsyondaki reaksiyonlar için bu, oksidasyon değişikliklerini telafi etmek için H +, OH−, H2O ve elektronların eklenmesini içerir.
Asidik ortam
Asidik sulu ortamda, genel reaksiyonu dengelemek için yarı reaksiyonlara H + iyonları ve su eklenir.
Örneğin, manganez (II) sodyum bizmutat ile reaksiyona girdiğinde:
Dengesiz reaksiyon: Mn2+(aq) + NaBiO3(s) → Bi3+(aq) + MnO−4 (aq)
Oksidasyon: 4 H2O(l) + Mn2+(aq) → MnO−4(aq) + 8 H+(aq) + 5 e−
Redüksiyon: 2 e− + 6 H+ + BiO−3(s) → Bi3+(aq) + 3 H2O(l)
Reaksiyon, iki yarı hücre reaksiyonunun aynı sayıda elektronu içerecek şekilde ölçeklendirilmesiyle dengelenir (oksidasyon reaksiyonunu indirgeme adımındaki elektron sayısıyla çarparak ve tersi):
8 H2O(l) + 2 Mn2+(aq) → 2 MnO−4(aq) + 16 H+(aq) + 10 e−
10 e− + 30 H+ + 5 BiO−3(s) → 5 Bi3+(aq) + 15 H2O(l)
Bu iki reaksiyonun eklenmesi elektron terimlerini ortadan kaldırır ve dengeli reaksiyonu verir:
14 H+(aq) + 2 Mn2+(aq) + 5 NaBiO3(s) → 7 H2O(l) + 2 MnO−4(aq) + 5 Bi3+(aq) + 5 Na+(aq)
Bazik ortam
Bazik sulu ortamda, genel reaksiyonu dengelemek için yarı reaksiyonlara OH− iyonları ve su eklenir.
Örneğin, potasyum permanganat ile sodyum sülfit arasındaki reaksiyonda:
Dengesiz reaksiyon: KMnO4 + Na2SO3 + H2O → MnO2 + Na2SO4 + KOH
Azaltma: 3 e− + 2 H2O + MnO−4 → MnO2 + 4 OH−
Oksidasyon: 2 OH− + SO2−3 → SO2−4 + H2O + 2 e−
İki yarım hücre reaksiyonundaki elektron sayısını dengelemek şunları verir:
6 e− + 4 H2O + 2 MnO−4 → 2 MnO2 + 8 OH−
6 OH− + 3 SO2−3 → 3 SO2−4 + 3 H2O + 6 e−
Bu iki yarı hücre reaksiyonunu bir araya getirmek dengeli denklemi verir:
2 KMnO4 + 3 Na2SO3 + H2O → 2 MnO2 + 3 Na2SO4 + 2 KOH
Anımsatıcılar
Ana madde:
Redoks ile ilgili anahtar terimler genellikle kafa karıştırıcıdır. Örneğin, oksitlenmiş bir reaktif elektron kaybeder; ancak bu reaktif, indirgeyici ajan olarak anılır. Benzer şekilde, indirgenmiş bir reaktif elektron kazanır ve oksitleyici ajan olarak anılır. Bu anımsatıcılar, terminolojiyi ezberlemeye yardımcı olmak için öğrenciler tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır:
- "OIL RIG" - oksidasyon elektron kaybı, indirgeme elektron kazancıdır
- "LEO aslan GER diyor" - elektron kaybı oksidasyon, elektron kazanımı indirgemedir
- "LEORA GEROA diyor" - elektron kaybına oksidasyon (indirgeme ajanı) denir; elektron kazancı, indirgeme (oksitleyici ajan) olarak adlandırılır.
- "RED CAT" ve "AN OX" veya "AnOx RedCat" ("öküz kırmızısı kedi") - indirgeme katotta meydana gelir ve anot oksidasyon içindir
- "RED CAT, AN OX'un kaybettiğini kazanır" - katot kazançlarında (elektronlar) azalma, anot oksidasyonunun kaybettikleri (elektronlar)
- "PANİK" - Pozitif Anot ve Negatif, Katottur. Bu, depolanan elektriği serbest bırakan ve elektrikle yeniden şarj edilebilen elektrolitik hücreler için geçerlidir. PANIC redoks malzemeleriyle doldurulabilen hücrelere uygulanmaz. Yakıt hücreleri gibi bu galvanik veya voltaik hücreler, dahili redoks reaksiyonlarından elektrik üretir. Burada pozitif elektrot katot, negatif ise anottur.
Kaynakça
- ^ . www.wiley.com. 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ a b c . go.gale.com. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ Schmidt-Rohr, Klaus (9 Ekim 2018). "How Batteries Store and Release Energy: Explaining Basic Electrochemistry". Journal of Chemical Education. 95 (10): 1801-1810. doi:10.1021/acs.jchemed.8b00479. ISSN 0021-9584.
- ^ Schmidt-Rohr, Klaus (8 Aralık 2015). "Why Combustions Are Always Exothermic, Yielding About 418 kJ per Mole of O2". Journal of Chemical Education. 92 (12): 2094-2099. doi:10.1021/acs.jchemed.5b00333. ISSN 0021-9584.
- ^ "Bockris, John O'M.; Reddy, Amulya K. N. (1970). Modern Electrochemistry. Plenum Press. pp. 352–3." 19 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bockris, John O'M; Reddy, Amulya K. N. (21 Kasım 2013). Volume 1 Modern Electrochemistry: An Introduction to an Interdisciplinary Area (İngilizce). Springer Science & Business Media. ISBN . 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ . www.etymonline.com (İngilizce). 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ Pingarrón, José M.; Labuda, Ján; Barek, Jiří; Brett, Christopher M. A.; Camões, Maria Filomena; Fojta, Miroslav; Hibbert, D. Brynn (28 Nisan 2020). "Terminology of electrochemical methods of analysis (IUPAC Recommendations 2019)". Pure and Applied Chemistry (İngilizce). 92 (4): 641-694. doi:10.1515/pac-2018-0109. ISSN 0033-4545. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ Hudlicky, Milos, 1919- (1990). Oxidations in organic chemistry. Washington, DC: American Chemical Society. ISBN . OCLC 21333513.
- ^ Hudlicky, Milos, 1919- (1996). Reductions in organic chemistry. 2nd ed. Washington, DC: American Chemical Society. ISBN . OCLC 34912844.
- ^ a b Petrucci, Ralph H. (2002). General chemistry : principles and modern applications. 8th ed. Harwood, William S., Herring, F. Geoffrey, 1939-. Upper Saddle River, N.J.: Prentice Hall. ISBN . OCLC 46872308. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ a b c Robertson, William C. (2010). More Chemistry Basics. Arlington: National Science Teachers Association (NSTA). ISBN . OCLC 828298734.
- ^ a b c Phillips, John S. (2000). Chemistry : concepts and applications. Strozak, Victor S., 1940-, Wistrom, Cheryl. New York: Glencoe/McGraw-Hill. ISBN . OCLC 41869612.
- ^ a b c d Rodgers, Glen E., 1944- (2012). Descriptive inorganic, coordination, and solid state chemistry. 3rd ed. Rodgers, Glen E., 1944-. Belmont, CA: Brooks/Cole, Cengage Learning. ISBN . OCLC 663950017.
- ^ a b c Zumdahl, Steven S. (2009). Chemistry. 7th edition. Zumdahl, Susan A. Boston: Houghton Mifflin. ISBN . OCLC 813191277.
Konuyla ilgili yayınlar
- Schüring, J.; Schulz, H. D.; Fischer, W. R.; Böttcher, J.; Duijnisveld, W. H., (Ed.) (1999). Redox: Fundamentals, Processes and Applications. Heidelberg: Springer-Verlag. s. 246. hdl:10013/epic.31694.d001. ISBN .
- Tratnyek, Paul G.; Grundl, Timothy J.; Haderlein, Stefan B., (Ed.) (2011). Aquatic Redox Chemistry. ACS Symposium Series. 1071. doi:10.1021/bk-2011-1071. ISBN .
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Redoks ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Wikimedia Commons'ta Redoks ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Chemical Equation Balancer 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – An open-source chemical equation balancer that handles redox reactions.
- Redox reactions calculator 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Redox reactions at Chemguide 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Online redox reaction equation balancer, balances equations of any half-cell and full reactions 7 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Redoks atomlarin oksidasyon durumlarinin degistigi bir tur kimyasal reaksiyondur Redoks reaksiyonlari kimyasal turler arasinda elektronlarin fiili veya bicimsel aktarimi ile karakterize edilir cogunlukla bir tur indirgeyici ajan oksidasyona elektronlari kaybeden diger turler oksitleyici ajan indirgemeye ugrar elektron kazanir Elektronun cikarildigi kimyasal turlerin indirgenmis oldugu soyleniyor Baska bir deyisle Oksidasyon elektronlarin bir atom ya da molekulden ayrilmasini saglayan kimyasal tepkimedir Reduksiyon bir atomun elektron almasini saglayan kimyasal tepkimedir Sodyum Flor a dis kabugundaki bir elektronu vererek bag kurar ve molekulunu olusturur Sodyum atomu oksitlenirken flor atomu indirgenmistir source source source source source source source source Organik kimyadaki bircok reaksiyon oksidasyon durumlarindaki degisikliklerden kaynaklanan ancak farkli elektron transferi olmaksizin redoks reaksiyonlaridir Ornegin ahsabin molekuler oksijen ile yanmasi sirasinda odun icerisindeki karbon atomlarinin oksidasyon durumu artmakta ve karbondioksit ve su olustukca oksijen atomlarinin oksidasyon durumu azalmaktadir Oksijen atomlari indirgenir resmen elektron kazanir karbon atomlari ise oksidasyona ugrayarak elektron kaybeder Dolayisiyla bu reaksiyonda oksijen oksitleyici madde ve karbon indirgeyici maddedir Oksidasyon reaksiyonlari genellikle oksijen molekullerinden oksitlerin olusumu ile iliskilendirilse de diger kimyasal turler de ayni islevi gorebileceginden oksijen bu tur reaksiyonlara dahil edilmez Redoks reaksiyonlari pas olusumunda oldugu gibi nispeten yavas veya yanan yakit durumunda oldugu gibi cok daha hizli gerceklesebilir Karbon dioksit CO2 elde etmek icin karbonun oksidasyonu veya metan CH4 elde etmek icin karbonun hidrojenle indirgenmesi gibi basit redoks prosesleri ve insan vucudunda glikoz oksidasyonu C6H12O6 gibi daha karmasik prosesler vardir Sudaki bag enerjilerinin ve iyonlasma enerjilerinin analizi redoks potansiyellerinin hesaplanmasina izin verir Etimoloji Redoks indirgeme ve oksidasyon Ingilizce reduction oxidation kelimelerinin bir ozetidir Oksidasyon kelimesi baslangicta bir oksit olusturmak icin oksijenle reaksiyonu ima ediyordu cunku dioksijen O2 g tarihsel olarak bilinen ilk oksitleyici maddeydi Daha sonra terim paralel kimyasal reaksiyonlar gerceklestiren oksijen benzeri maddeleri kapsayacak sekilde genisletildi Sonucta anlam elektron kaybini iceren tum surecleri icerecek sekilde genellestirildi Azaltma kelimesi orijinal olarak metali cikarmak icin bir metal oksit gibi metalik bir cevherin isitilmasi uzerine agirliktaki kayip anlamina gelir Baska bir deyisle cevher metale indirgenmistir Antoine Lavoisier bu kilo kaybinin bir gaz olarak oksijen kaybina bagli oldugunu gosterdi Bilim adamlari daha sonra bu surecte metal atomunun elektron kazandigini fark ettiler Indirgemenin anlami daha sonra elektron kazanimini iceren tum surecleri icerecek sekilde genellestirildi Elektrokimyaci J elektrotlarda meydana geldiklerinde sirasiyla indirgeme ve oksidasyon sureclerini tanimlamak icin elektronasyon ve elektron giderme kelimelerini kullandi Bu kelimeler protonasyon ve protonsuzlasmaya benzer ancak dunya capinda kimyagerler tarafindan genis capta benimsenmemistir Hidrojen ozellikle organik kimya ve biyokimyada cok sayida reaksiyonda indirgeme ajani oldugundan hidrojenasyon terimi genellikle indirgeme yerine kullanilabilir Bununla birlikte kok elementinin otesinde genellestirilen oksidasyonun aksine hidrojenasyon baska bir maddeye hidrojen ekleyen reaksiyonlarla ozel baglantisini surdurmustur ornegin doymamis yaglarin doymus yaglara hidrojenlenmesi R CH CH R H2 R CH2 CH2 R Redoks kelimesi ilk olarak 1928 de kullanildi TanimlarOksidasyon ve indirgeme surecleri ayni anda gerceklesir ve asit baz reaksiyonlarinda oldugu gibi birbirinden bagimsiz olamaz Tek basina oksidasyon ve tek basina indirgemenin her birine yarim reaksiyon denir cunku iki yari reaksiyon her zaman tam bir reaksiyon olusturmak icin birlikte meydana gelir Yari reaksiyonlari yazarken kazanilan veya kaybolan elektronlar yari reaksiyonun elekrik yukune gore dengelenmesi icin tipik olarak acikca dahil edilir Net kimyasal denklem olusturmak icin yari tepkimeler birlestirildiginde elektronlar birbirini goturur Bircok amac icin yeterli olsa da bu genel tanimlar tam olarak dogru degildir Oksidasyon ve indirgeme uygun sekilde oksidasyon durumunda bir degisikligi ifade etse de gercek elektron transferi asla gerceklesmeyebilir Bir atomun oksidasyon durumu farkli elementlerin atomlari arasindaki tum baglar 100 iyonik olsaydi bir atomun sahip olacagi hayali yuktur Bu nedenle oksidasyon en iyi oksidasyon durumunda bir artis ve oksidasyon durumunda bir azalma olarak indirgeme olarak tanimlanir Pratikte elektronlarin transferi her zaman oksidasyon durumunda bir degisiklige neden olacaktir ancak hicbir elektron transferi gerceklesmese bile kovalent baglari icerenler bile redoks olarak siniflandirilan bircok reaksiyon vardir Sonuc olarak redoks surecinden gecen tek tek atomlar icin basit yari tepkimeler yazilamaz Oksitleyici ve indirgeyici ajanlarRedoks islemlerinde indirgeyici elektronlari oksidanlara aktarir Bu nedenle reaksiyonda indirgeyici veya indirgeyici ajan elektron kaybeder ve oksitlenir ve oksidan veya oksitleyici ajan elektron kazanir ve indirgenir Belirli bir reaksiyonda yer alan bir oksitleyici ve indirgeyici ajan ciftine redoks cifti denir Bir redoks cifti indirgeyici bir turdur ve karsilik gelen oksitleyici formdur Fe2 Fe3 Oksidizatorler Ana madde oksitleyici ajan Diger maddeleri oksitleme kabiliyetine sahip elektron kaybetmelerine neden olan maddelerin oksidatif veya oksitleyici oldugu soylenir ve oksitleyici maddeler oksidanlar veya oksitleyiciler olarak bilinirler Yani oksidan oksitleyici ajan elektronlari baska bir maddeden uzaklastirir ve boylece kendisi indirgenir ve elektronlari kabul ettigi icin oksitleyici maddeye elektron alicisi da denir Oksijen mukemmel oksitleyicidir Oksidanlar genellikle yuksek oksidasyon durumlarinda elementlere sahip kimyasal maddelerdir ornegin H2O2 MnO 4 CrO3 Cr2O2 7 OsO4 veya baska bir maddeyi oksitleyerek fazladan elektron kazanabilen yuksek elektronegatif elementler O2 F2 Cl2 Br2 Reduktorler Ana madde Diger maddeleri azaltma kabiliyetine sahip elektron kazanmalarina neden olan maddelerin indirgeyici veya indirgen oldugu soylenir ve indirgeyici maddeler indirgeyiciler veya indirgenler olarak bilinirler Indirgeyici indirgeme ajani elektronlari baska bir maddeye aktarir ve boylece kendisi oksitlenir ve elektron bagisladigi icin indirgeyici maddeye elektron vericisi de denir Elektron vericileri ayrica elektron alicilari ile yuk transfer kompleksleri olusturabilirler Kimyadaki indirgeyiciler cok cesitlidir Lityum sodyum magnezyum demir cinko ve aluminyum gibi elektropozitif temel metaller iyi indirgeyici maddelerdir Bu metaller nispeten kolayca elektron bagislar veya verir NaBH4 and LiAlH4 gibi hidrit transfer reaktifleri organik kimyada baslica karbonil bilesiklerinin alkollere indirgenmesinde yaygin olarak kullanilmaktadir Diger bir indirgeme yontemi bir paladyum platin veya nikel katalizor ile hidrojen gazinin H2 kullanilmasini icerir Katalitik hidrojenasyon reaksiyonu onemli bir endustriyel islemdir Standart Elektrot Potansiyelleri Reduksiyon Potansiyelleri Her bir yari reaksiyon E0cell katot reaksiyonunun dikkate alinan yari reaksiyon oldugu bir elektrokimyasal hucrenin standart kosullari altinda dengede potansiyel farkina veya voltaja esit olan standart bir elektrot potansiyeline sahiptir ve anot hidrojenin standart bir hidrojen elektrotudur Oksitlenmis hali 1 2 H2 H e Her yari reaksiyonun elektrot potansiyeli indirgeme potansiyeli olarak da bilinir E0red veya yari reaksiyon bir katotta gerceklestiginde indirgeme potansiyeli oksitleyici maddenin indirgenme egiliminin bir olcusudur H e 1 2 H2 icin degeri tanimi geregi sifir H dan daha guclu oksitleyici maddeler icin pozitif ornegin F2 icin 2 866 V ve H dan daha zayif olan oksitleyici maddeler icin negatif ornegin 0 763 V Zn2 icin Bir hucrede gerceklesen bir redoks reaksiyonu icin potansiyel fark sudur E0cell E0cathode E0anode Bununla birlikte anottaki reaksiyonun potansiyeli bazen bir oksidasyon potansiyeli olarak ifade edilir E0ox E0red Oksidasyon potansiyeli indirgeyici ajanin oksitlenme egiliminin bir olcusudur ancak bir elektrottaki fiziksel potansiyeli temsil etmez Bu gosterimle hucre voltaj denklemi bir arti isaretiyle yazilir E0cell E0red cathode E0ox anode Redoks Tepkimelerine OrneklerHidrojen ve florin arasindaki reaksiyonda hidrojen oksitlenir ve flor indirgenir H2 F2 2 HF Bu reaksiyon kendiligindendir ve 2 g hidrojen basina 542 kJ aciga cikarir cunku H F bagi zayif yuksek enerjili F F bagindan cok daha gucludur Bu genel reaksiyonu iki yari reaksiyon olarak yazabiliriz Oksidasyon reaksiyonu H2 2 H 2 e Indirgeme reaksiyonu F2 2 e 2 F Her bir yari tepkimeyi ayri ayri analiz etmek genellikle genel kimyasal sureci daha net hale getirebilir Bir redoks reaksiyonu sirasinda yukte net bir degisiklik olmadigi icin oksidasyon reaksiyonunda fazla olan elektron sayisi indirgeme reaksiyonu tarafindan tuketilen sayiya esit olmalidir yukarida gosterildigi gibi Elementler molekuler formda bile her zaman sifir oksidasyon durumuna sahiptir Ilk yari reaksiyonda hidrojen sifir oksidasyon durumundan 1 oksidasyon durumuna oksitlenir Ikinci yari reaksiyonda flor sifir oksidasyon durumundan 1 oksidasyon durumuna indirgenir Reaksiyonlari toplarken elektronlar iptal edilir H2 2 H 2 e F2 2 e 2 F H2 F2 2 H 2 F Iyonlar birleserek hidrojen florur olustururlar 2 H 2 F 2 HF Genel tepki sudur H2 F2 2 HF Metal yer degistirme Bu tur reaksiyonda bir bilesikteki veya bir cozeltideki bir metal atomu baska bir metalin bir atomu ile degistirilir Ornegin cinko metal bir bakir II sulfat cozeltisine yerlestirildiginde bakir biriktirilir Zn s CuSO4 aq ZnSO4 aq Cu s Yukaridaki reaksiyonda cinko metal bakir II iyonunu bakir sulfat cozeltisinden cikarir ve boylece serbest bakir metali serbest birakir Reaksiyon kendiliginden gerceklesir ve 65 g cinko basina 213 kJ aciga cikarir cunku cinkoya gore bakir metal kismen dolu d orbitalleri yoluyla baglanma nedeniyle daha dusuktur Bu reaksiyonun iyonik denklemi Zn Cu2 Zn2 Cu Iki yari reaksiyon olarak cinkonun okside oldugu gorulur Zn Zn2 2 e Ve bakir azalir Cu2 2 e Cu Diger ornekler Bir asit varliginda nitratin nitrojene indirgenmesi denitrifikasyon 2 NO 3 10 e 12 H N2 6 H2O Icten yanmali bir motorda oldugu gibi hidrokarbonlarin yanmasi su karbon dioksit karbon monoksit gibi kismen oksitlenmis formlar ve isi enerjisi uretir Karbon iceren malzemelerin tam oksidasyonu karbondioksit uretir Organik kimyada bir hidrokarbonun oksijen ile asamali oksidasyonu su ve ardisik olarak bir alkol bir aldehit veya bir keton bir karboksilik asit ve ardindan bir peroksit uretir Korozyon ve paslanma Korozyon terimi oksijen gibi bir oksidan ile reaksiyona giren metallerin elektrokimyasal oksidasyonunu ifade eder Demir oksitlerin olusumu olan paslanma elektrokimyasal korozyonun iyi bilinen bir ornegidir demir metalinin oksidasyonu sonucu olusur Yaygin pas genellikle asagidaki kimyasal reaksiyonda olusan demir III oksit anlamina gelir 4 Fe 3 O2 2 Fe2O3 Bir asit varliginda hidrojen peroksit ile demirin II demire III oksidasyonu Fe2 Fe3 e H2O2 2 e 2 OH Genel denklem 2 Fe2 H2O2 2 H 2 Fe3 2 H2O Orantisizlik Orantisizlastirma reaksiyonu tek bir maddenin hem oksitlendigi hem de indirgendigi reaksiyondur Ornegin 2 oksidasyon durumunda kukurt iceren tiyosulfat iyonu elemental kukurt oksidasyon durumu 0 ve sulfur dioksit oksidasyon durumu 4 olusturmak icin asit varliginda reaksiyona girebilir S2O32 aq 2 H aq S s SO2 g H2O l Boylece bir kukurt atomu 2 den 0 a indirgenirken digeri 2 den 4 e oksitlenir Endustride Redoks ReaksiyonlariKatodik koruma bir elektrokimyasal hucrenin katodu yaparak bir metal yuzeyin korozyonunu kontrol etmek icin kullanilan bir tekniktir Basit bir koruma yontemi korunan metali anot gorevi gormesi icin daha kolay asinan kurban anoda baglar Korunan metal yerine kurban metal daha sonra paslanir Katodik korumanin yaygin bir uygulamasi celik parcalar uzerine kurbanlik bir cinko kaplamanin onlari pastan korudugu galvanizli celiktir Oksidasyon temizlik urunleri uretimi ve nitrik asit uretmek icin amonyagin oksitlenmesi gibi cok cesitli endustrilerde kullanilmaktadir Redoks reaksiyonlari elektrik enerjisi uretebilen veya elektro sentezi destekleyebilen elektrokimyasal hucrelerin temelidir Metal cevherleri genellikle saf metallerin indirgeyici bir maddenin varliginda yuksek sicaklikta eritilerek cikarildigi oksitler veya sulfitler gibi oksitlenmis hallerde metaller icerir Elektrokaplama islemi krom kaplamali otomotiv parcalarinda gumus kaplama catal bicak takimlarinda galvanizleme ve altin kaplama mucevherlerde oldugu gibi nesneleri ince bir malzeme tabakasiyla kaplamak icin redoks reaksiyonlari kullanir Biyolojide Redoks ReaksiyonlariBircok onemli biyolojik surec redoks reaksiyonlarini icerir Ornegin hucresel solunum glikozun C6H12O6 CO2 ye oksidasyonu ve oksijenin suya indirgenmesidir Hucre solunumu icin ozet denklem sudur C6H12O6 6 O2 6 CO2 6 H2O Hucre solunumu sureci ayrica buyuk olcude NAD nin NADH ye indirgenmesine ve ters reaksiyona NADH nin NAD oksidasyonu baglidir Fotosentez ve hucresel solunum tamamlayicidir ancak fotosentez hucre solunumundaki redoks reaksiyonunun tersi degildir 6 CO2 6 H2O isik enerjisi C6H12O6 6 O2 Biyolojik enerji siklikla depolanir ve redoks reaksiyonlari vasitasiyla serbest birakilir Fotosentez karbondioksitin sekerlere indirgenmesini ve suyun oksidasyonunu molekuler oksijene donusturmeyi icerir Ters reaksiyon solunum sekerleri oksitleyerek karbondioksit ve su uretir Ara adimlar olarak indirgenmis karbon bilesikleri nikotinamid adenin dinukleotidi NAD NADH ye indirgemek icin kullanilir bu daha sonra adenozin trifosfat ATP sentezini harekete geciren ve oksijen azalmasiyla korunan bir proton gradyani olusturulmasina katkida bulunur Hayvan hucrelerinde mitokondri benzer islevleri yerine getirir Serbest radikal reaksiyonlari homeostazin bir parcasi olarak ortaya cikan ve mikroorganizmalari olduren bir elektronun bir molekulden ayrildigi ve ardindan neredeyse aninda yeniden baglandigi redoks reaksiyonlaridir Serbest radikaller redoks molekullerinin bir parcasidir ve redoks molekulune veya bir antioksidana yeniden baglanmazlarsa insan vucuduna zararli olabilirler Tatminsiz serbest radikaller karsilastiklari hucrelerin mutasyonunu tetikleyebilir ve bu nedenle kanserin nedenidir Redoks durumu terimi genellikle bir hucre veya organ gibi biyolojik bir sistemde GSH GSSG NAD NADH ve NADP NADPH nin dengesini tanimlamak icin kullanilir Redoks durumu ara donusumu bu oranlara bagli olan birkac metabolit setinin ornegin laktat ve piruvat beta hidroksibutirat ve asetoasetat dengesine yansir Hipoksi sok ve sepsis gibi cesitli zararli durumlarda anormal bir redoks durumu gelisebilir Redoks mekanizmasi ayrica bazi hucresel surecleri de kontrol eder Redoks proteinleri ve genleri mitokondri ve kloroplastlarda DNA nin islevi icin CoRR hipotezine gore redoks regulasyonu icin birlikte konumlandirilmalidir Redox Dongusu Genis cesitlilikteki aromatik bilesikler ana bilesiklerinden bir fazla elektron iceren serbest radikaller olusturmak icin enzimatik olarak indirgenir Genel olarak elektron vericisi cok cesitli flavoenzimler ve bunlarin koenzimlerinden herhangi biridir Olustuktan sonra bu anyon icermeyen radikaller molekuler oksijeni superoksite indirger ve degismemis ana bilesigi yeniden olusturur Net reaksiyon flavoenzim koenzimlerinin oksidasyonu ve superoksit olusturmak icin molekuler oksijenin indirgenmesidir Bu katalitik davranis beyhude bir dongu veya redoks dongusu olarak tanimlanmistir Jeolojide Redoks ReaksiyonlariJeolojide redoks hem minerallerin olusumu hem de minerallerin mobilizasyonu icin onemlidir ve ayrica bazi cokelme ortamlarinda da onemlidir Genel olarak cogu kayanin redoks hali kayanin renginde gorulebilir Kaya oksitleyici kosullarda olusur ve ona kirmizi bir renk verir Daha sonra indirgeyici bir sivi kayadan gectiginde yesil veya bazen beyaz bir forma beyazlatilir Azaltilmis sivi uranyum iceren mineralleri de tasiyabilir Jeolojik surecleri etkileyen unlu redoks kosullari arasinda uranyum yataklari ve Moqui mermerleri bulunur Redoks Reaksiyonlarini DengelemekBir redoks islemi icin genel elektrokimyasal reaksiyonu aciklamak oksidasyon ve indirgeme icin bilesen yari reaksiyonlarinin dengelenmesini gerektirir Genel olarak sulu solusyondaki reaksiyonlar icin bu oksidasyon degisikliklerini telafi etmek icin H OH H2O ve elektronlarin eklenmesini icerir Asidik ortam Asidik sulu ortamda genel reaksiyonu dengelemek icin yari reaksiyonlara H iyonlari ve su eklenir Ornegin manganez II sodyum bizmutat ile reaksiyona girdiginde Dengesiz reaksiyon Mn2 aq NaBiO3 s Bi3 aq MnO 4 aq Oksidasyon 4 H2O l Mn2 aq MnO 4 aq 8 H aq 5 e Reduksiyon 2 e 6 H BiO 3 s Bi3 aq 3 H2O l Reaksiyon iki yari hucre reaksiyonunun ayni sayida elektronu icerecek sekilde olceklendirilmesiyle dengelenir oksidasyon reaksiyonunu indirgeme adimindaki elektron sayisiyla carparak ve tersi 8 H2O l 2 Mn2 aq 2 MnO 4 aq 16 H aq 10 e 10 e 30 H 5 BiO 3 s 5 Bi3 aq 15 H2O l Bu iki reaksiyonun eklenmesi elektron terimlerini ortadan kaldirir ve dengeli reaksiyonu verir 14 H aq 2 Mn2 aq 5 NaBiO3 s 7 H2O l 2 MnO 4 aq 5 Bi3 aq 5 Na aq Bazik ortam Bazik sulu ortamda genel reaksiyonu dengelemek icin yari reaksiyonlara OH iyonlari ve su eklenir Ornegin potasyum permanganat ile sodyum sulfit arasindaki reaksiyonda Dengesiz reaksiyon KMnO4 Na2SO3 H2O MnO2 Na2SO4 KOH Azaltma 3 e 2 H2O MnO 4 MnO2 4 OH Oksidasyon 2 OH SO2 3 SO2 4 H2O 2 e Iki yarim hucre reaksiyonundaki elektron sayisini dengelemek sunlari verir 6 e 4 H2O 2 MnO 4 2 MnO2 8 OH 6 OH 3 SO2 3 3 SO2 4 3 H2O 6 e Bu iki yari hucre reaksiyonunu bir araya getirmek dengeli denklemi verir 2 KMnO4 3 Na2SO3 H2O 2 MnO2 3 Na2SO4 2 KOHAnimsaticilarAna madde Redoks ile ilgili anahtar terimler genellikle kafa karistiricidir Ornegin oksitlenmis bir reaktif elektron kaybeder ancak bu reaktif indirgeyici ajan olarak anilir Benzer sekilde indirgenmis bir reaktif elektron kazanir ve oksitleyici ajan olarak anilir Bu animsaticilar terminolojiyi ezberlemeye yardimci olmak icin ogrenciler tarafindan yaygin olarak kullanilmaktadir OIL RIG oksidasyon elektron kaybi indirgeme elektron kazancidir LEO aslan GER diyor elektron kaybi oksidasyon elektron kazanimi indirgemedir LEORA GEROA diyor elektron kaybina oksidasyon indirgeme ajani denir elektron kazanci indirgeme oksitleyici ajan olarak adlandirilir RED CAT ve AN OX veya AnOx RedCat okuz kirmizisi kedi indirgeme katotta meydana gelir ve anot oksidasyon icindir RED CAT AN OX un kaybettigini kazanir katot kazanclarinda elektronlar azalma anot oksidasyonunun kaybettikleri elektronlar PANIK Pozitif Anot ve Negatif Katottur Bu depolanan elektrigi serbest birakan ve elektrikle yeniden sarj edilebilen elektrolitik hucreler icin gecerlidir PANIC redoks malzemeleriyle doldurulabilen hucrelere uygulanmaz Yakit hucreleri gibi bu galvanik veya voltaik hucreler dahili redoks reaksiyonlarindan elektrik uretir Burada pozitif elektrot katot negatif ise anottur Kaynakca www wiley com 13 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2021 a b c go gale com 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2021 Schmidt Rohr Klaus 9 Ekim 2018 How Batteries Store and Release Energy Explaining Basic Electrochemistry Journal of Chemical Education 95 10 1801 1810 doi 10 1021 acs jchemed 8b00479 ISSN 0021 9584 Schmidt Rohr Klaus 8 Aralik 2015 Why Combustions Are Always Exothermic Yielding About 418 kJ per Mole of O2 Journal of Chemical Education 92 12 2094 2099 doi 10 1021 acs jchemed 5b00333 ISSN 0021 9584 Bockris John O M Reddy Amulya K N 1970 Modern Electrochemistry Plenum Press pp 352 3 19 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Bockris John O M Reddy Amulya K N 21 Kasim 2013 Volume 1 Modern Electrochemistry An Introduction to an Interdisciplinary Area Ingilizce Springer Science amp Business Media ISBN 978 1 4615 7467 5 31 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 www etymonline com Ingilizce 7 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2021 Pingarron Jose M Labuda Jan Barek Jiri Brett Christopher M A Camoes Maria Filomena Fojta Miroslav Hibbert D Brynn 28 Nisan 2020 Terminology of electrochemical methods of analysis IUPAC Recommendations 2019 Pure and Applied Chemistry Ingilizce 92 4 641 694 doi 10 1515 pac 2018 0109 ISSN 0033 4545 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 Hudlicky Milos 1919 1990 Oxidations in organic chemistry Washington DC American Chemical Society ISBN 0 8412 1780 7 OCLC 21333513 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Hudlicky Milos 1919 1996 Reductions in organic chemistry 2nd ed Washington DC American Chemical Society ISBN 0 8412 3344 6 OCLC 34912844 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Petrucci Ralph H 2002 General chemistry principles and modern applications 8th ed Harwood William S Herring F Geoffrey 1939 Upper Saddle River N J Prentice Hall ISBN 0 13 014329 4 OCLC 46872308 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 a b c Robertson William C 2010 More Chemistry Basics Arlington National Science Teachers Association NSTA ISBN 978 1 936137 74 9 OCLC 828298734 a b c Phillips John S 2000 Chemistry concepts and applications Strozak Victor S 1940 Wistrom Cheryl New York Glencoe McGraw Hill ISBN 0 02 828209 4 OCLC 41869612 a b c d Rodgers Glen E 1944 2012 Descriptive inorganic coordination and solid state chemistry 3rd ed Rodgers Glen E 1944 Belmont CA Brooks Cole Cengage Learning ISBN 978 0 8400 6846 0 OCLC 663950017 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c Zumdahl Steven S 2009 Chemistry 7th edition Zumdahl Susan A Boston Houghton Mifflin ISBN 978 0 547 05405 6 OCLC 813191277 Konuyla ilgili yayinlarSchuring J Schulz H D Fischer W R Bottcher J Duijnisveld W H Ed 1999 Redox Fundamentals Processes and Applications Heidelberg Springer Verlag s 246 hdl 10013 epic 31694 d001 ISBN 978 3 540 66528 1 Tratnyek Paul G Grundl Timothy J Haderlein Stefan B Ed 2011 Aquatic Redox Chemistry ACS Symposium Series 1071 doi 10 1021 bk 2011 1071 ISBN 978 0 8412 2652 4 Dis baglantilarVikisoz de Redoks ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Redoks ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Chemical Equation Balancer 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde An open source chemical equation balancer that handles redox reactions Redox reactions calculator 11 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Redox reactions at Chemguide 12 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online redox reaction equation balancer balances equations of any half cell and full reactions 7 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde