Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rebetiko, rebetika, rembetika veya rembetiko, (Yunanca: ρεμπέτικο) kökeni hakkında değişik varsayımlar mevcuttur. En yakın ihtimal olarak, Yunanistan'da otoriteye karşı gelen ve esrar tekkelerinde yaşayan topluluklara verilen ad olan "rembet" terimi görülmektedir.Modern ve arkaik Yunancada "remvastikos" (düşüncelere sevk eden) terimi ve "geziyorum" anlamına gelen "remvo" veya "remvazo" fiil çekimlerinden türevinin deforme bir hali olduğu da kuvvetle muhtemeldir.Sırpçada "isyancı" anlamındaki "rebenòk" teriminden geldiği de düşünülmektedir. Dolayısıyla otoriteye boyun eğmeyen anlamı taşımaktadır. "Rebet" teriminin bir anlamının da "safaya düşkün, yarınını dert etmeyen" olduğu da göz önünde bulundurularak, kökeninin olasılıkla rağbet sözcüğünden geldiği de söylenmiştir . Bu açıdan rembetiko'nun Osmanlı Türkçesi olduğu varsayımı da mevcuttur. Farsça ve Arapçada, "ruba'at" veya "arba'at" şeklindeki çoğul hali dörtlü anlamına gelen, "reb", "rab" terimlerinden türediği de başka bir bakıştır. "rab", Farsça ve Arapça yanında, İbranicede de aynı zamanda Tanrı anlamına gelmektedir.
Tarihçe
Rebetiko'nun coğrafi bölgesi modern Yunanistan'dır. Bunun asıl taşıyıcıları özellikle alt tabakadan işsiz güçsüz insanlar ve rebetlerdir. Hapishane ve tekkeler (rebetlerin haşhaş içtikleri meyhaneler) ana çalgısı bağlama ve buzuki olan rebetikoların çalınıp söylendikleri başlıca yerlerdir. Müzikal açıdan bakılırsa bu şarkılar sanat açısından zayıftırlar. Sözlerinin ana teması rebetis'lerin dar sosyal çevreleriyle sınırlı kalmıştır. Bununla birlikte 19. yüzyıl sonunda başka bir müzik türü ortaya çıktı. Temel olarak Küçük Asya ve özellikle İstanbul ve İzmir kökenli Yunanistan'ın kent merkezlerinde "Kafe Aman" lar ortaya çıktı. Bunlar Yunan kentsoylularının gittiği müzikli kahvelerdi. Kafe Aman'larda çalınan müzik zengin ve sanatsaldı. Rebetisler ilk büyük kent merkezlerinin doğuşuyla ortaya çıkmışlardır. 1900 dolaylarında Gölge Oyunu karakterleri arasına eklendi.
1922 yılı rebetikonun gelişmesinde ve yayılmasında dönüm noktasıdır. Bu tarih Yunanistan'da Küçük Asya Felaketi diye anılacaktır, Türkiye'de ise Kurtuluş Savaşı'nın zaferi. Genellikle Yunanistan’ın büyük kent merkezlerine kitleler halinde gelen büyük sığınmacı dalgası, ülkenin toplumsal ve kültürel gerçekliğinde önemli değişiklikler meydana getirdi. Yaşadığı çevreden ayrılmış Rumlar, yoksulluk ve işsizlikle karşı karşıya kaldılar ve rebetlerle aynı toplumsal yaşamı paylaştılar.
Çok sayıda sığınmacı kendi enstrüman ve müzikleriyle rebetlere katıldılar. Sığınmacı işadamları rebet müziğinin çalındığı kendi Kafe Aman'larını açtılar. Böylece, hapishane ve tekkelerin dar sınırlarından kurtulan rebet müziği daha geniş toplumsal çevrelerinin duygularını dile getirmeye başladı. Bu sırada, tarım toplumunun müziği olan Yunan halk müziği doyum noktasına ulaştı ve ülkenin kentsel gelişiminden sonra artık insanlarda bir duygu uyandırmadı. Bir boşluk vardı ve bu boşluk sığınmacılar ve rebetlerle dolduruldu.
- Yazar E. Petrapulos rebetikonun 3 gelişme dönemi olduğunu söyler.
- İzmir dönemi (1922-1932): İzmir usulü Kafe Aman'ların hüküm sürdüğü dönem.
- Rebetikonun yeraltına inmesiyle karakterize edilen klasik dönem(1942-1952)
- Popüler dönem: Rebetiko bu dönemde yer altı sendromundan kurtuluyor ve Yunanistan'ın ulusal müziği haline geliyor.
Yunanların alt tabaka müziği olarak da bilinen rebetiko, rebetisler tarafından çalınıp söylenen müziktir. Rebetis terimi ayrı bir yaşam mantalitesi, davranışı, bakışı ve tarzı olan karakteristik bir erkek tipini tanımlıyor. Karakteristik rebetis, toplum dışıdır, kurumsal güçlere meydan okur. Fakat onlara karşı militanca eylemlerde bulunmaz. Toplumsal geleneklerin dışında olduğu izlenimini verir, bununla birlikte yasadışı olmaktan kaçınır, yer altı dünyasıyla kendini özdeşleştirmez. Argo bir dil konuşur, her zaman silah taşır. Bir rebetis yoksul ve sıradandır. Egemen güçler onu outsider olarak tanımlar.
Rebetikonun gelişmesinin ilk on yılında "İzmir stili" hakimdir. müziği ilk on yıl boyunca egemen durumdadır. Karakteristikleri; belli bir makamda uzun, feryat eden enstrümantal ve vokal doğaçlamalar, şehvet uyandırıcı kadın sesi, Türk göbek dansına benzer 4/4’lük ölçüyle çalınan ve cinsel olarak tahrik edici çiftetelli tarzı hareketli bir danstır. Solo enstrüman melodisine oktav olarak çalan ikinci bir enstrüman eşlik eder. Kafe Aman'ların müzikal atmosferi apaçık Arap ve Türk etkisiyle güçlü bir oryantal havaya sahiptir. Çalgılar keman, lut, ud, santur idi.
Sonraki yirmi yılın özelliği Yunanistan'ın ürünü eski toplum dışıların rebetikosunun dönüşüdür. Buradaki ana çalgı buzuki, bağlama ve daha sonra da gitardır. Şarkıcı bir erkektir ve sesi metalik, ahenksiz, kulak tırmalayıcı ağır bir tonda olmalıdır. Fakat asla tatlı ve seksi olmaz. Müzikal stili düz ve ağırdır. Şarkı genellikle buzuki tarafından çalınan bir taksimle başlar. Taksim bir makamda yapılan doğaçlamadır. Şarkının stiline ve atmosferine dinleyici sokmak için bir giriş görevi görür. Ritmik karakteri serbesttir. Oldukça sık olarak taksim bağlamanın sürekli olarak çalınmasıyla sürer. Kısa bir taksim iki mısra arasında yapılır. Şarkının en çok kullanılan ölçüsü zeybek dansının ölçüsü 9/8’dir.[]
Çalgılar
Danslar
- Zeybekikos (zeybek havası)
- Hassapikos (Kasap Havası)
- Kalamatianos
- Çiftetelli
- Sirto
- Kaşık havası
- Karşılama
- Köçekçe
Rebetikoların temaları
Şarkıcılar
Kaynakça
- ^ Suzanne Aulin, Peter Vejleskov, Χασικλίδικα Ρεμπέτικο (Hasiklidika Rebetika). Museum Tusculanum Press, University of Copenhagen, 1991.
- ^ Nicholas G. Pappas, Concepts of Greekness: The Recorded Music of Anatolian Greeks after 1922. Journal of Modern Greek Studies, Vol.17, No.2, Ekim 1999, ss. 353–373
- ^ Risto Pekka Pennanen, Greek Music Policy under the Dictatorship of General Ioannis Metaxas (1936–1941). Grapta Poikila I, Papers and Monographs of the Finnish Institute at Athens, Vol VIII, ss. 103–130, Athens 2003.
Dış bağlantılar
- Rebetiko online8 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Achilles Polonos - Neden Geldim Amerika'ya30 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lokovites - Greek Rebetiko Group14 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rebetiko rebetika rembetika veya rembetiko Yunanca rempetiko kokeni hakkinda degisik varsayimlar mevcuttur En yakin ihtimal olarak Yunanistan da otoriteye karsi gelen ve esrar tekkelerinde yasayan topluluklara verilen ad olan rembet terimi gorulmektedir Modern ve arkaik Yunancada remvastikos dusuncelere sevk eden terimi ve geziyorum anlamina gelen remvo veya remvazo fiil cekimlerinden turevinin deforme bir hali oldugu da kuvvetle muhtemeldir Sirpcada isyanci anlamindaki rebenok teriminden geldigi de dusunulmektedir Dolayisiyla otoriteye boyun egmeyen anlami tasimaktadir Rebet teriminin bir anlaminin da safaya duskun yarinini dert etmeyen oldugu da goz onunde bulundurularak kokeninin olasilikla ragbet sozcugunden geldigi de soylenmistir Bu acidan rembetiko nun Osmanli Turkcesi oldugu varsayimi da mevcuttur Farsca ve Arapcada ruba at veya arba at seklindeki cogul hali dortlu anlamina gelen reb rab terimlerinden turedigi de baska bir bakistir rab Farsca ve Arapca yaninda Ibranicede de ayni zamanda Tanri anlamina gelmektedir TarihceRebetiko nun cografi bolgesi modern Yunanistan dir Bunun asil tasiyicilari ozellikle alt tabakadan issiz gucsuz insanlar ve rebetlerdir Hapishane ve tekkeler rebetlerin hashas ictikleri meyhaneler ana calgisi baglama ve buzuki olan rebetikolarin calinip soylendikleri baslica yerlerdir Muzikal acidan bakilirsa bu sarkilar sanat acisindan zayiftirlar Sozlerinin ana temasi rebetis lerin dar sosyal cevreleriyle sinirli kalmistir Bununla birlikte 19 yuzyil sonunda baska bir muzik turu ortaya cikti Temel olarak Kucuk Asya ve ozellikle Istanbul ve Izmir kokenli Yunanistan in kent merkezlerinde Kafe Aman lar ortaya cikti Bunlar Yunan kentsoylularinin gittigi muzikli kahvelerdi Kafe Aman larda calinan muzik zengin ve sanatsaldi Rebetisler ilk buyuk kent merkezlerinin dogusuyla ortaya cikmislardir 1900 dolaylarinda Golge Oyunu karakterleri arasina eklendi 1922 yili rebetikonun gelismesinde ve yayilmasinda donum noktasidir Bu tarih Yunanistan da Kucuk Asya Felaketi diye anilacaktir Turkiye de ise Kurtulus Savasi nin zaferi Genellikle Yunanistan in buyuk kent merkezlerine kitleler halinde gelen buyuk siginmaci dalgasi ulkenin toplumsal ve kulturel gercekliginde onemli degisiklikler meydana getirdi Yasadigi cevreden ayrilmis Rumlar yoksulluk ve issizlikle karsi karsiya kaldilar ve rebetlerle ayni toplumsal yasami paylastilar Cok sayida siginmaci kendi enstruman ve muzikleriyle rebetlere katildilar Siginmaci isadamlari rebet muziginin calindigi kendi Kafe Aman larini actilar Boylece hapishane ve tekkelerin dar sinirlarindan kurtulan rebet muzigi daha genis toplumsal cevrelerinin duygularini dile getirmeye basladi Bu sirada tarim toplumunun muzigi olan Yunan halk muzigi doyum noktasina ulasti ve ulkenin kentsel gelisiminden sonra artik insanlarda bir duygu uyandirmadi Bir bosluk vardi ve bu bosluk siginmacilar ve rebetlerle dolduruldu Yazar E Petrapulos rebetikonun 3 gelisme donemi oldugunu soyler Izmir donemi 1922 1932 Izmir usulu Kafe Aman larin hukum surdugu donem Rebetikonun yeraltina inmesiyle karakterize edilen klasik donem 1942 1952 Populer donem Rebetiko bu donemde yer alti sendromundan kurtuluyor ve Yunanistan in ulusal muzigi haline geliyor Yunanlarin alt tabaka muzigi olarak da bilinen rebetiko rebetisler tarafindan calinip soylenen muziktir Rebetis terimi ayri bir yasam mantalitesi davranisi bakisi ve tarzi olan karakteristik bir erkek tipini tanimliyor Karakteristik rebetis toplum disidir kurumsal guclere meydan okur Fakat onlara karsi militanca eylemlerde bulunmaz Toplumsal geleneklerin disinda oldugu izlenimini verir bununla birlikte yasadisi olmaktan kacinir yer alti dunyasiyla kendini ozdeslestirmez Argo bir dil konusur her zaman silah tasir Bir rebetis yoksul ve siradandir Egemen gucler onu outsider olarak tanimlar Rebetikonun gelismesinin ilk on yilinda Izmir stili hakimdir muzigi ilk on yil boyunca egemen durumdadir Karakteristikleri belli bir makamda uzun feryat eden enstrumantal ve vokal dogaclamalar sehvet uyandirici kadin sesi Turk gobek dansina benzer 4 4 luk olcuyle calinan ve cinsel olarak tahrik edici ciftetelli tarzi hareketli bir danstir Solo enstruman melodisine oktav olarak calan ikinci bir enstruman eslik eder Kafe Aman larin muzikal atmosferi apacik Arap ve Turk etkisiyle guclu bir oryantal havaya sahiptir Calgilar keman lut ud santur idi Sonraki yirmi yilin ozelligi Yunanistan in urunu eski toplum disilarin rebetikosunun donusudur Buradaki ana calgi buzuki baglama ve daha sonra da gitardir Sarkici bir erkektir ve sesi metalik ahenksiz kulak tirmalayici agir bir tonda olmalidir Fakat asla tatli ve seksi olmaz Muzikal stili duz ve agirdir Sarki genellikle buzuki tarafindan calinan bir taksimle baslar Taksim bir makamda yapilan dogaclamadir Sarkinin stiline ve atmosferine dinleyici sokmak icin bir giris gorevi gorur Ritmik karakteri serbesttir Oldukca sik olarak taksim baglamanin surekli olarak calinmasiyla surer Kisa bir taksim iki misra arasinda yapilir Sarkinin en cok kullanilan olcusu zeybek dansinin olcusu 9 8 dir kaynak belirtilmeli CalgilarBuzuki Baglama Gitar Lut Ud Santur Keman Arp Lir Flut Armonika Tef Dumbelek Zil obuaDanslarZeybekikos zeybek havasi Hassapikos Kasap Havasi Kalamatianos Ciftetelli Sirto Kasik havasi Karsilama KocekceRebetikolarin temalariAsk sarkilari Ayrilik sarkilari Hosnutsuz olanlarin ve protestlerin mutsuz sarkilari Yer alti dunyasi sarkilari Hashas sarkilari Hapishane sarkilari Yoksulluk sarkilari Is sarkilari Hastaliklarla ilgili sarkilar Olum uzerine sarkilar Anne hakkinda sarkilar Goc sarkilari Taverna sarkilariSarkicilarHaris Aleksiu Yorgo Dalaras Roza Eskenazi Mihalis Yenicaris Glikeria Bayanderas Agatonas Yakovidis Maria Katinari Antonios Katinaris Marika Ninu Yeni Turku Melihat Gulses Stelios Kazancidis Yovan CavusKaynakca Suzanne Aulin Peter Vejleskov Xasiklidika Rempetiko Hasiklidika Rebetika Museum Tusculanum Press University of Copenhagen 1991 87 7289 134 3 Nicholas G Pappas Concepts of Greekness The Recorded Music of Anatolian Greeks after 1922 Journal of Modern Greek Studies Vol 17 No 2 Ekim 1999 ss 353 373 Risto Pekka Pennanen Greek Music Policy under the Dictatorship of General Ioannis Metaxas 1936 1941 Grapta Poikila I Papers and Monographs of the Finnish Institute at Athens Vol VIII ss 103 130 Athens 2003 Dis baglantilarRebetiko online8 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Achilles Polonos Neden Geldim Amerika ya30 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lokovites Greek Rebetiko Group14 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde