Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Replantasyon Türk El Cerrahisi Derneği tarafından cerrahi olarak vücudun kopan bir parçasının işlevini yeniden kazandırmak amacıyla tüm yapılar ile beraber yeniden onarılması olarak tanımlanmaktadır. Bu kopan uzuvlar genellikle parmak, el, kol, bacak, saçlı deri, penis, kulak olmaktadır.
Tarihçe
Tarihteki ilk replantasyon 1962 yılında başasistan olan Dr. Ronald Malt tarafından 12 yaşındaki bir çocuğa Massachusetts General Hospital’da uygulanmıştır (Boston, Massachusetts, ABD). Humerus seviyesinden kopan kolu başarıyla yerine dikilmiştir. Büyütme araçları kullanılarak yapılan ilk replantasyon Zhong-Wei Chen liderliğindeki ekip tarafından 1963 yılında Şangay’da gerçekleştirilmiştir. Bir makinistin ön kol uç seviyesinden kopan eli başarıyla yerine dikilmiştir. O dönemde çinde mikro dikişler olmadığı için damarlar birleştiriciler ile onarılmıştır.
Parmakta kısmi kopma sonrası ilk damar onarımı: Kleinert, ABD (1963)
İlk parmak replantasyonu: Komatsu & Tamai, Japonya (1965)
Teknik
Parmak veya ekstremite replantasyonlarında başarı ölçüsü sadece kopan parçayı yaşatmaktan ibaret değildir. Replante edilen parçanın fonksiyonlarının bir protezden daha iyi olması, motor, duyu fonksiyonları ve eklem hareketlerinin en az %60-80’inin kazanılması durumunda başarıdan söz edilir. Sonucun iyi olması kopan uzvun tüm yapılarının, yani kemik, kas, tendon, damar ve sinir gibi oluşumlarının hepsini uygun şekilde karşı karşıya getirilmesine bağlıdır. Bu yüzden replantasyon cerrahisi için özel donanım, özel teknik, deneyimli ve sabırlı cerrah ve yardımcılar gereklidir. Bunun yanında çok iyi bir rehbilitasyon uygulaması gerekir. Bunlardan birinin eksik veya yetersiz olması, replantasyon sonrası başarıyı olumsuz yönde etkiler, hatta replantasyon yapılmasını imkânsız kılar.
Endikasyon ve kontraendikasyonlar
Yaş
Her yaşta replantasyon yapılabilir. Ancak, küçük yaşlarda, özellikle parmak replantasyonlarında damar çaplarının küçüklüğü anastomoz zorluğu yaratır. Ameliyat sonrası anksiyeteye bağlı vazospazm ve rehabilitasyon çocuklarda sorun olabilir. Üst yaş sınırını belirlemek zordur. Hastanın fizyolojik durumu, başka hastalıklarının varlığı, genel aktivite seviyesi iyi değerlendirilmelidir. Yaşlı kişilerde replantasyon sonuçları çok iyi değildir.
Yaralanma şekli, kopan parçanın durumu
Temiz ve giyotin kesisi şeklindeki kopmalarda replantasyon başarısı yüksektir. Minimal lokal ezilmeli ve minimal distal ve proksimal yaralanması olan kopmalarda, ezilmiş ve hasarlı bölgenin temizlenmesi sonrası kısalık oluşturularak başarılı sonuçlar alınabilir. Çekme kuvveti sonucu oluşan avulsiyon tipi kopmalarda yaralanan doku seviyeleri farklı olabileceğinden çok iyi değerlendirme sonucu replantasyon yapılmalıdır. Özellikle oluşan atardamar eksikliğini kapatmak için araya toplardamar yamaları kullanmak gerekebilir. Kopan parçada ilave yaralanmalar olması replantasyon başarısını azaltır hatta imkânsız hale getirebilir. Geniş doku ezilmesi olan ve kirli kontamine kopmalarda replantasyon yapılmamalıdır. Çünkü, hem damar hasarından dolayı beslenmeyi sağlamak zordur, hem de enfeksiyon riski fazladır.
Kopma düzeyi
Genç ve sağlıklı insanlarda eğer yaralanma temiz ve giyotin kesisi şeklinde ise humerus, dirsek veya önkol proksimalinden olan kopmalarda replantasyon başarılı sonuç verebilir. Sinir iyileşmesinin yavaş olması, kas atrofisi, eklem sertliği gelişmesi gibi nedenlerle omuza yakın replantasyonlarda sonuç el fonksiyonları yönünden iyi değildir. Özellikle yaşlılarda bu seviyede yapılan replantasyon sonuçları daha kötüdür. Bilek ve alt seviyeden olan replantasyonlarda motor ve duyu geri dönüşü iyidir. Başparmak amputasyonu hangi seviyeden olursa olsun replante edilmelidir. Fakat tek parmak amputasyonu kesin replantasyon endikasyonu taşımaz. Eğer çok sayıda parmak amputasyonu varsa en az iki parmak işaret ve yüzük parmak fonksiyonu görecek şekilde replantasyon yapılırsa başparmak ile tutma ve yakalama görevi sağlanmış olur. İki taraflı amputasyonlarda replantasyon her iki tarafa da yapılmalıdır. Eğer bir taraf replantasyon için uygun değilse karşı tarafta uygun olan kompmuş parçalar diğer taraftaki uyan güdüğe replante edilebilir.
Sıcak iskemi zamanı
İskelet kasları 6 saatlik kansızlıktan sonra normal ısıda nekroze olmaya başlar. Kopan parça +4 dereceye yakın soğutulursa bu değişiklikler geciktirilip iskemi zamanı uzatılabilir. Fakat adaleler için üst sınır tam olarak bilinmemektedir. Bilek seviyesi üzerinde olan kopmalarda 6-8 saatten önce kanlanma sağlanamayacaksa replantasyon yapılmamalıdır. Eğer yapılır ise replante edilen parçanın kaslarının sebep olduğu hiperkalemi, asidozis, myoglobulinüri, aritmi, böbrek hasarı ve metabolik asidoz yapabilir sonuçta hastanın hayatı riske girebilir. Ayrıca enfeksiyon riski artar ve uzuv yaşarsa ileride fonksiyonu kötü olur. Adale taşımayan parmak kopmalarında sıcak iskemi zamanı 8 saat olup parmak +4 derecede saklanırsa bu süre 30 saate kadar çıkabilir.
Hastanın durumu
Kaza nedeniyle hayatı tehdit eden kafa, göğüs veya karın travması olan hastalarda uzun süre anestezi verilemeyeceği ve kan kaybı nedeniyle replantasyon yapılmayabilir. Romatoid artrit, diyabet, SLE, kalp krizi, kronik kalp, akciğer ve böbrek hastalıkları, kanser hastalığı olan hastalarda anestezi riski ve damar sorunu nedeniyle; psikiatrik hastalarda ise rehabilitasyon güçlüğü nedeniyle replantasyon yapılmaması daha uygundur.
Hasta ve kopan parçanın taşınması
Replantasyonda başarı faktörlerinden biri de hasta ve kopan parçanın replantasyon merkezine en kısa ve en uygun şekilde gönderilmesidir. Uygun olmayan bir taşıma replante edilebilecek özellikte bir kopmayı replante edilemez hale getirebilir. Kaza geçiren ve bir uzvu kopan hastanın öncelikle genel durumu değerlendirilmeli, kanama kontrol altına alınmalıdır. Kanamayı kontrol için genellikle basınçlı sargılar yeterli olur. Damarlar klempe edilmemeli veya bağlanmamalıdır. Çünkü bu şekilde oluşan damar hasarı tekniği zorlaştırır. Basınçlı sargı ile kanama kontrol altına alınamıyorsa geçici turnike kullanılabilir. Kopan uzvun tüm parçaları korunmalıdır. Doku temizliği gerektirecek şekilde kirlenme varsa, kopan parça nazikçe temizlenmeli ve bulaşan artıklardan kurtarılmalıdır. Doku temizliğinde tentürdiyot, zefiran, oksijenli su gibi antiseptikler asla kullanılmamalıdır. Daha sonra kopan parça serum fizyolojik veya ile nemlendirilmiş bir beze sarılarak sağlam bir naylon torbaya konup torbanın ağzı bağlanmalıdır. Torbanın içerisine alkol veya formaldehit gibi sıvılar kesinlikle konulmamalıdır. Replantasyon merkezi yaralanma yerine yakın değilse, iskemi zamanını uzatmak için kopan parçayı +8 veya +4 dereceye soğutarak göndermek gerekir. Bu durumda bir buzlu su (1/3 oranında su, 2/3 oranında buz) torbası hazırlanır. Daha önce hazırlanan kopan parça torbası ile bu iki torba bir arada bir kap içerisine konarak gönderilir. Parça buz kalıbı üzerine konulmamalıdır, çünkü donma sonucu replantasyon şansı kalmaz. Bu nedenle buzlu su hazırlanırken buz kalıp halinde değil küçük parçalar halinde torbaya konulmalı, buzlu su torbasının her tarafı aynı soğuklukta olmalıdır.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
- Acil El cerrahisi ve Mikrocerrahi Derneği28 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- TİSK Mikrocerrahi ve Rekonstrüksiyon Vakfı1 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi derneği3 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Replantasyon Turk El Cerrahisi Dernegi tarafindan cerrahi olarak vucudun kopan bir parcasinin islevini yeniden kazandirmak amaciyla tum yapilar ile beraber yeniden onarilmasi olarak tanimlanmaktadir Bu kopan uzuvlar genellikle parmak el kol bacak sacli deri penis kulak olmaktadir Replante edilmis parmak ucu TarihceTarihteki ilk replantasyon 1962 yilinda basasistan olan Dr Ronald Malt tarafindan 12 yasindaki bir cocuga Massachusetts General Hospital da uygulanmistir Boston Massachusetts ABD Humerus seviyesinden kopan kolu basariyla yerine dikilmistir Buyutme araclari kullanilarak yapilan ilk replantasyon Zhong Wei Chen liderligindeki ekip tarafindan 1963 yilinda Sangay da gerceklestirilmistir Bir makinistin on kol uc seviyesinden kopan eli basariyla yerine dikilmistir O donemde cinde mikro dikisler olmadigi icin damarlar birlestiriciler ile onarilmistir Parmakta kismi kopma sonrasi ilk damar onarimi Kleinert ABD 1963 Ilk parmak replantasyonu Komatsu amp Tamai Japonya 1965 TeknikParmak veya ekstremite replantasyonlarinda basari olcusu sadece kopan parcayi yasatmaktan ibaret degildir Replante edilen parcanin fonksiyonlarinin bir protezden daha iyi olmasi motor duyu fonksiyonlari ve eklem hareketlerinin en az 60 80 inin kazanilmasi durumunda basaridan soz edilir Sonucun iyi olmasi kopan uzvun tum yapilarinin yani kemik kas tendon damar ve sinir gibi olusumlarinin hepsini uygun sekilde karsi karsiya getirilmesine baglidir Bu yuzden replantasyon cerrahisi icin ozel donanim ozel teknik deneyimli ve sabirli cerrah ve yardimcilar gereklidir Bunun yaninda cok iyi bir rehbilitasyon uygulamasi gerekir Bunlardan birinin eksik veya yetersiz olmasi replantasyon sonrasi basariyi olumsuz yonde etkiler hatta replantasyon yapilmasini imkansiz kilar Endikasyon ve kontraendikasyonlarYas Her yasta replantasyon yapilabilir Ancak kucuk yaslarda ozellikle parmak replantasyonlarinda damar caplarinin kucuklugu anastomoz zorlugu yaratir Ameliyat sonrasi anksiyeteye bagli vazospazm ve rehabilitasyon cocuklarda sorun olabilir Ust yas sinirini belirlemek zordur Hastanin fizyolojik durumu baska hastaliklarinin varligi genel aktivite seviyesi iyi degerlendirilmelidir Yasli kisilerde replantasyon sonuclari cok iyi degildir Yaralanma sekli kopan parcanin durumu Temiz ve giyotin kesisi seklindeki kopmalarda replantasyon basarisi yuksektir Minimal lokal ezilmeli ve minimal distal ve proksimal yaralanmasi olan kopmalarda ezilmis ve hasarli bolgenin temizlenmesi sonrasi kisalik olusturularak basarili sonuclar alinabilir Cekme kuvveti sonucu olusan avulsiyon tipi kopmalarda yaralanan doku seviyeleri farkli olabileceginden cok iyi degerlendirme sonucu replantasyon yapilmalidir Ozellikle olusan atardamar eksikligini kapatmak icin araya toplardamar yamalari kullanmak gerekebilir Kopan parcada ilave yaralanmalar olmasi replantasyon basarisini azaltir hatta imkansiz hale getirebilir Genis doku ezilmesi olan ve kirli kontamine kopmalarda replantasyon yapilmamalidir Cunku hem damar hasarindan dolayi beslenmeyi saglamak zordur hem de enfeksiyon riski fazladir Kopma duzeyi Genc ve saglikli insanlarda eger yaralanma temiz ve giyotin kesisi seklinde ise humerus dirsek veya onkol proksimalinden olan kopmalarda replantasyon basarili sonuc verebilir Sinir iyilesmesinin yavas olmasi kas atrofisi eklem sertligi gelismesi gibi nedenlerle omuza yakin replantasyonlarda sonuc el fonksiyonlari yonunden iyi degildir Ozellikle yaslilarda bu seviyede yapilan replantasyon sonuclari daha kotudur Bilek ve alt seviyeden olan replantasyonlarda motor ve duyu geri donusu iyidir Basparmak amputasyonu hangi seviyeden olursa olsun replante edilmelidir Fakat tek parmak amputasyonu kesin replantasyon endikasyonu tasimaz Eger cok sayida parmak amputasyonu varsa en az iki parmak isaret ve yuzuk parmak fonksiyonu gorecek sekilde replantasyon yapilirsa basparmak ile tutma ve yakalama gorevi saglanmis olur Iki tarafli amputasyonlarda replantasyon her iki tarafa da yapilmalidir Eger bir taraf replantasyon icin uygun degilse karsi tarafta uygun olan kompmus parcalar diger taraftaki uyan guduge replante edilebilir Sicak iskemi zamani Iskelet kaslari 6 saatlik kansizliktan sonra normal isida nekroze olmaya baslar Kopan parca 4 dereceye yakin sogutulursa bu degisiklikler geciktirilip iskemi zamani uzatilabilir Fakat adaleler icin ust sinir tam olarak bilinmemektedir Bilek seviyesi uzerinde olan kopmalarda 6 8 saatten once kanlanma saglanamayacaksa replantasyon yapilmamalidir Eger yapilir ise replante edilen parcanin kaslarinin sebep oldugu hiperkalemi asidozis myoglobulinuri aritmi bobrek hasari ve metabolik asidoz yapabilir sonucta hastanin hayati riske girebilir Ayrica enfeksiyon riski artar ve uzuv yasarsa ileride fonksiyonu kotu olur Adale tasimayan parmak kopmalarinda sicak iskemi zamani 8 saat olup parmak 4 derecede saklanirsa bu sure 30 saate kadar cikabilir Hastanin durumu Kaza nedeniyle hayati tehdit eden kafa gogus veya karin travmasi olan hastalarda uzun sure anestezi verilemeyecegi ve kan kaybi nedeniyle replantasyon yapilmayabilir Romatoid artrit diyabet SLE kalp krizi kronik kalp akciger ve bobrek hastaliklari kanser hastaligi olan hastalarda anestezi riski ve damar sorunu nedeniyle psikiatrik hastalarda ise rehabilitasyon guclugu nedeniyle replantasyon yapilmamasi daha uygundur Hasta ve kopan parcanin tasinmasiReplantasyonda basari faktorlerinden biri de hasta ve kopan parcanin replantasyon merkezine en kisa ve en uygun sekilde gonderilmesidir Uygun olmayan bir tasima replante edilebilecek ozellikte bir kopmayi replante edilemez hale getirebilir Kaza geciren ve bir uzvu kopan hastanin oncelikle genel durumu degerlendirilmeli kanama kontrol altina alinmalidir Kanamayi kontrol icin genellikle basincli sargilar yeterli olur Damarlar klempe edilmemeli veya baglanmamalidir Cunku bu sekilde olusan damar hasari teknigi zorlastirir Basincli sargi ile kanama kontrol altina alinamiyorsa gecici turnike kullanilabilir Kopan uzvun tum parcalari korunmalidir Doku temizligi gerektirecek sekilde kirlenme varsa kopan parca nazikce temizlenmeli ve bulasan artiklardan kurtarilmalidir Doku temizliginde tenturdiyot zefiran oksijenli su gibi antiseptikler asla kullanilmamalidir Daha sonra kopan parca serum fizyolojik veya ile nemlendirilmis bir beze sarilarak saglam bir naylon torbaya konup torbanin agzi baglanmalidir Torbanin icerisine alkol veya formaldehit gibi sivilar kesinlikle konulmamalidir Replantasyon merkezi yaralanma yerine yakin degilse iskemi zamanini uzatmak icin kopan parcayi 8 veya 4 dereceye sogutarak gondermek gerekir Bu durumda bir buzlu su 1 3 oraninda su 2 3 oraninda buz torbasi hazirlanir Daha once hazirlanan kopan parca torbasi ile bu iki torba bir arada bir kap icerisine konarak gonderilir Parca buz kalibi uzerine konulmamalidir cunku donma sonucu replantasyon sansi kalmaz Bu nedenle buzlu su hazirlanirken buz kalip halinde degil kucuk parcalar halinde torbaya konulmali buzlu su torbasinin her tarafi ayni soguklukta olmalidir Kaynakca a b c d e f g h 3 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2017 Ayrica bakinizAcil El cerrahisi ve Mikrocerrahi Dernegi28 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde TISK Mikrocerrahi ve Rekonstruksiyon Vakfi1 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Plastik Rekonstruktif ve Estetik Cerrahi dernegi3 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde