Revan Kuşatması, 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre, komutasındaki Osmanlı ordusunun Safevî Devleti'nin elindeki Revan kalesini 24 Haziran-28 Eylül 1724 tarihleri arasında kuşatarak büyük bir zafer sonunda ele geçirmesiyle sonuçlanan askerî mücadele.
Revan Kuşatması | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||||||
1672 yılında Revan | |||||||||||
| |||||||||||
Taraflar | |||||||||||
Osmanlı İmparatorluğu | Safevî Devleti | ||||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||||
Güçler | |||||||||||
35.000 | 15.000 | ||||||||||
Kayıplar | |||||||||||
yaklaşık 2.000 ölü | yaklaşık 14.800 ölü |
Kuşatma öncesi
Revan, 1724 yılına deki defalarca Osmanlı askerî harekâtlarına ve egemenliğine sahne olmuştu. Sırasıyla Yavuz Sultan Selim (1514), Van Beylerbeyi İskender Paşa (1549) ve Kanuni Sultan Süleyman (1554) tarafından ele geçirilerek yağmalanan kent, 1578-90 Savaşı sırasında 1583 Eylül ortalarında Ferhad Paşa'nın ele geçirdiği kale, müteakip 1604 yılında Şah Abbas tarafından geri alınmıştı. 1616 yılında Öküz Mehmed Paşa tarafından kuşatılıp alınamayan Revan; 1635 yılında IV. Murad'ın Revan Seferi sonucunda yeniden Osmanlıların eline geçtiyse de, ertesi yıl İranlılar kenti tekrar zaptetmişti.
1723 yılında Osmanlı Devleti ile Safevî Devleti arasında 84 yıllık barış bozulup savaş yeniden başlayınca, Osmanlıların Tiflis, Tebriz ve Hemedan'la birlikte ilk hedeflerinden biri Revan oldu. 1724 yılında Osmanlıların bir ordusu Hemedan'ı kuşatırken, Kafkasya bölgesindeki bir diğer ordu ise Revan'ın üzerine yürümeyi amaçladı. Bununla birlikte, Safevî saflarına geçmiş olan Gürcü 'ın bölgede topladığı 10.000'i aşkın askerden müteşekkil ordu bertaraf edilmeden doğrudan Revan'ın kuşatılması ordunun gerisini tehlikeye atabilecekti. Bu nedenle, ; Gori Kalesi Muhafızı Yusuf Paşa ve Çıldır Valisi İshak Paşa'yla birlikte Muhammed Kulu Han'ın üzerine yürüyerek ordusunu 'nde yenilgiye uğrattı ve Kür Nehri'nin güneyine attı (17 Haziran).
Bu esnada ise, Tiflis'in muhafızlığını devralmış emrindeki orduyla Revan üzerine yürüdü ve 24 Haziran'da kalenin önüne ulaştı. Osmanlı Sarayı Revan'ın zaptına büyük önem verdiğinden, 'nın emrine Anadolu, Kars, Sivas ve Maraş Beylerbeyleri ile Hüdâvendigâr, Karahisar, Çorum, Aksaray ve Bayezid Sancakbeylerini vermiş; 35.000 askere ulaşan bu orduErzurum'dan 14 büyük kuşatma ve 32 havan topuyla takviye edilmişti.
Kuşatma
, Arpaçay'ı geçtikten sonra Kervansaray konağından Revan kalesinin Safevî muhafızlarına teslim olmaları teklifinde bulunarak, kalenin çarpışmaksızın teslimi halinde şehir sakinlerinin can ve mallarına dokunulmayacağını vadetti. Ermeniler, Başpapazlarıyla brlikte itaatlerini bildirmek üzere Ahmed Arifî Paşa'nın huzuruna çıktılarsa da, kentin Safevî garnizonu teslim olmayı reddetti.
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında İran'ın batıdakı topraklarının paylaşılması hakkındaki antlaşmanın imzalandığı gün (24 Haziran 1724) Osmanlıların Revan kuşatması da başladı.
7 Temmuz'da Osmanlılar önce kente yönelik şiddetli bir taarruza geçtiler. Osmanlı ordusu kentin dış mahallelerini ele geçirdikten sonra, sadece iki saat içinde 12.000 İran askeri öldü ve sivil nüfustan 15.000 kişi Osmanlıların himayesine girdi.
Bunun ardından iç kaleye yönelen Ahmed Arifî Paşa, birlikleriyle İstanbul Kapısı karşısında mevzilendi. Sol kanadında Anadolu ve Kars eyalet askerleri sağ kanadında ise Yeniçeriler konuşlandılar. Zemin kaya olduğu için siper kazmak mümkün olmadığından, kalenin güneyi Sipahiler tarafından kuşatıldı. Bununla birlikte, 22 Temmuz'a kadar Osmanlıların teslim teklifi ve İranlıların sözkonusu teklifi değerlendirmeleri nedeniyle çatışmasız geçti. İranlıların teklifi reddetmelerinin ardından Osmanlı hücumları kazılan lağımların patlatılmasıyla başladı. Ardından, Osmanlı birliklerinin Nahçıvan'ı zaptettiği haberi kuşatan orduyu teşvik etti. Aynı esnada, Osmanlı ordusuna daha fazla istihkamcı, bombacı, lağımcı ve hava fişekçisi katıldı (15 Eylül). Osmanlıların dört genel hücumu başarılı olamasa da, kentin garnizonu da ağır kayıplar nedeniyle bir hayli zayıfladı.
Neticesinde, kaledeki üç İranlı komutan Yeniçeri Ağası'yla müzakerelere başlayarak 20 günlük ateşkes istediler. Osmanlılar ise beş günlük ateşkes tanıdılar. Ardından ise, 200 İran askeri teslim olmaya karar verdiler ve 28 Eylül'de imzalanan teslim belgesi uyarınca kaleyi Osmanlı ordusuna teslim ederken silah ve eşyalarıyla birlikte çekildiler. İranlıların çekilmesi üç gün sürdü ve 79 top ile şehrin altı gümüş anahtarı Osmanlılara teslim edildi.
Kuşatma sonrası
Kalenin teslimiyle ele geçirilen Şah Abbas'ın kılıcı (Şah Abbas 1605'te Revan'ı Osmanlılardan geri almıştı) da İstanbul'a gönderildi. Osmanlılar daha sonra Nahçıvan ve Ordubad'ı topraklarına kattılar.
Kaynakça
- ^ ""Revan" maddesi, İslam Ansiklopedisi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (2008), c. 35, s. 26-27". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2022.
- ^ "Iran at War", Dr. Kavekh Farookh, Osprey Publishing (2011), Oxford (2011), s. 82
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.14, s.77
- ^ "1720-1724 Osmanlı-İran Münâsebetleri ve Silahşör Kemâni Mustafa Ağaʼnın Revan Fetih-Namesi", M. Münir Aktepe, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (1970), s.66-67
- ^ "The fall of the Safavi dynasty and the Afghan occupation of Persia", Lockhart, L., Cambridge University Press, Cambridge (1958), s. 261
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.14, s.78
- ^ The Scramble for Iran: Ottoman Military and Diplomatic Engagements duruing the Afghan Occupation of Iran, 1722-1729", Mehmet Yılmaz Akbulut, Boğaziçi Üniversitesi (2015), s.93
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Revan Kusatmasi 1723 1727 Osmanli Iran Savasi nda evre komutasindaki Osmanli ordusunun Safevi Devleti nin elindeki Revan kalesini 24 Haziran 28 Eylul 1724 tarihleri arasinda kusatarak buyuk bir zafer sonunda ele gecirmesiyle sonuclanan askeri mucadele Revan Kusatmasi1723 1727 Osmanli Iran Savasi1672 yilinda RevanTarih24 Haziran 28 Eylul 1724BolgeErivan ErmenistanSebepOsmanli Devleti nin Safevi Devleti nin Bati Iran daki topraklarini ele gecirmek istemeleriSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerRevan Nahcivan ve Ordubad Osmanli topraklarina katildiTaraflarOsmanli ImparatorluguSafevi DevletiKomutanlar ve liderler Gucler35 00015 000Kayiplaryaklasik 2 000 oluyaklasik 14 800 oluKusatma oncesiLevni nin cizimiyle III Ahmed Revan 1724 yilina deki defalarca Osmanli askeri harekatlarina ve egemenligine sahne olmustu Sirasiyla Yavuz Sultan Selim 1514 Van Beylerbeyi Iskender Pasa 1549 ve Kanuni Sultan Suleyman 1554 tarafindan ele gecirilerek yagmalanan kent 1578 90 Savasi sirasinda 1583 Eylul ortalarinda Ferhad Pasa nin ele gecirdigi kale muteakip 1604 yilinda Sah Abbas tarafindan geri alinmisti 1616 yilinda Okuz Mehmed Pasa tarafindan kusatilip alinamayan Revan 1635 yilinda IV Murad in Revan Seferi sonucunda yeniden Osmanlilarin eline gectiyse de ertesi yil Iranlilar kenti tekrar zaptetmisti 1723 yilinda Osmanli Devleti ile Safevi Devleti arasinda 84 yillik baris bozulup savas yeniden baslayinca Osmanlilarin Tiflis Tebriz ve Hemedan la birlikte ilk hedeflerinden biri Revan oldu 1724 yilinda Osmanlilarin bir ordusu Hemedan i kusatirken Kafkasya bolgesindeki bir diger ordu ise Revan in uzerine yurumeyi amacladi Bununla birlikte Safevi saflarina gecmis olan Gurcu in bolgede topladigi 10 000 i askin askerden mutesekkil ordu bertaraf edilmeden dogrudan Revan in kusatilmasi ordunun gerisini tehlikeye atabilecekti Bu nedenle Gori Kalesi Muhafizi Yusuf Pasa ve Cildir Valisi Ishak Pasa yla birlikte Muhammed Kulu Han in uzerine yuruyerek ordusunu nde yenilgiye ugratti ve Kur Nehri nin guneyine atti 17 Haziran Bu esnada ise Tiflis in muhafizligini devralmis emrindeki orduyla Revan uzerine yurudu ve 24 Haziran da kalenin onune ulasti Osmanli Sarayi Revan in zaptina buyuk onem verdiginden nin emrine Anadolu Kars Sivas ve Maras Beylerbeyleri ile Hudavendigar Karahisar Corum Aksaray ve Bayezid Sancakbeylerini vermis 35 000 askere ulasan bu orduErzurum dan 14 buyuk kusatma ve 32 havan topuyla takviye edilmisti Kusatma Arpacay i gectikten sonra Kervansaray konagindan Revan kalesinin Safevi muhafizlarina teslim olmalari teklifinde bulunarak kalenin carpismaksizin teslimi halinde sehir sakinlerinin can ve mallarina dokunulmayacagini vadetti Ermeniler Baspapazlariyla brlikte itaatlerini bildirmek uzere Ahmed Arifi Pasa nin huzuruna ciktilarsa da kentin Safevi garnizonu teslim olmayi reddetti Osmanli Devleti ile Rusya arasinda Iran in batidaki topraklarinin paylasilmasi hakkindaki antlasmanin imzalandigi gun 24 Haziran 1724 Osmanlilarin Revan kusatmasi da basladi 7 Temmuz da Osmanlilar once kente yonelik siddetli bir taarruza gectiler Osmanli ordusu kentin dis mahallelerini ele gecirdikten sonra sadece iki saat icinde 12 000 Iran askeri oldu ve sivil nufustan 15 000 kisi Osmanlilarin himayesine girdi 1796 yilinda Revan Bunun ardindan ic kaleye yonelen Ahmed Arifi Pasa birlikleriyle Istanbul Kapisi karsisinda mevzilendi Sol kanadinda Anadolu ve Kars eyalet askerleri sag kanadinda ise Yeniceriler konuslandilar Zemin kaya oldugu icin siper kazmak mumkun olmadigindan kalenin guneyi Sipahiler tarafindan kusatildi Bununla birlikte 22 Temmuz a kadar Osmanlilarin teslim teklifi ve Iranlilarin sozkonusu teklifi degerlendirmeleri nedeniyle catismasiz gecti Iranlilarin teklifi reddetmelerinin ardindan Osmanli hucumlari kazilan lagimlarin patlatilmasiyla basladi Ardindan Osmanli birliklerinin Nahcivan i zaptettigi haberi kusatan orduyu tesvik etti Ayni esnada Osmanli ordusuna daha fazla istihkamci bombaci lagimci ve hava fisekcisi katildi 15 Eylul Osmanlilarin dort genel hucumu basarili olamasa da kentin garnizonu da agir kayiplar nedeniyle bir hayli zayifladi Neticesinde kaledeki uc Iranli komutan Yeniceri Agasi yla muzakerelere baslayarak 20 gunluk ateskes istediler Osmanlilar ise bes gunluk ateskes tanidilar Ardindan ise 200 Iran askeri teslim olmaya karar verdiler ve 28 Eylul de imzalanan teslim belgesi uyarinca kaleyi Osmanli ordusuna teslim ederken silah ve esyalariyla birlikte cekildiler Iranlilarin cekilmesi uc gun surdu ve 79 top ile sehrin alti gumus anahtari Osmanlilara teslim edildi Kusatma sonrasiKalenin teslimiyle ele gecirilen Sah Abbas in kilici Sah Abbas 1605 te Revan i Osmanlilardan geri almisti da Istanbul a gonderildi Osmanlilar daha sonra Nahcivan ve Ordubad i topraklarina kattilar Kaynakca Revan maddesi Islam Ansiklopedisi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 2008 c 35 s 26 27 8 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2022 Iran at War Dr Kavekh Farookh Osprey Publishing 2011 Oxford 2011 s 82 Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 14 s 77 1720 1724 Osmanli Iran Munasebetleri ve Silahsor Kemani Mustafa Agaʼnin Revan Fetih Namesi M Munir Aktepe Istanbul Universitesi Istanbul 1970 s 66 67 The fall of the Safavi dynasty and the Afghan occupation of Persia Lockhart L Cambridge University Press Cambridge 1958 s 261 Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 14 s 78 The Scramble for Iran Ottoman Military and Diplomatic Engagements duruing the Afghan Occupation of Iran 1722 1729 Mehmet Yilmaz Akbulut Bogazici Universitesi 2015 s 93