Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sâdâbâd, 18. yüzyılda Kağıthane Deresi kıyısında Haliç'e doğru uzanan düzlük mesire ve eğlence alanına Lale Devri'nde verilen ad.
Tarihçe
Sâdâbâd eğlenceleri, III. Ahmed (1703-1730) ve Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa zamanında (1717-1730) Lâle Devri diye adlandırılan devrede İstanbul'da Kâğıthane semtinde, Alibeyköy yakınlarında inşa edilen Sâdâbâd Kasrı çevresinde düzenlenen eğlenceler.
Kağıthane semti İstanbul'un en tutulan mesîre yerlerindendi. I. Süleyman ve II. Selim zamanlarında burada eğlenceler düzenlenir, İstanbul halkının ileri gelenleri de eğlencelere katılırdı. III. Ahmed zamanında bu eğlencelere daha büyük önem verildi. Önce Kâğıthane Deresi'nin akış yolu değiştirildi. Derenin kenarlarına mermer rıhtımlar yaptırıldı. Ayrıca otuz sütun üzerine oturtulmuş göz alıcı bir kasır, Sâdâbâd Kasrı inşa edildi. Kasrın önünde büyük bir havuz, çevresinde çeşitli çağlayanlar, ağızlarından su fışkıran ejderha heykelleri vardı. Sâdâbâd Kasrı'ndan başka çevreye çeşitli köşkler, bahçeler, hamamlar yapıldı.
Eğlenceler, hıdırellezin birinci günü (6 Mayıs) başlar, özellikle mehtaplı gecelerde sabahlara kadar devam ederdi. Zamanın şairleri, yazdıkları çeşitli şiirlerle padişahı ve sadrazamı överek, onları bu eğlencelere çağırırlardı. Ziyafetler kasırda verilir, ziyafet bittikten sonra eğlencelere dışarıda devam edilirdi. Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk defa 20. yüzyıl başlarında meşhur şair Yahya Kemal Beyatlı tarafından "Lâle Devri" adıyla anılan bu dönemdeki eğlencelere, başta padişah olmak üzere bütün saray erkānı ve İstanbul halkının ileri gelenleri katılırdı.
Gün geçtikçe bu eğlencelere çeşitli sebeplerle karşı olanlar çoğaldı; Patrona Halil İsyanı çıktı. Ayaklanma sonunda Damat İbrahim Paşa öldürüldü, III. Ahmed tahtından indirildi ve Sâdâbâd eğlencelerinin yapıldığı yerler, başta kasır olmak üzere tahrip edildi (1730).
Aşağıdaki şarkı, Nedim'in Sâdâbâd içeren en ünlü şarkılarından biridir.
- Bir safa bahşedelim gel şu dil-i na-şada
- Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada
- İşte üç çifte kayık iskelede amade
- Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada
- Gülelim oynayalım kam alalım dünyadan
- Ma-i Tesnim içelüm çeşme-i nev-peydadan
- Görelim ab-ı hayat akdığın ejderhadan
- Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada
- Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-i pakize-eda
- İznin olursa eger bir de Nedim-i şeyda
- Gayrı yaranı bugünlük edip ey şuh feda
- Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada
Kaynakça
- ^ Çelik, Sıddıka Dilek Yalçın, Eski Şiirin Rüzgârıyla'da Lâle Devri Ve Dönemin Rûhu[], Türkoloji Dergisi, 01.04.2011, c.18, s.1, sh.135-159 (Yahya Kemal'in Eski Şiirin Rüzgârıyle adlı kitabında Lâle Devri'ni anlatan beş şiiri bulunmaktadır. Bunlardan dördü gazel, biri de musammat tarzındadır. Gazeller: Bir Sâkî, Şerefâbâd, Mâhûrdan Gazel, Mükerrer Gazel. Musammat: Sene 1140)
Konuyla ilgili yayınlar
- Sa'dabad, Sedad Hakkı Eldem, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1977, İstanbul.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sadabad 18 yuzyilda Kagithane Deresi kiyisinda Halic e dogru uzanan duzluk mesire ve eglence alanina Lale Devri nde verilen ad TarihceSadabad eglenceleri III Ahmed 1703 1730 ve Sadrazam Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa zamaninda 1717 1730 Lale Devri diye adlandirilan devrede Istanbul da Kagithane semtinde Alibeykoy yakinlarinda insa edilen Sadabad Kasri cevresinde duzenlenen eglenceler Kagithane semti Istanbul un en tutulan mesire yerlerindendi I Suleyman ve II Selim zamanlarinda burada eglenceler duzenlenir Istanbul halkinin ileri gelenleri de eglencelere katilirdi III Ahmed zamaninda bu eglencelere daha buyuk onem verildi Once Kagithane Deresi nin akis yolu degistirildi Derenin kenarlarina mermer rihtimlar yaptirildi Ayrica otuz sutun uzerine oturtulmus goz alici bir kasir Sadabad Kasri insa edildi Kasrin onunde buyuk bir havuz cevresinde cesitli caglayanlar agizlarindan su fiskiran ejderha heykelleri vardi Sadabad Kasri ndan baska cevreye cesitli koskler bahceler hamamlar yapildi Eglenceler hidirellezin birinci gunu 6 Mayis baslar ozellikle mehtapli gecelerde sabahlara kadar devam ederdi Zamanin sairleri yazdiklari cesitli siirlerle padisahi ve sadrazami overek onlari bu eglencelere cagirirlardi Ziyafetler kasirda verilir ziyafet bittikten sonra eglencelere disarida devam edilirdi Osmanli Imparatorlugu nda ilk defa 20 yuzyil baslarinda meshur sair Yahya Kemal Beyatli tarafindan Lale Devri adiyla anilan bu donemdeki eglencelere basta padisah olmak uzere butun saray erkani ve Istanbul halkinin ileri gelenleri katilirdi Gun gectikce bu eglencelere cesitli sebeplerle karsi olanlar cogaldi Patrona Halil Isyani cikti Ayaklanma sonunda Damat Ibrahim Pasa olduruldu III Ahmed tahtindan indirildi ve Sadabad eglencelerinin yapildigi yerler basta kasir olmak uzere tahrip edildi 1730 Asagidaki sarki Nedim in Sadabad iceren en unlu sarkilarindan biridir Bir safa bahsedelim gel su dil i na sada Gidelim serv i revanim yuru sa d abada Iste uc cifte kayik iskelede amade Gidelim serv i revanim yuru sa d abadaGulelim oynayalim kam alalim dunyadan Ma i Tesnim icelum cesme i nev peydadan Gorelim ab i hayat akdigin ejderhadan Gidelim serv i revanim yuru sa d abadaBir sen u bir ben u bir mutrib i pakize eda Iznin olursa eger bir de Nedim i seyda Gayri yarani bugunluk edip ey suh feda Gidelim serv i revanim yuru sa d abadaKaynakca Celik Siddika Dilek Yalcin Eski Siirin Ruzgariyla da Lale Devri Ve Donemin Ruhu olu kirik baglanti Turkoloji Dergisi 01 04 2011 c 18 s 1 sh 135 159 Yahya Kemal in Eski Siirin Ruzgariyle adli kitabinda Lale Devri ni anlatan bes siiri bulunmaktadir Bunlardan dordu gazel biri de musammat tarzindadir Gazeller Bir Saki Serefabad Mahurdan Gazel Mukerrer Gazel Musammat Sene 1140 Konuyla ilgili yayinlarSa dabad Sedad Hakki Eldem Kultur Bakanligi Yayinlari 1977 Istanbul