Sâdî Işılay (3 Şubat 1899, İstanbul - 11 Mart 1969, İstanbul), Türk keman virtüözü ve besteci.
Yaşadığı dönemin tanınmış Türk müziği ses sanatçılarına kemanıyla eşlik etti. Kemanı, Türk müziğine uygulamadaki başarısı ile tanındı.Muhayyerkürdi Saz semaisi ile Segah Saz semaisi gibi 12'si saz, 28'i söz eseri olmak üzere 40 parça besteledi. Türk sinemasının geçiş çağı ile sinemacılar çağında birçok filmin fon müziğini yaptı.
Yaşamı
1899 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, bir Rumeli göçmeni olan perukar İsmail Efendi, annesi Vasfiye Hanım'dir. İsmail Efendi, Lâleli'de bir tarafı berber dükkânı, bir tarafı kahve olarak işlettiği sazlı kıraathanesinde keman çalardı. Bu mekanda Şekerci Cemil Bey, Hafız İsmail, Kemani Tatyos, Ahmed Rasim, Kanuni Şemsi Bey gibi sanatçılar toplanırdı.
Sadi Işılay, küçük yaştan itibaren babasını ve diğer sanatçıları dinleyerek, kendi kendine keman çalmayı öğrendi. 8 yaşında, babasının kıraathanesindeki sazların arasına katılacak düzeye gelmişti.12 yaşında Dâ'ül Elhan'a keman öğrencisi olarak girdi. Şehzâde Mehmed Ziyâeddîn Efendi'den özel dersler aldı. Tamburi Cemil Bey'den ve Şemseddîn Ziyâ Bey'den fasıl müziği icrâsını öğrendi. 1911'de Sultan Reşat'ın Rumeli gezisine katılan saz sanatçılarının Selanik'te verdikleri konserde yer aldı. Bu başarısı İstanbul basınında yer aldı. Keman dışında ud da çalan sanatçı, "Udi Sadi Bey” olarak tanındı. İlk bestelerinde bu sıfatı kullandı. Sazı ve sesi ile plaklar doldurdu. Bir yandan da eğitimine devam etti, Gülşeni Maarif ve Vefa Lisesi'nde okudu.
Türk Kurtuluş Savaşı'na jandarma olarak katıldı. 1922-1926 yılları arasında İzmir'de serbest olarak çalıştı ve müzik dersleri verdi. Daha sonra İstanbul'a yerleşti. Bir dönemin ünlü kanto oyuncusu ve şarkıcısı Denizkızı Eftalya ile evlendi. 1928-1932 arasında eşi ile Paris'te yaşadı. Bu dönemde Avrupa şehirlerin dolaştı, Paris'te konserler verdi, kısa metrajlı filmler çevirdi. 1932 yılında bir mihracenin davetlisi olarak Münir Nureddin Selçuk’la Hindistan’a, Perihan Sözeri ile İran’a gitti. Irak, Suriye, Mısır ve Kıbrıs'ta konserler verdi.
Türkiye'ye döndükten sonra İstanbul Radyosu'nda sanatçı olarak, İstanbul Konservatuvarı'nın Yürütme Kurulu ve Türk Musikisi Sanat Kurulu'nda, TRT Repertuvar Kurulunda üye olarak yer aldı. Çeşitli İstanbul gazinolarında çalıştı. Bir süre İstanbul'da kendi adına bir gazino çalıştırmayı denedi.
Çok sayıda saz ve söz eseri, otuzun üzerinde film müziği besteledi. Müziklerini yaptığı başlıca filmler Hasret (1944), Köroğlu (1945), Damga (1948), Beklenen Şarkı (1953), Son Beste (1955), Vurun Kahpeye (1964) idi.
1967 yılında kısmî felç geçirdi.11 Mart 1969 günü İstanbul'da öldü. Şair Mehmet Akif Ersoy'un, Üsküdar Rufai Tekkesi’nde yapılan bir toplantıda Sadi Işılay'ın keman taksimini dinledikten sonra yazdığı şiir mezar taşına yazılmıştır.
“ | Bütün eşya hüdayı zikreden bir sırr-ı hikmettir. Kemânın bîgüman, Allah-ü ekber’den ibarettir. Hulûsumla seni tes’id edersem çok mudur Sadi? Tecelli eyleyen kudret elinde başka hâlettir. | ” |
— Mehmet Akif Ersoy'un S. Işılay için yazdığı mısralar |
Ailesi
Sadi Işılay, dört kez evlenmiş; üç çocuğu olmuştur (Rahşan Işılay, Yavuz Işılay ve Cengiz Işılay). Gazeteci, yazar Ali Sirmen'in dedesidir. Sadi Işılay'ın torunlarından Emir Işılay ise Amerika Birleşik Devletleri'nin Los Angeles kentinde yaşamakta ve yine müzisyenlik yapmaktadır.
İcracılığı
Sadi Işılay, ve Nubar Tekyay ile birlikte döneminin en önemli üç kemanisinden birisi olarak nitelenmiştir. Sanatçının ulaşılabilen ses kayıtları, kullanmış oldukları süsleme teknikleri, yay teknikleri, ilave notalar, tartım değişikleri, müzikal ifade unsurları dikkate alınarak notaya aktarılmış ve Haluk Bükülmez’in yazdığı Türk Müziği Keman İcracılığında Ekol Olmuş İki Usta İcracı: Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay (2019) adlı kitapta yer almıştır. I şılay'ın icrasında en fazla çarpma süsleme tekniği ve legato yay tekniğini kullanmış olduğu tespit edilmiştir.
En bilinen eserleri
- Ruhumda ölen nağmede sevda sesi var mı
- Bir kır çiçeğinden daha tazesin
- Manada güzel, ruhta güzel, tende güzelsin
- Bende hicran yarasından da derin bir yara var
- Yolları gurbete bağlayan dağlar
- Sultaniyegah sirto
- Muhayyerkürdi saz semaisi
Kaynakça
- ^ Gazi University; Bukulmez, Haluk (1 Mart 2017). "ANALYSIS OF SAZ SEMAI PERFORMANCE OF VIOLINIST SADI ISILAY" (PDF). Idil Journal of Art and Language. 6 (30): 529-584. doi:10.7816/idil-06-30-04. 14 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ . www.tsa.org.tr. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ a b c . Esendere Kültür ve Sanat Derneği. 29 Haziran 2017. 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ (PDF). Türk Bestecileri Ansiklopedisi. 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ HIZLAN, Doğan. . Hürriyet. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ Isilay, Yavuz. "Sadi Isilay Sirto Modern performed by Emir Isilay - Vidéo Dailymotion". Dailymotion (Fransızca). 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ Gürel, Murat (Kış 2016). . Akademik Sanat; Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Türk müziği keman eğitimi alanında ufuk açıcı bir çalışma. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ Bükülmez, Haluk (2017). . tez.yok.gov.tr. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sadi Isilay 3 Subat 1899 Istanbul 11 Mart 1969 Istanbul Turk keman virtuozu ve besteci Yasadigi donemin taninmis Turk muzigi ses sanatcilarina kemaniyla eslik etti Kemani Turk muzigine uygulamadaki basarisi ile tanindi Muhayyerkurdi Saz semaisi ile Segah Saz semaisi gibi 12 si saz 28 i soz eseri olmak uzere 40 parca besteledi Turk sinemasinin gecis cagi ile sinemacilar caginda bircok filmin fon muzigini yapti Yasami1899 yilinda Istanbul da dogdu Babasi bir Rumeli gocmeni olan perukar Ismail Efendi annesi Vasfiye Hanim dir Ismail Efendi Laleli de bir tarafi berber dukkani bir tarafi kahve olarak islettigi sazli kiraathanesinde keman calardi Bu mekanda Sekerci Cemil Bey Hafiz Ismail Kemani Tatyos Ahmed Rasim Kanuni Semsi Bey gibi sanatcilar toplanirdi Sadi Isilay kucuk yastan itibaren babasini ve diger sanatcilari dinleyerek kendi kendine keman calmayi ogrendi 8 yasinda babasinin kiraathanesindeki sazlarin arasina katilacak duzeye gelmisti 12 yasinda Da ul Elhan a keman ogrencisi olarak girdi Sehzade Mehmed Ziyaeddin Efendi den ozel dersler aldi Tamburi Cemil Bey den ve Semseddin Ziya Bey den fasil muzigi icrasini ogrendi 1911 de Sultan Resat in Rumeli gezisine katilan saz sanatcilarinin Selanik te verdikleri konserde yer aldi Bu basarisi Istanbul basininda yer aldi Keman disinda ud da calan sanatci Udi Sadi Bey olarak tanindi Ilk bestelerinde bu sifati kullandi Sazi ve sesi ile plaklar doldurdu Bir yandan da egitimine devam etti Gulseni Maarif ve Vefa Lisesi nde okudu Turk Kurtulus Savasi na jandarma olarak katildi 1922 1926 yillari arasinda Izmir de serbest olarak calisti ve muzik dersleri verdi Daha sonra Istanbul a yerlesti Bir donemin unlu kanto oyuncusu ve sarkicisi Denizkizi Eftalya ile evlendi 1928 1932 arasinda esi ile Paris te yasadi Bu donemde Avrupa sehirlerin dolasti Paris te konserler verdi kisa metrajli filmler cevirdi 1932 yilinda bir mihracenin davetlisi olarak Munir Nureddin Selcuk la Hindistan a Perihan Sozeri ile Iran a gitti Irak Suriye Misir ve Kibris ta konserler verdi Turkiye ye dondukten sonra Istanbul Radyosu nda sanatci olarak Istanbul Konservatuvari nin Yurutme Kurulu ve Turk Musikisi Sanat Kurulu nda TRT Repertuvar Kurulunda uye olarak yer aldi Cesitli Istanbul gazinolarinda calisti Bir sure Istanbul da kendi adina bir gazino calistirmayi denedi Cok sayida saz ve soz eseri otuzun uzerinde film muzigi besteledi Muziklerini yaptigi baslica filmler Hasret 1944 Koroglu 1945 Damga 1948 Beklenen Sarki 1953 Son Beste 1955 Vurun Kahpeye 1964 idi 1967 yilinda kismi felc gecirdi 11 Mart 1969 gunu Istanbul da oldu Sair Mehmet Akif Ersoy un Uskudar Rufai Tekkesi nde yapilan bir toplantida Sadi Isilay in keman taksimini dinledikten sonra yazdigi siir mezar tasina yazilmistir Butun esya hudayi zikreden bir sirr i hikmettir Kemanin biguman Allah u ekber den ibarettir Hulusumla seni tes id edersem cok mudur Sadi Tecelli eyleyen kudret elinde baska halettir Mehmet Akif Ersoy un S Isilay icin yazdigi misralarAilesi Sadi Isilay dort kez evlenmis uc cocugu olmustur Rahsan Isilay Yavuz Isilay ve Cengiz Isilay Gazeteci yazar Ali Sirmen in dedesidir Sadi Isilay in torunlarindan Emir Isilay ise Amerika Birlesik Devletleri nin Los Angeles kentinde yasamakta ve yine muzisyenlik yapmaktadir IcraciligiSadi Isilay ve Nubar Tekyay ile birlikte doneminin en onemli uc kemanisinden birisi olarak nitelenmistir Sanatcinin ulasilabilen ses kayitlari kullanmis olduklari susleme teknikleri yay teknikleri ilave notalar tartim degisikleri muzikal ifade unsurlari dikkate alinarak notaya aktarilmis ve Haluk Bukulmez in yazdigi Turk Muzigi Keman Icraciliginda Ekol Olmus Iki Usta Icraci Haydar Tatliyay ve Sadi Isilay 2019 adli kitapta yer almistir I silay in icrasinda en fazla carpma susleme teknigi ve legato yay teknigini kullanmis oldugu tespit edilmistir En bilinen eserleriRuhumda olen nagmede sevda sesi var mi Bir kir ciceginden daha tazesin Manada guzel ruhta guzel tende guzelsin Bende hicran yarasindan da derin bir yara var Yollari gurbete baglayan daglar Sultaniyegah sirto Muhayyerkurdi saz semaisiKaynakca Gazi University Bukulmez Haluk 1 Mart 2017 ANALYSIS OF SAZ SEMAI PERFORMANCE OF VIOLINIST SADI ISILAY PDF Idil Journal of Art and Language 6 30 529 584 doi 10 7816 idil 06 30 04 14 Subat 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Eylul 2021 www tsa org tr 13 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2021 a b c Esendere Kultur ve Sanat Dernegi 29 Haziran 2017 15 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2021 PDF Turk Bestecileri Ansiklopedisi 27 Subat 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi HIZLAN Dogan Hurriyet 26 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2021 Isilay Yavuz Sadi Isilay Sirto Modern performed by Emir Isilay Video Dailymotion Dailymotion Fransizca 13 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2021 Gurel Murat Kis 2016 Akademik Sanat Sanat Tasarim ve Bilim Dergisi 26 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Turk muzigi keman egitimi alaninda ufuk acici bir calisma 22 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2021 Bukulmez Haluk 2017 tez yok gov tr Gazi Universitesi Guzel Sanatlar Enstitusu yuksek lisans tezi 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2021