Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Serebral korteks veya beyin korteksi, insan ve diğer memeli beyinlerindeki serebrumun sinir dokusundan oluşan dış tabakasıdır. Beynin diğer kısımlarının çoğunun beyaz renkte olmasını sağlayan yalıtımın kortekste (ince doku katmanı) bulunmamasından dolayı rengi gridir. Korteks serebrum ve serebellumun dış kısımlarını örter ve kalınlığı 1,5-5,0 mm arasında değişir. Korteksin serebrumu örten kısımı serebral korteks olarak adlandırılmaktadır.
Serebral korteks sağ ve sol yarım küre olmak üzere iki yapısal kısıma ayrılmaktadır. Ağırlık bakımından beyinin 3'te 2'sini teşkil etmekte ve beyinin neredeyse tüm yapılarının üzerini örtmektedir. İnsan beyninin en gelişmiş kısımıdır.Düşünme, algı ve dil gibi işlevlerden sorumludur. İşlevsellik bakımından prefrontal korteks, , , , ve gibi kısımlara ayrılmaktadır. Eskiden her ne kadar 4 lobtan oluştuğu varsayılsa da günümüzde yapısal olarak Frontal lob, Oksipital lob, Parietal lob, Temporal lob, İnsular lob Limbik lob olmak üzere 6 kısma ayrıldığı belirtilir.
Yapısal kısımları
Yapısal olarak 4 ana lobdan (frontal, temporal, oksipital ve parietal) ve insular lobdan oluşmaktadır.
Frontal lob
Frontal lob, serebral loblar içerisinde en büyük olanıdır. 'a rostral vaziyette bulunmaktadır. Frontal lob'da bulunan önemli yapılardan biri .Anterior (ön) kısmı prefrontal korteks olarak adlandırılmaktadır. Prefrontal korteksin algılamada ve kişilik oluşumunda önemli rol oynadığı iddia edilmektedir. Frontal lobun posterior (arka) bölgesi iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlar premotor ve motor bölgelerdir. Motor bölge hareket işlevlerinin gerçekleştirilmesiyle, premotor ise bu hareketlerin değiştirilmesiyle ilişkilidir.
Frontal lobun ilgili olduğu düşünülen işlevleri:
- Motor işlevler
- Yüksek mertebe beyin işlevleri
- Planlama
- Muhakeme
- Karar verme
- Dürtü kontrolü
- Hafıza (Limbik sistem)
- Duygu ve ödül kontrolü
- İstemli hareket koordinasyonu
- Dikkat düzenlenmesi ve odaklanma
Oksipital lob
Oksipital lob, Temporal lob'a posterior (arka), Parietal lob'a inferior (aşağı) vaziyette bulunmaktadır. Serebral korteks'in 4 ana lobundan birisidir. Serebral korteks'in arka kısmında bulunmakta ve görsel işlevlerle ilişkilidir. Oksipital lobların yanı sıra parietal ve temporal lobların posterior kısımları da görsel işlevlerde rol oynamaktadır. Birincil görsel korteks, beyinin retinadan gelen görsel iletileri karşıladığı kısım, oksipital loblarda yer almaktadır. Bu iletiler oksipital loblarda işlenmektedir.
Oksipital loblar bulundukları yer itibarıyla tramvalara savunmasız değildirler fakat bu bölgede olabilecek en ufak bir tramva görsel-algılama sisteminde büyük değişiklilere, görsel kusurlar ve gibi sorunlara, yol açmaktadır. Peristrate bölge görsel-uzay, hareket algılanması ve renk ayrımı gibi işlevlerle ilgili kısımdır. Oksipital loblarda meydana gelebilecek rahatsızlıklar görsel halüsinasyonlara (dış uyaran olmadan görülen görüntüler) ve görsel ilüzyonlara (nesnelerin olduğundan farklı, küçük ya da büyük gibi görülmesi) yol açabilmektedir.
Oksipital lobların ilgili olduğu beyin işlevleri;
- Görsel algılama
- Renk ayrımı
Parietal lob
Parietal lob oksipital loblara superior (üst), merkezi sulcus ve frontal loblara posterior (arka) vaziyette bulunmaktadır. Parietal loblar iki işlevsel kısıma ayrılmaktadır. İlki duyular ve algılama ile ilgili diğeri ise duyusal iletilerin, özellikle görsel, bütünleştirilmesiyle ilgilidir. İlk işlev duyusal bilgiyi bütünleştirmekte ve bunlardan tek bir algı oluşturmaktadır. İkinci işlev çevreyi temsil edici uzaysal koordinat kurmaktadır.
Sol parietal lob'da meydana gelebilecek hasar Gerstmann sendromuna yol açabilmektedir. Bu durum sağ ve sol tarafın birbirine karıştırılması, (yazı yazma problemi) ve (matematikte zorlanma) gibi güçlüklere yol açmaktadır.
Sağ parietal lob'da meydana gelebilecek hasarlar vücudun bir tarafının ya da görsel uzayın sağ ya da sol tarafının ihmal edilmesine () yol açmaktadır. Bu durum hastalarda karşılarındaki uyaranları fark etmeme, kendi pozisyonlarını algılayamama ya da uyaranlara yanıt vermeme gibi güçlüklere yol açmaktadır.
İki tarafta meydana gelebilecek bir hasar (görsel ve motor sendromu) yol açabilmektedir. Bu durum göz hareketlerinin yeterince yerine getirilememe, görme el koordinasyonu bozukluğu, merkezi ve çevresel görmenin bütünleştirilememesi gibi zorluklara yol açmaktadır.
Parietal lobun ilgili olduğu işlevler;
- Algılama
- Bilgi işlenmesi
- Acı ve dokunma hissi
- Konuşma
- Mekansal yön belirleme
- Görsel algılama
Temporal lob
Temporal lob, oksipital lob'a anterior, frontal ve parietal loblara inferior ve 'a lateral vaziyette bulunmaktadır. Serebral korteks'in 4 ana lobundan biridir. Limbik sistem yapıları, olfaktör korteks, amigdala ve hipokampus temporal lob'da yer almaktadırlar. Temporal loblar, duyusal girdilerin organize edilmesinde, işitsel algılamada, dil ve konuşma işlevlerinde ve ayrıca hafıza ilişkilendirilmesi ve oluşturulmasında önemli rol oynamaktadır.
Temporal lob'da meydana gelebilecek hasar, işitsel duyu ve algılama sorunlarına, görsel ve işitsel seçici dikkat bozukluklarına, görsel algılama sorunlarına, konuşma sorunlarına, dil anlama bozukluklarına, uzun dönem hafızasında sorunlara, davranışsal ve kişiliksel değişikliklere ve cinsel davranışlarda değişikliklere yol açabilmektedir.
Temporal lob'la ilişkili işlevler;
- Hafıza
- Konuşma
- Duygusal tepki
- Görsel algılama
İnsular lob
İnsular lob serebral korteks'de frontal, parietal ve temporal 'nın altında yer almaktadır. Disekte edilmemiş beyinin insular lobu dışarıdan görülememektedir. Ancak, frontal ve parietal loblar beyinden ayrıldıklarında görülebilirler. otonom sinir sistemi, duyusal işlevler ve tad almayla ilişkilendirilmektedir.
İnsular lob'la ilişkili işlevler;
- Otonom sinir sistemi işlevleri
- Otonom(Özerk) bilgi bütünleştirilmesi
Limbik lob
Limbik lob, memeli beyninin her serebral hemisferinin medial yüzeyindeki korteksin yay şeklinde bir bölgesidir. Limbik lob, eskiden frontal, parietal ve temporal loblara ait olduğu düşünülen kısımlardan oluşmuştur. Limbik lob sözcüğü bazı yazarlara göre belirsizdir[], terim belirsizdir; bazı yazarlar arasında , , singulat girus, , , hipokampus ve yer alır; Terminologia Anatomica'nın tanımına göre ise , singulat girus, singulat girusunkıstağı, , , , , , hipokampusun fimbriaları, ve ve hipokampus dahil değildir.
İşlevsel kısımları
Prefrontal korteks
- Prefrontal korteks, değişik açılardan.
-
![image]()
3 boyutlu. -
![image]()
Ön. -
![image]()
Lateral. -
![image]()
Medial.
Prefrontal korteks, alının hemen arkasında frontal lob içerisinde bulunmaktadır. Algısal analiz, soyut düşünme ve sosyal davranış yetkinlikleriyle ilişkilindirilmektedir. Prefrontal korteks tüm duyulardan iletilen bilgileri düzenlemekte ve organize etmektedir. Beyin en geç olgunluğa ulaşan kısımlarından biridir. Prefrontal korteks ile ilişkilendirilen beyin işlevleri;
- Dikkat odaklanması
- Düşünce düzenlenmesi ve problem çözme yetisi
- Farklı durumlara göre davranış uyarlanması
- Planlama ve strateji oluşturma
- Duyu kontrolü ve haz erteleme
- Yoğun duyguların kontrolü
- Uygunsuz davranışların bastırılması ve uygun davranış gösterme
- Eş zamanlı çoklu bilgilerin işlenmesi.
Beyinin bu kısmı kişiye yargılama yetisi kazandırmaktadır. Ortalama bir beyinin gelişimini normal olarak kişinin 25 yaşına erişimine kadar tamamlamaması prefrontal korteks'in gelişimini geç tamamlamasına dayandırılmaktadır.
MRI çalışmaları beyinin gelişiminin arkadan öne doğru olduğunu, diğer bir ifadeyle önce arka kısımların sonrasında da önkısımların gelişimini tamamladığını göstermektedir.
Motor ilişkilendirme korteksi
Motor korteks frontal lob'un arka kısmında, frontal lob ve parietal lob'u ayıran merkezi sulkus'un hemen ön kısmında yer almaktadır. Motor korteks iki ana kısıma ayrılmaktadır. Bunlar Alan 6 (motor ilişkilendirme korteksi) ve Alan 4 (birincil motor korteks)dır.
Birincil motor korteks
Birincil motor korteks 'da bulunmaktadır. Omuriliğe doğrudan bağlantılı sinir hücreleri içermektedir. Bu sinir hücreleri kol, bacak ve gövdenin istemli hareketleriyle ilgili motor sinir hücrelerini etkinleştirmektedirler.
Birincil motor korteks tek tek kasları doğrudan kontrol etmekten ziyade birçok kas grubunun dahil olduğu hareketleri ve hareket serilerini kontrol etmektedir. Omirilikte bulunan alfa motor nöronlar ise birincil motor korteksten gelen iletilere karşılık kas liflerinin kasılma kuvvetlerini hız ve nitelik prensiblerini kullanarak kodlandırırlar. Birincil motor korteks sinir hücreleri, motor buyrukları alfa motor nöronlara naklederler ve alfa motor nöronlar vasıtasıyla kas kasılması gerçekleşir
Birincil motor korteks bir hareket için gerekli kuvveti kodlamaktadır. Örneğin bir kolun ağırlık taşırken ya da el boşken hareket ettirilmesinde farklı miktarda kuvvet uygulanmalıdır. Birinci motor korteksteki sinir hücreleri bu gibi durumlarda hareketi yeri getirebilmek için gerekli kuvveti kodlarlar. Bu sinir hücrelerinin büyük çoğunluğu bu kodlamayı hangi kasın etkin olduğuyla ilişkilendirmeden yapariken azınlık bir kısmı bu kodlamaya bellirli bir kasa özel yapar. Alfa motor nöronlar ise birincil motor korteksten gelen buyruklara göre kasları kontrol ederler. Birincil motor korteks ayrıca hareketlerin yönlerine de tayin ederler.
Birincil somatosensory korteks
Birincil somatosensory korteks, insan beyninin Brodman 3, 1 ve 2 alanlarından oluşmaktadır (parietal lob, postcentral gyrus)., dokunma, sıcaklık, vücut pozisyonu, acı hissi gibi duyuları üreten reseptörler ve işlem merkezlerinden oluşan duyusal bir sistemdir. Birincil somatosensory korkteksin işlevleri ise deri, kas ve eklemlerde bulunan mekanoreseptörlerden gelen uyarılarla ilgilidir. Bu uyarıların şiddetini ve yerini tespit ederler.
Duyusal ilişkilendirme alanı
Somatik duyusal alan I'in arkasında bulunmaktadır (alan 5 ve 7). Somatosensory alandan, ventromedial talamus çekirdeğinden, talamus'un diğer bölümlerinden, görsel ve işitsel korteksten sinyal almaktadır. Bu alan kişilere karmaşıl cisimleri ve yapıları hisler (duyular) vasıtasıyla kavrama yetisi kazandırmaktadır. Birçok duyusal korteks alanından sinyaller topladığından dolayı vücudun bütün olarak durumu hakkında bilgi sağlamaktadır. Bu bölge de meydana gelebilecek hasarlar ihmal hastalığı olarak adlandırılan kişinin vücudunun bir tarafını ihmal ettiği ve motor işlevleri yeterince yerine getirmediği güçlüklere yol açmaktadır.
Görsel ilişkilendirme alanı
Görsel korteks görsel uyarıları alır. Görsel ilişkilendirme alanı ise bu uyarıların ilişkilendirilip işlenmesinde rol oynar. Ayrıca hazıfa ve tanıma ile ilişkili görevleri de vardır. Şekil, uzaklık ve derinlik kavrama gibi analizlerle ilişkilidir. Dolayısıyla birçok görsel özelliğin (şekil, uzunluk, kalınlık ve renk gibi) ilişkilendirilmesine dahil olmaktadır. Ayrıca, parietal görsel alanlar (alan 7) ve orta ve alt temporal loblardaki görsel alanlar (alan 37) ile ilişki içerisindedir.
Görsel korteks
Görsel korteks birincil görsel korteks (V1) ve V2, V3, V4 ve V5 gibi kortik alanlardan oluşmaktadır. Birincil görsel korteks anatomik olarak Brodmann alanı 19'a denk gelmektedir. Beyinin sol tarafındaki görsel korteks sağ görsel alandan gelen uyarıları, sağ görsel korteks ise sol taraftan gelen uyarıları işlemektedir. Birincil görsel korteks, oksipital lob'da bulunmaktadır. Birincil görsel korteks, görsel verileri retinadan almaktadır.
Wernicke kısımı
Wernicke kısımı ya da alanı beyinin lisan gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülen kısımıdır. Temporal lob'un sol kısmında yer almakta, konuşmaları anlama da görev almaktadır (Broca alanı konuşma üretiminde rol oynamaktadır). Bu bölgede meydana gelebilecek hasar ya da rahatsızlık konuşma ve anlama güçlüklerine yol açabilmektedir. Ciddi bir rahatsızlık, sendromuna yol açabilmektedir. Beyinin bu kısımı ilk kez 1874 yılın alman nörolojist tarafından tanımlanmıştır.
İşitsel ilişkilendirme alanı
İşitsel ilişkilendirme alanı, beyinin ses projeksiyon alanın altında bulunmaktadır. Bu alana anatomik ve işlevsel olarak bağlantılıdır. İşitsel alan işitsel duyuları alır, işitsel ilişkilendirme alanı ise bu ses duyularını gürültü, müzik ya da konuşma olarak ilişkilendirme görevini üstlenir.
İşitsel korteks
İşitsel korteks duyma işlevi ile ilgilidir. Temporal lob'da bulunmaktadır. Ses kalitesinin (şiddet ve ton) algılanmasında görev almaktadır.
Broca alanı
Broca alanı serebral korteks'in lisan ile ilgili temel alanlarından biridir. İlk defa 1861 yılında Fransız cerrah Paul Broca tarafından tanımlanmıştır. Beyinin bu kısımı konuşma ile ilgili motor işlevlerin kontrolünü gerçekleştirmektedir. Broca alanı, Wernicke kısımıyla ilişkili olup, Wernike kısımı lisan algılama ve işleme işlevleriyle ilişkilidir. Broca alanı sol frontal lob'un alt kısmında yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d "Cerebral cortex". biology.about.com. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2013. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "about" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ "Cerebral cortex". dartmouth.edu. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2013.
- ^ "Functional Cerebral Cortex". faculty.washington.edu. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2013.
- ^ "Cerebral cortex lobes". biology.about.com. 27 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2013.
- ^ FIPAT. Terminologia Neuroanatomica. FIPAT.library.dal.ca. Federative International Programme for Anatomical Terminology, February 2017
- ^ See also Terminologia Anatomica (1998).
- ^ Sandor, S (Şubat 1997). "Surface-based labeling of cortical anatomy using a deformable atlas". IEEE transactions on medical imaging. 16 (1). ss. 41-54. (PMID) 9050407.
- ^ "frontal-lobe". britannica.com. 7 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "frontallobe". waiting.com. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "Frontal-Lobes". biology.about.com. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ . neuroskills.com. 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "blparietallobe". biology.about.com. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ a b c "parietal-lobes". neuroskills.com. 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ KHORSHİD, Leyla (2006). "BİR TARAFI İHMAL ETME". Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,. 10 (3). 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ Alsan, Selçuk. . denizce.com. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "temporal-lobes". /biology.about.com. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "temporal-lobes". .neuroskills.com. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "blinsula". biology.about.com. 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "insular-lobe". britannica.com. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ Fix, JD (2008). "Gross anatomy of the brain". Neuroanatomy. fourth. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 6. ISBN .
- ^ a b c "prefrontal_cortex". hhs.gov. 2 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ . thebrain.mcgill.ca. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "cercox". ifc.unam.mx. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ . neuroscience.uth.tmc.edu. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "Postcentral gyrus". braininfo.rprc.washington.edu. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ . novapublishers.com/. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "Cortex" (PDF). ualberta.ca. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ Joshi, R A (2006). Questions & Answers In Physiology And Biochemistry. New Age International. ISBN .
- ^ "cerebral-cortex". medicalartlibrary.com. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ Joseph, R. Neuroscience: Neuropsychology, Neuropsychiatry, Behavioral Neurology, Brain & Mind (4. edn. bas.). Cambridge, Mass.: Cosmology Science Publishers. ISBN .
- ^ "visual cortex". princeton.edu/. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "visual cortex". cs.utexas.edu/. 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "wernickesar". psychology.about.com. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "Wernicke-area". britannica.com. 30 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "auditory+association+area". encyclopedia2.thefreedictionary.com. 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "Cerebral Cortex". medicalartlibrary.com. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "Auditory cortex". medterms.com. 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "Broca-area". britannica.com. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
- ^ "brocas-area". biology.about.com. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Serebral korteks veya beyin korteksi insan ve diger memeli beyinlerindeki serebrumun sinir dokusundan olusan dis tabakasidir Beynin diger kisimlarinin cogunun beyaz renkte olmasini saglayan yalitimin kortekste ince doku katmani bulunmamasindan dolayi rengi gridir Korteks serebrum ve serebellumun dis kisimlarini orter ve kalinligi 1 5 5 0 mm arasinda degisir Korteksin serebrumu orten kisimi serebral korteks olarak adlandirilmaktadir Serebral Korteks Serebral korteks sag ve sol yarim kure olmak uzere iki yapisal kisima ayrilmaktadir Agirlik bakimindan beyinin 3 te 2 sini teskil etmekte ve beyinin neredeyse tum yapilarinin uzerini ortmektedir Insan beyninin en gelismis kisimidir Dusunme algi ve dil gibi islevlerden sorumludur Islevsellik bakimindan prefrontal korteks ve gibi kisimlara ayrilmaktadir Eskiden her ne kadar 4 lobtan olustugu varsayilsa da gunumuzde yapisal olarak Frontal lob Oksipital lob Parietal lob Temporal lob Insular lob Limbik lob olmak uzere 6 kisma ayrildigi belirtilir Yapisal kisimlariYapisal olarak 4 ana lobdan frontal temporal oksipital ve parietal ve insular lobdan olusmaktadir Frontal lob Sol frontal lob kirmizi daha iyi gorulmesi icin sag hemisfer cikarilmistir Frontal lob serebral loblar icerisinde en buyuk olanidir a rostral vaziyette bulunmaktadir Frontal lob da bulunan onemli yapilardan biri Anterior on kismi prefrontal korteks olarak adlandirilmaktadir Prefrontal korteksin algilamada ve kisilik olusumunda onemli rol oynadigi iddia edilmektedir Frontal lobun posterior arka bolgesi iki kisimdan olusmaktadir Bunlar premotor ve motor bolgelerdir Motor bolge hareket islevlerinin gerceklestirilmesiyle premotor ise bu hareketlerin degistirilmesiyle iliskilidir Frontal lobun ilgili oldugu dusunulen islevleri Motor islevler Yuksek mertebe beyin islevleri Planlama Muhakeme Karar verme Durtu kontrolu Hafiza Limbik sistem Duygu ve odul kontrolu Istemli hareket koordinasyonu Dikkat duzenlenmesi ve odaklanma Oksipital lob Oksipital lob kirmizi sol serebral hemisfer Oksipital lob Temporal lob a posterior arka Parietal lob a inferior asagi vaziyette bulunmaktadir Serebral korteks in 4 ana lobundan birisidir Serebral korteks in arka kisminda bulunmakta ve gorsel islevlerle iliskilidir Oksipital loblarin yani sira parietal ve temporal loblarin posterior kisimlari da gorsel islevlerde rol oynamaktadir Birincil gorsel korteks beyinin retinadan gelen gorsel iletileri karsiladigi kisim oksipital loblarda yer almaktadir Bu iletiler oksipital loblarda islenmektedir Oksipital loblar bulunduklari yer itibariyla tramvalara savunmasiz degildirler fakat bu bolgede olabilecek en ufak bir tramva gorsel algilama sisteminde buyuk degisiklilere gorsel kusurlar ve gibi sorunlara yol acmaktadir Peristrate bolge gorsel uzay hareket algilanmasi ve renk ayrimi gibi islevlerle ilgili kisimdir Oksipital loblarda meydana gelebilecek rahatsizliklar gorsel halusinasyonlara dis uyaran olmadan gorulen goruntuler ve gorsel iluzyonlara nesnelerin oldugundan farkli kucuk ya da buyuk gibi gorulmesi yol acabilmektedir Oksipital loblarin ilgili oldugu beyin islevleri Gorsel algilama Renk ayrimiParietal lob Parietal lob kirmizi sol hemisfer Parietal lob oksipital loblara superior ust merkezi sulcus ve frontal loblara posterior arka vaziyette bulunmaktadir Parietal loblar iki islevsel kisima ayrilmaktadir Ilki duyular ve algilama ile ilgili digeri ise duyusal iletilerin ozellikle gorsel butunlestirilmesiyle ilgilidir Ilk islev duyusal bilgiyi butunlestirmekte ve bunlardan tek bir algi olusturmaktadir Ikinci islev cevreyi temsil edici uzaysal koordinat kurmaktadir Sol parietal lob da meydana gelebilecek hasar Gerstmann sendromuna yol acabilmektedir Bu durum sag ve sol tarafin birbirine karistirilmasi yazi yazma problemi ve matematikte zorlanma gibi gucluklere yol acmaktadir Sag parietal lob da meydana gelebilecek hasarlar vucudun bir tarafinin ya da gorsel uzayin sag ya da sol tarafinin ihmal edilmesine yol acmaktadir Bu durum hastalarda karsilarindaki uyaranlari fark etmeme kendi pozisyonlarini algilayamama ya da uyaranlara yanit vermeme gibi gucluklere yol acmaktadir Iki tarafta meydana gelebilecek bir hasar gorsel ve motor sendromu yol acabilmektedir Bu durum goz hareketlerinin yeterince yerine getirilememe gorme el koordinasyonu bozuklugu merkezi ve cevresel gormenin butunlestirilememesi gibi zorluklara yol acmaktadir Parietal lobun ilgili oldugu islevler Algilama Bilgi islenmesi Aci ve dokunma hissi Konusma Mekansal yon belirleme Gorsel algilamaTemporal lob Temporal lob kirmizi sol hemisfer Temporal lob oksipital lob a anterior frontal ve parietal loblara inferior ve a lateral vaziyette bulunmaktadir Serebral korteks in 4 ana lobundan biridir Limbik sistem yapilari olfaktor korteks amigdala ve hipokampus temporal lob da yer almaktadirlar Temporal loblar duyusal girdilerin organize edilmesinde isitsel algilamada dil ve konusma islevlerinde ve ayrica hafiza iliskilendirilmesi ve olusturulmasinda onemli rol oynamaktadir Temporal lob da meydana gelebilecek hasar isitsel duyu ve algilama sorunlarina gorsel ve isitsel secici dikkat bozukluklarina gorsel algilama sorunlarina konusma sorunlarina dil anlama bozukluklarina uzun donem hafizasinda sorunlara davranissal ve kisiliksel degisikliklere ve cinsel davranislarda degisikliklere yol acabilmektedir Temporal lob la iliskili islevler Hafiza Konusma Duygusal tepki Gorsel algilamaInsular lob Insular lob kirmizi Insular lob serebral korteks de frontal parietal ve temporal nin altinda yer almaktadir Disekte edilmemis beyinin insular lobu disaridan gorulememektedir Ancak frontal ve parietal loblar beyinden ayrildiklarinda gorulebilirler otonom sinir sistemi duyusal islevler ve tad almayla iliskilendirilmektedir Insular lob la iliskili islevler Otonom sinir sistemi islevleri Otonom Ozerk bilgi butunlestirilmesiLimbik lob Limbik lob memeli beyninin her serebral hemisferinin medial yuzeyindeki korteksin yay seklinde bir bolgesidir Limbik lob eskiden frontal parietal ve temporal loblara ait oldugu dusunulen kisimlardan olusmustur Limbik lob sozcugu bazi yazarlara gore belirsizdir kim terim belirsizdir bazi yazarlar arasinda singulat girus hipokampus ve yer alir Terminologia Anatomica nin tanimina gore ise singulat girus singulat girusunkistagi hipokampusun fimbrialari ve ve hipokampus dahil degildir Islevsel kisimlariPrefrontal korteks Prefrontal korteks degisik acilardan 3 boyutlu On Lateral Medial Prefrontal korteks alinin hemen arkasinda frontal lob icerisinde bulunmaktadir Algisal analiz soyut dusunme ve sosyal davranis yetkinlikleriyle iliskilindirilmektedir Prefrontal korteks tum duyulardan iletilen bilgileri duzenlemekte ve organize etmektedir Beyin en gec olgunluga ulasan kisimlarindan biridir Prefrontal korteks ile iliskilendirilen beyin islevleri Dikkat odaklanmasi Dusunce duzenlenmesi ve problem cozme yetisi Farkli durumlara gore davranis uyarlanmasi Planlama ve strateji olusturma Duyu kontrolu ve haz erteleme Yogun duygularin kontrolu Uygunsuz davranislarin bastirilmasi ve uygun davranis gosterme Es zamanli coklu bilgilerin islenmesi Beyinin bu kismi kisiye yargilama yetisi kazandirmaktadir Ortalama bir beyinin gelisimini normal olarak kisinin 25 yasina erisimine kadar tamamlamamasi prefrontal korteks in gelisimini gec tamamlamasina dayandirilmaktadir MRI calismalari beyinin gelisiminin arkadan one dogru oldugunu diger bir ifadeyle once arka kisimlarin sonrasinda da onkisimlarin gelisimini tamamladigini gostermektedir Motor iliskilendirme korteksi Motor iliskilendirme korteksi kirmizi medial gorunumBirincil Motor Korteks kirmizi lateral gorunum Motor korteks frontal lob un arka kisminda frontal lob ve parietal lob u ayiran merkezi sulkus un hemen on kisminda yer almaktadir Motor korteks iki ana kisima ayrilmaktadir Bunlar Alan 6 motor iliskilendirme korteksi ve Alan 4 birincil motor korteks dir Birincil motor korteks Birincil motor korteks da bulunmaktadir Omurilige dogrudan baglantili sinir hucreleri icermektedir Bu sinir hucreleri kol bacak ve govdenin istemli hareketleriyle ilgili motor sinir hucrelerini etkinlestirmektedirler Birincil motor korteks tek tek kaslari dogrudan kontrol etmekten ziyade bircok kas grubunun dahil oldugu hareketleri ve hareket serilerini kontrol etmektedir Omirilikte bulunan alfa motor noronlar ise birincil motor korteksten gelen iletilere karsilik kas liflerinin kasilma kuvvetlerini hiz ve nitelik prensiblerini kullanarak kodlandirirlar Birincil motor korteks sinir hucreleri motor buyruklari alfa motor noronlara naklederler ve alfa motor noronlar vasitasiyla kas kasilmasi gerceklesir Birincil motor korteks bir hareket icin gerekli kuvveti kodlamaktadir Ornegin bir kolun agirlik tasirken ya da el bosken hareket ettirilmesinde farkli miktarda kuvvet uygulanmalidir Birinci motor korteksteki sinir hucreleri bu gibi durumlarda hareketi yeri getirebilmek icin gerekli kuvveti kodlarlar Bu sinir hucrelerinin buyuk cogunlugu bu kodlamayi hangi kasin etkin olduguyla iliskilendirmeden yapariken azinlik bir kismi bu kodlamaya bellirli bir kasa ozel yapar Alfa motor noronlar ise birincil motor korteksten gelen buyruklara gore kaslari kontrol ederler Birincil motor korteks ayrica hareketlerin yonlerine de tayin ederler Birincil somatosensory korteks Birincil somatosensory korteks alan 3 kirmizi alan 1 sari ve alan 2 yesil renkte Birincil somatosensory korteks insan beyninin Brodman 3 1 ve 2 alanlarindan olusmaktadir parietal lob postcentral gyrus dokunma sicaklik vucut pozisyonu aci hissi gibi duyulari ureten reseptorler ve islem merkezlerinden olusan duyusal bir sistemdir Birincil somatosensory korkteksin islevleri ise deri kas ve eklemlerde bulunan mekanoreseptorlerden gelen uyarilarla ilgilidir Bu uyarilarin siddetini ve yerini tespit ederler Duyusal iliskilendirme alani Somatik duyusal alan I in arkasinda bulunmaktadir alan 5 ve 7 Somatosensory alandan ventromedial talamus cekirdeginden talamus un diger bolumlerinden gorsel ve isitsel korteksten sinyal almaktadir Bu alan kisilere karmasil cisimleri ve yapilari hisler duyular vasitasiyla kavrama yetisi kazandirmaktadir Bircok duyusal korteks alanindan sinyaller topladigindan dolayi vucudun butun olarak durumu hakkinda bilgi saglamaktadir Bu bolge de meydana gelebilecek hasarlar ihmal hastaligi olarak adlandirilan kisinin vucudunun bir tarafini ihmal ettigi ve motor islevleri yeterince yerine getirmedigi gucluklere yol acmaktadir Gorsel iliskilendirme alani Gorsel korteks gorsel uyarilari alir Gorsel iliskilendirme alani ise bu uyarilarin iliskilendirilip islenmesinde rol oynar Ayrica hazifa ve tanima ile iliskili gorevleri de vardir Sekil uzaklik ve derinlik kavrama gibi analizlerle iliskilidir Dolayisiyla bircok gorsel ozelligin sekil uzunluk kalinlik ve renk gibi iliskilendirilmesine dahil olmaktadir Ayrica parietal gorsel alanlar alan 7 ve orta ve alt temporal loblardaki gorsel alanlar alan 37 ile iliski icerisindedir Gorsel korteks Gorsel korteks Gorsel korteks birincil gorsel korteks V1 ve V2 V3 V4 ve V5 gibi kortik alanlardan olusmaktadir Birincil gorsel korteks anatomik olarak Brodmann alani 19 a denk gelmektedir Beyinin sol tarafindaki gorsel korteks sag gorsel alandan gelen uyarilari sag gorsel korteks ise sol taraftan gelen uyarilari islemektedir Birincil gorsel korteks oksipital lob da bulunmaktadir Birincil gorsel korteks gorsel verileri retinadan almaktadir Wernicke kisimi Wernicke ve Broca alanlari Wernicke kisimi ya da alani beyinin lisan gelisiminde onemli rol oynadigi dusunulen kisimidir Temporal lob un sol kisminda yer almakta konusmalari anlama da gorev almaktadir Broca alani konusma uretiminde rol oynamaktadir Bu bolgede meydana gelebilecek hasar ya da rahatsizlik konusma ve anlama gucluklerine yol acabilmektedir Ciddi bir rahatsizlik sendromuna yol acabilmektedir Beyinin bu kisimi ilk kez 1874 yilin alman norolojist tarafindan tanimlanmistir Isitsel iliskilendirme alani Isitsel iliskilendirme alani beyinin ses projeksiyon alanin altinda bulunmaktadir Bu alana anatomik ve islevsel olarak baglantilidir Isitsel alan isitsel duyulari alir isitsel iliskilendirme alani ise bu ses duyularini gurultu muzik ya da konusma olarak iliskilendirme gorevini ustlenir Isitsel korteks Isitsel korteks duyma islevi ile ilgilidir Temporal lob da bulunmaktadir Ses kalitesinin siddet ve ton algilanmasinda gorev almaktadir Broca alani Broca alani serebral korteks in lisan ile ilgili temel alanlarindan biridir Ilk defa 1861 yilinda Fransiz cerrah Paul Broca tarafindan tanimlanmistir Beyinin bu kisimi konusma ile ilgili motor islevlerin kontrolunu gerceklestirmektedir Broca alani Wernicke kisimiyla iliskili olup Wernike kisimi lisan algilama ve isleme islevleriyle iliskilidir Broca alani sol frontal lob un alt kisminda yer almaktadir Ayrica bakinizBeyin loblari Noroloji Beyin Limbik sistem Sinir sistemi Motor sistem Merkezi sinir sistemiKaynakca a b c d Cerebral cortex biology about com 24 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2013 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi about adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Cerebral cortex dartmouth edu 8 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2013 Functional Cerebral Cortex faculty washington edu 5 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2013 Cerebral cortex lobes biology about com 27 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2013 FIPAT Terminologia Neuroanatomica FIPAT library dal ca Federative International Programme for Anatomical Terminology February 2017 See also Terminologia Anatomica 1998 Sandor S Subat 1997 Surface based labeling of cortical anatomy using a deformable atlas IEEE transactions on medical imaging 16 1 ss 41 54 PMID 9050407 frontal lobe britannica com 7 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 frontallobe waiting com 1 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 Frontal Lobes biology about com 4 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 neuroskills com 29 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2013 blparietallobe biology about com 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 a b c parietal lobes neuroskills com 30 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 KHORSHID Leyla 2006 BIR TARAFI IHMAL ETME Ataturk Universitesi Hemsirelik Yuksekokulu Dergisi 10 3 27 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 Alsan Selcuk denizce com 30 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2013 temporal lobes biology about com 23 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 temporal lobes neuroskills com 27 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 blinsula biology about com 15 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 insular lobe britannica com 28 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 Fix JD 2008 Gross anatomy of the brain Neuroanatomy fourth Philadelphia Lippincott Williams amp Wilkins s 6 ISBN 978 0 7817 7245 7 a b c prefrontal cortex hhs gov 2 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 thebrain mcgill ca 7 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2013 cercox ifc unam mx 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 neuroscience uth tmc edu 2 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2013 Postcentral gyrus braininfo rprc washington edu 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 novapublishers com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2013 Cortex PDF ualberta ca 15 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Mart 2013 Joshi R A 2006 Questions amp Answers In Physiology And Biochemistry New Age International ISBN 9788122418156 cerebral cortex medicalartlibrary com 28 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 Joseph R Neuroscience Neuropsychology Neuropsychiatry Behavioral Neurology Brain amp Mind 4 edn bas Cambridge Mass Cosmology Science Publishers ISBN 978 0974975559 visual cortex princeton edu 25 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 visual cortex cs utexas edu 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 wernickesar psychology about com 26 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 Wernicke area britannica com 30 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 auditory association area encyclopedia2 thefreedictionary com 12 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 Cerebral Cortex medicalartlibrary com 28 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 Auditory cortex medterms com 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 Broca area britannica com 3 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013 brocas area biology about com 27 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2013