Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Servet-i Fünûn edebiyatı veya topluluğun kendini anarken kullandığı adıyla Edebiyat-ı Cedîde, II. Abdülhamid döneminde, Servet-i Fünûn adlı derginin çevresinde toplanan sanatçıların Batı etkisinde geliştirdikleri bir edebiyat hareketidir.
Servet-i Fünûn, Türk edebiyatında 1860’tan beri devam eden Doğu-Batı mücadelesinin kesin sonucunu –Batı edebiyatının lehine olarak– tayin eden sonuncu safhasıdır. Pek yoğun ve pek dinamik çalışmalarla geçen bu sıcak safhanın sonunda Türk edebiyatı, gerek zihniyet, gerek temalar ve gerekse teknik bakımlardan tamamıyla Avrupaî bir mahiyet kazanabilmiştir.
1895 sonlarında Malumat dergisinin başyazarı ile Recaizade Mahmud Ekrem arasında kafiye konusunda çıkan bir tartışma, Malumat gazetesinin Recaizade'ye ait öyküsünü izinsiz yayımlamasıyla büyür. Recaizade, büyüyen bu tartışmalar karşısında öğrencisi Ahmet İhsan'ın çıkardığı Servet-i Fünûn dergisini araç olarak kullanmaya karar verip Tevfik Fikret'i söz konusu derginin yazı işleri müdürlüğüne getirir. Bu atamayla beraber Servet-i Fünûn dergisi bir edebiyat dergisi kimliğine bürünür ve aktif olduğu 5 yıl içerisinde Türk edebiyatı, zamanın başat akımları olan sembolizm ve parnasizm etkisinde yeni bir üsluba bürünür.
Dergi, 16 Ekim 1901 yılında Hüseyin Cahit Yalçın'ın Fransızcadan çevirdiği "Edebiyat ve Hukuk" başlıklı, Fransa'nın 1789 rejimini değerlendiren makalesi, dönemin sansür heyeti tarafından sakıncalı bulundu dergiye 6 haftalık zorunlu tatil verildi. Kapatılma, Servet-i Fünûn şairleri arasında halihazırda mevcut olan gerginliği tırmandırdı ve edebi çevre tamamen dergiden uzaklaştı.
Dergi, ceza bitiminde Ahmet İhsan'ın imtiyazı altında tekrar çıkmaya başlasa da edebi kimliğini tamamen yitirmiş ve bir bilim dergisi halini almıştır.
Servet-i Fünûn edebiyatının doğuşu
Abes Muktebes Tartışması
Divan edebiyatında kafiye, iki mısrada bir, Arap alfabesindeki harflerin tekrarıyla oluşturulur. Şiirin anlamı ve beyitlerin bütünlüğü bu kafiye sayesinde bütünleşir. Türk edebiyatında bu kural, Türkçe fonetiğine uygun biçimde düzenlenmemiş ve Türkçede aynı sesi karşılayan farklı harfler yerine Arap abecesindeki aynı harflerin tekrarı esas alınmıştır. Ancak bu durum Tanzimat edebiyatının getirdiği şekilde ve içerikte yenileşme çabası içinde ufak adımlarla çözülmeye çalışılmıştır.
Şinasi, Alphonse de Lamartine'den Meditations şiirinden dört kıtayı çevirirken yeni kafiyeleniş şekilleri arar. Bir sonraki adımda da Ethem Pertev Paşa'nın Victor Hugo'dan tercüme ettiği Tıfl-ı Naim isimli şiirinin eski edebiyat ile ilgisi yoktur. Bu kafiyedeki yenilenme çabaları içerisinde Abdülhak Hamit Tarhan'ın Duhter-i Hindu piyesiyle yeni nazım şekilleri gelir. Bu hareketler, bize şiirde şekil değişikliğine yönelişi gösterir. Bu değişim çabalarının içerisinde Hasan Asaf isimli bir genç, 1895 tarihinde Malumat Gaztesi'nde Bürhan-ı Kudret isminde bir şiir yayımlar.
Bürhan-ı Kudret şiirindeki "Zerre-i nurundan iken muhtebes / Mihr ü mehe bakmak abes" beytindeki kafiye unsuru olan s, muktebes (مقتبس) sözcüğünde sin harfi ile abes (عبث) sözcüğünde ise s harfi ile yazılmıştı. Bu basit olay, devam etmekte olan eski - yeni tartışmasını daha sistemli bir zemine oturmasına yardımcı olur ve yenilikçi grup Recaizade Mahmud Ekrem'in çağrısıyla Servet-i Fünûn dergisi etrafında toplanır. Böyle bir toplaşma, güçlerini birleştiren yenilikçi kanada, herkesin dikkate alacağı bir vizyon sağlar ve bu bağlamda Servet-i Fünûn dönemi başlamış olur.
Servet-i Fünûn edebiyatının dağılışı
Ali Ekrem Bolayır, Servet-i Fünûn şiirinin kusurlarından bahseden "Şiirimiz" başlıklı yazısını dergiye gönderir. Tevfik Fikret yazıyı, bazı değişiklikler yaptıktan sonra yayımlar. Yazı tepkiyle karşılanır ve Ali Ekrem Bolayır da yazısının kısaltılmasından duyduğu rahatsızlıkla dergiden ayrılır. Halihazırda 1897'de Ali Ekrem'in Servet-i Fünûn'da yayımlanan Vasiyyet şiiri çok beğenilmiş ve Tevfik Fikret ile aralarında bir çekişme başlamıştı. Şiirimiz makalesi ile bu gerginlik büyüdü ve Ali Ekrem'in dergiden ayrılışını Ahmet Reşit Rey, Samipaşazade Sezai ve Menemenlizade Tahir Bey izledi. Tevfik Fikret de kısa bir süre sonra Ahmet İhsan Tokgöz ile aralarında çıkan bir tartışma sebebiyle dergiden ayrıldı ve yerine Hüseyin Cahit Yalçın geçti. Hüseyin Cahit Yalçın, 16 Ekim 1901 tarihli derginin 553. sayısında Fransızcadan çevirdiği "Edebiyyat ve Hukuk" makalesini yayımladı. Makale, II. Abdülhamid tarafından sakıncalı bulundu ve dergi altı haftalık kapatma cezası aldı. 5 Aralık 1901'de tekrar yayın hayatına başlamış olsa da dergi, ilk hali olan fen dergisi kimliğine dönmüş, bünyesindeki tüm edebiyatçılar dağılmıştı.
Dönemin başlıca sanatçıları
- Şairler
- Tevfik Fikret
- Cenap Şahabettin
- Hüseyin Siret Özsever
- Hüseyin Suat Yalçın
- Süleyman Nazif (İbrahim Cehdi)
- Ali Ekrem Bolayır
- Yazarlar
- Halit Ziya Uşaklıgil
- Hüseyin Cahit Yalçın
- Hüseyin Rahmi Gürpınar (bağımsız yazar)
- Ahmet Rasim (bağımsız yazar)
- Mehmet Rauf
- Ahmet Hikmet Müftüoğlu (daha sonra Milli edebiyat çevresinde eserler verdi)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Akyüz, K. (1979). Modern Türk edebiyatının ana çizgileri. MAS Matbaacılık.
- ^ Parlatır, İ. (2006). Servet-i Fünûn edebiyatı. Akçağ.
- ^ Birinci, N. (2000). Edebiyat üzerine incelemeler. Kitabevi.
- ^ Korkmaz, R. Türk Edebiyatı Tarihi Cilt 3 (ed. Talat Sait Halman vd.),“. Yenileşme Dönemi Servet-i Fünûn Topluluğu.
- ^ Tuncer, H. (1992). Servet-i fünun edebiyatı (Cilt. 2). Akademi Kitabevi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Servet i Funun edebiyati veya toplulugun kendini anarken kullandigi adiyla Edebiyat i Cedide II Abdulhamid doneminde Servet i Funun adli derginin cevresinde toplanan sanatcilarin Bati etkisinde gelistirdikleri bir edebiyat hareketidir Servet i Funun Turk edebiyatinda 1860 tan beri devam eden Dogu Bati mucadelesinin kesin sonucunu Bati edebiyatinin lehine olarak tayin eden sonuncu safhasidir Pek yogun ve pek dinamik calismalarla gecen bu sicak safhanin sonunda Turk edebiyati gerek zihniyet gerek temalar ve gerekse teknik bakimlardan tamamiyla Avrupai bir mahiyet kazanabilmistir 1895 sonlarinda Malumat dergisinin basyazari ile Recaizade Mahmud Ekrem arasinda kafiye konusunda cikan bir tartisma Malumat gazetesinin Recaizade ye ait oykusunu izinsiz yayimlamasiyla buyur Recaizade buyuyen bu tartismalar karsisinda ogrencisi Ahmet Ihsan in cikardigi Servet i Funun dergisini arac olarak kullanmaya karar verip Tevfik Fikret i soz konusu derginin yazi isleri mudurlugune getirir Bu atamayla beraber Servet i Funun dergisi bir edebiyat dergisi kimligine burunur ve aktif oldugu 5 yil icerisinde Turk edebiyati zamanin basat akimlari olan sembolizm ve parnasizm etkisinde yeni bir usluba burunur Dergi 16 Ekim 1901 yilinda Huseyin Cahit Yalcin in Fransizcadan cevirdigi Edebiyat ve Hukuk baslikli Fransa nin 1789 rejimini degerlendiren makalesi donemin sansur heyeti tarafindan sakincali bulundu dergiye 6 haftalik zorunlu tatil verildi Kapatilma Servet i Funun sairleri arasinda halihazirda mevcut olan gerginligi tirmandirdi ve edebi cevre tamamen dergiden uzaklasti Dergi ceza bitiminde Ahmet Ihsan in imtiyazi altinda tekrar cikmaya baslasa da edebi kimligini tamamen yitirmis ve bir bilim dergisi halini almistir Servet i Funun edebiyatinin dogusuAbes Muktebes Tartismasi Divan edebiyatinda kafiye iki misrada bir Arap alfabesindeki harflerin tekrariyla olusturulur Siirin anlami ve beyitlerin butunlugu bu kafiye sayesinde butunlesir Turk edebiyatinda bu kural Turkce fonetigine uygun bicimde duzenlenmemis ve Turkcede ayni sesi karsilayan farkli harfler yerine Arap abecesindeki ayni harflerin tekrari esas alinmistir Ancak bu durum Tanzimat edebiyatinin getirdigi sekilde ve icerikte yenilesme cabasi icinde ufak adimlarla cozulmeye calisilmistir Sinasi Alphonse de Lamartine den Meditations siirinden dort kitayi cevirirken yeni kafiyelenis sekilleri arar Bir sonraki adimda da Ethem Pertev Pasa nin Victor Hugo dan tercume ettigi Tifl i Naim isimli siirinin eski edebiyat ile ilgisi yoktur Bu kafiyedeki yenilenme cabalari icerisinde Abdulhak Hamit Tarhan in Duhter i Hindu piyesiyle yeni nazim sekilleri gelir Bu hareketler bize siirde sekil degisikligine yonelisi gosterir Bu degisim cabalarinin icerisinde Hasan Asaf isimli bir genc 1895 tarihinde Malumat Gaztesi nde Burhan i Kudret isminde bir siir yayimlar Burhan i Kudret siirindeki Zerre i nurundan iken muhtebes Mihr u mehe bakmak abes beytindeki kafiye unsuru olan s muktebes مقتبس sozcugunde sin harfi ile abes عبث sozcugunde ise s harfi ile yazilmisti Bu basit olay devam etmekte olan eski yeni tartismasini daha sistemli bir zemine oturmasina yardimci olur ve yenilikci grup Recaizade Mahmud Ekrem in cagrisiyla Servet i Funun dergisi etrafinda toplanir Boyle bir toplasma guclerini birlestiren yenilikci kanada herkesin dikkate alacagi bir vizyon saglar ve bu baglamda Servet i Funun donemi baslamis olur Servet i Funun edebiyatinin dagilisiAli Ekrem Bolayir Servet i Funun siirinin kusurlarindan bahseden Siirimiz baslikli yazisini dergiye gonderir Tevfik Fikret yaziyi bazi degisiklikler yaptiktan sonra yayimlar Yazi tepkiyle karsilanir ve Ali Ekrem Bolayir da yazisinin kisaltilmasindan duydugu rahatsizlikla dergiden ayrilir Halihazirda 1897 de Ali Ekrem in Servet i Funun da yayimlanan Vasiyyet siiri cok begenilmis ve Tevfik Fikret ile aralarinda bir cekisme baslamisti Siirimiz makalesi ile bu gerginlik buyudu ve Ali Ekrem in dergiden ayrilisini Ahmet Resit Rey Samipasazade Sezai ve Menemenlizade Tahir Bey izledi Tevfik Fikret de kisa bir sure sonra Ahmet Ihsan Tokgoz ile aralarinda cikan bir tartisma sebebiyle dergiden ayrildi ve yerine Huseyin Cahit Yalcin gecti Huseyin Cahit Yalcin 16 Ekim 1901 tarihli derginin 553 sayisinda Fransizcadan cevirdigi Edebiyyat ve Hukuk makalesini yayimladi Makale II Abdulhamid tarafindan sakincali bulundu ve dergi alti haftalik kapatma cezasi aldi 5 Aralik 1901 de tekrar yayin hayatina baslamis olsa da dergi ilk hali olan fen dergisi kimligine donmus bunyesindeki tum edebiyatcilar dagilmisti Donemin baslica sanatcilari Servet i Funun dergisinin 24 Aralik 1908 tarihindeki kapagi Ikinci Mesrutiyet in ilk meclis toplantisini duyuruyor SairlerTevfik Fikret Cenap Sahabettin Huseyin Siret Ozsever Huseyin Suat Yalcin Suleyman Nazif Ibrahim Cehdi Ali Ekrem BolayirYazarlarHalit Ziya Usakligil Huseyin Cahit Yalcin Huseyin Rahmi Gurpinar bagimsiz yazar Ahmet Rasim bagimsiz yazar Mehmet Rauf Ahmet Hikmet Muftuoglu daha sonra Milli edebiyat cevresinde eserler verdi Ayrica bakinizServet i Funun yazarlarinin eserleri listesiKaynakca Akyuz K 1979 Modern Turk edebiyatinin ana cizgileri MAS Matbaacilik Parlatir I 2006 Servet i Funun edebiyati Akcag Birinci N 2000 Edebiyat uzerine incelemeler Kitabevi Korkmaz R Turk Edebiyati Tarihi Cilt 3 ed Talat Sait Halman vd Yenilesme Donemi Servet i Funun Toplulugu Tuncer H 1992 Servet i funun edebiyati Cilt 2 Akademi Kitabevi