Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sezar İç Savaşı MÖ 49-45 yılları arasında Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmeden önceki son çatışmalarından biriydi. Jül Sezar ve Magnus Pompey arasında bir dizi siyasi ve askeri çatışma olarak tarihe geçti.
| Sezar İç Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Pharsalus Muharebesi'ndeki galip Sezar | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Populares | Ptolemaios Krallığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Jül Sezar Marcus Antonius | Gnaeus Pompeius Magnus Quintus Scipio Titus Labienus Genç Cato | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 10 Lejyon | 15 Lejyon | ||||||||
Savaştan önce Sezar, sekiz yıl boyunca Galya'nın İşgali'ne öncülük etmişti. MÖ 49'un sonlarında Sezar'ın yetkilerini bırakıp ordusunu dağıtmaması ve Pompey'in geri adım atmayı reddetmesiyle başlayan bir gerilim artışı, iç savaşın patlak vermesine yol açtı. Senato ve Pompey'in Sezar'ın eyaletlerinden ve ordularından vazgeçmesini talep etse de Sezar reddetti ve bunun yerine Roma'ya yürüdü.
Savaş, İtalya, İlirya, Yunanistan, Mısır, Afrika ve Hispanya'da yapılan ve dört yıl süren bir savaşlar dizisiydi. Pompey, MÖ 48'de Dyrrhachium Muharebesi'nde Sezar'ı mağlup etti, ancak kendisi Pharsalus Muharebesi'nde kesin bir şekilde mağlup oldu. Brutus ve Cicero da dahil olmak üzere birçok eski Senatör savaştan sonra teslim olurken, Genç Cato ve gibi diğerleri savaşmaya devam etti. Pompey, Mısır'a kaçtı ve orada bir suikast ile öldürüldü. Sezar, MÖ 46'da Thapsus Muharebesi'nde Scipio'yu yendi ve Küçük Asya'ya müdahale etti. Scipio ve Cato kısa bir süre sonra intihar etti. Ertesi yıl Sezar, eski teğmeni Labienus komutasındaki son Pompei'lileri Munda Savaşı'nda yendi. MÖ 44'te diktatör perpetuo (ebedi diktatör veya ömür boyu diktatör) ilan edildi.
Öncesi
Savaşa giden yolda eldeki ana mesele, MÖ 49'dan önce neredeyse on yıldır Galya'da bulunan Sezar'ın savaşlardan elde ettiği muazzam güç ve servet biriktirdikten sonra Roma'nın siyasi durumu ve Senatonun tutumu ile gerginlik oluşmuştu.
Konsüllüğünün ertesi yılı olan MÖ 58'den itibaren Sezar, Senatonun atamasıyla Galya prokonsüllüğünü elinde tutmuştu. Sezar, konsüllüğü sırasında Birinci Triumvirlik olarak anılan Crassus ve Pompey ile ittifak kurmuştu.
Üçü arasındaki siyasi ittifak, MÖ 50'lerin ortalarında yıpranmaya başladı, Sezar'ın kardeşi Julia ile evli olan Pompey'in karısının ölümüyle taraf olacak bir tutuma girmişti. MÖ 51 baharında başlayan gerginlik Pompey'in ve Claudius Marcellus'un başını çektiği senatörler ile Sezar'ın Galya'daki görevinin bittiğini savundu. Ayrıca herhangi bir valilik alamayan Sezar'ın ikinci kez konsül seçilmesi talebi de reddedilmişti.
Sezar'ın savaşa gitmeye karar vermesinin nedenlerinden biri de MÖ 59'da konsüllüğü sırasında yasal usulsüzlükler ve 50'li yılların sonlarında Pompey tarafından çıkarılan çeşitli yasaları ihlal etmekten yargılanacak olması ve bunun sonucunda bir sürgüne gidecek olmasıydı.
Savaş'ın Başlaması
10 veya 11 Ocak MÖ 49'da Sezar, kuzeyde Cisalpine Galya eyaleti ile güneyde İtalya arasındaki sınırı belirleyen küçük bir nehir olan Rubicon'u geçti. Rubicon'u geçen Sezar'ın "alea iacta est" ("zar atıldı") diye haykırdığı iddia edilir. Kaidelere göre Rubicon nehrini geçip askerleri İtalya topraklarına giren Roma generalleri alenen Roma'nın düşmanı olduğundan bu açık açık bir savaş ilanı olmuştu.
Sezar'ın zamanlaması ileri görüşlüydü: İtalya bir işgal için tamamen hazırlıksızdı. Sezar, Ariminum'u (günümüz Rimini) direniş göstermeden ele geçirdi, çoktan şehirlere sızan adamları ile peş peşe üç şehri daha ele geçirdi. Sezar'ın İtalya'ya saldırdığı haberi 17 Ocak civarında Roma'ya ulaştığında herkes tedirgin olmuştu. Buna cevaben Pompey, "Bunun bir iç savaş olduğunu, tüm senatörlerin onu takip etmesini ve geride kalan herkesi Sezar'ın yandaşı olarak göreceğini ilan etti". Pompey ve müttefikleri birçok bağımsız senatörle birlikte şehri terk etti; diğer senatörler ise dikkat çekmemek umuduyla Roma'dan ayrılıp taşradaki evlerine gittiler. Sezar ilerlemeye devam etti ve Roma'ya girdi.
İç Savaş
Sezar, Senato ve Lejyonlarını kıstırarak Pompey'i kaçmadan yakalama umuduyla onu Brindisium'a kadar kovaladı. Pompey onu atlattı ve Sezar'ın savunmayı yıkmasından hemen önce limandan demir alarak kurtulmayı başardı.
Limanda bulunan tüm gemiler Pompey tarafından birliklerinin tahliyesi için kullanıldığından onu takip etmek mümkün değildi ve bunu üzerine Sezar yönünü Hispania'ya çevirdi. Roma'yı Marcus Aemilius Lepidus'un prefect'liğine ve İtalya'nın geri kalanını tribün Marcus Antonius'un kontrolüne bırakan Sezar, şaşırtıcı bir hızla 27 gün içinde Hispania'ya ulaştı ve kendisine katılan iki Galya Lejyonu ile Pompey'in vekillerini bozguna uğrattı. Hemen ardından Pompey'le hesaplaşmak üzere doğuya, Yunanistan'a doğru ilerledi. 10 Temmuz MÖ 48'de 'da yapılan savaş sırasında tahkimat hattının yıkılması nedeniyle neredeyse felaketle sonuçlanabilecek bir bozgundan kıl payı kurtuldu. Sezar, kısa süre sonra yapılan Pharsalus Muharebesi ile kendisinden çok daha güçlü (Sezar'ın piyadelerinin iki katı piyade ve kayda değer miktarda süvari fazlası) olan Pompey'i MÖ 48 yılında kesin olarak yenilgiye uğrattı.
Roma'da Sezar diktatör olarak atanırken Marcus Antonius da onun Magister Equitum'u olarak göreve başladı. Bu göreve atanmasından sadece 11 gün sonra diktatörlükten istifa eden Sezar, Publius Servilius Vatia ile ikinci kez Konsül seçildi.
Sezar, Pompey'i Kral XIII Ptolemaios'un hizmetinde çalışan eski bir Romalı subay tarafından öldürüleceği İskenderiye'ye kadar kovaladı. Ardından XIII. Ptolemaios ve onun kız kardeşi, karısı ve aynı zamanda vekil kraliçe olan Firavun Kleopatra VII arasındaki iç savaşa müdahil oldu. Bunun sebebi belki de Ptolemaios'un Pompey'in katlindeki rolüdür. Sezar Kleopatra'nın tarafını tuttu. Anlatılanlara göre XIII. Ptolemaios'un mabeyincisi Pothinus tarafından kendisine hediye olarak takdim edilen Pompey'in kesik başına ağlamıştı. Her halükârda, Ptolemaik güçler MÖ 47 yılında yapılan Nil Muharebesi ile Sezar tarafından yenildiler ve hemen ardından Sezar'dan Caesarion adlı bir çocuğu olduğundan şüphelenilen Kleopatra, tahta çıkarıldı. Sezar ve Kleopatra İskenderiye iç savaşı sırasında elde ettikleri zaferi MÖ 47 yılı baharında Nil üzerinde düzenledikleri bir zafer alayı ile kutladılar. Kraliyet kayığına eşlik eden 400 gemi, Sezar'a Mısır Firavunlarının sahip olduğu ihtişamı yansıtmayı amaçlıyordu.
Sezar ve Kleopatra hiç evlenmediler zira Roma kanunlarına göre bunu yapmaları mümkün değildi. Evlilik kurumu sadece Roma yurttaşları arasında yapıldığında geçerli oluyordu ve Kleopatra Mısır kraliçesiydi. Sezar'ın evliliği 14 yıl önce bir çocuk sahibi olmadan sona erdiğinden Kleopatra ile olan ilişkisi Romalılar tarafından zina olarak değerlendirilmedi ve Sezar, Kleopatra ile olan ilişkisini sorunsuzca sürdürebildi. Kleopatra Roma'yı birkaç kez ziyaret etti ve bu ziyaretlerinde Sezar'ın Romanın hemen dışında, Tiber kıyısındaki villasında ikamet etti.
MÖ 47 yılının ilk aylarını Mısır'da geçiren Sezar, daha sonra Orta Doğu'ya yöneldi ve Pontus kralı II. Farnekes'i yok edeceği Zela Savaşı'nı kazandı. Ardından Pompey'in Afrika'da kalan senatoryal destekçileri ile hesaplaşmak üzere Afrika'ya geçti. Kısa süre sonra MÖ 46 yılında yapılan Thapsus Muharebesi'nde Metellus Scipio (bu savaşta öldü) ve Genç Cato'ya (intihar etti) karşı görkemli bir zafer kazandı. Bununla beraber, Pompey'in oğulları Gnaeus Pompeius ve Sextus Pompeius, Sezar'ın eski Legatesi ve Galya savaşlarının iki numaralı komutanı Titus Labienus ile birlikte Hispania'ya kaçtı. Sezar takibe devam etti ve geri kalan son muhalifleri de MÖ 45 yılı Mart ayında yapılan Munda Muharebesi ile yok etti. Bu süre zarfında, Sezar MÖ 46 yılında Marcus Aemilius Lepidus'la üçüncü ve MÖ 45 yılında meslektaşı olmadan dördüncü defa Konsül seçildi.
Kaynakça
- ^ Beard, Mary (2015). SPQR : a history of ancient Rome. First edition. New York. ISBN . OCLC 902661394.
- ^ Drogula, Fred K. (2015). Commanders & command in the Roman Republic and Early Empire. Chapel Hill: The University of North Carolina Press. ISBN . OCLC 905949529. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ Millar, Fergus (1998). The crowd in Rome in the late Republic. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN . OCLC 38096956.
- ^ a b Flower, Harriet I. (2010). Roman republics. Princeton: Princeton University Press. ISBN . OCLC 301798480. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ a b Gruen, Erich S. (1995). The Last Generation of the Roman Republic. Berkeley,. ISBN . OCLC 943848.
- ^ Larsen, J. A. O. (Ocak 1951). "Historia: Zeitschrift für alte Geschichte". Classical Philology. 46 (1): 67-67. doi:10.1086/363368. ISSN 0009-837X.
- ^ a b c d e Goldsworthy, Adrian Keith (2006). Caesar : life of a colossus. New Haven: Yale University Press. ISBN . OCLC 71251297.
- ^ Plutarch (1917). . Digital Loeb Classical Library. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ James, Steven. "48 BC: The Battle of Pharsalus". 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sezar Ic Savasi MO 49 45 yillari arasinda Roma Cumhuriyeti nin Roma Imparatorlugu na donusmeden onceki son catismalarindan biriydi Jul Sezar ve Magnus Pompey arasinda bir dizi siyasi ve askeri catisma olarak tarihe gecti Sezar Ic SavasiPharsalus Muharebesi ndeki galip SezarTarihMO49 45BolgeHispania Italya Yunanistan Ilirya Misir ve AfrikaSebepRoma Senatosu nun Sezar i gorevden almak istemesi ve Sezar in reddetmesiSonucSezar in zaferi Senato yenildi TaraflarPopularesRoma Senatosu Ptolemaios KralligiKomutanlar ve liderlerJul Sezar Marcus AntoniusGnaeus Pompeius Magnus Quintus Scipio Titus Labienus Genc CatoGucler10 Lejyon15 Lejyon Savastan once Sezar sekiz yil boyunca Galya nin Isgali ne onculuk etmisti MO 49 un sonlarinda Sezar in yetkilerini birakip ordusunu dagitmamasi ve Pompey in geri adim atmayi reddetmesiyle baslayan bir gerilim artisi ic savasin patlak vermesine yol acti Senato ve Pompey in Sezar in eyaletlerinden ve ordularindan vazgecmesini talep etse de Sezar reddetti ve bunun yerine Roma ya yurudu MO 1 yuzyilda Roma Cumhuriyeti Savas Italya Ilirya Yunanistan Misir Afrika ve Hispanya da yapilan ve dort yil suren bir savaslar dizisiydi Pompey MO 48 de Dyrrhachium Muharebesi nde Sezar i maglup etti ancak kendisi Pharsalus Muharebesi nde kesin bir sekilde maglup oldu Brutus ve Cicero da dahil olmak uzere bircok eski Senator savastan sonra teslim olurken Genc Cato ve gibi digerleri savasmaya devam etti Pompey Misir a kacti ve orada bir suikast ile olduruldu Sezar MO 46 da Thapsus Muharebesi nde Scipio yu yendi ve Kucuk Asya ya mudahale etti Scipio ve Cato kisa bir sure sonra intihar etti Ertesi yil Sezar eski tegmeni Labienus komutasindaki son Pompei lileri Munda Savasi nda yendi MO 44 te diktator perpetuo ebedi diktator veya omur boyu diktator ilan edildi OncesiJul Sezar bustu Sezar in Galya Savaslari Savasa giden yolda eldeki ana mesele MO 49 dan once neredeyse on yildir Galya da bulunan Sezar in savaslardan elde ettigi muazzam guc ve servet biriktirdikten sonra Roma nin siyasi durumu ve Senatonun tutumu ile gerginlik olusmustu Konsullugunun ertesi yili olan MO 58 den itibaren Sezar Senatonun atamasiyla Galya prokonsullugunu elinde tutmustu Sezar konsullugu sirasinda Birinci Triumvirlik olarak anilan Crassus ve Pompey ile ittifak kurmustu Ucu arasindaki siyasi ittifak MO 50 lerin ortalarinda yipranmaya basladi Sezar in kardesi Julia ile evli olan Pompey in karisinin olumuyle taraf olacak bir tutuma girmisti MO 51 baharinda baslayan gerginlik Pompey in ve Claudius Marcellus un basini cektigi senatorler ile Sezar in Galya daki gorevinin bittigini savundu Ayrica herhangi bir valilik alamayan Sezar in ikinci kez konsul secilmesi talebi de reddedilmisti Sezar in savasa gitmeye karar vermesinin nedenlerinden biri de MO 59 da konsullugu sirasinda yasal usulsuzlukler ve 50 li yillarin sonlarinda Pompey tarafindan cikarilan cesitli yasalari ihlal etmekten yargilanacak olmasi ve bunun sonucunda bir surgune gidecek olmasiydi Savas in Baslamasi10 veya 11 Ocak MO 49 da Sezar kuzeyde Cisalpine Galya eyaleti ile guneyde Italya arasindaki siniri belirleyen kucuk bir nehir olan Rubicon u gecti Rubicon u gecen Sezar in alea iacta est zar atildi diye haykirdigi iddia edilir Kaidelere gore Rubicon nehrini gecip askerleri Italya topraklarina giren Roma generalleri alenen Roma nin dusmani oldugundan bu acik acik bir savas ilani olmustu Sezar in zamanlamasi ileri gorusluydu Italya bir isgal icin tamamen hazirliksizdi Sezar Ariminum u gunumuz Rimini direnis gostermeden ele gecirdi coktan sehirlere sizan adamlari ile pes pese uc sehri daha ele gecirdi Sezar in Italya ya saldirdigi haberi 17 Ocak civarinda Roma ya ulastiginda herkes tedirgin olmustu Buna cevaben Pompey Bunun bir ic savas oldugunu tum senatorlerin onu takip etmesini ve geride kalan herkesi Sezar in yandasi olarak gorecegini ilan etti Pompey ve muttefikleri bircok bagimsiz senatorle birlikte sehri terk etti diger senatorler ise dikkat cekmemek umuduyla Roma dan ayrilip tasradaki evlerine gittiler Sezar ilerlemeye devam etti ve Roma ya girdi Ic SavasMagnus Pompey bustu Sezar Senato ve Lejyonlarini kistirarak Pompey i kacmadan yakalama umuduyla onu Brindisium a kadar kovaladi Pompey onu atlatti ve Sezar in savunmayi yikmasindan hemen once limandan demir alarak kurtulmayi basardi Limanda bulunan tum gemiler Pompey tarafindan birliklerinin tahliyesi icin kullanildigindan onu takip etmek mumkun degildi ve bunu uzerine Sezar yonunu Hispania ya cevirdi Roma yi Marcus Aemilius Lepidus un prefect ligine ve Italya nin geri kalanini tribun Marcus Antonius un kontrolune birakan Sezar sasirtici bir hizla 27 gun icinde Hispania ya ulasti ve kendisine katilan iki Galya Lejyonu ile Pompey in vekillerini bozguna ugratti Hemen ardindan Pompey le hesaplasmak uzere doguya Yunanistan a dogru ilerledi 10 Temmuz MO 48 de da yapilan savas sirasinda tahkimat hattinin yikilmasi nedeniyle neredeyse felaketle sonuclanabilecek bir bozgundan kil payi kurtuldu Sezar kisa sure sonra yapilan Pharsalus Muharebesi ile kendisinden cok daha guclu Sezar in piyadelerinin iki kati piyade ve kayda deger miktarda suvari fazlasi olan Pompey i MO 48 yilinda kesin olarak yenilgiye ugratti Roma da Sezar diktator olarak atanirken Marcus Antonius da onun Magister Equitum u olarak goreve basladi Bu goreve atanmasindan sadece 11 gun sonra diktatorlukten istifa eden Sezar Publius Servilius Vatia ile ikinci kez Konsul secildi Sezar Pompey i Kral XIII Ptolemaios un hizmetinde calisan eski bir Romali subay tarafindan oldurulecegi Iskenderiye ye kadar kovaladi Ardindan XIII Ptolemaios ve onun kiz kardesi karisi ve ayni zamanda vekil kralice olan Firavun Kleopatra VII arasindaki ic savasa mudahil oldu Bunun sebebi belki de Ptolemaios un Pompey in katlindeki roludur Sezar Kleopatra nin tarafini tuttu Anlatilanlara gore XIII Ptolemaios un mabeyincisi Pothinus tarafindan kendisine hediye olarak takdim edilen Pompey in kesik basina aglamisti Her halukarda Ptolemaik gucler MO 47 yilinda yapilan Nil Muharebesi ile Sezar tarafindan yenildiler ve hemen ardindan Sezar dan Caesarion adli bir cocugu oldugundan suphelenilen Kleopatra tahta cikarildi Sezar ve Kleopatra Iskenderiye ic savasi sirasinda elde ettikleri zaferi MO 47 yili baharinda Nil uzerinde duzenledikleri bir zafer alayi ile kutladilar Kraliyet kayigina eslik eden 400 gemi Sezar a Misir Firavunlarinin sahip oldugu ihtisami yansitmayi amacliyordu Sezar ve Kleopatra hic evlenmediler zira Roma kanunlarina gore bunu yapmalari mumkun degildi Evlilik kurumu sadece Roma yurttaslari arasinda yapildiginda gecerli oluyordu ve Kleopatra Misir kralicesiydi Sezar in evliligi 14 yil once bir cocuk sahibi olmadan sona erdiginden Kleopatra ile olan iliskisi Romalilar tarafindan zina olarak degerlendirilmedi ve Sezar Kleopatra ile olan iliskisini sorunsuzca surdurebildi Kleopatra Roma yi birkac kez ziyaret etti ve bu ziyaretlerinde Sezar in Romanin hemen disinda Tiber kiyisindaki villasinda ikamet etti MO 47 yilinin ilk aylarini Misir da geciren Sezar daha sonra Orta Dogu ya yoneldi ve Pontus krali II Farnekes i yok edecegi Zela Savasi ni kazandi Ardindan Pompey in Afrika da kalan senatoryal destekcileri ile hesaplasmak uzere Afrika ya gecti Kisa sure sonra MO 46 yilinda yapilan Thapsus Muharebesi nde Metellus Scipio bu savasta oldu ve Genc Cato ya intihar etti karsi gorkemli bir zafer kazandi Bununla beraber Pompey in ogullari Gnaeus Pompeius ve Sextus Pompeius Sezar in eski Legatesi ve Galya savaslarinin iki numarali komutani Titus Labienus ile birlikte Hispania ya kacti Sezar takibe devam etti ve geri kalan son muhalifleri de MO 45 yili Mart ayinda yapilan Munda Muharebesi ile yok etti Bu sure zarfinda Sezar MO 46 yilinda Marcus Aemilius Lepidus la ucuncu ve MO 45 yilinda meslektasi olmadan dorduncu defa Konsul secildi Kaynakca Beard Mary 2015 SPQR a history of ancient Rome First edition New York ISBN 978 0 87140 423 7 OCLC 902661394 Drogula Fred K 2015 Commanders amp command in the Roman Republic and Early Empire Chapel Hill The University of North Carolina Press ISBN 978 1 4696 2314 6 OCLC 905949529 7 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2023 Millar Fergus 1998 The crowd in Rome in the late Republic Ann Arbor University of Michigan Press ISBN 0 472 10892 1 OCLC 38096956 a b Flower Harriet I 2010 Roman republics Princeton Princeton University Press ISBN 978 0 691 14043 8 OCLC 301798480 7 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2023 a b Gruen Erich S 1995 The Last Generation of the Roman Republic Berkeley ISBN 0 520 02238 6 OCLC 943848 Larsen J A O Ocak 1951 Historia Zeitschrift fur alte Geschichte Classical Philology 46 1 67 67 doi 10 1086 363368 ISSN 0009 837X a b c d e Goldsworthy Adrian Keith 2006 Caesar life of a colossus New Haven Yale University Press ISBN 978 0 300 12689 1 OCLC 71251297 Plutarch 1917 Digital Loeb Classical Library 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2023 James Steven 48 BC The Battle of Pharsalus 15 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2023