Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sofya (Bulgarca: София Sofiya), Bulgaristan'ın başkenti ve en büyük şehri. Nüfusu yaklaşık 1,3 milyon kişidir. Balkan Yarımadasının merkezinde, Bulgaristan'ın batısındaki Sofya Havzasında yer alır.
| Sofya София | |
|---|---|
 Bayrak  Arma | |
Sloganlar: Büyüyor, ancak yaşlanmıyor Расте, но не старее Raste, no ne staree (transliterasyon) | |
 'nin sınırları | |
  Sofya Sofya'nın Bulgaristan'daki konumu | |
| Ülke |  Bulgaristan |
| İl | Sofya |
| Belediye | |
| Alt idari birimler | Liste |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | () |
| Rakım | 550 m |
| Nüfus (2017) | |
| • Başkent | 1.238.438 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| • Metropol | 1,681,592 |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | (DAYS) |
| Plaka kodu | С, СА, CB |
Resmî site sofia.bg | |
Konumu
Sofya Vadisi'nin büyük bir alanını kapsayan şehrin kuzeyinde Sıra Dağlar (Stara Planina), doğusunda ve güneydoğusunda Sredna Gora, güneyinde ve güneybatısında Vitoşa Dağı, batısında ise Lülin, Viskâr ve Çepın Dağları bulunur. Şehir, İskar Nehri'nin ve soldaki kollarının şeritleri üzerine kuruludur.
Tarihçe
Sofya'nın tarihi eski çağlara uzanır. 8. – 7. yüzyıllarda, bugünkü merkezin bulunduğu yerde Serdi (Sardi) adında bir Trak kabilesi yaşamış. Balkan Yarımadasında art arda zaferler kazanan Roma, Traklar'ın bağımsızlığına son vermiş. Hakimiyetleri altına aldıkları yerlerde idari ve askeri düzen oturtmaya önem veren Romalılar, bu şehre Serdika adı vermişlerdir. Böylece Serdiler'in şehri anlamına gelen Serdika, önemli ticarî ve idari merkez olmuştur.
Doğu Roma İmparatorluğu'nun kavşak şehri olması itibarıyla Serdika, hep akınlara uğramış. Bu akınlar esnasında şehre büyük ölçüde zarar verilmiş. Şehir bir daha eski büyüklüğünü elde edememiş, yalnız kale ve bugün başkentin de adı olan Ayasofya Kilisesi tamir edilmiştir.
6. yüzyılda, I. Justinianus zamanında, Serdika tekrar Doğu Roma İmparatorluğu'nun önemli şehri haline gelir. Bundan hemen sonra şehir, Balkan yarımadasına hücum eden Slavların akınlarına maruz kaldı ve tamamıyla Slavlaştı. 9. yüzyıllarda Bulgar hanı Krum zamanında Serdika Slav ismi olan Sredets ismini aldı ve geniş alana yayılmış olan Orta Çağ Bulgar Devleti'nin önemli askerî, siyasi ve kültür merkezi haline geldi. Kent 1018'den, İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun kurulduğu 1185'e değin Bizans egemenliği altında kaldı.
14. yüzyılda Bulgar Devleti'nin Osmanlı hakimiyeti altına girmesiyle, Sofya da 1382'de Osmanlıların eline geçti ve Rumeli beylerbeyi buraya yerleşti. Sredets şehri, 14. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın sonuncu çeyreğine kadar Osmanlı Devleti'nin egemenliği altında kaldı. Bu arada 14. yüzyılın sonlarında şehir Sofya ismini alır.
Bazı belgelere göre Osmanlılar'ın eline geçtiği yıllarda şehir güzelliğiyle meşhur olup Osmanlı'nın büyük hayranlığını kazanmıştır.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda, 4 Ocak 1878'de Rus orduları tarafından Osmanlı egemenliği sona erdirildikten sonra, 3 Nisan 1879 tarihinde Bulgaristan'ın başkenti olarak ilan edildi. O dönemde Sofya, savunma tesisatı kuvvetlendirilmiş, meslek ve ticarî bakımdan iyi gelişmiş, zengin bir şehirdi.
Osmanlı hakimiyetinin sona ermesinden sonra, coğrafi konumundan ve ekonomik gelişmeye elverişli olduğundan dolayı, Bulgaristan'ın başkenti ilan edilen şehrin altyapısının gelişmesine ulusal önem verilmiş. Şehirde çok sayıda bulunan arkeolojik anıtlar, sanat eserleri ve savunma tesisleri, eski Serdika'nın önemli ve gelişmiş bir merkez olduğunu ispatlamaktadır.
Sofya, II. Dünya Savaşı sırasında, Almanların işgal ettiği kent, 1943 yılının sonlarında ve 1944 yılının ilk zamanlarında Müttefik uçakları tarafından bombalandı. II. Dünya Savaşı'nda Sofya'nın bombalanması. 1944'te Sovyet Kızıl Ordu birlikleri tarafından kurtarıldı. Sovyet işgalinin bir sonucu olarak, Nazi Almanyası'nın müttefiki olan Bulgaristan hükûmeti devrildi.
Bulgaristan'da 1946 yılında bir Halk Cumhuriyeti kuruldu. Bulgaristan Cumhuriyeti'nde kentin görünümünde önemli değişiklikler oldu. Sofya'nın nüfusu ülkenin diğer kesimlerinden aldığı göçler nedeniyle arttı. Tüm yeni yerleşim alanları Druzhba, ve gibi kentin eteklerinde inşa edilmiştir.
Yapılar
Kurtuluş Savaşı'ndan sonraki yıllarda, Sofya'nın en meşhur yapılarından bazıları olan Meclis Binası, 'İvan Vazov' Halk Tiyatrosu, Merkez Kaplıcası, Bilimler Akademisi, Sofya Sv. Kliment Ohridski Üniversitesi, Millî Kütüphane, Anıt–Mabed Sv. Aleksander Nevski Kilisesi gibi yapılar inşa edilir.
İslami Eserler
Sofya Banyabaşı Camii Bulgaristan’ın başkentinde Osmanlı döneminden kalan İslâmî kültür abidelerinden biridir. Sofya 1440 yılında 25 sancağı kapsayan bir eyalet durumuna gelmiş. Oldukça büyük idari ve ticarî merkez olduğu için imparatorluğun çeşitli bölgelerinden ve yabancı ülkelerden birçok iş insanı ve seyahatçi bu yerleri ziyaret ediyormuş. Giderek önemli bir konuma sahip olmuş. Dolayısıyla şehirde inşaat ve imar da gelişmiş. Birkaç yüzyıl içinde bazı kaynaklara göre 100, XVII. yy. Sofya’yı ziyaret eden Evliya Çelebi’ye göre daha bu dönemde şehirde 53 cami bulunmakta imiş. İlk cami külliyesi Fatih’in sadrazamı (başbakanı) Mahmut Paşa Rumeli Beylerbeyi iken 1474 y. kurulmuştur. Külliye bugün Arkeoloji müzesi olan Ulu Cami etrafına inşa olmuştur. İkinci külliye de 1598 y. Mehmet Paşa adında hayırsever bir zengin tarafından kurdurulmuştur. Külliyenin terkibinde yer alan en önemli abide Kara Cami’dir. Bu Mimar Koca Sinan’ın Sofya’da en güzel eseridir 20 yy. başlarında kiliseye (Sedmoçislenitsi) çevrilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu Bulgaristan topraklarını terk ettiği zaman, arşiv belgelerinden tespit edildiğine göre, Sofya’da 32 cami ve mescit, birisi Daru’l-Kurra olmak üzere 8 medrese, 15 tekke ve zaviye, 3 imaret, 2 türbe, 13 han, 7 kervansaray vs. toplam 170 vakıf eseri bulunmakta imiş.
Söz konusu camilerden günümüze yalnız beşi erişebilmiştir. Bunlardan da ancak Banyabaşı Camii ibadete açıktır. Molla Efendi Kadı Seyfullah adında bir hayırsever tarafından kurulduğu için buna Molla Efendi Camii ve Kadı Seyfullah Camii de demektedir. Camiin Mimar Sinan tarafından yaptırıldığına dair rivayetler bulunmakla birlikte, ilmî araştırmalar bunun doğru olmadığını kanıtlamıştır. Önceleri camiin kemer aynasında taş üstüne boya ile yazılmış, okunmayan kısa yazının altında 974 tarihi bulunmakta imiş. Bundan camiin h. 974 ve m. 1566/1567 tarihinde kurulduğu anlaşılmaktadır. O zaman olduğu gibi bugün de Sofya’nın merkezinde, şimdiki Mariya Luiza caddesinde bulunmaktadır. Cami binasının dört kubbesinin ortasında büyük kubbesi ve tek minaresi yükselmektedir. Önünde üç kubbeli bir tamamlayıcı ek (tetimmesi) bulunmaktadır. Bu ek, Kadı Seyfullah Efendi’nin vefat eden hanımı ruhuna yaptırılmıştır. Mimarisi 16 yy. özgü ilginç bir mimaridir. Duvarları taş ve tuğladan örülmüş, taş sıraları arasında kırmızı tuğla dizileri yer almaktadır. Razgrad’taki Makbul İbrahim Paşa Camii’nde olduğu gibi, dört köşeden geçirilmiş kulecikler 16 dilimli kasnağın köşelerine çift göğüslemeler konmuştur. Son cemaat yeri kemer aynaları kesme taştan olup, sütunlar yekpare ve koyu renktir. Başlıklar çift ıstalaktitlidir. Kapının kemeri ufak bir taşla biten kesme taşla yapılmıştır. Büyük kubbe kurşunla kaplıdır. İnce bir sanat eseri olan minaresinin, Evliya Çelebi’ye göre, Sofya’da güzellik bakımından eşi yoktur.
Bugünkü duruma cami birçok onarımlar sonucu getirilmiştir. Caminin temelli bir onarımı, Türkiye Büyükelçisi Fethi Bey’in malî yardımıyla 1920’li yıllarda gerçekleştirilmiştir. Bu onarım esnasında depremden çatlayan mermer minber tahtadan yapılmış bir minberle değiştirilmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ve son yıllarda çeşitli hayırseverlerin yardımı ile sıva, boya ve tabandan ısınma tesisleri yapılmıştır. Hayırseverlerin yardımlarıyla camiye ısıtma tesisatı döşenmiş, ayrıca 2007 yılında caminin duvarları ünlü Kütahya çinileriyle süslenerek daha cazip bir hale getirilmiştir. Bu son çalışmalar esnasında caminin ahşap minberinin yerine çinilerle süslü yeni bir minber yapılmış, ayrıca kürsü kurulmuştur. Bugünkü durumda Banyabaşı Camii’nde Cuma günleri 700, bayramlarda ise 2000 mü’min ibadet yapabilmektedir. Bir zamanlar cami etrafında Molla Efendi Kadı Seyfullah’ın ve Emin Dede’nin kabirleri ve yakın mesafede bir hamam bulunmakta imiş. Ancak bugün cami külliyesinden sadece ibadet kısmı kalmıştır.
İklim
 Sofya iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 19 | 23 | 27,5 | 31 | 34,1 | 38 | 41 | 39,4 | 36,1 | 33,9 | 25,5 | 23 | 41 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 3,6 | 6,5 | 11,5 | 16,7 | 21,4 | 25,3 | 27,9 | 28,4 | 23,3 | 17,6 | 10,7 | 4,6 | 16,5 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −0,5 | 1,6 | 5,8 | 10,8 | 15,5 | 19,3 | 21,5 | 21,5 | 16,8 | 11,4 | 5,9 | 0,8 | 11,9 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −3,8 | −2,3 | 1,1 | 5,4 | 9,9 | 13,4 | 15,3 | 15,3 | 11,1 | 6,7 | 2,2 | −2,3 | 8,9 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −31,2 | −25 | −19 | −6 | −2,2 | 1,4 | 2 | 3,5 | −2 | −6 | −15,3 | −21,1 | −31,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 35,9 | 35,5 | 45,3 | 52,3 | 73,1 | 81,6 | 64,7 | 53,1 | 52,3 | 53,9 | 38,1 | 39,9 | 625,7 |
| Kaynak: Weather Atlas | |||||||||||||
Yönetim
Sofya şehrinin 24 beldesi bulunmaktadır: Bunlar:
| İsim | İşsizlik (2004, %) | Nüfus |
|---|---|---|
| Bankya | 10,4 | 9,186 |
| 3,5 | 42,953 | |
| 4,6 | 47,417 | |
| 5,3 | 47,794 | |
| 3,1 | 33,611 | |
| 4,5 | 37,256 | |
| 3,9 | 69,896 | |
| 9,2 | 65,442 | |
| 3,7 | 72,302 | |
| 5,8 | 23,599 | |
| 3,3 | 45,630 | |
| 5,4 | 120,897 | |
| 4,2 | 110,852 | |
| 3,8 | 77,000 | |
| 4,5 | 26,544 | |
| 3,8 | 47,380 | |
| 2,8 | 36,000 | |
| 5,3 | 24,342 | |
| 4,5 | 85,996 | |
| 3,6 | 52,918 | |
| 4,1 | 65,772 | |
| Studentski grad | 2,9 | 50,368 |
| 4,0 | 41,000 | |
| 3,7 | 65,000 | |
| Toplam | 4,5 | 1,270,450 |
Sofya'nın şu andaki belediye başkanı 'dir.
Ekonomi
Sofya, tarafından Beta- küresel şehir olarak derecelendirilir. Bulgaristan'ın ekonomik merkezidir ve ve yanı sıra ülkede faaliyet gösteren çoğu büyük Bulgar ve uluslararası kuruma da ev sahipliği yapar. Şehir, dünya çapındaki finans merkezleri arasında 62. sıradadır. 2015 yılında Sofya, istihdam ve kişi başına düşen reel gayri safi yurtiçi hasıladaki (GSYİH) birleşik büyüme açısından, Güneydoğu Avrupa'daki şehirler arasında en yüksek olanıdır ve 300 küresel şehir arasında 30. sırada yer aldı. O sırada kişi başına düşen reel GSYİH (SAGP) büyümesi %2.5 idi ve istihdam %3.4 artarak 962.400'e yükseldi. 2015'te Forbes, düşük kurumlar vergisi (%10), mevcut yüksek internet bağlantı hızları - dünyanın en hızlılarından biridir ve Eleven Startup Accelerator, LAUNCHub ve Neveq dahil olmak üzere çeşitli yatırım fonlarının varlığı nedeniyle dünya çapında başlangıç işini (İngilizce: startup business) kurmak için Sofya'yı listede ilk 10 yerden biri olarak sıraladı.
Kentin kişi başına düşen GSYİH'si (PPS), 2015 yılında Güneydoğu Avrupa'nın en yükseklerinden biri ve ülkedeki diğer şehirlerin çok üzerinde olan 29,600 € (33,760 $) seviyesindeydi. 2018'deki toplam nominal GSYİH, kişi başına 38.5 milyar leva (22.4 milyar $) veya 33,437 leva (19,454 $) idi ve Mart 2020'de ortalama aylık ücretler 1,071 dolardı ve ulusal olarak en yüksekti. Hizmetler, 'in %88.6'sını oluşturarak ekonomiye hakimdir, onu %11.3 sanayi ve %0.1 tarım izler.
Tarihsel olarak, İkinci Dünya Savaşı ve sosyalizm altındaki sanayileşme çağından sonra, şehir ve çevresi hızla genişledi ve çelik, pik demir, makine, endüstriyel ekipman, elektronik, tramvay, kimyasallar, tekstil, gıda üreten çok sayıda fabrika ile ülkenin en ağır sanayileşmiş bölgesi haline geldi. Ülkenin diğer bölgelerinden işçi akını o kadar yoğunlaştı ki bir kısıtlama politikası uygulandı ve başkentte ikamet etmek ancak Sofya vatandaşlığı alındıktan sonra mümkün oldu. Ancak 1989'daki siyasi değişikliklerden sonra bu tür vatandaşlık kaldırıldı.
En dinamik sektörler arasında Bilgi teknolojisi (BT) ve imalat bulunmaktadır. Sofya, aktif üyelerin yıllık büyümesi açısından Avrupa'nın en hızlı büyüyen ilk 10 teknoloji merkezi arasında ikinci sırada yer alan bölgesel bir BT merkezidir. Sektör, %30'u programlamaya dahil olan yaklaşık 50,000 profesyonel istihdam etmekte ve şehrin ihracatının %14'üne katkıda bulunmaktadır. BT sektörü oldukça çeşitlidir ve hem çok uluslu şirketleri, hem yerel şirketleri hem de yeni kurulan şirketleri içerir. Sofya'da büyük araştırma, geliştirme, yenilik ve mühendislik merkezlerine sahip çok uluslu şirketler arasında Coca Cola'nın ikinci en büyük küresel BT merkezi,Hewlett-Packard,VMware,Robert Bosch GmbH,Financial Times,, vb. gibi bulunmaktadır. Şehir genelinde , Sofia Tech Park, ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli ofis ve teknoloji kümeleri kuruldu.
İmalat, 2012'den bu yana güçlü bir toparlanma kaydetti, ihracatı üç kat artırdı ve istihdam 70,000'den fazla işe karşılık gelen %52 oranında arttı. Şehrin Ar-Ge uzmanlığı tarafından desteklenen Sofia, elektrikli ekipman, hassas mekanik ve ilaç dahil olmak üzere yüksek katma değerli üretime kaymaktadır. Sofya'da bazıları komşu , , Kostinbrod ve gibi kasabalara yayılan 16 sanayi ve lojistik parkı vardır. İmalat şirketleri arasında uçak gövdesi ve endüstriyel turbomakine sistemleri üreten , mikrosensörler üreten Festo, alet kümeleri, LCD ekranlar ve etki alanı denetleyicileri geliştirme ve mühendisliği yapan , Otomotiv sektöründe mikro elektronik yarı iletken çözümleri üreten Melexis, ilaç üreten Sopharma, Almanya dışındaki en büyük bakım tesisleri olan vb. bulunmaktadır.
Kardeş şehirler
İşbirliği anlaşması yapılan şehirler
Kaynakça
- ^ . Sofia Municipality. 17 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2014.
- ^ https://www.weather-atlas.com/en/bulgaria/sofia-climate
- ^ "The World According to GaWC 2020". GaWC - Research Network. Globalization and World Cities. 24 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "The Global Financial Centres Index 27" (PDF). Long Finance. March 2020. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.
- ^ . seenews.com. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "Global Metro Monitor An Uncertain recovery" (PDF). brookings.edu. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "10 Top Cities Around The World To Launch Your Startup". Forbes. 29 Kasım 2015. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2016.
- ^ "Regional gross domestic product (PPS per inhabitant at current market prices), by NUTS 3 regions". Eurostat. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2017.
- ^ a b "GDP by Economic Sector and Region". National Statistical Institute. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ Sofia 2016, s. 64.
- ^ "Average monthly wages and salaries of the employees under labour contract by statistical regions and districts". National Statistical Institute. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ Sofia 2016, s. 72.
- ^ a b "Kapital Quarterly". Sofiaecho.com. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2018.
- ^ a b "IT Sector in Sofia". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Coca-Cola Opens Its 2nd Largest Globally IT Center in Sofia". Invest Sofia. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Hewlett-Packard Bulgaria". Business Park Sofia. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "VMware to invest €23M and Grow the Site in Sofia to over 1500 People". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Bosch Group Officially Opened its New Office in Sofia". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Financial Times Expands Its Team in Sofia". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "The Software Company Experian Opened its New Office Building in Sofia". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ a b "IT Manufacturing in Sofia". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "American Control System Solutions Manufacturer Woodward Opens Production in Sofia". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Festo to Invest 25.6 mln. Euro in a New Production Unit in Sofia/". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Products". Visteon Electronics Bulgaria. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Melexis to Invest €75M to Expand Its Operations in Bulgaria". Invest Sofia. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Lufthansa Technik Sofia invests 30 mln euro to expand its facilities". SIPA Group. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ Ankara′nın Kardeş şehirleri 14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ankara-bel.gov.tr 29 Haziran 2012 tarihinde erişildi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sofya Bulgarca Sofiya Sofiya Bulgaristan in baskenti ve en buyuk sehri Nufusu yaklasik 1 3 milyon kisidir Balkan Yarimadasinin merkezinde Bulgaristan in batisindaki Sofya Havzasinda yer alir Sofya SofiyaBaskentBayrakArmaSloganlar Buyuyor ancak yaslanmiyor Raste no ne staree Raste no ne staree transliterasyon nin sinirlariSofyaSofya nin Bulgaristan daki konumuUlkeBulgaristanIlSofyaBelediyeAlt idari birimlerListeIdare Belediye baskani Rakim550 mNufus 2017 Baskent1 238 438 Yogunlukoto km Metropol1 681 592Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAYS Plaka koduS SA CBResmi site sofia bgSofya meclis meydani KonumuSofyanin uzaydan gorunusu Sofya Vadisi nin buyuk bir alanini kapsayan sehrin kuzeyinde Sira Daglar Stara Planina dogusunda ve guneydogusunda Sredna Gora guneyinde ve guneybatisinda Vitosa Dagi batisinda ise Lulin Viskar ve Cepin Daglari bulunur Sehir Iskar Nehri nin ve soldaki kollarinin seritleri uzerine kuruludur TarihceSofya nin tarihi eski caglara uzanir 8 7 yuzyillarda bugunku merkezin bulundugu yerde Serdi Sardi adinda bir Trak kabilesi yasamis Balkan Yarimadasinda art arda zaferler kazanan Roma Traklar in bagimsizligina son vermis Hakimiyetleri altina aldiklari yerlerde idari ve askeri duzen oturtmaya onem veren Romalilar bu sehre Serdika adi vermislerdir Boylece Serdiler in sehri anlamina gelen Serdika onemli ticari ve idari merkez olmustur Dogu Roma Imparatorlugu nun kavsak sehri olmasi itibariyla Serdika hep akinlara ugramis Bu akinlar esnasinda sehre buyuk olcude zarar verilmis Sehir bir daha eski buyuklugunu elde edememis yalniz kale ve bugun baskentin de adi olan Ayasofya Kilisesi tamir edilmistir 6 yuzyilda I Justinianus zamaninda Serdika tekrar Dogu Roma Imparatorlugu nun onemli sehri haline gelir Bundan hemen sonra sehir Balkan yarimadasina hucum eden Slavlarin akinlarina maruz kaldi ve tamamiyla Slavlasti 9 yuzyillarda Bulgar hani Krum zamaninda Serdika Slav ismi olan Sredets ismini aldi ve genis alana yayilmis olan Orta Cag Bulgar Devleti nin onemli askeri siyasi ve kultur merkezi haline geldi Kent 1018 den Ikinci Bulgar Imparatorlugu nun kuruldugu 1185 e degin Bizans egemenligi altinda kaldi 14 yuzyilda Bulgar Devleti nin Osmanli hakimiyeti altina girmesiyle Sofya da 1382 de Osmanlilarin eline gecti ve Rumeli beylerbeyi buraya yerlesti Sredets sehri 14 yuzyilin sonlarindan 19 yuzyilin sonuncu ceyregine kadar Osmanli Devleti nin egemenligi altinda kaldi Bu arada 14 yuzyilin sonlarinda sehir Sofya ismini alir Bazi belgelere gore Osmanlilar in eline gectigi yillarda sehir guzelligiyle meshur olup Osmanli nin buyuk hayranligini kazanmistir 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda 4 Ocak 1878 de Rus ordulari tarafindan Osmanli egemenligi sona erdirildikten sonra 3 Nisan 1879 tarihinde Bulgaristan in baskenti olarak ilan edildi O donemde Sofya savunma tesisati kuvvetlendirilmis meslek ve ticari bakimdan iyi gelismis zengin bir sehirdi Osmanli hakimiyetinin sona ermesinden sonra cografi konumundan ve ekonomik gelismeye elverisli oldugundan dolayi Bulgaristan in baskenti ilan edilen sehrin altyapisinin gelismesine ulusal onem verilmis Sehirde cok sayida bulunan arkeolojik anitlar sanat eserleri ve savunma tesisleri eski Serdika nin onemli ve gelismis bir merkez oldugunu ispatlamaktadir Sofya II Dunya Savasi sirasinda Almanlarin isgal ettigi kent 1943 yilinin sonlarinda ve 1944 yilinin ilk zamanlarinda Muttefik ucaklari tarafindan bombalandi II Dunya Savasi nda Sofya nin bombalanmasi 1944 te Sovyet Kizil Ordu birlikleri tarafindan kurtarildi Sovyet isgalinin bir sonucu olarak Nazi Almanyasi nin muttefiki olan Bulgaristan hukumeti devrildi Bulgaristan da 1946 yilinda bir Halk Cumhuriyeti kuruldu Bulgaristan Cumhuriyeti nde kentin gorunumunde onemli degisiklikler oldu Sofya nin nufusu ulkenin diger kesimlerinden aldigi gocler nedeniyle artti Tum yeni yerlesim alanlari Druzhba ve gibi kentin eteklerinde insa edilmistir YapilarKurtulus Savasi ndan sonraki yillarda Sofya nin en meshur yapilarindan bazilari olan Meclis Binasi Ivan Vazov Halk Tiyatrosu Merkez Kaplicasi Bilimler Akademisi Sofya Sv Kliment Ohridski Universitesi Milli Kutuphane Anit Mabed Sv Aleksander Nevski Kilisesi gibi yapilar insa edilir Islami Eserler Sofya Banyabasi Camii Bulgaristan in baskentinde Osmanli doneminden kalan Islami kultur abidelerinden biridir Sofya 1440 yilinda 25 sancagi kapsayan bir eyalet durumuna gelmis Oldukca buyuk idari ve ticari merkez oldugu icin imparatorlugun cesitli bolgelerinden ve yabanci ulkelerden bircok is insani ve seyahatci bu yerleri ziyaret ediyormus Giderek onemli bir konuma sahip olmus Dolayisiyla sehirde insaat ve imar da gelismis Birkac yuzyil icinde bazi kaynaklara gore 100 XVII yy Sofya yi ziyaret eden Evliya Celebi ye gore daha bu donemde sehirde 53 cami bulunmakta imis Ilk cami kulliyesi Fatih in sadrazami basbakani Mahmut Pasa Rumeli Beylerbeyi iken 1474 y kurulmustur Kulliye bugun Arkeoloji muzesi olan Ulu Cami etrafina insa olmustur Ikinci kulliye de 1598 y Mehmet Pasa adinda hayirsever bir zengin tarafindan kurdurulmustur Kulliyenin terkibinde yer alan en onemli abide Kara Cami dir Bu Mimar Koca Sinan in Sofya da en guzel eseridir 20 yy baslarinda kiliseye Sedmocislenitsi cevrilmistir Osmanli Imparatorlugu Bulgaristan topraklarini terk ettigi zaman arsiv belgelerinden tespit edildigine gore Sofya da 32 cami ve mescit birisi Daru l Kurra olmak uzere 8 medrese 15 tekke ve zaviye 3 imaret 2 turbe 13 han 7 kervansaray vs toplam 170 vakif eseri bulunmakta imis Soz konusu camilerden gunumuze yalniz besi erisebilmistir Bunlardan da ancak Banyabasi Camii ibadete aciktir Molla Efendi Kadi Seyfullah adinda bir hayirsever tarafindan kuruldugu icin buna Molla Efendi Camii ve Kadi Seyfullah Camii de demektedir Camiin Mimar Sinan tarafindan yaptirildigina dair rivayetler bulunmakla birlikte ilmi arastirmalar bunun dogru olmadigini kanitlamistir Onceleri camiin kemer aynasinda tas ustune boya ile yazilmis okunmayan kisa yazinin altinda 974 tarihi bulunmakta imis Bundan camiin h 974 ve m 1566 1567 tarihinde kuruldugu anlasilmaktadir O zaman oldugu gibi bugun de Sofya nin merkezinde simdiki Mariya Luiza caddesinde bulunmaktadir Cami binasinin dort kubbesinin ortasinda buyuk kubbesi ve tek minaresi yukselmektedir Onunde uc kubbeli bir tamamlayici ek tetimmesi bulunmaktadir Bu ek Kadi Seyfullah Efendi nin vefat eden hanimi ruhuna yaptirilmistir Mimarisi 16 yy ozgu ilginc bir mimaridir Duvarlari tas ve tugladan orulmus tas siralari arasinda kirmizi tugla dizileri yer almaktadir Razgrad taki Makbul Ibrahim Pasa Camii nde oldugu gibi dort koseden gecirilmis kulecikler 16 dilimli kasnagin koselerine cift goguslemeler konmustur Son cemaat yeri kemer aynalari kesme tastan olup sutunlar yekpare ve koyu renktir Basliklar cift istalaktitlidir Kapinin kemeri ufak bir tasla biten kesme tasla yapilmistir Buyuk kubbe kursunla kaplidir Ince bir sanat eseri olan minaresinin Evliya Celebi ye gore Sofya da guzellik bakimindan esi yoktur Bugunku duruma cami bircok onarimlar sonucu getirilmistir Caminin temelli bir onarimi Turkiye Buyukelcisi Fethi Bey in mali yardimiyla 1920 li yillarda gerceklestirilmistir Bu onarim esnasinda depremden catlayan mermer minber tahtadan yapilmis bir minberle degistirilmistir Ikinci Dunya Savasi ndan sonra ve son yillarda cesitli hayirseverlerin yardimi ile siva boya ve tabandan isinma tesisleri yapilmistir Hayirseverlerin yardimlariyla camiye isitma tesisati dosenmis ayrica 2007 yilinda caminin duvarlari unlu Kutahya cinileriyle suslenerek daha cazip bir hale getirilmistir Bu son calismalar esnasinda caminin ahsap minberinin yerine cinilerle suslu yeni bir minber yapilmis ayrica kursu kurulmustur Bugunku durumda Banyabasi Camii nde Cuma gunleri 700 bayramlarda ise 2000 mu min ibadet yapabilmektedir Bir zamanlar cami etrafinda Molla Efendi Kadi Seyfullah in ve Emin Dede nin kabirleri ve yakin mesafede bir hamam bulunmakta imis Ancak bugun cami kulliyesinden sadece ibadet kismi kalmistir Iklim Sofya iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 19 23 27 5 31 34 1 38 41 39 4 36 1 33 9 25 5 23 41Ortalama en yuksek sicaklik C 3 6 6 5 11 5 16 7 21 4 25 3 27 9 28 4 23 3 17 6 10 7 4 6 16 5Ortalama sicaklik C 0 5 1 6 5 8 10 8 15 5 19 3 21 5 21 5 16 8 11 4 5 9 0 8 11 9Ortalama en dusuk sicaklik C 3 8 2 3 1 1 5 4 9 9 13 4 15 3 15 3 11 1 6 7 2 2 2 3 8 9En dusuk sicaklik C 31 2 25 19 6 2 2 1 4 2 3 5 2 6 15 3 21 1 31 2Ortalama yagis mm 35 9 35 5 45 3 52 3 73 1 81 6 64 7 53 1 52 3 53 9 38 1 39 9 625 7Kaynak Weather AtlasYonetimSofya sehrinin 24 beldesi bulunmaktadir Bunlar Sofya nin BeldeleriIsim Issizlik 2004 NufusBankya 10 4 9 1863 5 42 9534 6 47 4175 3 47 7943 1 33 6114 5 37 2563 9 69 8969 2 65 4423 7 72 3025 8 23 5993 3 45 6305 4 120 8974 2 110 8523 8 77 0004 5 26 5443 8 47 3802 8 36 0005 3 24 3424 5 85 9963 6 52 9184 1 65 772Studentski grad 2 9 50 3684 0 41 0003 7 65 000Toplam 4 5 1 270 450 Sofya nin su andaki belediye baskani dir EkonomiSofya tarafindan Beta kuresel sehir olarak derecelendirilir Bulgaristan in ekonomik merkezidir ve ve yani sira ulkede faaliyet gosteren cogu buyuk Bulgar ve uluslararasi kuruma da ev sahipligi yapar Sehir dunya capindaki finans merkezleri arasinda 62 siradadir 2015 yilinda Sofya istihdam ve kisi basina dusen reel gayri safi yurtici hasiladaki GSYIH birlesik buyume acisindan Guneydogu Avrupa daki sehirler arasinda en yuksek olanidir ve 300 kuresel sehir arasinda 30 sirada yer aldi O sirada kisi basina dusen reel GSYIH SAGP buyumesi 2 5 idi ve istihdam 3 4 artarak 962 400 e yukseldi 2015 te Forbes dusuk kurumlar vergisi 10 mevcut yuksek internet baglanti hizlari dunyanin en hizlilarindan biridir ve Eleven Startup Accelerator LAUNCHub ve Neveq dahil olmak uzere cesitli yatirim fonlarinin varligi nedeniyle dunya capinda baslangic isini Ingilizce startup business kurmak icin Sofya yi listede ilk 10 yerden biri olarak siraladi Kentin kisi basina dusen GSYIH si PPS 2015 yilinda Guneydogu Avrupa nin en yukseklerinden biri ve ulkedeki diger sehirlerin cok uzerinde olan 29 600 33 760 seviyesindeydi 2018 deki toplam nominal GSYIH kisi basina 38 5 milyar leva 22 4 milyar veya 33 437 leva 19 454 idi ve Mart 2020 de ortalama aylik ucretler 1 071 dolardi ve ulusal olarak en yuksekti Hizmetler in 88 6 sini olusturarak ekonomiye hakimdir onu 11 3 sanayi ve 0 1 tarim izler Tarihsel olarak Ikinci Dunya Savasi ve sosyalizm altindaki sanayilesme cagindan sonra sehir ve cevresi hizla genisledi ve celik pik demir makine endustriyel ekipman elektronik tramvay kimyasallar tekstil gida ureten cok sayida fabrika ile ulkenin en agir sanayilesmis bolgesi haline geldi Ulkenin diger bolgelerinden isci akini o kadar yogunlasti ki bir kisitlama politikasi uygulandi ve baskentte ikamet etmek ancak Sofya vatandasligi alindiktan sonra mumkun oldu Ancak 1989 daki siyasi degisikliklerden sonra bu tur vatandaslik kaldirildi En dinamik sektorler arasinda Bilgi teknolojisi BT ve imalat bulunmaktadir Sofya aktif uyelerin yillik buyumesi acisindan Avrupa nin en hizli buyuyen ilk 10 teknoloji merkezi arasinda ikinci sirada yer alan bolgesel bir BT merkezidir Sektor 30 u programlamaya dahil olan yaklasik 50 000 profesyonel istihdam etmekte ve sehrin ihracatinin 14 une katkida bulunmaktadir BT sektoru oldukca cesitlidir ve hem cok uluslu sirketleri hem yerel sirketleri hem de yeni kurulan sirketleri icerir Sofya da buyuk arastirma gelistirme yenilik ve muhendislik merkezlerine sahip cok uluslu sirketler arasinda Coca Cola nin ikinci en buyuk kuresel BT merkezi Hewlett Packard VMware Robert Bosch GmbH Financial Times vb gibi bulunmaktadir Sehir genelinde Sofia Tech Park ve digerleri dahil olmak uzere cesitli ofis ve teknoloji kumeleri kuruldu Imalat 2012 den bu yana guclu bir toparlanma kaydetti ihracati uc kat artirdi ve istihdam 70 000 den fazla ise karsilik gelen 52 oraninda artti Sehrin Ar Ge uzmanligi tarafindan desteklenen Sofia elektrikli ekipman hassas mekanik ve ilac dahil olmak uzere yuksek katma degerli uretime kaymaktadir Sofya da bazilari komsu Kostinbrod ve gibi kasabalara yayilan 16 sanayi ve lojistik parki vardir Imalat sirketleri arasinda ucak govdesi ve endustriyel turbomakine sistemleri ureten mikrosensorler ureten Festo alet kumeleri LCD ekranlar ve etki alani denetleyicileri gelistirme ve muhendisligi yapan Otomotiv sektorunde mikro elektronik yari iletken cozumleri ureten Melexis ilac ureten Sopharma Almanya disindaki en buyuk bakim tesisleri olan vb bulunmaktadir Kardes sehirlerAmman Urdun Ankara Turkiye Bukres Romanya Cezayir Cezayir Doha Katar Kiev Ukrayna Moskova Rusya Pittsburgh ABD Umman Sayda Lubnan Sangay Cin Tel Aviv Israil Isbirligi anlasmasi yapilan sehirler Budapeste Macaristan Erivan Ermenistan Lizbon Portekiz Madrid Ispanya Paris FransaKaynakca Sofia Municipality 17 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Kasim 2014 https www weather atlas com en bulgaria sofia climate The World According to GaWC 2020 GaWC Research Network Globalization and World Cities 24 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Agustos 2020 The Global Financial Centres Index 27 PDF Long Finance March 2020 28 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Eylul 2020 seenews com 21 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Global Metro Monitor An Uncertain recovery PDF brookings edu 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ocak 2015 10 Top Cities Around The World To Launch Your Startup Forbes 29 Kasim 2015 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2016 Regional gross domestic product PPS per inhabitant at current market prices by NUTS 3 regions Eurostat 11 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2017 a b GDP by Economic Sector and Region National Statistical Institute 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Sofia 2016 s 64 Average monthly wages and salaries of the employees under labour contract by statistical regions and districts National Statistical Institute 7 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Sofia 2016 s 72 a b Kapital Quarterly Sofiaecho com 10 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2018 a b IT Sector in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Coca Cola Opens Its 2nd Largest Globally IT Center in Sofia Invest Sofia 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Hewlett Packard Bulgaria Business Park Sofia 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 VMware to invest 23M and Grow the Site in Sofia to over 1500 People Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Bosch Group Officially Opened its New Office in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Financial Times Expands Its Team in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 The Software Company Experian Opened its New Office Building in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 a b IT Manufacturing in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 American Control System Solutions Manufacturer Woodward Opens Production in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Festo to Invest 25 6 mln Euro in a New Production Unit in Sofia Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Products Visteon Electronics Bulgaria 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Melexis to Invest 75M to Expand Its Operations in Bulgaria Invest Sofia 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Lufthansa Technik Sofia invests 30 mln euro to expand its facilities SIPA Group 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Ankara nin Kardes sehirleri 14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ankara bel gov tr 29 Haziran 2012 tarihinde erisildi